श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1370


ਗਿਰੇ ਪਾਕ ਸਾਹੀਦ ਯਾਕੀਨ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥
गिरे पाक साहीद याकीन ह्वै कै ॥

आणि पवित्र हौतात्म्य पत्करून ते नक्कीच खाली पडत होते.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬਾਕੇ ਨਚਾਵੈ ਤੁਰੰਗੈ ॥
कहूं बीर बाके नचावै तुरंगै ॥

कुठेतरी शूर घोडे नाचत होते

ਕਹੂੰ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਬਿਰਾਜੈ ਉਤੰਗੈ ॥੧੬੭॥
कहूं जंग जोधा बिराजै उतंगै ॥१६७॥

आणि युद्धात कुठेतरी उच्च योद्धे वैभव दाखवत होते. १६७.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬਾਨੈਤ ਬੀਰੇ ਉਠਾਵੈਂ ॥
कहूं बीर बानैत बीरे उठावैं ॥

कुठेतरी बांके बीर (युद्धाचे) कर्ज उचलत होते.

ਕਹੂੰ ਖੇਤ ਮੈ ਖਿੰਗ ਖਤ੍ਰੀ ਨਚਾਵੈਂ ॥
कहूं खेत मै खिंग खत्री नचावैं ॥

युद्धक्षेत्रात कुठेतरी छत्रीचे घोडे ('खिंग') नाचत होते.

ਕਹੂੰ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਹਠੀ ਦਾਤ ਚਾਬੈਂ ॥
कहूं कोप कै कै हठी दात चाबैं ॥

कुठेतरी रागाच्या भरात हाती (योद्धे) दात खात होते.

ਕਿਤੇ ਮੂੰਛ ਐਂਠੈ ਕਿਤੇ ਪਾਗ ਦਾਬੈਂ ॥੧੬੮॥
किते मूंछ ऐंठै किते पाग दाबैं ॥१६८॥

कुठे (योद्धे) मिशा फिरवत होते तर कुठे पाय हलत होते. 168.

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੇ ਜਬੈ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥
दुहूं ओर गाजे जबै छत्रधारी ॥

जेव्हा छत्रधारी (सैनिक) दोन्ही बाजूंनी गर्जना करत होते.

ਮਚੋ ਲੋਹ ਗਾੜੋ ਪਰੀ ਮਾਰਿ ਭਾਰੀ ॥
मचो लोह गाड़ो परी मारि भारी ॥

त्यामुळे भयंकर युद्ध सुरू झाले आणि मोठ्या प्रमाणात कत्तल सुरू झाली.

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਬੀਰ ਬਾਜੀ ਉਚਕੈ ॥
महा कोप कै बीर बाजी उचकै ॥

खूप राग आल्याने सैनिक आणि घोडे उड्या मारू लागले.

ਲਗੇ ਦੇਹ ਮੋ ਘਾਇ ਗਾੜੇ ਭਭਕੈ ॥੧੬੯॥
लगे देह मो घाइ गाड़े भभकै ॥१६९॥

(त्यातून) शरीरातील खोल जखमा रक्त वाहू लागल्या. 169.

ਕਹੂੰ ਕੁੰਡਲਾਕਾਰ ਮੁੰਡੈ ਬਿਰਾਜੈ ॥
कहूं कुंडलाकार मुंडै बिराजै ॥

कुठेतरी कुंडलदार (केसांनी) डोक्यावर शोभत होते

ਲਖੇ ਮੁੰਡ ਮਾਲਾਹੁ ਕੇ ਮੁੰਡ ਲਾਜੈ ॥
लखे मुंड मालाहु के मुंड लाजै ॥

(त्यांना) पाहून ते शिवाच्या गळ्यातील हारांची टोके काढत होते.

ਕਹੂੰ ਘੂੰਮ ਘੂਮੈ ਪਰੇ ਬੀਰ ਭਾਰੀ ॥
कहूं घूंम घूमै परे बीर भारी ॥

कुठेतरी थोर योद्धे खाऊन पडले होते.

ਮਨੋ ਸਿਧ੍ਰਯ ਬੈਠੇ ਲਗੇ ਜੋਗ ਤਾਰੀ ॥੧੭੦॥
मनो सिध्रय बैठे लगे जोग तारी ॥१७०॥

(असे भासत होते) जणू तो सिद्धयोगाची टाळी वाजवत बसला होता. 170.

ਤਹਾ ਸ੍ਰੋਨ ਕੀ ਕੂਲ ਘਾਰੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥
तहा स्रोन की कूल घारी बिराजै ॥

ते पाहून तिथे रक्ताची नदी वाहत होती

ਲਖੈ ਅਸਟ ਨਦ੍ਰਯਾਨ ਕੋ ਦ੍ਰਪ ਭਾਜੈ ॥
लखै असट नद्रयान को द्रप भाजै ॥

आठ (पवित्र) नद्यांचा अभिमान नाहीसा होत होता.

