श्री दसाम ग्रंथ

पान - 745


ਇੰਭਿਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
इंभिअरि ध्वननी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'इंभारी ध्वनी' (हत्तीच्या शत्रू सिंहाच्या आवाजाने सैन्य) म्हणा आणि नंतर 'रिपु अरि' हा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਸੁਮਤਿ ਲੀਜੀਅਹੁ ਬੀਨ ॥੫੯੮॥
नाम तुपक के होत है सुमति लीजीअहु बीन ॥५९८॥

“लिंभ-अरि-धनानी” हे शब्द उच्चारले आणि नंतर “रिपु अरि” जोडले की तुपकाची नावे तयार होतात.598.

ਕੁੰਭਿਯਰਿ ਨਾਦਨਿ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਖਿਪ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
कुंभियरि नादनि आदि कहि रिपु खिप पद कै दीन ॥

प्रथम 'कुंभीरी नादनी' (हत्तीविरुद्ध सिंहाचा आवाज असलेली सेना) म्हणा (नंतर) 'रिपु खिप' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੫੯੯॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥५९९॥

"कुंभी-अरि-नादिनी" हे शब्द प्रामुख्याने उच्चारले आणि नंतर "रिपु-क्षाई" जोडले की तुपकाची नावे तयार होतात.599.

ਕੁੰਜਰਿਯਰਿ ਆਦਿ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਪੁਨਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰਿ ॥
कुंजरियरि आदि उचारि कै रिपु पुनि अंति उचारि ॥

प्रथम 'कुंजर्यारी' (हत्तीचा शत्रू सिंह) म्हणा आणि नंतर 'रिपु' म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਮਤਿ ਸੰਭਾਰ ॥੬੦੦॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुमति संभार ॥६००॥

"कुंजर-अरी" हे शब्द प्रामुख्याने उच्चारल्याने आणि नंतर "रिपु अरि" उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात. 600.

ਪਤ੍ਰਿਯਰਿ ਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਪੁਨਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
पत्रियरि अरि ध्वननी उचरि रिपु पुनि पद कै दीन ॥

(प्रथम) 'पितृरि अरि ध्वनी' (सिंहाची सेना, पान तोडणाऱ्या हत्तीची शत्रू) जप करा आणि नंतर 'रिपु' शब्द घाला.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੬੦੧॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥६०१॥

“पत्र-अरि-धनानी” उच्चारणे आणि नंतर “रिपू” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.601.

ਤਰੁਰਿਪੁ ਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
तरुरिपु अरि ध्वननी उचरि रिपु पद बहुरि बखान ॥

(प्रथम) 'तरु रिपु अरि ध्वनानी' (वृक्ष, हत्ती, सिंह यांची दणदणीत सेना) म्हणा आणि नंतर 'रिपु' शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨਹੁ ਚਤੁਰ ਨਿਧਾਨ ॥੬੦੨॥
नाम तुपक के होत है चीनहु चतुर निधान ॥६०२॥

“तरु-रिपु-अरि-धनानी” हे शब्द उच्चारून मग “रिपु” जोडून, हे ज्ञानी लोक! Tupak.602 ची नावे ओळखा.

ਸਊਡਿਯਾਤਕ ਧ੍ਵਨਨਿ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
सऊडियातक ध्वननि उचरि रिपु अरि बहुरि बखान ॥

(प्रथम) 'सुद्यंतक ध्वनी' (हत्तीला मारणाऱ्या सिंहाच्या आवाजाने सैन्य) म्हणा आणि नंतर 'रिपु अरि' हा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਲੇਹੁ ਮਤਿਵਾਨ ॥੬੦੩॥
नाम तुपक के होत है चीन लेहु मतिवान ॥६०३॥

“सौदियंतक-धनानी” हे शब्द उच्चारून “रिपु अरि” म्हटल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.603.

ਹਯਨਿਅਰਿ ਆਦਿ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
हयनिअरि आदि उचारि कै रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'हयन्यरी' (घोडा शत्रू सिंह) हा शब्द म्हणा आणि शेवटी 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਬਿਚਾਰ ॥੬੦੪॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि बिचार ॥६०४॥

सुरुवातीला "हयानी-अरी" उच्चारणे आणि नंतर "रिपु अरि" जोडणे, तुपकांची नावे तयार होतात, जी, हे चांगल्या कवींनो, तुम्हाला समजेल.604.

ਹਯਨਿਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
हयनिअरि ध्वननी आदि कहि रिपु पद बहुरि बखान ॥

प्रथम 'ह्यानियारी ध्वनी' (घोडे-शत्रू सिंह-वाणी सेना) म्हणून, नंतर 'रिपु' शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਲੇਹੁ ਬੁਧਿਵਾਨ ॥੬੦੫॥
नाम तुपक के होत है चीन लेहु बुधिवान ॥६०५॥

सुरुवातीला “हयानी-अरि-धनानी” हे शब्द उच्चारले आणि नंतर “रिपु अरि” जोडले की तुपकाची नावे तयार होतात, जे हे ज्ञानी लोक! तुम्ही ओळखू शकता.605.

