श्री दसाम ग्रंथ

पान - 217

ਭਲ ਭਲ ਕੁਅਰ ਚੜੇ ਸਜ ਸੈਨਾ ॥

भल भल कुअर चड़े सज सैना ॥

भल्याभल्या राजकुमारने सैन्यासह कूच केले होते.

ਕੋਟਕ ਚੜੇ ਸੂਰ ਜਨੁ ਗੈਨਾ ॥੧੬੪॥

कोटक चड़े सूर जनु गैना ॥१६४॥

त्यांच्या सैन्याने राजपुत्र आकाशात लाखो सूर्यासारखे तेजस्वी दिसतात.164.

ਭਰਥ ਸਹਿਤ ਸੋਭਤ ਸਭ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥

भरथ सहित सोभत सभ भ्राता ॥

भरतासकट सगळे भाऊ आनंदात होते.

ਕਹਿ ਨ ਪਰਤ ਮੁਖ ਤੇ ਕਛੁ ਬਾਤਾ ॥

कहि न परत मुख ते कछु बाता ॥

भरत असलेले सर्व बांधव अशा वैभवात दिसतात ज्याचे वर्णन करता येणार नाही.

ਮਾਤਨ ਮਨ ਸੁੰਦਰ ਸੁਤ ਮੋਹੈਂ ॥

मातन मन सुंदर सुत मोहैं ॥

सुंदर मुलगे त्यांच्या आईच्या प्रेमात होते.

ਜਨੁ ਦਿਤ ਗ੍ਰਹ ਰਵਿ ਸਸ ਦੋਊ ਸੋਹੈਂ ॥੧੬੫॥

जनु दित ग्रह रवि सस दोऊ सोहैं ॥१६५॥

सुंदर राजपुत्र आपल्या मातांच्या मनाला मोहित करतात आणि दितीच्या घरी जन्मलेल्या सूर्य आणि चंद्राप्रमाणे दिसतात, तिची भव्यता वाढवतात.165.

ਇਹ ਬਿਧ ਕੈ ਸਜ ਸੁਧ ਬਰਾਤਾ ॥

इह बिध कै सज सुध बराता ॥

अशा प्रकारच्या युक्तीने जन्नाला सुंदर सजवले होते

ਕਛੁ ਨ ਪਰਤ ਕਹਿ ਤਿਨ ਕੀ ਬਾਤਾ ॥

कछु न परत कहि तिन की बाता ॥

अशा प्रकारे सुंदर लग्नाच्या मेजवानी सुशोभित केल्या गेल्या. जे अवर्णनीय आहेत

ਬਾਢਤ ਕਹਤ ਗ੍ਰੰਥ ਬਾਤਨ ਕਰ ॥

बाढत कहत ग्रंथ बातन कर ॥

(कारण) या गोष्टी म्हटल्याने शास्त्राचा आकार वाढेल.

ਬਿਦਾ ਹੋਨ ਸਿਸ ਚਲੇ ਤਾਤ ਘਰ ॥੧੬੬॥

बिदा होन सिस चले तात घर ॥१६६॥

एवढं बोलून पुस्तकाचा आवाका वाढवला जाईल आणि ही सगळी मुलं त्यांच्या वडिलांच्या जागी निघून जाण्याची परवानगी घेऊन निघाली.166.

ਆਇ ਪਿਤਾ ਕਹੁ ਕੀਨ ਪ੍ਰਨਾਮਾ ॥

आइ पिता कहु कीन प्रनामा ॥

(मुलांनी) येऊन वडिलांना नमस्कार केला.

ਜੋਰਿ ਪਾਨ ਠਾਢੇ ਬਨਿ ਧਾਮਾ ॥

जोरि पान ठाढे बनि धामा ॥

ते येऊन वडिलांसमोर नतमस्तक होतील आणि हात जोडून उभे राहतील.

ਨਿਰਖਿ ਪੁਤ੍ਰ ਆਨੰਦ ਮਨ ਭਰੇ ॥

निरखि पुत्र आनंद मन भरे ॥

पुत्रांना पाहून (वडिलांचे) हृदय आनंदाने भरून आले.

ਦਾਨ ਬਹੁਤ ਬਿਪਨ ਕਹ ਕਰੇ ॥੧੬੭॥

दान बहुत बिपन कह करे ॥१६७॥

आपल्या पुत्रांना पाहून राजाला आनंद झाला आणि त्याने ब्राह्मणांना अनेक गोष्टी दान म्हणून दिल्या.

ਤਾਤ ਮਾਤ ਲੈ ਕੰਠਿ ਲਗਾਏ ॥

तात मात लै कंठि लगाए ॥

आई आणि वडिलांनी आपल्या मुलांना (अशा प्रकारे) गाल पकडले,

ਜਨ ਦੁਇ ਰਤਨ ਨਿਰਧਨੀ ਪਾਏ ॥

जन दुइ रतन निरधनी पाए ॥

आपल्या मुलांना आपल्या मिठीत घेऊन आई-वडिलांना रत्ने मिळवून दिल्यावर एखाद्या गरीब माणसासारखा आनंद वाटला.

ਬਿਦਾ ਮਾਗ ਜਬ ਗਏ ਰਾਮ ਘਰ ॥

बिदा माग जब गए राम घर ॥

जेव्हा (बंधू) रामाच्या घरी सोडायला गेले

ਸੀਸ ਰਹੇ ਧਰਿ ਚਰਨ ਕਮਲ ਪਰ ॥੧੬੮॥

सीस रहे धरि चरन कमल पर ॥१६८॥

प्रस्थानाची परवानगी घेऊन ते रामाच्या ठिकाणी पोहोचले आणि त्यांच्या पायावर प्रणाम केला.168.

ਕਬਿਤ ॥

कबित ॥

कबिट

ਰਾਮ ਬਿਦਾ ਕਰੇ ਸਿਰ ਚੂਮਯੋ ਪਾਨ ਪੀਠ ਧਰੇ ਆਨੰਦ ਸੋ ਭਰੇ ਲੈ ਤੰਬੋਰ ਆਗੇ ਧਰੇ ਹੈਂ ॥

राम बिदा करे सिर चूमयो पान पीठ धरे आनंद सो भरे लै तंबोर आगे धरे हैं ॥

रामाने सर्वांच्या मस्तकांचे चुंबन घेतले आणि त्यांच्या पाठीवर प्रेमाने हात ठेवला, सुपारी वगैरे देऊन प्रेमाने त्यांचा निरोप घेतला.

ਦੁੰਦਭੀ ਬਜਾਇ ਤੀਨੋ ਭਾਈ ਯੌ ਚਲਤ ਭਏ ਮਾਨੋ ਸੂਰ ਚੰਦ ਕੋਟਿ ਆਨ ਅਵਤਰੇ ਹੈਂ ॥

दुंदभी बजाइ तीनो भाई यौ चलत भए मानो सूर चंद कोटि आन अवतरे हैं ॥

ढोल आणि वाद्ये वाजवत सर्व लोक असे हलले की जणू पृथ्वीवर लाखो सूर्य आणि चंद्र प्रकट झाले आहेत.

ਕੇਸਰ ਸੋ ਭੀਜੇ ਪਟ ਸੋਭਾ ਦੇਤ ਐਸੀ ਭਾਤ ਮਾਨੋ ਰੂਪ ਰਾਗ ਕੇ ਸੁਹਾਗ ਭਾਗ ਭਰੇ ਹੈਂ ॥

केसर सो भीजे पट सोभा देत ऐसी भात मानो रूप राग के सुहाग भाग भरे हैं ॥

केशराने भरलेली वस्त्रे सुंदर दिसत आहेत जणू काही सौंदर्यच साकार झाले आहे.

ਰਾਜਾ ਅਵਧੇਸ ਕੇ ਕੁਮਾਰ ਐਸੇ ਸੋਭਾ ਦੇਤ ਕਾਮਜੂ ਨੇ ਕੋਟਿਕ ਕਲਿਯੋਰਾ ਕੈਧੌ ਕਰੇ ਹੈਂ ॥੧੬੯॥

राजा अवधेस के कुमार ऐसे सोभा देत कामजू ने कोटिक कलियोरा कैधौ करे हैं ॥१६९॥

औधचा राजा दशरथचे राजपुत्र आपल्या कलांसह प्रेमाच्या देवतासारखे भव्य दिसतात.169.

