श्री दसाम ग्रंथ

पान - 810


ਸਭੈ ਸਾਧੂਅਨ ਕੋ ਮਹਾ ਮੋਹ ਟਾਰ੍ਯੋ ॥੧੩॥
सभै साधूअन को महा मोह टार्यो ॥१३॥

(पिवळ्या वस्त्रात) त्यांच्या मोहाचे.(l3)

ਤੁਹੀ ਆਪ ਕੋ ਰਕਤ ਦੰਤਾ ਕਹੈ ਹੈ ॥
तुही आप को रकत दंता कहै है ॥

तू, लाल दातांनी,

ਤੁਹੀ ਬਿਪ੍ਰ ਚਿੰਤਾਨ ਹੂੰ ਕੋ ਚਬੈ ਹੈ ॥
तुही बिप्र चिंतान हूं को चबै है ॥

ब्राह्मणांची भीती नष्ट करा.

ਤੁਹੀ ਨੰਦ ਕੇ ਧਾਮ ਮੈ ਔਤਰੈਗੀ ॥
तुही नंद के धाम मै औतरैगी ॥

नंदांच्या घरी (कृष्णाच्या रूपात) तू अवतार घेतलास.

ਤੁ ਸਾਕੰ ਭਰੀ ਸਾਕ ਸੋ ਤਨ ਭਰੈਗੀ ॥੧੪॥
तु साकं भरी साक सो तन भरैगी ॥१४॥

कारण तुम्ही विद्याशाखेने परिपूर्ण होता.(14)

ਤੁ ਬੌਧਾ ਤੁਹੀ ਮਛ ਕੋ ਰੂਪ ਕੈ ਹੈ ॥
तु बौधा तुही मछ को रूप कै है ॥

तू एकटाच बुद्ध होतास (अवताराच्या रूपात प्रकट झाला) तू एकटाच माशाचे रूप घेतलेस.

ਤੁਹੀ ਕਛ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਸਮੁੰਦ੍ਰਹਿ ਮਥੈ ਹੈ ॥
तुही कछ ह्वै है समुंद्रहि मथै है ॥

तूच कच्छमध्ये अवतरला होतास आणि समुद्र खवळला होता.

ਤੁਹੀ ਆਪੁ ਦਿਜ ਰਾਮ ਕੋ ਰੂਪ ਧਰਿ ਹੈ ॥
तुही आपु दिज राम को रूप धरि है ॥

तुम्ही स्वतः ब्राह्मण परशुरामाचे रूप धारण करून

ਨਿਛਤ੍ਰਾ ਪ੍ਰਿਥੀ ਬਾਰ ਇਕੀਸ ਕਰਿ ਹੈ ॥੧੫॥
निछत्रा प्रिथी बार इकीस करि है ॥१५॥

एकदा पृथ्वी छत्र्यांपासून संरक्षित होती. १५.

ਤੁਹੀ ਆਪ ਕੌ ਨਿਹਕਲੰਕੀ ਬਨੈ ਹੈ ॥
तुही आप कौ निहकलंकी बनै है ॥

तू, निहकलंकी (कल्की) म्हणून अवतार घेत आहेस,

ਸਭੈ ਹੀ ਮਲੇਛਾਨ ਕੋ ਨਾਸ ਕੈ ਹੈ ॥
सभै ही मलेछान को नास कै है ॥

बहिष्कृतांचे तुकडे केले.

ਮਾਇਯਾ ਜਾਨ ਚੇਰੋ ਮਯਾ ਮੋਹਿ ਕੀਜੈ ॥
माइया जान चेरो मया मोहि कीजै ॥

हे माझ्या मातृका, मला तुझे उपकार दे,

ਚਹੌ ਚਿਤ ਮੈ ਜੋ ਵਹੈ ਮੋਹਿ ਦੀਜੈ ॥੧੬॥
चहौ चित मै जो वहै मोहि दीजै ॥१६॥

आणि मी निवडलेल्या पद्धतीने मला कार्य करू द्या.(l6)

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

सावय्या

ਮੁੰਡ ਕੀ ਮਾਲ ਦਿਸਾਨ ਕੇ ਅੰਬਰ ਬਾਮ ਕਰਿਯੋ ਗਲ ਮੈ ਅਸਿ ਭਾਰੋ ॥
मुंड की माल दिसान के अंबर बाम करियो गल मै असि भारो ॥

वस्त्रांनी वेढलेले, आपण जपमाळ, आणि एक जड तलवार परिधान आपल्या डोक्यावर पूजा.

