श्री दसाम ग्रंथ

पान - 517


ਗਰਬ ਉਤੈ ਦਸ ਸੈ ਭੁਜ ਕੀਨੋ ॥
गरब उतै दस सै भुज कीनो ॥

तेथे सहस्त्रबाहूंनी (मनात) बढाई मारली.

ਮੈ ਬਰੁ ਮਹਾਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਲੀਨੋ ॥੨੧੮੪॥
मै बरु महारुद्र ते लीनो ॥२१८४॥

दुसरीकडे रुद्र (शिव) कडून वरदान मिळाल्याने सहस्रबाहू अहंकारी झाले.2184.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਗਾਲ ਬਜਾਇ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਸੋ ਅਰੁ ਤਾਲ ਸਭੋ ਸੰਗਿ ਹਾਥਨ ਦੀਨੋ ॥
गाल बजाइ भली बिधि सो अरु ताल सभो संगि हाथन दीनो ॥

त्याने स्वतःचे कौतुक करत सर्वांनी टाळ्या वाजवल्या

ਜੈਸੇ ਲਿਖੀ ਬਿਧਿ ਬੇਦ ਬਿਖੈ ਤਿਹ ਭੂਪ ਤਿਹੀ ਬਿਧਿ ਸੋ ਤਪੁ ਕੀਨੋ ॥
जैसे लिखी बिधि बेद बिखै तिह भूप तिही बिधि सो तपु कीनो ॥

राजाने वैदिक आज्ञेनुसार तपस्या केली.

ਜਗਿ ਕਰੇ ਸਭ ਹੀ ਬਿਧਿ ਪੂਰਬ ਕਉਨ ਬਿਧਾਨ ਬਿਨਾ ਨਹੀ ਹੀਨੋ ॥
जगि करे सभ ही बिधि पूरब कउन बिधान बिना नही हीनो ॥

आणि वैदिक संस्कारानुसार यज्ञ केला

ਰੁਦ੍ਰ ਰਿਝਾਇ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁ ਹੋ ਕੁਟਵਾਰ ਇਹੀ ਬਰੁ ਲੀਨੋ ॥੨੧੮੫॥
रुद्र रिझाइ कहियो इह भाति सु हो कुटवार इही बरु लीनो ॥२१८५॥

रुद्राला प्रसन्न केल्यानंतर त्याला संरक्षण शक्तीचे वरदान मिळाले.2185.

ਰੁਦ੍ਰ ਜਬੈ ਕੁਟਵਾਰ ਕਯੋ ਤਬ ਦੇਸਨਿ ਦੇਸਨ ਧਰਮ ਚਲਾਯੋ ॥
रुद्र जबै कुटवार कयो तब देसनि देसन धरम चलायो ॥

रुद्राने वरदान दिल्यावर राजाने विविध देशांत धर्माची स्थापना केली

ਪਾਪ ਕੀ ਬਾਤ ਗਈ ਛਪ ਕੈ ਸਭ ਹੀ ਜਗ ਮੈ ਜਸੁ ਭੂਪਤਿ ਛਾਯੋ ॥
पाप की बात गई छप कै सभ ही जग मै जसु भूपति छायो ॥

पाप बाकी होते आणि राजाची स्तुती जगभर झाली

ਸਤ੍ਰ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਕੈ ਬਸਿ ਭਏ ਅਰਿ ਅਉਰ ਕਿਹੂੰ ਨਹਿ ਸੀਸ ਉਠਾਯੋ ॥
सत्र त्रिसूल कै बसि भए अरि अउर किहूं नहि सीस उठायो ॥

सर्व शत्रू राजाच्या त्रिशूळाच्या ताब्यात आले आणि कोणीही घाबरून डोके वर काढले नाही

ਲੋਗਨ ਤਉਨ ਸਮੈ ਜਗ ਮੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥੨੧੮੬॥
लोगन तउन समै जग मै कबि स्याम भनै अति ही सुख पायो ॥२१८६॥

कवी म्हणतो की त्याच्या कारकिर्दीत लोक अत्यंत आनंदी होते.2186.

