श्री दसाम ग्रंथ

पान - 929


ਦਓਜਈ ਅਫਰੀਦੀਏ ਕੋਪਿ ਆਏ ॥
दओजई अफरीदीए कोपि आए ॥

गुइये, मुहमादीस, द्योजी आणि आफ्रिदी अत्यंत संतापाने पुढे आले.

ਹਠੇ ਸੂਰ ਲੋਦੀ ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ॥
हठे सूर लोदी महा कोप कै कै ॥

हाती लोदी सुरमे अति क्रोधित होऊन

ਪਰੇ ਆਨਿ ਕੈ ਬਾਢਵਾਰੀਨ ਲੈ ਕੈ ॥੧੫॥
परे आनि कै बाढवारीन लै कै ॥१५॥

शूर लोधी भयंकर संतप्त झाले आणि त्यांच्या तलवारीचा धाक दाखवत त्यांच्यावर तुटून पडले.(15)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਪਰੀ ਬਾਢਵਾਰੀਨ ਕੀ ਮਾਰਿ ਭਾਰੀ ॥
परी बाढवारीन की मारि भारी ॥

तलवारींचा जोरदार प्रहार आहे.

ਗਏ ਜੂਝਿ ਜੋਧਾ ਬਡੇਈ ਹੰਕਾਰੀ ॥
गए जूझि जोधा बडेई हंकारी ॥

मोठ-मोठे, गर्विष्ठ जोधे मारले गेले आहेत.

ਮਹਾ ਮਾਰਿ ਬਾਨਨ ਕੀ ਗਾੜ ਐਸੀ ॥
महा मारि बानन की गाड़ ऐसी ॥

बाण खूप जोरात मारले,

ਮਨੌ ਕੁਆਰ ਕੇ ਮੇਘ ਕੀ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਜੈਸੀ ॥੧੬॥
मनौ कुआर के मेघ की ब्रिसटि जैसी ॥१६॥

जणू आसू महिन्यासारखा पाऊस पडत आहे. 16.

ਪਰੇ ਆਨਿ ਜੋਧਾ ਚਹੂੰ ਓਰ ਭਾਰੇ ॥
परे आनि जोधा चहूं ओर भारे ॥

चारही बाजूंनी आणखी बरेच योद्धे आले आहेत.

ਮਹਾ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਐਸੇ ਪੁਕਾਰੇ ॥
महा मार ही मारि ऐसे पुकारे ॥

मारो-मारो' अशा प्रकारे (खूप काही सांगून) आवाज काढत आहेत.

ਹਟੇ ਨਾਹਿ ਛਤ੍ਰੀ ਛਕੇ ਛੋਭ ਐਸੇ ॥
हटे नाहि छत्री छके छोभ ऐसे ॥

छत्री युद्धाला लाजत नाहीत, त्यांच्यात असा उत्साह असतो.

ਮਨੋ ਸਾਚ ਸ੍ਰੀ ਕਾਲ ਕੀ ਜ੍ਵਾਲ ਜੈਸੇ ॥੧੭॥
मनो साच स्री काल की ज्वाल जैसे ॥१७॥

जणू खरा पूर (पूर) ही त्यावेळची ज्योत आहे. १७.

ਧਏ ਅਰਬ ਆਛੇ ਮਹਾ ਸੂਰ ਭਾਰੀ ॥
धए अरब आछे महा सूर भारी ॥

अरब देशातील चांगले आणि महान नायक गेले

ਕਰੈ ਤੀਨਹੂੰ ਲੋਕ ਜਿਨ ਕੌ ਜੁਹਾਰੀ ॥
करै तीनहूं लोक जिन कौ जुहारी ॥

तिन्ही क्षेत्रात कौतुक करणारे महान अरबी सैनिक पुढे आले.

