श्री दसाम ग्रंथ

पान - 351


ਗਾਵਤ ਏਕ ਬਜਾਵਤ ਤਾਲ ਕਹੈ ਇਕ ਨਾਚਹੁ ਆਇ ਅਰੀ ॥
गावत एक बजावत ताल कहै इक नाचहु आइ अरी ॥

(अनेक) एक गातो, एक टाळ्या वाजवतो, एक म्हणतो (इतरांना), अडियो! या आणि नाच

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਤਿਹ ਠਉਰ ਬਿਖੈ ਜਿਹ ਠਉਰ ਬਿਖੈ ਹਰਿ ਰਾਸ ਕਰੀ ॥੫੭੦॥
कबि स्याम कहै तिह ठउर बिखै जिह ठउर बिखै हरि रास करी ॥५७०॥

कोणी गात आहे आणि कोणी सूर वाजवत आहे आणि कोणी नाचायला आले आहे, तिथे कृष्णाने आपले प्रेमळ नाटक सादर केले आहे.570.

ਜਦੁਰਾਇ ਕੋ ਆਇਸੁ ਪਾਇ ਤ੍ਰੀਯਾ ਸਭ ਖੇਲਤ ਰਾਸ ਬਿਖੈ ਬਿਧਿ ਆਛੀ ॥
जदुराइ को आइसु पाइ त्रीया सभ खेलत रास बिखै बिधि आछी ॥

श्रीकृष्णाची अनुमती घेऊन सर्व गोपी रसात चांगले खेळतात.

ਇੰਦ੍ਰ ਸਭਾ ਜਿਹ ਸਿੰਧੁ ਸੁਤਾ ਜਿਮ ਖੇਲਨ ਕੇ ਹਿਤ ਕਾਛਨ ਕਾਛੀ ॥
इंद्र सभा जिह सिंधु सुता जिम खेलन के हित काछन काछी ॥

यादवांचा राजा कृष्णाची आज्ञा मानून सर्व स्त्रिया इंद्राच्या दरबारातील स्वर्गीय कुमारिकांप्रमाणे नाचत होते.

ਕੈ ਇਹ ਕਿੰਨਰ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਕਿਧੌ ਨਾਗਨ ਕੀ ਕਿਧੌ ਹੈ ਇਹ ਤਾਛੀ ॥
कै इह किंनर की दुहिता किधौ नागन की किधौ है इह ताछी ॥

त्या किन्नर आणि नागांच्या मुलींसारख्या आहेत

ਰਾਸ ਬਿਖੈ ਇਮ ਨਾਚਤ ਹੈ ਜਿਮ ਕੇਲ ਕਰੈ ਜਲ ਭੀਤਰ ਮਾਛੀ ॥੫੭੧॥
रास बिखै इम नाचत है जिम केल करै जल भीतर माछी ॥५७१॥

पाण्यात फिरणाऱ्या माशाप्रमाणे ते सर्व प्रेमळ नाटकात नाचत आहेत.571.

ਜਿਹ ਕੇ ਮੁਖਿ ਦੇਖਿ ਛਟਾ ਸੁਭ ਸੁੰਦਰ ਮਧਿਮ ਲਾਗਤ ਜੋਤਿ ਸਸੀ ਹੈ ॥
जिह के मुखि देखि छटा सुभ सुंदर मधिम लागत जोति ससी है ॥

या गोपींचे सौंदर्य पाहून चंद्राचा प्रकाश मंद दिसू लागला आहे

ਭਉਰਨ ਭਾਇ ਸੋ ਛਾਜਤ ਹੈ ਮਦਨੈ ਮਨੋ ਤਾਨ ਕਮਾਨ ਕਸੀ ਹੈ ॥
भउरन भाइ सो छाजत है मदनै मनो तान कमान कसी है ॥

त्यांच्या भुवया प्रेमाच्या देवाच्या घट्ट धनुष्याप्रमाणे घट्ट झाल्या आहेत

ਤਾਹੀ ਕੇ ਆਨਨ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਸੁਰ ਰਾਗਹ ਕੀ ਸਭ ਭਾਤਿ ਬਸੀ ਹੈ ॥
ताही के आनन सुंदर ते सुर रागह की सभ भाति बसी है ॥

त्याच्या सुंदर चेहऱ्यावर सर्व प्रकारचे राग वाजत आहेत.

