श्री दसाम ग्रंथ

पान - 727

ਘਨਜ ਸਬਦ ਕੋ ਉਚਰਿ ਕੈ ਧੁਨਿ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥

घनज सबद को उचरि कै धुनि पद बहुरि बखान ॥

'घनाज' (प्रथम) हा शब्द उच्चारून 'धुनी' हा शब्द जोडा. (ही) सर्व बाणांची नावे आहेत.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੨੦੫॥

सकल नाम स्री बान के लीजो चतुर पछान ॥२०५॥

“धनज” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर जगाला “धन” जोडले की, बाणाची सर्व नावे हुशार लोक ओळखतात.205.

ਮਤਸ ਸਬਦ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਉਚਰਿ ਅਛ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥

मतस सबद प्रिथमै उचरि अछ सबद पुनि देहु ॥

प्रथम 'मॅट्स' (मासे) शब्दाचा उच्चार करा आणि नंतर 'अच्छ' (डोळा) शब्द जोडा.

ਅਰਿ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਯੈ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੨੦੬॥

अरि पद बहुरि बखानीयै नाम बान लखि लेहु ॥२०६॥

सुरुवातीला “निर्माता” हा शब्द उच्चारणे, नंतर “अक्ष आणि अरि” हे शब्द उच्चारणे आणि जोडणे, बाणची सर्व नावे ज्ञात आहेत.206.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਮੀਨ ਕੋ ਨਾਮ ਲੈ ਚਖੁ ਰਿਪੁ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥

प्रिथम मीन को नाम लै चखु रिपु बहुरि बखान ॥

आधी 'मीन' नावं घ्या, मग 'चखु रिपु' हा शब्द म्हणा.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜਹੁ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੨੦੭॥

सकल नाम स्री बान के लीजहु चतुर पछान ॥२०७॥

सुरुवातीला “मीन” (मासे) ची नावे उच्चारणे, नंतर चक्षु हा शब्द उच्चारल्याने बाणची सर्व नावे कळतात.

ਮਕਰ ਸਬਦ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਉਚਰਿ ਚਖੁ ਰਿਪੁ ਬਹੁਰ ਬਖਾਨ ॥

मकर सबद प्रिथमै उचरि चखु रिपु बहुर बखान ॥

प्रथम 'मकर' हा शब्द म्हणा, नंतर नेहमी 'चखु रिपु पाद' हा शब्द म्हणा.

ਸਬੈ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੨੦੮॥

सबै नाम स्री बान के लीजो चतुर पछान ॥२०८॥

"मकर" हा शब्द प्रामुख्याने उच्चारणे, नंतर "चक्षु" शब्द जोडणे, हे ज्ञानी लोक! बानची सर्व नावे ओळखा.208.

ਝਖ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਚਖੁ ਰਿਪੁ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥

झख पद प्रिथम बखानि कै चखु रिपु बहुरि बखान ॥

प्रथम 'झक' शब्द म्हणा आणि नंतर 'चखु रिपू' (शब्द) म्हणा.

ਸਭੇ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੈ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੨੦੯॥

सभे नाम स्री बान के लीजै चतुर पछान ॥२०९॥

बाणची सर्व नावे ओळखा, सुरुवातीला “झाख” हा शब्द उच्चारून आणि नंतर “चक्षु” हा शब्द जोडून.२०९.

ਸਫਰੀ ਨੇਤ੍ਰ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਅਰਿ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥

सफरी नेत्र बखानि कै अरि पद बहुरि उचार ॥

(प्रथम) 'सफारी नेत्रा' म्हणा आणि नंतर 'अरि' शब्दाचा उच्चार करा.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਸੁ ਕਵਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੨੧੦॥

सकल नाम स्री बान के लीजो सु कवि सु धार ॥२१०॥

“सफरी (मासे) आणि नेतार” हे शब्द उच्चारून मग “अरी” हा शब्द उच्चारला, हे कवी! बानची सर्व नावे बरोबर समजून घ्या.210.