ਲਏ ਹਾਥ ਤਿਰਸੂਲ ਐਸੋ ਭ੍ਰਮਾਵੈ ॥
लए हाथ तिरसूल ऐसो भ्रमावै ॥

ते हातात त्रिशूळ घेऊन अशा प्रकारे झुलतात,

ਮਨੋ ਮੇਘ ਮੈ ਦਾਮਨੀ ਦਮਕਿ ਜਾਵੈ ॥੧੮॥
मनो मेघ मै दामनी दमकि जावै ॥१८॥

त्यांनी त्यांचे भाले ढगातील विजेप्रमाणे चालवले (18)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਧਾਏ ਬੀਰ ਜੋਰਿ ਦਲ ਭਾਰੀ ॥
धाए बीर जोरि दल भारी ॥

नायकांनी मोठी पार्टी केली आणि निघून गेले

ਬਾਨਾ ਬਧੇ ਬਡੇ ਹੰਕਾਰੀ ॥
बाना बधे बडे हंकारी ॥

आणि मोठ्या गर्विष्ठ (योद्ध्यांना) बाणांनी छेदले आहे.

ਤਾਨ ਧਨੁਹਿਯਨ ਬਾਨ ਚਲਾਵੈ ॥
तान धनुहियन बान चलावै ॥

धनुष्य काढा आणि बाण सोडा,

ਬਾਧੇ ਗੋਲ ਸਾਮੁਹੇ ਆਵੈ ॥੧੯॥
बाधे गोल सामुहे आवै ॥१९॥

ते गोल वर्तुळात बाहेर पडतात. 19.

ਜਬ ਅਬਲਾ ਵਹ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰੇ ॥
जब अबला वह नैन निहारे ॥

जेव्हा पठाणी त्यांना डोळ्यांनी पाहत असे

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਸਸਤ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
भाति भाति के ससत्र प्रहारे ॥

जेव्हा त्या महिलेने त्यांचा सामना केला तेव्हा तिने वेगवेगळ्या प्रकारची शस्त्रे वापरली.

ਮੂੰਡ ਜੰਘ ਬਾਹਨ ਬਿਨੁ ਕੀਨੇ ॥
मूंड जंघ बाहन बिनु कीने ॥

ती त्यांचे चेहरे, हात आणि पाय कापेल,

ਪਠੈ ਧਾਮ ਜਮ ਕੇ ਸੋ ਦੀਨੇ ॥੨੦॥
पठै धाम जम के सो दीने ॥२०॥

आणि त्यांना थेट मृत्यूच्या कक्षेत पाठवा.(20)

ਜੂਝਿ ਅਨੇਕ ਸੁਭਟ ਰਨ ਗਏ ॥
जूझि अनेक सुभट रन गए ॥

अनेक वीर रणांगणात लढताना मरण पावले

ਹੈ ਗੈ ਰਥੀ ਬਿਨਾ ਅਸਿ ਭਏ ॥
है गै रथी बिना असि भए ॥

असंख्य शूरांनी आपले प्राण गमावले आणि त्यांना त्यांचे रथ, घोडे आणि हत्ती सोडायला लावले.

ਜੂਝੈ ਬੀਰ ਖੇਤ ਭਟ ਭਾਰੀ ॥
जूझै बीर खेत भट भारी ॥

महान वीर युद्धक्षेत्रात लढले

ਨਾਚੇ ਸੂਰ ਬੀਰ ਹੰਕਾਰੀ ॥੨੧॥
नाचे सूर बीर हंकारी ॥२१॥

मोठ्या संख्येने आपले प्राण गमावले आणि अहंकारी (जिवंत) ओरी नाचू लागल्या.(21)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਲਗੇ ਬ੍ਰਿਣਨ ਕੇ ਸੂਰਮਾ ਪਰੇ ਧਰਨਿ ਪੈ ਆਇ ॥
लगे ब्रिणन के सूरमा परे धरनि पै आइ ॥

जखमेमुळे वीर पृथ्वीवर पडेल.