ਰੁਦ੍ਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਭਏ ਅਰਿ ਬਸਿ ਕਿਹੂੰ ਅਰਿ ਆਨ ਨ ਸੀਸ ਉਠਾਯੋ ॥
रुद्र प्रताप भए अरि बसि किहूं अरि आन न सीस उठायो ॥

रुद्राच्या कृपेने सर्व शत्रू त्याच्या ताब्यात आले आणि कोणीही डोके वर काढले नाही

ਕਰਿ ਲੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਹੀ ਇਹ ਪਾਇਨ ਊਪਰ ਸੀਸ ਝੁਕਾਯੋ ॥
करि लै कबि स्याम भनै अति ही इह पाइन ऊपर सीस झुकायो ॥

सर्वांनी कर भरला आणि त्याच्या चरणी नतमस्तक झाले

ਭੂਪ ਨ ਰੰਚਕ ਬਾਤ ਲਈ ਇਹ ਪਉਰਖ ਮੇਰੋ ਈ ਹੈ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
भूप न रंचक बात लई इह पउरख मेरो ई है लखि पायो ॥

रुद्राच्या कृपेचे रहस्य न समजता राजाने विचार केला की हे केवळ त्याच्या शक्तीमुळे झाले आहे.

ਪਉਰਖ ਭਯੋ ਭੁਜਦੰਡਨ ਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਜੁਧ ਹੀ ਕੋ ਬਰੁ ਮਾਗਨ ਧਾਯੋ ॥੨੧੮੭॥
पउरख भयो भुजदंडन रुद्र ते जुध ही को बरु मागन धायो ॥२१८७॥

आपल्या बाहूंच्या बळाचा विचार करून ते युद्धातील विजयाचे वरदान मिळावे म्हणून शिवाकडे गेले.2187.

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्था

ਮੂਰਖ ਲਹਿਯੋ ਨ ਭੇਦੁ ਜੁਧੁ ਚਹਨਿ ਸਿਵ ਪੈ ਚਲਿਯੋ ॥
मूरख लहियो न भेदु जुधु चहनि सिव पै चलियो ॥

मूर्खाला फरक समजला नाही आणि तो युद्धाच्या इच्छेने शिवाकडे गेला.

ਕਰਿ ਬਿਰਥਾ ਸਭ ਖੇਦਿ ਜਿਵ ਰਵਿ ਤਪ ਬਾਰੂ ਤਪੈ ॥੨੧੮੮॥
करि बिरथा सभ खेदि जिव रवि तप बारू तपै ॥२१८८॥

सूर्याने तापवलेल्या प्रज्वलित वाळूप्रमाणे, तो मूर्ख राजा, त्याच्या कृपेचे रहस्य न समजता, युद्धातील विजयाच्या वरदानासाठी शिवाकडे गेला.2188.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

शिवाला उद्देशून राजाचे भाषण: स्वय्या

ਸੀਸ ਨਿਵਾਇ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮ ਬਢਾਇ ਕੈ ਯੌ ਨ੍ਰਿਪ ਰੁਦ੍ਰ ਸੋ ਬੈਨ ਸੁਨਾਵੈ ॥
सीस निवाइ कै प्रेम बढाइ कै यौ न्रिप रुद्र सो बैन सुनावै ॥

राजाने डोके टेकवून आपले प्रेम वाढवत रुद्राशी बोलला (म्हणाला).

ਜਾਤ ਹੋ ਹਉ ਜਿਹ ਸਤ੍ਰ ਪੈ ਰੁਦ੍ਰ ਜੂ ਕੋਊ ਨ ਆਗੇ ਤੇ ਹਾਥ ਉਠਾਵੈ ॥
जात हो हउ जिह सत्र पै रुद्र जू कोऊ न आगे ते हाथ उठावै ॥

मस्तक नतमस्तक करून राजा रुद्राला (शिवा) प्रेमाने म्हणाला, “मी जिथे जातो तिथे माझ्यावर कोणी हात उचलत नाही.

ਤਾ ਤੇ ਅਯੋਧਨ ਕਉ ਹਮਰੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮਨੂਆ ਲਲਚਾਵੈ ॥
ता ते अयोधन कउ हमरो कबि स्याम कहै मनूआ ललचावै ॥

कवी श्याम म्हणतात, म्हणूनच माझ्या मनाला लढण्याचा मोह झाला आहे.

ਚਾਹਤ ਹੋ ਤੁਮ ਤੇ ਬਰੁ ਆਜ ਕੋਊ ਹਮਰੇ ਸੰਗ ਜੂਝ ਮਚਾਵੈ ॥੨੧੮੯॥
चाहत हो तुम ते बरु आज कोऊ हमरे संग जूझ मचावै ॥२१८९॥

माझे मन युद्ध करण्यास उत्सुक आहे आणि मी तुम्हाला विनंती करतो की कोणीतरी माझ्याशी लढायला यावे म्हणून मला वरदान द्या.” 2189.

ਰੁਦ੍ਰ ਬਾਚ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ॥
रुद्र बाच न्रिप सो ॥

राजाला उद्देशून रुद्राचे भाषण: