Sri Dasam Granth

Pagina - 516


ਬਿਮੁਛਿਤ ਹ੍ਵੈ ਫਿਰ ਜੁਧ ਮਚਾਯੋ ॥
bimuchhit hvai fir judh machaayo |

Ad resipiscens iterum bellum incepit.

ਕਉਤੁਕ ਸਭ ਲੋਕਨ ਦਰਸਾਯੋ ॥
kautuk sabh lokan darasaayo |

Etiam inscii ambo pugnabant

ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਹੁਇ ਸੁ ਯਾ ਬਿਧਿ ਅਰੈ ॥
krodhit hue su yaa bidh arai |

Ita acriter in eos pugnatum est,

ਕੇਹਰਿ ਦੁਇ ਜਨੁ ਬਨ ਮੈ ਲਰੈ ॥੨੧੭੪॥
kehar due jan ban mai larai |2174|

Et omnis populus hanc mirabilem fabulam videbat et pugnabat in furore suo sicut duo leones in silva.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

SWAYYA

ਜੁਧ ਬਿਖੇ ਥਕ ਗਯੋ ਰੁਕਮੀ ਤਬ ਧਾਇ ਹਲੀ ਇਕ ਘਾਇ ਚਲਾਯੋ ॥
judh bikhe thak gayo rukamee tab dhaae halee ik ghaae chalaayo |

Cum Rukmi pugnando defatigatus est, tunc Balram ictum in eum percussit

ਤਉ ਉਨ ਹੂ ਅਰਿ ਕੋ ਪੁਨਿ ਘਾਇ ਸੁ ਆਵਤ ਮਾਰਗ ਮੈ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
tau un hoo ar ko pun ghaae su aavat maarag mai lakh paayo |

Rukmi venientem vidit ictu

ਤਉ ਹੀ ਸੰਭਾਰਿ ਗਦਾ ਅਪੁਨੀ ਅਰੁ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਅਤਿ ਰੋਸ ਬਢਾਯੋ ॥
tau hee sanbhaar gadaa apunee ar chit bikhai at ros badtaayo |

Eodem tempore clavam arripuit et iram in Chit multum excitavit.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਿਹ ਬੀਰ ਤਬੈ ਸੁ ਗਦਾ ਕੋ ਗਦਾ ਸੰਗਿ ਘਾਇ ਬਚਾਯੋ ॥੨੧੭੫॥
sayaam bhanai tih beer tabai su gadaa ko gadaa sang ghaae bachaayo |2175|

Et tunc scipioni tenens in magna ira ictum venturi scipioni intercepit et se servavit.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਰਿ ਕੋ ਜਬ ਹੀ ਇਹ ਆਵਤ ਘਾਇ ਕੋ ਬੀਚ ਨਿਵਾਰਿਯੋ ॥
sayaam bhanai ar ko jab hee ih aavat ghaae ko beech nivaariyo |

(Poet) Shyam cum hostem vidit, proximo tempore venire substitit.

ਤਉ ਬਲਭਦ੍ਰ ਮਹਾ ਰਿਸਿ ਠਾਨਿ ਸੁ ਅਉਰ ਗਦਾ ਹੂ ਕੋ ਘਾਉ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥
tau balabhadr mahaa ris tthaan su aaur gadaa hoo ko ghaau prahaariyo |

Cum igitur hostis hoc modo ictum interciperet, tum Balramus alium scipioni ictu percussit, vehementer indignatus

ਸੋ ਇਹ ਕੇ ਸਿਰ ਭੀਤਰ ਲਾਗ ਗਯੋ ਇਨ ਹੂ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥
so ih ke sir bheetar laag gayo in hoo nahee naik sanbhaariyo |

Ictus ille in caput Rukmi incidit et se ne leviter quidem temperare potuit

ਝੂਮ ਕੈ ਦੇਹ ਪਰਿਯੋ ਧਰਨੀ ਰੁਕਮੀ ਪੁਨਿ ਅੰਤ ਕੇ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥੨੧੭੬॥
jhoom kai deh pariyo dharanee rukamee pun ant ke dhaam sidhaariyo |2176|

Corpus eius super terram inclinata cecidit et sic Rukmi ad alterum mundum abiit.2176.