ਕਬਿਤ ॥

कबित ॥

कबिट

ਅਉਧ ਤੇ ਨਿਸਰ ਚਲੇ ਲੀਨੇ ਸੰਗਿ ਸੂਰ ਭਲੇ ਰਨ ਤੇ ਨ ਟਲੇ ਪਲੇ ਸੋਭਾ ਹੂੰ ਕੇ ਧਾਮ ਕੇ ॥

अउध ते निसर चले लीने संगि सूर भले रन ते न टले पले सोभा हूं के धाम के ॥

सर्वजण औधपुरीतून निघून गेले आहेत आणि या सर्वांनी आपल्या बरोबर विजयी योद्धे घेतले आहेत, जे युद्धात कधीही आपली पावले मागे घेत नाहीत.

ਸੁੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਉਰ ਹਾਰ ਸੋਭਤ ਅਪਾਰ ਤੀਨੋ ਲੋਗ ਮਧ ਕੀ ਮੁਹਯਾ ਸਭ ਬਾਮ ਕੇ ॥

सुंदर कुमार उर हार सोभत अपार तीनो लोग मध की मुहया सभ बाम के ॥

ते सुंदर राजपुत्र आहेत, त्यांच्या गळ्यात हार घातलेले आहेत. ते सर्व त्यांच्या विवाहित महिलांना घेऊन येणार आहेत.

ਦੁਰਜਨ ਦਲਯਾ ਤੀਨੋ ਲੋਕ ਕੇ ਜਿਤਯਾ ਤੀਨੋ ਰਾਮ ਜੂ ਕੇ ਭਯਾ ਹੈਂ ਚਹਯਾ ਹਰ ਨਾਮ ਕੇ ॥

दुरजन दलया तीनो लोक के जितया तीनो राम जू के भया हैं चहया हर नाम के ॥

ते सर्व अत्याचारी लोकांचे माशकर्ते, तिन्ही जग जिंकण्यास सक्षम, भगवंताच्या नावाचे प्रेमी आणि रामाचे भाऊ आहेत.

ਬੁਧ ਕੇ ਉਦਾਰ ਹੈਂ ਸਿੰਗਾਰ ਅਵਤਾਰ ਦਾਨ ਸੀਲ ਕੇ ਪਹਾਰ ਕੈ ਕੁਮਾਰ ਬਨੇ ਕਾਮ ਕੇ ॥੧੭੦॥

बुध के उदार हैं सिंगार अवतार दान सील के पहार कै कुमार बने काम के ॥१७०॥

ते बुद्धीने मोठे आहेत, शोभेचे अवतार आहेत, दैवतेचे पर्वत आहेत आणि अगदी रामासारखे आहेत.170.

ਅਸ੍ਵ ਬਰਨਨੰ ॥

अस्व बरननं ॥

घोड्यांचे वर्णन:

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

कबिट

ਨਾਗਰਾ ਕੇ ਨੈਨ ਹੈਂ ਕਿ ਚਾਤਰਾ ਕੇ ਬੈਨ ਹੈਂ ਬਘੂਲਾ ਮਾਨੋ ਗੈਨ ਕੈਸੇ ਤੈਸੇ ਥਹਰਤ ਹੈਂ ॥

नागरा के नैन हैं कि चातरा के बैन हैं बघूला मानो गैन कैसे तैसे थहरत हैं ॥

घोडे, स्त्रियांच्या डोळ्यांसारखे चंचल, चतुर माणसाच्या चपळ उच्चारांसारखे वेगवान, आकाशात उगवलेल्या क्रेनसारखे पारा, इकडे-तिकडे कंप पावत आहेत.

ਨ੍ਰਿਤਕਾ ਕੇ ਪਾਉ ਹੈਂ ਕਿ ਜੂਪ ਕੈਸੇ ਦਾਉ ਹੈਂ ਕਿ ਛਲ ਕੋ ਦਿਖਾਉ ਕੋਊ ਤੈਸੇ ਬਿਹਰਤ ਹੈਂ ॥

न्रितका के पाउ हैं कि जूप कैसे दाउ हैं कि छल को दिखाउ कोऊ तैसे बिहरत हैं ॥

ते नर्तकाच्या पायांसारखे वेगवान आहेत, ते फासे फेकण्याचे डावपेच आहेत किंवा काही भ्रम देखील आहेत.