ਤਹਾ ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਾਜੀ ਬਹੇ ਨਕ੍ਰ ਜੈਸੇ ॥
तहा ब्रिंद बाजी बहे नक्र जैसे ॥

त्यात घोडयांचे अनेक कळप मगरीसारखे वाहत होते.

ਲਸੈ ਮਤ ਦੰਤੀ ਮਹਾ ਸੈਲ ਕੈਸੇ ॥੧੭੧॥
लसै मत दंती महा सैल कैसे ॥१७१॥

मस्त हत्ती मोठ्या डोंगरासारखे दिसत होते. १७१.

ਧੁਜਾ ਬ੍ਰਿਛ ਤਾ ਮੋ ਬਹੇ ਜਾਤ ਐਸੇ ॥
धुजा ब्रिछ ता मो बहे जात ऐसे ॥

त्यात बाणासारखे झेंडे फडकवले जात होते

ਲਸੈ ਡੰਡ ਪਤ੍ਰੀ ਬਿਨਾ ਪਤ੍ਰ ਜੈਸੇ ॥
लसै डंड पत्री बिना पत्र जैसे ॥

जसे पत्ते नसलेल्या काठ्या वाहत होत्या.

ਕਹੂੰ ਛਤ੍ਰ ਤਾ ਮੋ ਬਹੇ ਜਾਤ ਕਾਟੇ ॥
कहूं छत्र ता मो बहे जात काटे ॥

त्यात कुठेतरी कापलेल्या छत्र्या वाहत होत्या.

ਮਨੋ ਫੇਨ ਸੇ ਬਾਰਿ ਮੈ ਬਸਤ੍ਰ ਫਾਟੇ ॥੧੭੨॥
मनो फेन से बारि मै बसत्र फाटे ॥१७२॥

फेस दिसला जणू फाटलेले कपडे पाण्यात (तरंगत) आहेत. १७२.

ਕਹੂੰ ਬਾਹ ਕਾਟੀ ਬਹੇ ਜਾਤ ਐਸੇ ॥
कहूं बाह काटी बहे जात ऐसे ॥

कुठेतरी तोडलेले हात असे धुतले जात होते,

ਮਨੋ ਪੰਚ ਬਕ੍ਰਤਾਨ ਕੇ ਨਾਗ ਜੈਸੇ ॥
मनो पंच बक्रतान के नाग जैसे ॥

जणू शिव ('पंच बक्रतान') साप आहेत.

ਚੜੇ ਬੀਰ ਬਾਜੀ ਬਹੇ ਜਾਤ ਮਾਰੇ ॥
चड़े बीर बाजी बहे जात मारे ॥

कुठेतरी घोड्यावर मारलेले योद्धे फिरत होते,

ਸਨਾਹੀਨ ਕੇ ਸ੍ਵਾਰ ਪਾਰੈ ਪਧਾਰੇ ॥੧੭੩॥
सनाहीन के स्वार पारै पधारे ॥१७३॥

मश्क्यावर स्वार असलेल्या (व्यक्ती) ('सनहीन') ओलांडून जात होत्या. १७३.

ਕਹੂੰ ਖੋਲ ਖੰਡੇ ਬਹੇ ਜਾਤ ਮਾਰੇ ॥
कहूं खोल खंडे बहे जात मारे ॥

कुठेतरी (तुटलेले) तुकडे आणि आवरण (अशा प्रकारे) टाकले जात होते,

ਮਨੋ ਏਕਠੇ ਕਛ ਮਛ ਹ੍ਵੈ ਪਧਾਰੇ ॥
मनो एकठे कछ मछ ह्वै पधारे ॥

जणू बगल आणि मासे एकत्र धुतले जात आहेत.

ਤਹਾ ਪਾਗ ਛੂਟੇ ਬਹੇ ਜਾਤ ਐਸੇ ॥
तहा पाग छूटे बहे जात ऐसे ॥

तिथे उघड्या पगड्या अशाच वाहात होत्या,

ਮਨੋ ਤੀਸ ਬ੍ਰਯਾਮਾਨ ਕੇ ਨਾਗ ਜੈਸੇ ॥੧੭੪॥
मनो तीस ब्रयामान के नाग जैसे ॥१७४॥

जणू तीस बियामन (दोन यार्ड लांबीचे) लांब साप आहेत. १७४.

ਝਖੀ ਝੁੰਡ ਜਾ ਮੈ ਕਟਾਰੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥
झखी झुंड जा मै कटारी बिराजै ॥

त्यात डंक माशांच्या शाळेप्रमाणे सजले होते.

