श्री दसाम ग्रंथ

पान - 259


ਜਾਗੜਦੀ ਜਾਣ ਜੁਝਿ ਗਯੋ ਰਾਗੜਦੀ ਰਘੁਪਤ ਇਮ ਬੁਝਯੋ ॥੫੬੩॥
जागड़दी जाण जुझि गयो रागड़दी रघुपत इम बुझयो ॥५६३॥

राघव वंशाचा राजा त्याला मृत समजून फिकट गुलाबी झाला.563.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਵਤਾਰ ਲਛਮਨ ਮੂਰਛਨਾ ਭਵੇਤ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ॥
इति स्री बचित्र नाटके रामवतार लछमन मूरछना भवेत धिआइ समापतम सतु ॥

बचित्तर नाटकातील रामवतार मधील ‘लक्ष्मण बेशुद्ध होणे’ या अध्यायाचा शेवट.

ਸੰਗੀਤ ਬਹੜਾ ਛੰਦ ॥
संगीत बहड़ा छंद ॥

संगीत बहरा श्लोक

ਕਾਗੜਦੀ ਕਟਕ ਕਪਿ ਭਜਯੋ ਲਾਗੜਦੀ ਲਛਮਣ ਜੁਝਯੋ ਜਬ ॥
कागड़दी कटक कपि भजयो लागड़दी लछमण जुझयो जब ॥

लछमना पडल्यावर वानरांची फौज पळून गेली.

ਰਾਗੜਦੀ ਰਾਮ ਰਿਸ ਭਰਯੋ ਸਾਗੜਦੀ ਗਹਿ ਅਸਤ੍ਰ ਸਸਤ੍ਰ ਸਭ ॥
रागड़दी राम रिस भरयो सागड़दी गहि असत्र ससत्र सभ ॥

लक्ष्मण खाली पडला आणि हातातील शस्त्रे धरून वानरांची शक्ती धावत सुटली तेव्हा राम अत्यंत संतापला.

ਧਾਗੜਦੀ ਧਉਲ ਧੜ ਹੜਯੋ ਕਾਗੜਦੀ ਕੋੜੰਭ ਕੜਕਯੋ ॥
धागड़दी धउल धड़ हड़यो कागड़दी कोड़ंभ कड़कयो ॥

बैल (रामाच्या क्रोधामुळे पृथ्वी वाहून नेणारा) भयभीत झाला आणि कासवाची पाठही ताठ झाली.

ਭਾਗੜਦੀ ਭੂੰਮਿ ਭੜਹੜੀ ਪਾਗੜਦੀ ਜਨ ਪਲੈ ਪਲਟਯੋ ॥੫੬੪॥
भागड़दी भूंमि भड़हड़ी पागड़दी जन पलै पलटयो ॥५६४॥

राम, बैल यांच्या शस्त्रांच्या कर्णकर्कश आवाजाने, पृथ्वीचा आधार थरथर कापू लागला आणि पृथ्वी हादरली जणू कयामत आली आहे.564.

ਅਰਧ ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
अरध नराज छंद ॥

अर्ध नरज श्लोक

ਕਢੀ ਸੁ ਤੇਗ ਦੁਧਰੰ ॥
कढी सु तेग दुधरं ॥

दुधारी तलवार काढली आहे

ਅਨੂਪ ਰੂਪ ਸੁਭਰੰ ॥
अनूप रूप सुभरं ॥

दुधारी तलवारी बाहेर आल्या आणि राम खूप प्रभावी वाटला

ਭਕਾਰ ਭੇਰ ਭੈ ਕਰੰ ॥
भकार भेर भै करं ॥

भेरी भयंकर (ध्वनी) करतात.

ਬਕਾਰ ਬੰਦਣੋ ਬਰੰ ॥੫੬੫॥
बकार बंदणो बरं ॥५६५॥

किटली-ड्रमचा आवाज ऐकू आला आणि कैद झालेले लोक रडू लागले.565.