ਹਾਕੇ ਬਾਜ ਬੀਰ ਹੈਂ ਤੁਫੰਗ ਕੈਸੇ ਤੀਰ ਹੈਂ ਕਿ ਅੰਜਨੀ ਕੇ ਧੀਰ ਹੈਂ ਕਿ ਧੁਜਾ ਸੇ ਫਹਰਤ ਹੈਂ ॥

हाके बाज बीर हैं तुफंग कैसे तीर हैं कि अंजनी के धीर हैं कि धुजा से फहरत हैं ॥

हे शूर घोडे बाण आणि बंदुकीसारखे वेगवान, चतुर आणि पराक्रमी हनुमानासारखे, अंजनीचे पुत्र, ते फडफडणाऱ्या फडक्यासारखे फिरत आहेत.

ਲਹਰੈਂ ਅਨੰਗ ਕੀ ਤਰੰਗ ਜੈਸੇ ਗੰਗ ਕੀ ਅਨੰਗ ਕੈਸੇ ਅੰਗ ਜਯੋਂ ਨ ਕਹੂੰ ਠਹਰਤ ਹੈਂ ॥੧੭੧॥

लहरैं अनंग की तरंग जैसे गंग की अनंग कैसे अंग जयों न कहूं ठहरत हैं ॥१७१॥

हे घोडे प्रेमाच्या देवतेच्या तीव्र भावना किंवा गंगेच्या वेगवान लाटांसारखे आहेत. त्यांचे कामदेवाच्या अंगासारखे सुंदर अंग आहेत आणि ते एका ठिकाणी स्थिर नाहीत.171.

ਨਿਸਾ ਨਿਸਨਾਥਿ ਜਾਨੈ ਦਿਨ ਦਿਨਪਤਿ ਮਾਨੈ ਭਿਛਕਨ ਦਾਤਾ ਕੈ ਪ੍ਰਮਾਨੇ ਮਹਾ ਦਾਨ ਹੈਂ ॥

निसा निसनाथि जानै दिन दिनपति मानै भिछकन दाता कै प्रमाने महा दान हैं ॥

सर्व राजपुत्रांना रात्री चंद्र आणि दिवसा सूर्य असे मानले जाते, ते भिक्षुकांसाठी महान दाता म्हणून ओळखले जातात, व्याधी त्यांना औषध मानतात.

ਅਉਖਧੀ ਕੇ ਰੋਗਨ ਅਨੰਤ ਰੂਪ ਜੋਗਨ ਸਮੀਪ ਕੈ ਬਿਯੋਗਨ ਮਹੇਸ ਮਹਾ ਮਾਨ ਹੈਂ ॥

अउखधी के रोगन अनंत रूप जोगन समीप कै बियोगन महेस महा मान हैं ॥

जेव्हा ते, अंतहीन सौंदर्य असलेले जवळ असतात, तेव्हा त्यांना त्यांच्या येऊ घातलेल्या वियोगाबद्दल शंका येते. ते सर्व शिवासारखे परमपूज्य आहेत.

ਸਤ੍ਰੈ ਖਗ ਖਯਾਤਾ ਸਿਸ ਰੂਪਨ ਕੇ ਮਾਤਾ ਮਹਾ ਗਯਾਨੀ ਗਯਾਨ ਗਯਾਤਾ ਕੈ ਬਿਧਾਤਾ ਕੈ ਸਮਾਨ ਹੈਂ ॥

सत्रै खग खयाता सिस रूपन के माता महा गयानी गयान गयाता कै बिधाता कै समान हैं ॥

ते सुप्रसिद्ध तलवारधारी आहेत, त्यांच्या मातांसाठी बालसदृश आहेत, महान ऋषींसाठी परम ज्ञानी आहेत, ते वरवर सिद्धतेसारखे दिसतात.

ਗਨਨ ਗਨੇਸ ਮਾਨੈ ਸੁਰਨ ਸੁਰੇਸ ਜਾਨੈ ਜੈਸੇ ਪੇਖੈ ਤੈਸੇ ਈ ਲਖੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੈਂ ॥੧੭੨॥

गनन गनेस मानै सुरन सुरेस जानै जैसे पेखै तैसे ई लखे बिराजमान हैं ॥१७२॥

सर्व गण त्यांना गणेश मानतात आणि सर्व देवांना इंद्र मानतात. बेरीज आणि पदार्थ हे आहे की ते स्वतःला त्याच रूपात प्रकट करतात ज्याबद्दल आपण विचार करतो.172.