ਲਖੇ ਖਿੰਗ ਬਾਕੇ ਬਲੀ ਨਾਗ ਲਾਜੈ ॥
लखे खिंग बाके बली नाग लाजै ॥

पांढरे घोडे पाहून भक्कम सापही घाबरायचे.

ਕਹੂੰ ਚਰਮ ਕਾਟੇ ਗਿਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੈ ॥
कहूं चरम काटे गिरे ससत्र असत्रै ॥

कुठेतरी ढाल ('त्वचे') कापले गेले आणि (कुठे) शस्त्रे आणि चिलखत पडले.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬਾਜੀ ਬਹੇ ਜਾਤ ਬਸਤ੍ਰੈ ॥੧੭੫॥
कहूं बीर बाजी बहे जात बसत्रै ॥१७५॥

कुठेतरी चिलखतांसह सैनिक आणि घोडे वाहून जात होते. १७५.

ਹਲਾਚਾਲ ਕੈ ਕੈ ਹਠੀ ਦੈਤ ਢੂਕੇ ॥
हलाचाल कै कै हठी दैत ढूके ॥

जिद्दी राक्षस हालचाल करण्यास तयार होते

ਚਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੇ ਮਹਾ ਕਾਲ ਜੂ ਕੇ ॥
चहूं ओर गाजे महा काल जू के ॥

आणि महाकाल जीच्या चारही बाजूंनी ढगांचा गडगडाट झाला.

ਕਿਤੇ ਕੋਪ ਕੈ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੈ ਚਲਾਵੈ ॥
किते कोप कै ससत्र असत्रै चलावै ॥

कुठेतरी संतापाने, शस्त्रे उगारली जात होती

ਕਿਤੇ ਸੰਖ ਔ ਭੀਮ ਭੇਰੀ ਬਜਾਵੈ ॥੧੭੬॥
किते संख औ भीम भेरी बजावै ॥१७६॥

आणि कुठेतरी संख आणि मोठे ढोल वाजत होते. १७६.

ਮਹਾ ਫੂਲਿ ਫੀਲੀ ਨਗਾਰੇ ਬਜੈ ਕੈ ॥
महा फूलि फीली नगारे बजै कै ॥

महावत्स ('फीली') खूप आनंदी होते आणि त्यांची गाणी गात होते

ਚਲੇ ਦੁੰਦਭੀ ਤਾਜਿਯੌ ਕੇ ਸੁਨੈ ਕੈ ॥
चले दुंदभी ताजियौ के सुनै कै ॥

आणि घोड्यांवर काही घंटा वाजवल्या जात होत्या.

ਮਚੇ ਕੋਪ ਕੈ ਸੁ ਉਸਟੀ ਦਮਾਮੇ ॥
मचे कोप कै सु उसटी दमामे ॥

उंटावर बांधलेल्या घंटा जोरात वाजवल्या जात होत्या,

ਮਨੋ ਬਾਜ ਟੁਟੇ ਲਖੇ ਲਾਲ ਤਾਮੇ ॥੧੭੭॥
मनो बाज टुटे लखे लाल तामे ॥१७७॥

तांबडा (मांस) अन्न पाहिल्यावर जणू बाजेच तुटून पडतात. १७७.

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਬਾਕੇ ਧਰੇ ਲਾਲ ਬਾਨੇ ॥
किते बीर बाके धरे लाल बाने ॥

कुठेतरी, शूर योद्ध्यांनी लाल फिती घातली होती.

ਕਿਤੇ ਸ੍ਯਾਮ ਔ ਸੇਤ ਕੀਨੇ ਨਿਸਾਨੇ ॥
किते स्याम औ सेत कीने निसाने ॥

कुठेतरी पांढऱ्या आणि काळ्या खुणा (ध्वज) बनवल्या गेल्या.

ਕਿਤੇ ਹਰਤਿ ਯੌ ਪੀਤ ਬਾਨੇ ਸੁਹਾਏ ॥
किते हरति यौ पीत बाने सुहाए ॥

कुठेतरी हिरवे-पिवळे कापड असे सजले होते,

ਹਠੀ ਚੁੰਗ ਬਾਧੇ ਚਲੇ ਖੇਤ ਆਏ ॥੧੭੮॥
हठी चुंग बाधे चले खेत आए ॥१७८॥

जणू जिद्दी योद्धे जटा बांधून युद्धक्षेत्रात आले आहेत. १७८.

ਕਿਤੇ ਢਾਲ ਢਾਪੈ ਕਿਤੇ ਚੋਟ ਓਟੈ ॥
किते ढाल ढापै किते चोट ओटै ॥

काहींना ढालीने झाकले जात होते तर काहींना जखमा काढल्या जात होत्या.