ਭ੍ਰਾਤ ਜਿਤੇ ਰੁਕਮੀ ਕੇ ਹੁਤੇ ਬਧ ਭ੍ਰਾਤ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੇ ॥
bhraat jite rukamee ke hute badh bhraat nihaar kai krodh bhare |

Ira repleti sunt fratres quotquot Rukmi post mortem fratris sui viso.

ਬਰਛੀ ਅਰੁ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਗਦਾ ਗਹਿ ਯਾ ਪਰ ਆਇ ਪਰੇ ॥
barachhee ar baan kamaan kripaan gadaa geh yaa par aae pare |

Omnes fratres Rukmi videntes eum occiderunt, furati sunt et capientes lanceas, arcus, enses, scipiones etc., in manibus eorum irruerunt super Balram.

ਕਿਲਕਾਰ ਦਸੋ ਦਿਸ ਘੇਰਤ ਭੇ ਮੁਸਲੀਧਰ ਤੇ ਨ ਰਤੀ ਕੁ ਡਰੇ ॥
kilakaar daso dis gherat bhe musaleedhar te na ratee ku ddare |

Eiulare Balarama decem partibus circumdedit nec omnino timuit.

ਨਿਸ ਕੋ ਮਨੋ ਹੇਰਿ ਪਤੰਗ ਦੀਆ ਪਰ ਨੈਕੁ ਡਰੇ ਨਹੀ ਟੂਟ ਪਰੇ ॥੨੧੭੭॥
nis ko mano her patang deea par naik ddare nahee ttoott pare |2177|

Illi eum intrepide provocantes, circumdederunt eum undique ex omni parte decem, sicut tineae cadentes super lucernam fictilem viso, sine ullo timore.

ਸੰਗ ਹਲਾਯੁਧ ਕੇ ਉਨ ਹੂ ਸੁ ਉਤੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥
sang halaayudh ke un hoo su utai at krodh hue judh machaayo |

Pugnaverunt omnes cum Balram in summa ira

ਭ੍ਰਾਤ ਕੋ ਜੁਧ ਭਯੋ ਤ੍ਰੀਅ ਭ੍ਰਾਤ ਕੇ ਸੰਗ ਇਹੈ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
bhraat ko judh bhayo treea bhraat ke sang ihai prabh joo sun paayo |

Krishna etiam audivit proelium factum esse a Balram cum fratre uxoris suae

ਬੈਠ ਬਿਚਾਰ ਕੀਯੋ ਸਭ ਹੂੰ ਜੁ ਸਬੈ ਜਦੁਬੀਰ ਕੁਟੰਬ ਬੁਲਾਯੋ ॥
baitth bichaar keeyo sabh hoon ju sabai jadubeer kuttanb bulaayo |

Sri Krishna vocavit omnis populus, et omnes sedentes meditati sunt.

ਅਉਰ ਕਥਾ ਦਈ ਛੋਰ ਹਲੀ ਕੀ ਸਹਾਇ ਕਉ ਕੋਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਧਾਯੋ ॥੨੧੭੮॥
aaur kathaa dee chhor halee kee sahaae kau kop kripaanidh dhaayo |2178|

De eo cogitavit et omnes suos sodales convocavit, sed intempestive, sine cogitatione omnium aliarum rerum Balram, ad hoc auxilium ruit.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA

ਜਮ ਰੂਪੀ ਬਲਭਦ੍ਰ ਪਿਖਿ ਹਰਿ ਆਗਮ ਸੁਨਿ ਪਾਇ ॥
jam roopee balabhadr pikh har aagam sun paae |

