श्री दसाम ग्रंथ

पान - 516

ਬਿਮੁਛਿਤ ਹ੍ਵੈ ਫਿਰ ਜੁਧ ਮਚਾਯੋ ॥

बिमुछित ह्वै फिर जुध मचायो ॥

तो शुद्धीवर आला आणि त्याने पुन्हा युद्ध सुरू केले.

ਕਉਤੁਕ ਸਭ ਲੋਕਨ ਦਰਸਾਯੋ ॥

कउतुक सभ लोकन दरसायो ॥

बेशुद्ध झाल्यावरही दोघांची भांडणे सुरूच होती

ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਹੁਇ ਸੁ ਯਾ ਬਿਧਿ ਅਰੈ ॥

क्रोधित हुइ सु या बिधि अरै ॥

रागाने ते असे लढले,

ਕੇਹਰਿ ਦੁਇ ਜਨੁ ਬਨ ਮੈ ਲਰੈ ॥੨੧੭੪॥

केहरि दुइ जनु बन मै लरै ॥२१७४॥

आणि सर्व लोकांनी हे अद्भुत नाटक पाहिले, दोघेही जंगलातील दोन सिंहांप्रमाणे आपापल्या रागात लढले.2174.

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਜੁਧ ਬਿਖੇ ਥਕ ਗਯੋ ਰੁਕਮੀ ਤਬ ਧਾਇ ਹਲੀ ਇਕ ਘਾਇ ਚਲਾਯੋ ॥

जुध बिखे थक गयो रुकमी तब धाइ हली इक घाइ चलायो ॥

लढताना रुक्मी थकली तेव्हा बलरामांनी त्याच्यावर प्रहार केला

ਤਉ ਉਨ ਹੂ ਅਰਿ ਕੋ ਪੁਨਿ ਘਾਇ ਸੁ ਆਵਤ ਮਾਰਗ ਮੈ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

तउ उन हू अरि को पुनि घाइ सु आवत मारग मै लखि पायो ॥

येणारा धक्का रुक्मीला दिसला

ਤਉ ਹੀ ਸੰਭਾਰਿ ਗਦਾ ਅਪੁਨੀ ਅਰੁ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਅਤਿ ਰੋਸ ਬਢਾਯੋ ॥

तउ ही संभारि गदा अपुनी अरु चित बिखै अति रोस बढायो ॥

त्याचवेळी त्याने आपली गदा धरून चित्मध्ये खूप राग काढला.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਿਹ ਬੀਰ ਤਬੈ ਸੁ ਗਦਾ ਕੋ ਗਦਾ ਸੰਗਿ ਘਾਇ ਬਚਾਯੋ ॥੨੧੭੫॥

स्याम भनै तिह बीर तबै सु गदा को गदा संगि घाइ बचायो ॥२१७५॥

आणि मग त्याची गदा धरून, मोठ्या रागात त्याने येणाऱ्या गदेचा आघात रोखला आणि स्वतःला वाचवले.2175.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਰਿ ਕੋ ਜਬ ਹੀ ਇਹ ਆਵਤ ਘਾਇ ਕੋ ਬੀਚ ਨਿਵਾਰਿਯੋ ॥

स्याम भनै अरि को जब ही इह आवत घाइ को बीच निवारियो ॥

(कवी) श्याम म्हणतात, (बलराम) जेव्हा त्याने शत्रूला पाहिले तेव्हा त्याने पुढच्या वेळी येण्यापासून रोखले.

ਤਉ ਬਲਭਦ੍ਰ ਮਹਾ ਰਿਸਿ ਠਾਨਿ ਸੁ ਅਉਰ ਗਦਾ ਹੂ ਕੋ ਘਾਉ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥

तउ बलभद्र महा रिसि ठानि सु अउर गदा हू को घाउ प्रहारियो ॥

अशाप्रकारे शत्रूने हा आघात रोखल्यावर बलरामांनी आपल्या गदेचा आणखी एक प्रहार केला आणि तो प्रचंड संतापला.

ਸੋ ਇਹ ਕੇ ਸਿਰ ਭੀਤਰ ਲਾਗ ਗਯੋ ਇਨ ਹੂ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥

सो इह के सिर भीतर लाग गयो इन हू नही नैकु संभारियो ॥

तो आघात रुक्मीच्या डोक्यावर पडला आणि तो थोडासाही स्वतःवर नियंत्रण ठेवू शकला नाही

ਝੂਮ ਕੈ ਦੇਹ ਪਰਿਯੋ ਧਰਨੀ ਰੁਕਮੀ ਪੁਨਿ ਅੰਤ ਕੇ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥੨੧੭੬॥

झूम कै देह परियो धरनी रुकमी पुनि अंत के धामि सिधारियो ॥२१७६॥

डोलताना त्यांचे शरीर पृथ्वीवर पडले आणि अशा प्रकारे रुक्मी दुसऱ्या जगात गेली.2176.

ਭ੍ਰਾਤ ਜਿਤੇ ਰੁਕਮੀ ਕੇ ਹੁਤੇ ਬਧ ਭ੍ਰਾਤ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੇ ॥

भ्रात जिते रुकमी के हुते बध भ्रात निहारि कै क्रोध भरे ॥

आपल्या भावाचा मृत्यू पाहून रुक्मीला जेवढे भाऊ होते, ते रागाने भरून आले.

ਬਰਛੀ ਅਰੁ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਗਦਾ ਗਹਿ ਯਾ ਪਰ ਆਇ ਪਰੇ ॥

बरछी अरु बान कमान क्रिपान गदा गहि या पर आइ परे ॥

त्याला मारलेले पाहून रुक्मीचे सर्व भाऊ रागावले आणि आपल्या भांगे, धनुष्य, तलवारी, गदा इत्यादी हातात घेऊन बलरामावर पडले.

ਕਿਲਕਾਰ ਦਸੋ ਦਿਸ ਘੇਰਤ ਭੇ ਮੁਸਲੀਧਰ ਤੇ ਨ ਰਤੀ ਕੁ ਡਰੇ ॥

किलकार दसो दिस घेरत भे मुसलीधर ते न रती कु डरे ॥

किंचाळत, दहा दिशांनी बलरामाला घेरले आणि (त्याला) अजिबात घाबरले नाही.

ਨਿਸ ਕੋ ਮਨੋ ਹੇਰਿ ਪਤੰਗ ਦੀਆ ਪਰ ਨੈਕੁ ਡਰੇ ਨਹੀ ਟੂਟ ਪਰੇ ॥੨੧੭੭॥

निस को मनो हेरि पतंग दीआ पर नैकु डरे नही टूट परे ॥२१७७॥

त्यांनी निर्भयपणे त्याला आव्हान देत दहाही दिशांनी त्याला वेढले, जसे की ते पाहिल्यानंतर मातीच्या दिव्यावर पतंग पडतात.२१७७.

ਸੰਗ ਹਲਾਯੁਧ ਕੇ ਉਨ ਹੂ ਸੁ ਉਤੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥

संग हलायुध के उन हू सु उतै अति क्रोध हुइ जुधु मचायो ॥

अत्यंत रागाने ते सर्व बलरामांशी लढले

ਭ੍ਰਾਤ ਕੋ ਜੁਧ ਭਯੋ ਤ੍ਰੀਅ ਭ੍ਰਾਤ ਕੇ ਸੰਗ ਇਹੈ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥

भ्रात को जुध भयो त्रीअ भ्रात के संग इहै प्रभ जू सुनि पायो ॥

कृष्णाने असेही ऐकले की बलरामाने आपल्या पत्नीच्या भावाशी युद्ध केले होते

ਬੈਠ ਬਿਚਾਰ ਕੀਯੋ ਸਭ ਹੂੰ ਜੁ ਸਬੈ ਜਦੁਬੀਰ ਕੁਟੰਬ ਬੁਲਾਯੋ ॥

बैठ बिचार कीयो सभ हूं जु सबै जदुबीर कुटंब बुलायो ॥

श्रीकृष्णाने सर्व लोकांना बोलावले आणि सर्वांनी बसून ध्यान केले.

ਅਉਰ ਕਥਾ ਦਈ ਛੋਰ ਹਲੀ ਕੀ ਸਹਾਇ ਕਉ ਕੋਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਧਾਯੋ ॥੨੧੭੮॥

अउर कथा दई छोर हली की सहाइ कउ कोपि क्रिपानिधि धायो ॥२१७८॥

त्याने विचार केला आणि आपल्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांना बोलावले, परंतु शेवटी, बलरामांच्या इतर सर्व बाबींचा विचार न करता, त्याने मदतीसाठी धाव घेतली.2178.

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਜਮ ਰੂਪੀ ਬਲਭਦ੍ਰ ਪਿਖਿ ਹਰਿ ਆਗਮ ਸੁਨਿ ਪਾਇ ॥

जम रूपी बलभद्र पिखि हरि आगम सुनि पाइ ॥

यमाचे बलरामाचे रूप पाहणे आणि श्रीकृष्णाचे आगमन ऐकणे

ਬੁਧਵੰਤਨ ਤਿਹ ਭਾਈਅਨ ਕਹੀ ਸੁ ਕਹਉ ਸੁਨਾਇ ॥੨੧੭੯॥

बुधवंतन तिह भाईअन कही सु कहउ सुनाइ ॥२१७९॥

यमाच्या रूपात प्रकट झालेल्या बलरामांनी कृष्णाच्या येण्याविषयी ऐकले तेव्हा त्यांनी रुक्मीच्या भावाला सांगितलेले बुद्धीचे शब्द मी आता सांगतो, 2179

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਦੇਖਿ ਅਨੀ ਜਦੁਬੀਰ ਘਨੀ ਲੀਏ ਆਵਤ ਹੈ ਡਰੁ ਤੋਹਿ ਨ ਆਵੈ ॥

देखि अनी जदुबीर घनी लीए आवत है डरु तोहि न आवै ॥

बघा, कृष्ण भरपूर सैन्य घेऊन येत आहे, तुम्ही घाबरू नका.

ਕਉਨ ਬਲੀ ਪ੍ਰਗਟਿਯੋ ਭੂਅ ਮੈ ਤੁਮ ਹੀ ਨ ਕਹੋ ਇਨ ਸੋ ਸਮੁਹਾਵੈ ॥

कउन बली प्रगटियो भूअ मै तुम ही न कहो इन सो समुहावै ॥

“कृष्ण त्याच्या सैन्यासह येत आहे, तुम्हाला त्याची भीती नाही का? पृथ्वीवर इतका शक्तिशाली कोण आहे, जो कृष्णाशी युद्ध करू शकेल?

ਜਉ ਜੜ ਕੈ ਹਠ ਹੀ ਭਿਰ ਹੈ ਤੁ ਕਹਾ ਫਿਰ ਜੀਵਤ ਧਾਮਹਿ ਆਵੈ ॥

जउ जड़ कै हठ ही भिर है तु कहा फिर जीवत धामहि आवै ॥

जो जिद्दीने लढतो तो जिवंत घरी परततो.

ਆਜ ਸੋਊ ਬਚਿ ਹੈ ਇਹ ਅਉਸਰ ਜੋ ਭਜਿ ਕੈ ਭਟ ਪ੍ਰਾਨ ਬਚਾਵੈ ॥੨੧੮੦॥

आज सोऊ बचि है इह अउसर जो भजि कै भट प्रान बचावै ॥२१८०॥

“कोणताही मूर्ख त्याच्याशी सतत लढत असेल तर तो स्वतःला वाचवू शकेल काय? आज फक्त तोच स्वतःला वाचवू शकेल, जो पळून जाईल आणि अशा प्रकारे त्याचा जीव वाचवेल.” 2180.