ਹਯਨਿਯਾਤਕ ਧ੍ਵਨਨੀ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
हयनियातक ध्वननी उचरि रिपु पद बहुरि बखान ॥

(प्रथम) 'ह्यन्यंतक ध्वनानि' (घोड्याचा नाश करणारी सिंहवाणीची सेना) म्हणा आणि नंतर 'रिपु' हा शब्द उच्चार.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਸੁਜਾਨ ॥੬੦੬॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ सुजान ॥६०६॥

"हयानी-यंतक-धनानी" हे शब्द उच्चारले आणि "रिपु अरी" जोडल्याने तुपकाची नावे तयार झाली.606.

ਅਸੁਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
असुअरि ध्वननी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'असुरी ध्वनी' (घोडा शत्रू सिंह वाणी सेना) म्हणा मग 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਸੁਘਰ ਲੀਜੀਅਹੁ ਚੀਨ ॥੬੦੭॥
नाम तुपक के होत है सुघर लीजीअहु चीन ॥६०७॥

प्रथम "आशुरी-धनानी" म्हटल्याने आणि नंतर "रिपु अरि" जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.६०७.

ਤੁਰਯਾਰਿ ਨਾਦਨਿ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤ ਉਚਾਰ ॥
तुरयारि नादनि आदि कहि रिपु अरि अंत उचार ॥

प्रथम 'तुरायरी नादनी' (घोड्यांच्या शत्रूच्या सिंहाची गर्जना करणारी सेना) म्हणताना (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' हे शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਮਤਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੬੦੮॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुमति सु धार ॥६०८॥

प्रामुख्याने “तुर-अरि-नादिनी” म्हटल्यावर आणि शेवटी “रिपु अरी” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.६०८.

ਤੁਰੰਗਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਪੁਨਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
तुरंगरि ध्वननी आदि कहि रिपु पुनि पद कै दीन ॥

प्रथम 'तुरंगारी ध्वनी' (घोडा शत्रू सिंह वाणी सेना) म्हणा मग 'रिपु' शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੬੦੯॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥६०९॥

सुरुवातीला “तुरंगारी-धनानी” म्हटल्यावर आणि नंतर “रिपु” जोडून तुपाकाची नावे तयार होतात, जे हे कुशल लोकांनो! तुम्ही समजू शकता.609.

ਘੋਰਾਤਕਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
घोरातकनी आदि कहि रिपु पद अंति उचार ॥

प्रथम 'घोरंटकणी' (घोड्याला मारणारी सिंहीण) म्हणा आणि शेवटी 'रिपु' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਮਤਿ੧ ਸੁ ਧਾਰ ॥੬੧੦॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुमति१ सु धार ॥६१०॥

सुरवातीला “घोरंटकणी” हा शब्द म्हटल्यावर आणि शेवटी “रिपु” जोडल्याने तुपकाची नावे बरोबर तयार होतात.610.

ਬਾਜਾਤਕਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
बाजातकनी आदि कहि रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'बजंतकणी' (घोडा संपवणारा) म्हणत (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਨਿਰਧਾਰ ॥੬੧੧॥
नाम तुपक के होत है चीन चतुर निरधार ॥६११॥

सुरुवातीला “बाजांतकणी” म्हटल्यावर आणि शेवटी “रिपु अरि” म्हटल्याने तुपाकाची नावे तयार होतात, जे हे ज्ञानी लोकांनो! आपण समजू शकता.611.

ਬਾਹਨਾਤਕੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਪੁਨਿ ਰਿਪੁ ਨਾਦਨਿ ਭਾਖੁ ॥
बाहनातकी आदि कहि पुनि रिपु नादनि भाखु ॥

प्रथम 'बहनन्तकी' (वाहनांचा नाश करणारी) म्हणून, नंतर 'रिपु नादनी' म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨਿ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਰਾਖੁ ॥੬੧੨॥
नाम तुपक के होत है चीनि चतुर चित राखु ॥६१२॥

“बहनंतकी” म्हटल्याने आणि नंतर “रिपु-नादिनी” उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.612.

ਸਰਜਜ ਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
सरजज अरि ध्वननी उचरि रिपु पद बहुरि बखान ॥

प्रथम 'सुरजा अरि ध्वनी' (घोड्याच्या शेजाऱ्याचा आवाज) म्हणा आणि नंतर 'रिपु' शब्दाचा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਲੇਹੁ ਮਤਿਵਾਨ ॥੬੧੩॥
नाम तुपक के होत है चीन लेहु मतिवान ॥६१३॥

“सर्ज-अरि-धनानी” हे शब्द उच्चारून मग “रिपु” जोडून, हे ज्ञानी लोक! तुपाकांची नावे तयार होतात.613.