ਜਿਉ ਮਧੁ ਬੀਚ ਫਸੈ ਮਖੀਆ ਮਤਿ ਲੋਗਨ ਕੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਫਸੀ ਹੈ ॥੫੭੨॥
जिउ मधु बीच फसै मखीआ मति लोगन की इह भाति फसी है ॥५७२॥

सर्व सूर त्यांच्या मुखात आहेत आणि लोकांचे मन मधात माश्यासारखे त्यांच्या बोलण्यात गुंतले आहे.572.

ਫਿਰਿ ਸੁੰਦਰ ਆਨਨ ਤੇ ਹਰਿ ਜੂ ਬਿਧਿ ਸੁੰਦਰ ਸੋ ਇਕ ਤਾਨ ਬਸਾਯੋ ॥
फिरि सुंदर आनन ते हरि जू बिधि सुंदर सो इक तान बसायो ॥

तेव्हा श्रीकृष्णाने आपल्या मुखातून अतिशय सुंदर पद्धतीने (रागाचा) सूर सुरू केला.

ਸੋਰਠਿ ਸਾਰੰਗ ਸੁਧ ਮਲਾਰ ਬਿਲਾਵਲ ਕੀ ਸੁਰ ਭੀਤਰ ਗਾਯੋ ॥
सोरठि सारंग सुध मलार बिलावल की सुर भीतर गायो ॥

मग कृष्णाने आपल्या मधुर मुखाने एक सुंदर धून वाजवली आणि सोरथ, सारंग, शुद्ध मल्हार आणि बिलावल यांचे संगीत गायन केले.

ਸੋ ਅਪਨੇ ਸੁਨ ਸ੍ਰਉਨਨ ਮੈ ਬ੍ਰਿਜ ਗਵਾਰਨੀਯਾ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥
सो अपने सुन स्रउनन मै ब्रिज गवारनीया अति ही सुखु पायो ॥

त्यांचे म्हणणे ऐकून ब्रजाच्या गोपींना खूप समाधान मिळाले

ਮੋਹਿ ਰਹੇ ਬਨ ਕੇ ਖਗ ਅਉ ਮ੍ਰਿਗ ਰੀਝ ਰਹੈ ਜਿਨ ਹੂੰ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥੫੭੩॥
मोहि रहे बन के खग अउ म्रिग रीझ रहै जिन हूं सुनि पायो ॥५७३॥

सुंदर आवाज ऐकणारे पक्षी आणि हरीण देखील मोहित झाले आणि ज्याने त्यांचे राग (संगीत प्रकार) ऐकले, ते खूप प्रसन्न झाले.573.

ਤਹ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਭਲੈ ਹਰਿ ਜੂ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਕਰਿ ਭਾਵ ਛਬੈ ॥
तह गावत गीत भलै हरि जू कबि स्याम कहै करि भाव छबै ॥

कृष्ण त्या ठिकाणी मोहक भावनांनी सुंदर गाणी गाताना शोभून दिसतो

ਮੁਰਲੀ ਜੁਤ ਗ੍ਵਰਾਨਿ ਭੀਤਰ ਰਾਜਤ ਜ੍ਯੋ ਮ੍ਰਿਗਨੀ ਮ੍ਰਿਗ ਬੀਚ ਫਬੈ ॥
मुरली जुत ग्वरानि भीतर राजत ज्यो म्रिगनी म्रिग बीच फबै ॥

बासरी वाजवताना तो गोपींमध्ये हरीणासारखा वैभवशाली वाटतो

ਜਿਹ ਕੋ ਸਭ ਲੋਗਨ ਮੈ ਜਸੁ ਗਾਵਤ ਛੂਟਤ ਹੈ ਤਿਨ ਤੇ ਨ ਕਬੈ ॥
जिह को सभ लोगन मै जसु गावत छूटत है तिन ते न कबै ॥

ज्याचे गुणगान सर्व लोकांमध्ये गायले जाते, (तो) त्यांच्यापासून (गोपी) कधीच सुटू शकत नाही.