Yama videntes formam Balarama et adventum Sri Krishna audiunt

ਬੁਧਵੰਤਨ ਤਿਹ ਭਾਈਅਨ ਕਹੀ ਸੁ ਕਹਉ ਸੁਨਾਇ ॥੨੧੭੯॥
budhavantan tih bhaaeean kahee su khau sunaae |2179|

Cum Balram, qui sicut Yama apparuit, verba sapientie de adventu Krishna, que dixit fratri Rukmi, nunc ea refero.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

SWAYYA

ਦੇਖਿ ਅਨੀ ਜਦੁਬੀਰ ਘਨੀ ਲੀਏ ਆਵਤ ਹੈ ਡਰੁ ਤੋਹਿ ਨ ਆਵੈ ॥
dekh anee jadubeer ghanee lee aavat hai ddar tohi na aavai |

Ecce Krishna cum exercitu multo venit, non times.

ਕਉਨ ਬਲੀ ਪ੍ਰਗਟਿਯੋ ਭੂਅ ਮੈ ਤੁਮ ਹੀ ਨ ਕਹੋ ਇਨ ਸੋ ਸਮੁਹਾਵੈ ॥
kaun balee pragattiyo bhooa mai tum hee na kaho in so samuhaavai |

“Krishna cum exercitu venit, non times? Quis est tam potens in terra, quis pugnare cum Krishna?

ਜਉ ਜੜ ਕੈ ਹਠ ਹੀ ਭਿਰ ਹੈ ਤੁ ਕਹਾ ਫਿਰ ਜੀਵਤ ਧਾਮਹਿ ਆਵੈ ॥
jau jarr kai hatth hee bhir hai tu kahaa fir jeevat dhaameh aavai |

Qui pertinaciter pugnat, vivus redibit domum.

ਆਜ ਸੋਊ ਬਚਿ ਹੈ ਇਹ ਅਉਸਰ ਜੋ ਭਜਿ ਕੈ ਭਟ ਪ੍ਰਾਨ ਬਚਾਵੈ ॥੨੧੮੦॥
aaj soaoo bach hai ih aausar jo bhaj kai bhatt praan bachaavai |2180|

“Si quis stultus pugnat cum eo perseveranter, ut se ipsum salvare possit? Solus ipse seipsum salvare poterit hodie, qui fugiet et sic vitam suam salvabit ».

ਤਉ ਲਗ ਹੀ ਜੁਤ ਕੋਪ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਆਹਵ ਕੀ ਛਿਤ ਭੀਤਰ ਆਏ ॥
tau lag hee jut kop kripaanidh aahav kee chhit bheetar aae |

Tunc Krishna ad pugnam pervenit, qui est thesaurus misericordiae

ਸ੍ਰਉਣ ਭਰਿਯੋ ਬਲਿਭਦ੍ਰ ਪਿਖਿਯੋ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਪਰੇ ਰੁਕਮੀ ਦਰਸਾਏ ॥
sraun bhariyo balibhadr pikhiyo bin praan pare rukamee darasaae |

Ibi vidit Balram, sanguine satiatum et etiam mortuum Rukmi .

ਭੂਪਤ ਅਉਰ ਘਨੇ ਹੀ ਪਿਖੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਹਰਿ ਘਾਇਨ ਆਏ ॥
bhoopat aaur ghane hee pikhe kab sayaam bhanai har ghaaein aae |

Poeta Shyam dicit, multos reges Sri Krishna vulneratos pluribus vulneribus vulneratos esse.

ਭ੍ਰਾਤ ਕਉ ਦੇਖ ਪ੍ਰਸੰਨ ਭਏ ਬਲਿ ਨਾਰਿ ਕੋ ਦੇਖਤ ਨੈਨ ਨਿਵਾਏ ॥੨੧੮੧॥
bhraat kau dekh prasan bhe bal naar ko dekhat nain nivaae |2181|

Vidit etiam ibi multos alios vulneratos reges, sed placuit videre Balram et videndo uxorem Balram, demisit oculos suos.