ਬਾਜ ਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਅੰਤ੍ਯਾਤਕ ਪਦ ਦੀਨ ॥
बाज अरि ध्वननी आदि कहि अंत्यातक पद दीन ॥

प्रथम 'बाज अरी ध्वनी' (घोड्याचा शत्रू सिंहाचा आवाज) म्हणा आणि नंतर शेवटी 'अंतक' हा शब्द घाला.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੬੧੪॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥६१४॥

सुरुवातीला “बाजी-आरी-धनानी” म्हटल्यावर आणि नंतर “अंत्यंतक” म्हटल्यावर तुपाकाची नावे तयार होतात, जे हे कुशल लोक! तुम्ही समजू शकता.614.

ਸਿੰਧੁਰਰਿ ਪ੍ਰਥਮ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਪਦ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
सिंधुररि प्रथम उचारि कै रिपु पद अंति उचार ॥

प्रथम 'सिंधुरी' (हत्तीचा शत्रू सिंह) हा शब्द उच्चारून शेवटी 'रिपु' उच्चारवा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨਿ ਚਤੁਰ ਨਿਰਧਾਰ ॥੬੧੫॥
नाम तुपक के होत है चीनि चतुर निरधार ॥६१५॥

सुरुवातीला "सिंधु-अरी" शब्द उच्चारल्याने आणि शेवटी "रिपु" उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात. 615.

ਬਾਹਨਿ ਨਾਦਿਨ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
बाहनि नादिन आदि कहि रिपु पद अंति उचार ॥

प्रथम 'बहनी नादनी', नंतर 'रिपु' शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਘਰ ਸੁ ਧਾਰਿ ॥੬੧੬॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुघर सु धारि ॥६१६॥

सुरुवातीला “वहिनी-नादिन” हे शब्द उच्चारले आणि शेवटी “रिपु” जोडले तर तुपकाची नावे बरोबर समजतात.616.

ਤੁਰੰਗਰਿ ਆਦਿ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਧ੍ਵਨਨੀ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥
तुरंगरि आदि बखानि कै ध्वननी बहुरि उचार ॥

प्रथम 'तुरंगारी' (घोडा-शत्रू सिंह) म्हणा आणि नंतर 'ध्वनी' शब्दाचा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁ ਧਾਰਿ ॥੬੧੭॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि सु धारि ॥६१७॥

सुरवातीला तुरंगारी म्हटल्यावर आणि नंतर “धनानी-अरी” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.617.

ਅਰਬਯਰਿ ਆਦਿ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰਿ ॥
अरबयरि आदि उचारि कै रिपु अरि बहुरि उचारि ॥

प्रथम 'अर्बायरी' (अरेबियन घोड्याचा शत्रू सिंह) हा शब्द म्हणा आणि नंतर 'रिपू अरी' असा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸਵਾਰਿ ॥੬੧੮॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि सवारि ॥६१८॥

प्रथम “अरब-अरी” म्हटल्याने आणि नंतर “रिपू अरी” जोडल्याने तुपकाची नावे समजतात.618.

ਤੁਰੰਗਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
तुरंगरि ध्वननी आदि कहि रिपु अरि पुनि पद देहु ॥

प्रथम 'तुरंगारी ध्वनी' म्हणत, नंतर 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੬੧੯॥
नाम तुपक के होत है चीन चतुर चिति लेहु ॥६१९॥

प्रथम “तुरंगारी-धनानी” म्हटल्यावर आणि नंतर “रिपु अरी” म्हटल्याने तुपकाची नावे ओळखली जातात.619.

ਕਿੰਕਨ ਅਰਿ ਧ੍ਵਨਨੀ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
किंकन अरि ध्वननी उचरि रिपु पद अंति उचार ॥

(प्रथम) 'किंकण अरि ध्वनी' (घोड्याच्या गर्जनेच्या आवाजाने) आणि नंतर 'रिपु' शब्दाचा जप करावा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਬਿਚਾਰ ॥੬੨੦॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि बिचार ॥६२०॥

“किंकण-अरि-धनानी” म्हणणे आणि नंतर “रिपु अरि” जोडणे, शेवटी, तुपकाची नावे तयार होतात. 620.

ਘੁਰਅਰਿ ਨਾਦਨਿ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
घुरअरि नादनि आदि कहि रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'घुरारी नादनी' (घोड्याच्या शेजारील सिंहाचा आवाज) म्हणा आणि नंतर शेवटी 'रिपु अरी' हा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਮਤਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੬੨੧॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुमति सु धार ॥६२१॥

सुरुवातीला “घरी-अरि-नादनी” म्हटल्याने आणि शेवटी “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.621.