ਬਚਿਤ੍ਰ ਚਿਤ੍ਰਤੰ ਸਰੰ ॥
बचित्र चित्रतं सरं ॥

आश्चर्यकारक सचित्र बाण

ਤਜੰਤ ਤੀਖਣੋ ਨਰੰ ॥
तजंत तीखणो नरं ॥

योद्धे निघून जात आहेत.

ਪਰੰਤ ਜੂਝਤੰ ਭਟੰ ॥
परंत जूझतं भटं ॥

योद्धे (अशा प्रकारे) लढताना दिसतात

ਜਣੰਕਿ ਸਾਵਣੰ ਘਟੰ ॥੫੬੬॥
जणंकि सावणं घटं ॥५६६॥

एक विलक्षण दृश्य तयार झाले आणि सावन महिन्याच्या उगवत्या ढगांप्रमाणे तीक्ष्ण नखे असलेल्या राक्षसी शक्तींवर मनुष्य आणि माकडांचे सैन्य तुटून पडले.566.

ਘੁਮੰਤ ਅਘ ਓਘਯੰ ॥
घुमंत अघ ओघयं ॥

पापे सर्वत्र फिरत आहेत,

ਬਦੰਤ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇਜਯੰ ॥
बदंत बकत्र तेजयं ॥

योद्धे पापांच्या नाशासाठी चारही बाजूंनी फिरत आहेत आणि एकमेकांना आव्हान देत आहेत.

ਚਲੰਤ ਤਯਾਗਤੇ ਤਨੰ ॥
चलंत तयागते तनं ॥

(ज्यांनी) देह सोडला आहे

ਭਣੰਤ ਦੇਵਤਾ ਧਨੰ ॥੫੬੭॥
भणंत देवता धनं ॥५६७॥

शूर सेनानी आपले शरीर सोडून देवता म्हणत आहेत ब्रावो, ब्रावो���.567.

ਛੁਟੰਤ ਤੀਰ ਤੀਖਣੰ ॥
छुटंत तीर तीखणं ॥

तीक्ष्ण बाण उडतात,

ਬਜੰਤ ਭੇਰ ਭੀਖਣੰ ॥
बजंत भेर भीखणं ॥

तीक्ष्ण बाण सोडले जात आहेत आणि भयंकर केटल-ड्रम्स गुंजत आहेत

ਉਠੰਤ ਗਦ ਸਦਣੰ ॥
उठंत गद सदणं ॥

(वाळवंटात) गंभीर हाक उठतात,

ਮਸਤ ਜਾਣ ਮਦਣੰ ॥੫੬੮॥
मसत जाण मदणं ॥५६८॥

चारही बाजूंनी मादक आवाज ऐकू येत आहेत.568.

ਕਰੰਤ ਚਾਚਰੋ ਚਰੰ ॥
करंत चाचरो चरं ॥

भट्ट यशाचा जप करीत आहेत.

ਨਚੰਤ ਨਿਰਤਣੋ ਹਰੰ ॥
नचंत निरतणो हरं ॥

शिव तांडव नृत्य करीत आहे.

ਪੁਅੰਤ ਪਾਰਬਤੀ ਸਿਰੰ ॥
पुअंत पारबती सिरं ॥

पार्वती रुंद माला (शिवाच्या गळ्यात) घालत आहे.

ਹਸੰਤ ਪ੍ਰੇਤਣੀ ਫਿਰੰ ॥੫੬੯॥
हसंत प्रेतणी फिरं ॥५६९॥

शिव आणि त्याचे गण (परिचर) नाचताना दिसतात आणि असे दिसते की स्त्री भुते हसत आहेत आणि पार्वतीपुढे आपले डोके टेकवत आहेत.569.

ਅਨੂਪ ਨਿਰਾਜ ਛੰਦ ॥
अनूप निराज छंद ॥

अनूप निरज श्लोक

ਡਕੰਤ ਡਾਕਣੀ ਡੁਲੰ ॥
डकंत डाकणी डुलं ॥

पोस्टमन ढेकर देत फिरतात.