ਰਥ ਤੇ ਤਬ ਆਪਹਿ ਧਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਜਾਇ ਹਲੀ ਕਹੁ ਅੰਕਿ ਲੀਓ ॥
rath te tab aapeh dhaae kai sayaam joo jaae halee kahu ank leeo |

Tunc Krishna de curru desiliens fovit eum

ਫੁਨਿ ਅਉਰਨ ਜਾਹਿ ਗਹਿਯੋ ਰੁਕਮੀ ਤਿਹ ਕੋ ਸੁ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਦਾਹ ਕੀਓ ॥
fun aauran jaeh gahiyo rukamee tih ko su bhalee bidh daah keeo |

Inde alii cadaver Rukmi deportaverunt et exequias exequias fecerunt

ਉਤਿ ਦਉਰਿ ਰੁਕਮਨ ਭਇਯਨ ਬੀਚ ਗਈ ਤਿਨ ਜਾਏ ਸਮੋਧ ਕੀਓ ॥
aut daur rukaman bheiyan beech gee tin jaae samodh keeo |

Ex altera parte Rukmani pervenerunt inter fratres suos et praecipit ne pugnare cum Krishna

ਕਿਹ ਕਾਜ ਕਹਿਯੋ ਇਨ ਸੋ ਤੁਮ ਜੂਝ ਕੀਯੋ ਜਿਨ ਸੋ ਭਟ ਕੋ ਨ ਬੀਓ ॥੨੧੮੨॥
kih kaaj kahiyo in so tum joojh keeyo jin so bhatt ko na beeo |2182|

Non est alius heros similis ei.2182.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

CHAUPAI

ਤਿਨ ਯੌ ਸ੍ਯਾਮ ਸਮੋਧ ਕਰਾਯੋ ॥
tin yau sayaam samodh karaayo |

Sri Krishna exposuit eis sic

ਪੌਤ੍ਰ ਬਧੂ ਲੈ ਡੇਰਨ ਆਯੋ ॥
pauatr badhoo lai dderan aayo |

Krishna etiam eos intellexit et venit ad locum suum, ut nurum suam secum duceret

ਸ੍ਯਾਮ ਕਥਾ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਮੈ ਕੈਹਉ ॥
sayaam kathaa hvai hai mai kaihau |

Genus fabulae Sri Krishna erit;

ਸ੍ਰੋਤਨ ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਰਿਝਵੈ ਹਉ ॥੨੧੮੩॥
srotan bhalee bhaat rijhavai hau |2183|

Ego Shyam poeta fabulam narro et auditoribus delecto.2183.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਪੌਤ੍ਰ ਬਿਆਹ ਰੁਕਮੀ ਬਧ ਕਰਤ ਭਏ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ ॥
eit sree bachit naattak granthe krisanaavataare pauatr biaah rukamee badh karat bhe dhiaae samaapatam |

Finis capitis inscribitur "Solemnising matrimonium filii et occisio Rukmi" in Krishnavatara.

ਅਥ ਊਖਾ ਕੋ ਬਿਆਹ ਕਥਨੰ ॥
ath aookhaa ko biaah kathanan |

Nunc descriptionem matrimoniorum Usha . orat

ਦਸ ਸੈ ਭੁਜਾ ਕੋ ਗਰਬੁ ਹਰਨ ਕਥਨੰ ॥
das sai bhujaa ko garab haran kathanan |

Et descriptio valide superbiae Sahasarabahu

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

CHAUPAI

ਜਦੁਪਤਿ ਪੌਤ੍ਰ ਬ੍ਯਾਹ ਘਰ ਆਯੋ ॥
jadupat pauatr bayaah ghar aayo |

Cum Sri Krishna in domum matrimonialem nepotis rediit

ਅਤਿ ਚਿਤਿ ਅਪਨੇ ਹਰਖ ਬਢਾਯੋ ॥
at chit apane harakh badtaayo |

Krishna post matrimonium filii domum venit et animo suo valde gavisus est