ਲੋਚਨ ਲਾਲ ਕਰਾਲ ਦਿਪੈ ਦੋਊ ਭਾਲ ਬਿਰਾਜਤ ਹੈ ਅਨਿਯਾਰੋ ॥
लोचन लाल कराल दिपै दोऊ भाल बिराजत है अनियारो ॥

तुझे भयंकर लाल डोळे, तुझ्या कपाळावर प्रकाश टाकणारे, शुभ आहेत.

ਛੂਟੇ ਹੈ ਬਾਲ ਮਹਾ ਬਿਕਰਾਲ ਬਿਸਾਲ ਲਸੈ ਰਦ ਪੰਤਿ ਉਜ੍ਯਾਰੋ ॥
छूटे है बाल महा बिकराल बिसाल लसै रद पंति उज्यारो ॥

तुझे कपडे चमकत आहेत आणि दात चमकत आहेत.

ਛਾਡਤ ਜ੍ਵਾਲ ਲਏ ਕਰ ਬ੍ਰਯਾਲ ਸੁ ਕਾਲ ਸਦਾ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ਤਿਹਾਰੋ ॥੧੭॥
छाडत ज्वाल लए कर ब्रयाल सु काल सदा प्रतिपाल तिहारो ॥१७॥

तुमचे विषारी हात ज्वाला बाहेर काढत आहेत. आणि सर्वशक्तिमान देव तुमचा रक्षक आहे.(17)

ਭਾਨ ਸੇ ਤੇਜ ਭਯਾਨਕ ਭੂਤਜ ਭੂਧਰ ਸੇ ਜਿਨ ਕੇ ਤਨ ਭਾਰੇ ॥
भान से तेज भयानक भूतज भूधर से जिन के तन भारे ॥

सूर्यासारखे तेजस्वी, पर्वतासारखे शूर आणि उदार,

ਭਾਰੀ ਗੁਮਾਨ ਭਰੇ ਮਨ ਭੀਤਰ ਭਾਰ ਪਰੇ ਨਹਿ ਸੀ ਪਗ ਧਾਰੇ ॥
भारी गुमान भरे मन भीतर भार परे नहि सी पग धारे ॥

अहंकाराने भरलेले आणि अभिमानाने उंच उडणारे राजे,

ਭਾਲਕ ਜਯੋ ਭਭਕੈ ਬਿਨੁ ਭੈਰਨ ਭੈਰਵ ਭੇਰਿ ਬਜਾਇ ਨਗਾਰੇ ॥
भालक जयो भभकै बिनु भैरन भैरव भेरि बजाइ नगारे ॥

जे अस्वल आणि भैरवांचे आदर्श होते,

ਤੇ ਭਟ ਝੂਮਿ ਗਿਰੇ ਰਨ ਭੂਮਿ ਭਵਾਨੀ ਜੂ ਕੇ ਭਲਕਾਨ ਕੇ ਮਾਰੇ ॥੧੮॥
ते भट झूमि गिरे रन भूमि भवानी जू के भलकान के मारे ॥१८॥

त्या सर्वांचा देवी भिवानी आणि तिच्या साथीदारांनी शिरच्छेद केला आणि पृथ्वीवर फेकून दिले.(18)

ਓਟ ਕਰੀ ਨਹਿ ਕੋਟਿ ਭੁਜਾਨ ਕੀ ਚੋਟ ਪਰੇ ਰਨ ਕੋਟਿ ਸੰਘਾਰੇ ॥
ओट करी नहि कोटि भुजान की चोट परे रन कोटि संघारे ॥

ज्यांनी लाखो (लढणाऱ्या) शस्त्रांची पर्वा केली नाही, ज्यांनी लाखो शूर शत्रूंचा नाश केला,

ਕੋਟਨ ਸੇ ਜਿਨ ਕੇ ਤਨ ਰਾਜਿਤ ਬਾਸਵ ਸੌ ਕਬਹੂੰ ਨਹਿ ਹਾਰੇ ॥
कोटन से जिन के तन राजित बासव सौ कबहूं नहि हारे ॥

ते, किल्ल्यासारखे शरीर असलेले, जे कधीही (देव) इंद्रालाही हरले नाहीत.