ਗਿਰ ਪਰੇ ਉਠਿ ਪੁਨਿ ਲਰੇ ਅਧਿਕ ਹ੍ਰਿਦੈ ਕਰਿ ਚਾਇ ॥੨੨॥
गिर परे उठि पुनि लरे अधिक ह्रिदै करि चाइ ॥२२॥

तो खाली पडला आणि पुन्हा उठला आणि मनातल्या मनात उत्साहाने लढू लागला. 22.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग श्लोक:

ਕਿਤੇ ਗੋਫਨੈ ਗੁਰਜ ਗੋਲੇ ਉਭਾਰੈ ॥
किते गोफनै गुरज गोले उभारै ॥

कुठेतरी गोफ, लवंग, शंख वाढवलेले असते

ਕਿਤੇ ਚੰਦ੍ਰ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਸੈਥੀ ਸੰਭਾਰੈ ॥
किते चंद्र त्रिसूल सैथी संभारै ॥

आणि काही जण चंद्राच्या डोक्याचे बाण, त्रिशूळ आणि भाले धारण करतात.

ਕਿਤੇ ਪਰਘ ਫਾਸੀ ਲਏ ਹਾਥ ਡੋਲੈ ॥
किते परघ फासी लए हाथ डोलै ॥

कुठेतरी ते हातात भाले, भाले (चिलखत इ.) घेऊन फिरतात

ਕਿਤੇ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕੈ ਬੀਰ ਬੋਲੈ ॥੨੩॥
किते मार ही मारि कै बीर बोलै ॥२३॥

आणि कुठेतरी योद्धे 'मार-मार' ओरडतात. 23.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਅਤਿ ਚਿਤ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਕੈ ਸੂਰਨ ਸਕਲਨ ਘਾਇ ॥
अति चित कोप बढाइ कै सूरन सकलन घाइ ॥

त्यांच्या मनात अत्यंत तीव्र क्षुब्धतेने आणि अनेक निर्भय लोकांना मारल्यानंतर,

ਜਹਾ ਬਾਲਿ ਠਾਢੀ ਹੁਤੀ ਤਹਾ ਪਰਤ ਭੇ ਆਇ ॥੨੪॥
जहा बालि ठाढी हुती तहा परत भे आइ ॥२४॥

ते (शत्रू) तिथे पोहोचले, जिथे ती स्त्री उभी होती.(२४)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਕਿਚਪਚਾਇ ਜੋਧਾ ਸਮੁਹਾਵੈ ॥
किचपचाइ जोधा समुहावै ॥

भेगांमधून योद्धे बाहेर पडतात

ਚਟਪਟ ਸੁਭਟ ਬਿਕਟ ਕਟਿ ਜਾਵੈ ॥
चटपट सुभट बिकट कटि जावै ॥

संतापलेले शौर्य पुढे आले पण ते लगेच कापले गेले.

ਜੂਝਿ ਪ੍ਰਾਨ ਸਨਮੁਖ ਜੇ ਦੇਹੀ ॥
जूझि प्रान सनमुख जे देही ॥

जे समोरासमोर मरतात,

ਡਾਰਿ ਬਿਵਾਨ ਬਰੰਗਨਿ ਲੇਹੀ ॥੨੫॥
डारि बिवान बरंगनि लेही ॥२५॥

त्यांनी त्यांच्या आत्म्याचा त्याग केला आणि परी त्यांना पालखीत घेऊन गेले (मृत्यूच्या) (२५)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਜੇ ਭਟ ਆਨਿ ਅਪਛਰਨਿ ਲਏ ਬਿਵਾਨ ਚੜਾਇ ॥
जे भट आनि अपछरनि लए बिवान चड़ाइ ॥

जेव्हा शत्रू कापून घेऊन गेले तेव्हा त्या स्त्रीने आपल्या सिंहांना कंबर बांधली.

ਤਿਨਿ ਪ੍ਰਤਿ ਔਰ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ਲਰਤੁ ਸੂਰ ਸਮੁਹਾਇ ॥੨੬॥
तिनि प्रति और निहारि कै लरतु सूर समुहाइ ॥२६॥

तिने एकाच फटक्यात अनेक शत्रूंचा नायनाट केला.