ਮਛਰੀ ਚਛੁ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਅਰਿ ਪਦ ਬਹੁਰ ਉਚਾਰ ॥

मछरी चछु बखानि कै अरि पद बहुर उचार ॥

(प्रथम) 'मछरी चाचू' म्हणा आणि नंतर 'अरी' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਸੁਧਾਰ ॥੨੧੧॥

नाम सकल स्री बान के लीजो चतुर सुधार ॥२११॥

“मत्सुचक्षु” आणि “अरि” हा शब्द उच्चारून बाणची सर्व नावे अचूकपणे समजून घ्या.211.

ਜਲਚਰ ਪ੍ਰਿਥਮ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਚਖੁ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥

जलचर प्रिथम बखानि कै चखु पद बहुरि बखान ॥

प्रथम 'जलचर' म्हणा, नंतर 'चखू' शब्दाचा उच्चार करा.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਸਭ ਹੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਨਾਮ ਪਛਾਨ ॥੨੧੨॥

अरि कहि सभ ही बान के लीजो नाम पछान ॥२१२॥

सुरुवातीला “जलचर” बोलून, नंतर “चक्षु आणि अरी” हे शब्द जोडून उच्चारून बाणची सर्व नावे ओळखा.212.

ਬਕਤ੍ਰਾਗਜ ਪਦ ਉਚਰਿ ਕੈ ਮੀਨ ਸਬਦ ਅਰਿ ਦੇਹੁ ॥

बकत्रागज पद उचरि कै मीन सबद अरि देहु ॥

(प्रथम) 'बक्त्रगजा' (तोंड, डोळ्यासमोरील शब्द) म्हणा आणि नंतर 'मीन' आणि 'अरि' शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਸਿਲੀਮੁਖ ਕੇ ਸਭੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੨੧੩॥

नाम सिलीमुख के सभै चीन चतुर चिति लेहु ॥२१३॥

हे ज्ञानी लोक! “बक्तरागज” हा शब्द उच्चारून आणि नंतर मीन हा शब्द जोडून बानची सर्व नावे ओळखा.213.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਨਾਮ ਲੈ ਮੀਨ ਕੇ ਕੇਤੁ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥

प्रिथम नाम लै मीन के केतु सबद पुनि देहु ॥

प्रथम 'मीन' नाव घ्या आणि नंतर 'केतू' हा शब्द जोडा.

ਚਖੁ ਕਹਿ ਅਰਿ ਕਹਿ ਬਾਨ ਕੇ ਨਾਮ ਚੀਨ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੨੧੪॥

चखु कहि अरि कहि बान के नाम चीन चिति लेहु ॥२१४॥

सुरुवातीला “मीन” ही नावे उच्चारणे, नंतर “केतू, चक्षु आणि अरि” हे शब्द जोडणे आणि उच्चारल्यास बाणाची सर्व नावे लक्षात येतात.214.

ਸੰਬਰਾਰਿ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਚਖੁ ਧੁਜ ਪਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥

संबरारि पद प्रिथम कहि चखु धुज पद पुनि देहु ॥

प्रथम 'सांबरारी' या शब्दाचा उच्चार करा, नंतर 'धुज' आणि 'चखू' या शब्दांचा उच्चार करा.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਸਭ ਹੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੨੧੫॥

अरि कहि सभ ही बान के चीन चतुर चिति लेहु ॥२१५॥

हे ज्ञानी लोक! सुरुवातीला "सांब्ररी" शब्द उच्चारून आणि नंतर "चक्षुध्वज आणि अरि" हे शब्द उच्चारून बाणची नावे ओळखा.215.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਪਿਨਾਕੀ ਪਦ ਉਚਰਿ ਅਰਿ ਧੁਜ ਨੇਤ੍ਰ ਉਚਾਰਿ ॥

प्रिथम पिनाकी पद उचरि अरि धुज नेत्र उचारि ॥

प्रथम 'पिनाकी' शब्दाचा उच्चार करा, (नंतर) 'अरि' 'धुज' आणि 'नेत्र' हे शब्द जोडा.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਸਭ ਹੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜਹੁ ਨਾਮ ਸੁ ਧਾਰ ॥੨੧੬॥

अरि कहि सभ ही बान के लीजहु नाम सु धार ॥२१६॥

"पिनाकी" हा शब्द प्रामुख्याने उच्चारणे, नंतर "अरि", ध्वज, नेतार आणि अरि हे शब्द जोडणे आणि उच्चारणे, बाणची सर्व नावे बरोबर बोलली जातात.216.