ਰੋਸ ਭਰੇ ਨ ਫਿਰੇ ਰਨ ਤੇ ਤਨ ਬੋਟਿਨ ਲੈ ਨਭ ਗੀਧ ਪਧਾਰੇ ॥
रोस भरे न फिरे रन ते तन बोटिन लै नभ गीध पधारे ॥

त्यांचे शरीर गिधाडांनी खाऊन टाकले असेल, परंतु युद्धाच्या मैदानातून ते कधीही मागे हटले नाहीत.

ਤੇ ਨ੍ਰਿਪ ਘੂਮਿ ਗਿਰੇ ਰਨ ਭੂਮਿ ਸੁ ਕਾਲੀ ਕੇ ਕੋਪ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕੇ ਮਾਰੇ ॥੧੯॥
ते न्रिप घूमि गिरे रन भूमि सु काली के कोप क्रिपान के मारे ॥१९॥

ते कालीच्या तलवारीने कापले गेले आणि असे राजे युद्धाच्या मैदानात पडले. (१९)

ਅੰਜਨ ਸੇ ਤਨ ਉਗ੍ਰ ਉਦਾਯੁਧੁ ਧੂਮਰੀ ਧੂਰਿ ਭਰੇ ਗਰਬੀਲੇ ॥
अंजन से तन उग्र उदायुधु धूमरी धूरि भरे गरबीले ॥

ज्यांच्याकडे वीर शरीर होते, ते नेहमी अभिमानाने चढत असत.

ਚੌਪਿ ਚੜੇ ਚਹੂੰ ਓਰਨ ਤੇ ਚਿਤ ਭੀਤਰਿ ਚੌਪਿ ਚਿਰੇ ਚਟਕੀਲੇ ॥
चौपि चड़े चहूं ओरन ते चित भीतरि चौपि चिरे चटकीले ॥

उत्साही होऊन ते चारही दिशांनी लढायला आले.

ਧਾਵਤ ਤੇ ਧੁਰਵਾ ਸੇ ਦਸੋ ਦਿਸਿ ਤੇ ਝਟ ਦੈ ਪਟਕੈ ਬਿਕਟੀਲੇ ॥
धावत ते धुरवा से दसो दिसि ते झट दै पटकै बिकटीले ॥

ते अकाट्य योद्धे धुळीच्या वादळाप्रमाणे सर्वत्र भारावून गेले.

ਰੌਰ ਪਰੇ ਰਨ ਰਾਜਿਵ ਲੋਚਨ ਰੋਸ ਭਰੇ ਰਨ ਸਿੰਘ ਰਜੀਲੇ ॥੨੦॥
रौर परे रन राजिव लोचन रोस भरे रन सिंघ रजीले ॥२०॥

आणि रागाच्या भरात ते सुंदर चॅम्पियन युद्धाकडे निघाले.(20)

ਕੋਟਿਨ ਕੋਟ ਸੌ ਚੋਟ ਪਰੀ ਨਹਿ ਓਟ ਕਰੀ ਭਏ ਅੰਗ ਨ ਢੀਲੇ ॥
कोटिन कोट सौ चोट परी नहि ओट करी भए अंग न ढीले ॥

धुळीने माखलेले आणि पोलादासारखे तीक्ष्ण रंगाचे ते भुते पळून गेले होते.