ਭ੍ਰਮੰਤ ਬਾਜ ਕੁੰਡਲੰ ॥
भ्रमंत बाज कुंडलं ॥

व्हॅम्पायर्स फिरत आहेत आणि घोडे गोलाकार देखावा तयार करत आहेत

ਰੜੰਤ ਬੰਦਿਣੋ ਕ੍ਰਿਤੰ ॥
रड़ंत बंदिणो क्रितं ॥

बंदि जन वाचा यश ।

ਬਦੰਤ ਮਾਗਯੋ ਜਯੰ ॥੫੭੦॥
बदंत मागयो जयं ॥५७०॥

योद्ध्यांना कैदी बनवून जयजयकार केला जात आहे.570.

ਢਲੰਤ ਢਾਲ ਉਢਲੰ ॥
ढलंत ढाल उढलं ॥

उठविलें झालें खडखडाट ।

ਖਿਮੰਤ ਤੇਗ ਨਿਰਮਲੰ ॥
खिमंत तेग निरमलं ॥

निर्लज्ज तलवारी चमकतात.

ਚਲੰਤ ਰਾਜਵੰ ਸਰੰ ॥
चलंत राजवं सरं ॥

बाण फिरत आहेत.

ਪਪਾਤ ਉਰਵੀਅੰ ਨਰੰ ॥੫੭੧॥
पपात उरवीअं नरं ॥५७१॥

ढालींवर तलवारींचे वार सुरू आहेत आणि राजांच्या बाणांनी मानव आणि वानर पृथ्वीवर पडत आहेत.571.

ਭਜੰਤ ਆਸੁਰੀ ਸੁਤੰ ॥
भजंत आसुरी सुतं ॥

राक्षसांचे मुलगे धावतात,

ਕਿਲੰਕ ਬਾਨਰੀ ਪੁਤੰ ॥
किलंक बानरी पुतं ॥

दुसऱ्या बाजूला माकडे ओरडत आहेत

ਬਜੰਤ ਤੀਰ ਤੁਪਕੰ ॥
बजंत तीर तुपकं ॥

बाण आणि बंदुकांचा मारा,

ਉਠੰਤ ਦਾਰੁਣੋ ਸੁਰੰ ॥੫੭੨॥
उठंत दारुणो सुरं ॥५७२॥

बाण आणि इतर शस्त्रांच्या आवाजाने भुते पळून जात आहेत त्यामुळे भयंकर आणि गोंधळात टाकणारा आवाज निर्माण होत आहे.572.

ਭਭਕ ਭੂਤ ਭੈ ਕਰੰ ॥
भभक भूत भै करं ॥

भयंकर असुर रागावत आहेत.

ਚਚਕ ਚਉਦਣੋ ਚਕੰ ॥
चचक चउदणो चकं ॥

भूतांचे गट घाबरलेले आणि गोंधळलेले वाटत आहेत

ਤਤਖ ਪਖਰੰ ਤੁਰੇ ॥
ततख पखरं तुरे ॥

फोड असलेल्या घोड्यांना त्रास होत आहे.

ਬਜੇ ਨਿਨਦ ਸਿੰਧੁਰੇ ॥੫੭੩॥
बजे निनद सिंधुरे ॥५७३॥

रणांगणात बख्तरबंद घोडे आणि गर्जना करणारे हत्ती फिरत आहेत.573.

ਉਠੰਤ ਭੈ ਕਰੀ ਸਰੰ ॥
उठंत भै करी सरं ॥

वाळवंटात एक भितीदायक आवाज येत आहे.

ਮਚੰਤ ਜੋਧਣੇ ਜੁਧੰ ॥
मचंत जोधणे जुधं ॥

वीरांचे भयंकर युद्ध पाहून देवही भयभीत झाले आहेत

ਖਿਮੰਤ ਉਜਲੀਅਸੰ ॥
खिमंत उजलीअसं ॥

लाइटसेबर्स चमकत आहेत.