ਮਹਾਰੁਦ੍ਰ ਅਰਿਧੁਜ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਨੇਤ੍ਰ ਬਖਾਨ ॥

महारुद्र अरिधुज उचरि पुनि पद नेत्र बखान ॥

प्रथम पाद 'महारुद्र अरिधुजा', नंतर पद 'नेत्र' पाठ करा.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਸਭ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਨਾਮ ਹ੍ਰਿਦੈ ਪਹਿਚਾਨ ॥੨੧੭॥

अरि कहि सभ स्री बान के नाम ह्रिदै पहिचान ॥२१७॥

महा-रुद्र आणि अरिध्वज हे शब्द उच्चारून आणि नंतर “नेतर” हा शब्द उच्चारून आपल्या मनातील बाणांची सर्व नावे ओळखा.२१७.

ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਤਕ ਅਰਿ ਕੇਤੁ ਕਹਿ ਚਖੁ ਅਰਿ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥

त्रिपुरातक अरि केतु कहि चखु अरि बहुरि उचार ॥

प्रथम 'त्रिपुरांतक अरि केतु' म्हणा आणि नंतर 'चखु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਏ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੨੧੮॥

नाम सकल ए बान के लीजहु सुकबि सु धार ॥२१८॥

जर “त्रिपुरांतक आणि अरिकेतू” हे शब्द उच्चारल्यानंतर आणि नंतर “चक्षु-अरी” उच्चारले, तर कवींना बाणांची सर्व नावे बरोबर माहीत आहेत.218.

ਕਾਰਤਕੇਅ ਪਿਤੁ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਅਰਿ ਧੁਜ ਨੇਤ੍ਰ ਬਖਾਨਿ ॥

कारतकेअ पितु प्रिथम कहि अरि धुज नेत्र बखानि ॥

आधी 'कार्तकेय पितु' म्हणा मग 'अरि धुज नेत्र' म्हणा.

ਅਰਿ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਪਹਿਚਾਨ ॥੨੧੯॥

अरि पद बहुरि बखानीऐ नाम बान पहिचान ॥२१९॥

बाणची सर्व नावे सुरुवातीला "कार्तिक्य आणि पितृ" हे शब्द उच्चारल्याने आणि नंतर "अरि-ध्वज, नेत्र आणि अरि" असे शब्द जोडल्याने ओळखली जातात.219.

ਬਿਰਲ ਬੈਰਿ ਕਰਿ ਬਾਰਹਾ ਬਹੁਲਾਤਕ ਬਲਵਾਨ ॥

बिरल बैरि करि बारहा बहुलातक बलवान ॥

बिरल बारी कारी (शत्रूंचा तीव्र) बारमाही, बहुमुखी, मजबूत,

ਬਰਣਾਤਕ ਬਲਹਾ ਬਿਸਿਖ ਬੀਰ ਪਤਨ ਬਰ ਬਾਨ ॥੨੨੦॥

बरणातक बलहा बिसिख बीर पतन बर बान ॥२२०॥

"वैरी, विलारकर, बार-हा, बोहलांतक, वर्णानंतक, बल्हा, विशिख, वीरपाटण इ." सर्व बाण ची नावे म्हणून बोलले जातात.220.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਸਲਲਿ ਕੌ ਨਾਮ ਲੈ ਧਰ ਅਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨਿ ॥

प्रिथम सललि कौ नाम लै धर अरि बहुरि बखानि ॥

प्रथम 'सल्ली', नंतर 'धर' आणि 'अरि' या नावाचा उच्चार करा.

ਕੇਤੁ ਚਛੁ ਅਰਿ ਉਚਰੀਯੈ ਨਾਮ ਬਾਨ ਕੇ ਜਾਨ ॥੨੨੧॥

केतु चछु अरि उचरीयै नाम बान के जान ॥२२१॥

सुरुवातीला “सलील” (पाणी) हा शब्द उच्चारणे, “धर, अरि केतू, चक्षु आणि अरि” असे उच्चारणे आणि जोडणे, बाणांची नावे ओळखली जातात.221.