ਜੇ ਨਿਪਟੇ ਅਕਟੇ ਭਟ ਤੇ ਚਟ ਦੈ ਛਿਤ ਪੈ ਪਟਕੇ ਗਰਬੀਲੇ ॥
जे निपटे अकटे भट ते चट दै छित पै पटके गरबीले ॥

काळ्या पर्वतांसारखे कडक आणि लोखंडी आवरणांनी सजलेले शरीर नशेत होते.

ਜੇ ਨ ਹਟੇ ਬਿਕਟੇ ਭਟ ਕਾਹੂ ਸੌ ਤੇ ਚਟ ਦੈ ਚਟਕੇ ਚਟਕੀਲੇ ॥
जे न हटे बिकटे भट काहू सौ ते चट दै चटके चटकीले ॥

(कवी म्हणतो,) 'जे रागाने सर्वशक्तिमान देवाशी युद्ध करण्यास तयार होते, ते भुईसपाट झाले.

ਗੌਰ ਪਰੇ ਰਨ ਰਾਜਿਵ ਲੋਚਨ ਰੋਸ ਭਰੇ ਰਨ ਸਿੰਘ ਰਜੀਲੇ ॥੨੧॥
गौर परे रन राजिव लोचन रोस भरे रन सिंघ रजीले ॥२१॥

तेच पूर्वी रणांगणात सिंहासारखे गर्जत होते. '(२२)

ਧੂਮਰੀ ਧੂਰਿ ਭਰੇ ਧੁਮਰੇ ਤਨ ਧਾਏ ਨਿਸਾਚਰ ਲੋਹ ਕਟੀਲੇ ॥
धूमरी धूरि भरे धुमरे तन धाए निसाचर लोह कटीले ॥

शिखराच्या वेळी, ज्याची कल्पना केली जाऊ शकत नाही, अदृश्य ड्रम पिळलेल्या राक्षसांच्या देखाव्यावर मारला गेला,

ਮੇਚਕ ਪਬਨ ਸੇ ਜਿਨ ਕੇ ਤਨ ਕੌਚ ਸਜੇ ਮਦਮਤ ਜਟੀਲੇ ॥
मेचक पबन से जिन के तन कौच सजे मदमत जटीले ॥

ज्यांचा उद्धटपणा भरला होता. ज्यांचे शरीर धनुष्यातून बाहेर पडूनही शमले नाही.

ਰਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਹੀ ਰਿਸਿ ਸੋ ਜਗ ਨਾਇਕ ਸੌ ਰਨ ਠਾਟ ਠਟੀਲੇ ॥
राम भनै अति ही रिसि सो जग नाइक सौ रन ठाट ठटीले ॥

जेव्हा ब्रह्मांडाच्या मातेने (भगौती) चिडून खाली पाहिले तेव्हा त्या सर्व तेजस्वी लोकांचा शिरच्छेद करून पृथ्वीवर खाली टाकण्यात आले.

ਤੇ ਝਟ ਦੈ ਪਟਕੇ ਛਿਤ ਪੈ ਰਨ ਰੌਰ ਪਰੇ ਰਨ ਸਿੰਘ ਰਜੀਲੇ ॥੨੨॥
ते झट दै पटके छित पै रन रौर परे रन सिंघ रजीले ॥२२॥

त्या सर्वांचे, कमळाचे डोळे असलेले, जे थरथरले नाहीत पण सिंहासारखे सावध राहिले, त्यांचा शक्तीने नायनाट केला.(२३)

ਬਾਜਤ ਡੰਕ ਅਤੰਕ ਸਮੈ ਲਖਿ ਦਾਨਵ ਬੰਕ ਬਡੇ ਗਰਬੀਲੇ ॥
बाजत डंक अतंक समै लखि दानव बंक बडे गरबीले ॥

शिखराच्या वेळी, ज्याची कल्पना केली जाऊ शकत नाही, अदृश्य ड्रम पिळलेल्या राक्षसांच्या देखाव्यावर मारला गेला,

ਛੂਟਤ ਬਾਨ ਕਮਾਨਨ ਕੇ ਤਨ ਕੈ ਨ ਭਏ ਤਿਨ ਕੇ ਤਨ ਢੀਲੇ ॥
छूटत बान कमानन के तन कै न भए तिन के तन ढीले ॥

ज्यांचा उद्धटपणा भरला होता. ज्यांचे शरीर धनुष्यातून बाहेर पडूनही शमले नाही.