ਤਿਨਿ ਖੇਲਨ ਕੋ ਮਨ ਗੋਪਿਨ ਕੋ ਛਿਨ ਬੀਚ ਲੀਯੋ ਫੁਨਿ ਚੋਰ ਸਬੈ ॥੫੭੪॥
तिनि खेलन को मन गोपिन को छिन बीच लीयो फुनि चोर सबै ॥५७४॥

ज्याची सर्वांनी स्तुती केली आहे, तो ज्या लोकांसोबत खेळण्यासाठी गोपींची मने चोरली आहेत त्यांच्याशी तो अलिप्त राहू शकत नाही.574.

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਜਿਨ ਜੋਬਨ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਗਹਿਯੋ ਹੈ ॥
कबि स्याम कहै उपमा तिह की जिन जोबन रूप अनूप गहियो है ॥

कवी श्याम त्याला दाद देत आहेत, ज्याचे सौंदर्य अद्वितीय आहे

ਜਾ ਮੁਖ ਦੇਖਿ ਅਨੰਦ ਬਢਿਯੋ ਜਿਹ ਕੋ ਸੁਨਿ ਸ੍ਰਉਨਨ ਸੋਕ ਦਹਿਯੋ ਹੈ ॥
जा मुख देखि अनंद बढियो जिह को सुनि स्रउनन सोक दहियो है ॥

ज्याच्या दर्शनाने आनंद वाढतो आणि कोणाचे बोलणे ऐकल्याने सर्व दुःखांचा अंत होतो.

ਆਨੰਦ ਕੈ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਹਰਿ ਕੇ ਸੰਗ ਜ੍ਵਾਬ ਸੁ ਐਸ ਕਹਿਯੋ ਹੈ ॥
आनंद कै ब्रिखभानु सुता हरि के संग ज्वाब सु ऐस कहियो है ॥

प्रसन्न होऊन राधाने श्रीकृष्णांसोबत अशा प्रकारे प्रश्नोत्तरांची उत्तरे दिली.

ਤਾ ਕੇ ਸੁਨੇ ਤ੍ਰੀਯਾ ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਸੁਨਿ ਕੈ ਜਿਹ ਕੋ ਹਰਿ ਰੀਝ ਰਹਿਯੋ ਹੈ ॥੫੭੫॥
ता के सुने त्रीया मोहि रही सुनि कै जिह को हरि रीझ रहियो है ॥५७५॥

ब्रीश भानची कन्या राधा, मोठ्या आनंदात, कृष्णाशी संवाद साधत आहे आणि तिचे ऐकत आहे, स्त्रिया मोहित होत आहेत आणि कृष्ण देखील प्रसन्न होत आहेत.575.

ਗ੍ਵਾਰਨੀਯਾ ਮਿਲ ਕੈ ਸੰਗਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੈ ਖੇਲਤ ਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਸਬੈ ॥
ग्वारनीया मिल कै संगि कान्रह कै खेलत है कबि स्याम सबै ॥

कवी श्याम (म्हणतात) सर्व गोपी मिळून कृष्णाशी खेळतात.

ਨ ਰਹੀ ਤਿਨ ਕੋ ਸੁਧਿ ਅੰਗਨ ਕੀ ਨਹਿ ਚੀਰਨ ਕੀ ਤਿਨ ਕੋ ਸੁ ਤਬੈ ॥
न रही तिन को सुधि अंगन की नहि चीरन की तिन को सु तबै ॥

कवी श्याम म्हणतो की सर्व गोपी कृष्णाबरोबर खेळत आहेत आणि त्यांना त्यांच्या अंग आणि वस्त्रांबद्दल काहीच भान नाही.