ਕਾਰਤਕੇਅ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਪਿਤੁ ਅਰਿ ਕੇਤੁ ਉਚਾਰਿ ॥

कारतकेअ पद प्रिथम कहि पितु अरि केतु उचारि ॥

प्रथम 'कार्तकेय' शब्द म्हणा, नंतर 'पिटु', 'अरि' आणि 'केतू' असा उच्चार करा.

ਚਖੁ ਅਰਿ ਕਹਿ ਸਭ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜਹੁ ਨਾਮ ਸੁ ਧਾਰ ॥੨੨੨॥

चखु अरि कहि सभ बान के लीजहु नाम सु धार ॥२२२॥

बाणची सर्व नावे सुरुवातीला “कार्तिक्य” हा शब्द उच्चारून आणि नंतर क्रमाने “पितृ, अरि, केतू, चक्षु आणि अरि” शब्द जोडून बरोबर बोलली जातात.222.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਪਿਨਾਕੀ ਪਾਨਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਧੁਜ ਚਖੁ ਅਰਿ ਦੇਹੁ ॥

प्रिथम पिनाकी पानि कहि रिपु धुज चखु अरि देहु ॥

प्रथम 'पिनाकी' आणि 'पाणी' म्हणा आणि 'रिपु धुज चखू अरी' हा शब्द जोडा.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੨੨੩॥

सकल नाम स्री बान के चीन चतुर चिति लेहु ॥२२३॥

"सुरुवातीला पिनाकी-पाणी आणि नंतर रिपध्वज आणि चक्षु जोडून" 223.

ਪਸੁ ਪਤਿ ਸੁਰਿਧਰ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਧੁਜ ਚਖੁ ਸਤ੍ਰੁ ਬਖਾਨ ॥

पसु पति सुरिधर अरि उचरि धुज चखु सत्रु बखान ॥

(प्रथम) 'पसु पति' आणि 'सूरीधर' म्हणा, नंतर 'अरि' आणि 'धुज चखू सत्रु' म्हणा.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਮੈ ਜਾਨ ॥੨੨੪॥

सकल नाम स्री बान के चतुर चित मै जान ॥२२४॥

“पशुपति, सूरधर आणि अरि” हे शब्द उच्चारून नंतर “ध्वज-चक्षु आणि शत्रु” हे शब्द उच्चारल्याने बाणाची सर्व नावे ज्ञानी लोक ओळखतात.224.

ਪਾਰਬਤੀਸ ਅਰਿ ਕੇਤੁ ਚਖੁ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਪੁਨਿ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥

पारबतीस अरि केतु चखु कहि रिपु पुनि पद देहु ॥

'पार्बतीस अरि केतु चखू' म्हणा आणि नंतर 'रिपु' हा शब्द जोडा.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੨੨੫॥

सकल नाम स्री बान के चीन चतुर चिति लेहु ॥२२५॥

“पर्वतेश, अरिकेतु आणि चक्षु हे शब्द उच्चारल्यानंतर आणि नंतर “रिपू” हा शब्द जोडल्यानंतर, ज्ञानी लोकांना बाणची सर्व नावे माहित आहेत.225.

ਸਸਤ੍ਰ ਸਾਗ ਸਾਮੁਹਿ ਚਲਤ ਸਤ੍ਰੁ ਮਾਨ ਕੋ ਖਾਪ ॥

ससत्र साग सामुहि चलत सत्रु मान को खाप ॥

(कोण) शास्त्रसंगाच्या पुढे चाल करून शत्रूचा अभिमान नष्ट करतो,

ਸਕਲ ਸ੍ਰਿਸਟ ਜੀਤੀ ਤਿਸੈ ਜਪੀਅਤੁ ਤਾ ਕੋ ਜਾਪੁ ॥੨੨੬॥

सकल स्रिसट जीती तिसै जपीअतु ता को जापु ॥२२६॥

समोरच्या बाजूने शस्त्रास्त्रे, भाले इत्यादि अखंड वार करूनही शत्रूच्या अहंकाराचा नाश करणारी शस्त्रे, ज्याने सर्व जग जिंकले आहे, त्याचे नाव मी केवळ भक्तीने उच्चारतो.२२६.