ਤੇ ਜਗ ਮਾਤ ਚਿਤੈ ਚਪਿ ਕੈ ਚਟਿ ਦੈ ਛਿਤ ਪੈ ਚਟਕੇ ਚਟਕੀਲੇ ॥
ते जग मात चितै चपि कै चटि दै छित पै चटके चटकीले ॥

जेव्हा ब्रह्मांडाच्या मातेने (भगौती) चिडून खाली पाहिले तेव्हा त्या सर्व तेजस्वी लोकांचा शिरच्छेद करून पृथ्वीवर खाली टाकण्यात आले.

ਰੌਰ ਪਰੇ ਰਨ ਰਾਜਿਵ ਲੋਚਨ ਰੋਸ ਭਰੇ ਰਨ ਸਿੰਘ ਰਜੀਲੇ ॥੨੩॥
रौर परे रन राजिव लोचन रोस भरे रन सिंघ रजीले ॥२३॥

त्या सर्वांचे, कमळाचे डोळे असलेले, जे थरथरले नाहीत पण सिंहासारखे सावध राहिले, त्यांचा शक्तीने नायनाट केला.(२३)

ਜੰਗ ਜਗੇ ਰਨ ਰੰਗ ਸਮੈ ਅਰਿਧੰਗ ਕਰੇ ਭਟ ਕੋਟਿ ਦੁਸੀਲੇ ॥
जंग जगे रन रंग समै अरिधंग करे भट कोटि दुसीले ॥

त्या महत्त्वपूर्ण युद्धात शेकडो आणि हजारो वीरांचे (मृतदेह) दोन तुकडे केले गेले.

ਰੁੰਡਨ ਮੁੰਡ ਬਿਥਾਰ ਘਨੇ ਹਰ ਕੌ ਪਹਿਰਾਵਤ ਹਾਰ ਛਬੀਲੇ ॥
रुंडन मुंड बिथार घने हर कौ पहिरावत हार छबीले ॥

शिवाभोवती सजावटीच्या माळा घालण्यात आल्या.

ਧਾਵਤ ਹੈ ਜਿਤਹੀ ਤਿਤਹੀ ਅਰਿ ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਕਿਤਹੀ ਕਰਿ ਹੀਲੇ ॥
धावत है जितही तितही अरि भाजि चले कितही करि हीले ॥

देवी दुर्गा कुठेही गेली तरी शत्रू लंगड्या बहाण्याने त्यांच्या मुसक्या आवळत.

ਰੌਰ ਪਰੇ ਰਨ ਰਾਵਿਜ ਲੋਚਨ ਰੋਸ ਭਰੇ ਰਨ ਸਿੰਘ ਰਜੀਲੇ ॥੨੪॥
रौर परे रन राविज लोचन रोस भरे रन सिंघ रजीले ॥२४॥

त्या सर्वांचे, कमळाचे डोळे असलेले, जे थरथरले नाहीत पण सिंहासारखे सावध राहिले, त्यांचा शक्तीने नाश केला.(२४)

ਸੁੰਭ ਨਿਸੁੰਭ ਤੇ ਆਦਿਕ ਸੂਰ ਸਭੇ ਉਮਡੇ ਕਰਿ ਕੋਪ ਅਖੰਡਾ ॥
सुंभ निसुंभ ते आदिक सूर सभे उमडे करि कोप अखंडा ॥

अजिंक्य असलेले सुनभ आणि निसुंभ सारखे वीर रागाने उडून गेले.

ਕੌਚ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕਮਾਨਨ ਬਾਨ ਕਸੇ ਕਰ ਧੋਪ ਫਰੀ ਅਰੁ ਖੰਡਾ ॥
कौच क्रिपान कमानन बान कसे कर धोप फरी अरु खंडा ॥

लोखंडी अंगरखे घालून त्यांनी तलवारी, धनुष्य आणि बाण बांधले आणि ढाली हातात धरली.