श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1041


ਔਰ ਰਾਨਿਯਨ ਕਬਹੂੰ ਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬੁਲਾਵਈ ॥
और रानियन कबहूं न न्रिपति बुलावई ॥

राजाने इतर राण्यांना कधीही बोलावले नाही

ਭੂਲਿ ਨ ਕਬਹੂੰ ਤਿਨ ਕੌ ਸਦਨ ਸੁਹਾਵਈ ॥
भूलि न कबहूं तिन कौ सदन सुहावई ॥

आणि विसरुनही त्याने त्यांच्या महालाचे सौंदर्य कधीच वाढवले नाही.

ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਚਿਤ ਮਾਝ ਚੰਚਲਾ ਸਭ ਧਰੈ ॥
इह चिंता चित माझ चंचला सभ धरै ॥

याची काळजी सगळ्या राण्यांना असायची.

ਹੋ ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਅਰੁ ਤੰਤ੍ਰ ਰਾਵ ਸੌ ਸਭ ਕਰੈ ॥੨॥
हो जंत्र मंत्र अरु तंत्र राव सौ सभ करै ॥२॥

म्हणूनच हे सर्वजण राजावर युक्त्या, मंत्र, तंत्रे करत असत. 2.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਸਭ ਹੀ ਕਰਿ ਹਾਰੇ ॥
जंत्र मंत्र सभ ही करि हारे ॥

ती सर्व उपकरणे काढून टाकण्यात आली

ਕੈਸੇ ਹੂੰ ਪਰੇ ਹਾਥ ਨਹਿ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥
कैसे हूं परे हाथ नहि प्यारे ॥

पण कशीतरी प्रेयसी हातात आली नाही.

ਏਕ ਸਖੀ ਇਹ ਭਾਤ ਉਚਾਰੋ ॥
एक सखी इह भात उचारो ॥

तेव्हा एक सखी म्हणाली,

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਤੈ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥੩॥
सुनु रानी तै बचन हमारो ॥३॥

हे राणी! तू माझा (एक) शब्द ऐक. 3.

ਜੌ ਉਨ ਸੌ ਮੈ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤੁਰਾਊ ॥
जौ उन सौ मै प्रीति तुराऊ ॥

मी त्याच्यापेक्षा (राजाचे) प्रेम तोडले तर

ਤੌ ਤੁਮ ਤੇ ਕਹੁ ਮੈ ਕਾ ਪਾਊ ॥
तौ तुम ते कहु मै का पाऊ ॥

तर मला तुमच्याकडून काय मिळेल (म्हणजे काय बक्षीस मिळेल).

ਬੀਰ ਕਲਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਮੁਖ ਨ ਦਿਖਾਵੈ ॥
बीर कलहि न्रिप मुख न दिखावै ॥

(मी दाखवीन की) राजा बीर कलाला तोंडही दाखवणार नाही

ਤੁਮਰੇ ਪਾਸਿ ਰੈਨਿ ਦਿਨ ਆਵੈ ॥੪॥
तुमरे पासि रैनि दिन आवै ॥४॥

आणि दिवस आणि रात्र तुमच्याकडे येतील. 4.

ਯੌ ਕਹਿ ਜਾਤ ਤਹਾ ਤੇ ਭਈ ॥
यौ कहि जात तहा ते भई ॥

एवढे बोलून ती निघून गेली

ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਕੇ ਮੰਦਿਰ ਮਹਿ ਗਈ ॥
न्रिप बर के मंदिर महि गई ॥

आणि थोरल्या राजाच्या महालात पोहोचलो.

ਪਤਿ ਤ੍ਰਿਯ ਕੇ ਕਾਨਨ ਮਹਿ ਪਰੀ ॥
पति त्रिय के कानन महि परी ॥

पती-पत्नी प्रेमात पडले

ਮੁਖ ਤੇ ਕਛੂ ਨ ਬਾਤ ਉਚਰੀ ॥੫॥
मुख ते कछू न बात उचरी ॥५॥

आणि तोंडातून काही बोलू नका. ५.

ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਯ ਕਹਿਯੋ ਤੋਹਿ ਕਾ ਕਹਿਯੋ ॥
न्रिप त्रिय कहियो तोहि का कहियो ॥

राजाने राणीला विचारले तुला काय सांगितले?

ਸੁਨਿ ਪਤਿ ਬਚਨ ਮੋਨ ਹ੍ਵੈ ਰਹਿਯੋ ॥
सुनि पति बचन मोन ह्वै रहियो ॥

तेव्हा हे शब्द ऐकून पती (राजा) शांत झाला.

ਪਤਿ ਪੂਛ੍ਯੋ ਤੁਹਿ ਇਹ ਕਾ ਕਹੀ ॥
पति पूछ्यो तुहि इह का कही ॥

नवऱ्याने विचारले (राणीला) तू काय बोललीस?

ਸੁਨ ਤ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਮੋਨ ਹ੍ਵੈ ਰਹੀ ॥੬॥
सुन त्रिय बचन मोन ह्वै रही ॥६॥

मग ती स्त्री (राणी) शब्द ऐकून शांत झाली. 6.

ਪਤਿ ਜਾਨ੍ਯੋ ਤ੍ਰਿਯ ਬਾਤ ਦੁਰਾਈ ॥
पति जान्यो त्रिय बात दुराई ॥

पतीला समजले की स्त्रीने (काहीतरी) लपवले आहे.

ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਨ੍ਯੋ ਕਛੁ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਚੁਰਾਈ ॥
त्रिय जान्यो कछु न्रिपति चुराई ॥

आणि राजाने काहीतरी लपवले आहे हे राणीला समजले.

ਕੋਪ ਕਰਾ ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੈ ਪਈ ॥
कोप करा दुहूंअन कै पई ॥

दोघांच्याही मनात रागाची कला पसरली

ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੀਤ ਸਭ ਹੀ ਛੁਟਿ ਗਈ ॥੭॥
प्रीति रीत सभ ही छुटि गई ॥७॥

आणि प्रेमाची सगळी प्रथा सुटली. ७.

ਵਾ ਰਾਨੀ ਸੋ ਨੇਹ ਬਢਾਯੋ ॥
वा रानी सो नेह बढायो ॥

राजा त्या राणीच्या प्रेमात पडला

ਜਿਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਨਾਯੋ ॥
जिन चरित्र इह भाति बनायो ॥

ज्याने हे पात्र साकारले.

ਵਾ ਸੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੀਤਿ ਉਪਜਾਈ ॥
वा सो प्रीति रीति उपजाई ॥

(राजा आता) तिच्यावर प्रेम करू लागला

ਬੀਰ ਕਲਾ ਚਿਤ ਤੇ ਬਿਸਰਾਈ ॥੮॥
बीर कला चित ते बिसराई ॥८॥

आणि बिअरची कला मनातून विसरली. 8.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਉਨਸਠਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੫੯॥੩੧੫੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ उनसठवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१५९॥३१५६॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संवादाच्या १५९ व्या अध्यायाचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे. १५९.३१५६. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਬਲਵੰਡ ਸਿੰਘ ਤਿਰਹੁਤਿ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ॥
बलवंड सिंघ तिरहुति को न्रिप बर ॥

बलवंतसिंग हा तिरहुतचा महान राजा होता.

ਜਨੁ ਬਿਧਿ ਕਰਿਯੋ ਦੂਸਰੋ ਤਮ ਹਰ ॥
जनु बिधि करियो दूसरो तम हर ॥

(त्याचे तेज असे) जणू विधाताने त्याला दुसरा सूर्य बनवला होता.

ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਤਾ ਕੋ ਅਤਿ ਸੋਹੈ ॥
अमित रूप ता को अति सोहै ॥

तो खूप सुंदर होता

ਖਗ ਮ੍ਰਿਗ ਜਛ ਭੁਜੰਗਨ ਮੋਹੈ ॥੧॥
खग म्रिग जछ भुजंगन मोहै ॥१॥

ज्यातून पक्षी, मिरगा (वन्य प्राणी), यक्ष आणि भुजंग मोहित झाले. १.

ਰਾਨੀ ਸਾਠਿ ਸਦਨ ਤਿਹ ਮਾਹੀ ॥
रानी साठि सदन तिह माही ॥

त्याच्या महालात साठ राण्या होत्या.

ਰੂਪਵਤੀ ਤਿਨ ਸਮ ਕਹੂੰ ਨਾਹੀ ॥
रूपवती तिन सम कहूं नाही ॥

तिच्यासारख्या सुंदर स्त्रिया नाहीत.

ਸਭਹਿਨ ਸੌ ਪਤਿ ਨੇਹ ਬਢਾਵਤ ॥
सभहिन सौ पति नेह बढावत ॥

नवरा सगळ्यांवर प्रेम करायचा

ਬਾਰੀ ਬਾਰੀ ਕੇਲ ਕਮਾਵਤ ॥੨॥
बारी बारी केल कमावत ॥२॥

आणि मधून मधून रतीक्रीडा करत असे. 2.

ਰੁਕਮ ਕਲਾ ਰਾਨੀ ਰਸ ਭਰੀ ॥
रुकम कला रानी रस भरी ॥

रुकुम कला राणी खूप मनोरंजक होती.

ਜੋਬਨ ਜੇਬ ਸਭਨ ਤਿਨ ਹਰੀ ॥
जोबन जेब सभन तिन हरी ॥

त्याने आपली सर्व नोकरी आणि प्रतिमा गमावली होती.

ਆਨ ਮੈਨ ਜਬ ਤਾਹਿ ਸੰਤਾਵੈ ॥
आन मैन जब ताहि संतावै ॥

जेव्हा वासनेने येऊन त्याला छळले

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥੩॥
पठै सहचरी न्रिपति बुलावै ॥३॥

म्हणून दासी पाठवून राजाला बोलावत असे. 3.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਕ੍ਰਿਸਨ ਕਲਾ ਇਕ ਸਹਚਰੀ ਪਠੈ ਦਈ ਨ੍ਰਿਪ ਤੀਰ ॥
क्रिसन कला इक सहचरी पठै दई न्रिप तीर ॥

क्रिसन कला नावाच्या दासीला राजाकडे पाठवण्यात आले.

ਸੋ ਯਾ ਪਰ ਅਟਕਤ ਭਈ ਹਰਿਅਰਿ ਕਰੀ ਅਧੀਰ ॥੪॥
सो या पर अटकत भई हरिअरि करी अधीर ॥४॥

त्यामुळे ती त्याच्यावर (राजा) मोहित झाली, ज्याला कामदेवाने अधीर केले होते. 4.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੁਨੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਜੂ ਬਾਤ ਹਮਾਰੀ ॥
सुनो न्रिपति जू बात हमारी ॥

(दासी म्हणू लागला) अरे राजन ! माझे ऐक.