श्री दसाम ग्रंथ

पान - 683

ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਰੂਪ ਬਿਲੋਕਿ ਸੁਭਟ ਸਭ ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਿਤ ਬਿਸਮਾਏ ॥

न्रिप को रूप बिलोकि सुभट सभ चक्रित चित बिसमाए ॥

राजाचे रूप पाहून सर्व योद्धे आश्चर्यचकित झाले आणि वाडा आश्चर्याने भरून गेला.

ਐਸੇ ਕਬਹੀ ਲਖੇ ਨਹੀ ਰਾਜਾ ਜੈਸੇ ਆਜ ਲਖਾਏ ॥

ऐसे कबही लखे नही राजा जैसे आज लखाए ॥

राजाचे वैभवशाली व्यक्तिमत्व पाहून सर्व आश्चर्यचकित झाले आणि म्हणाले, “आज आपण पाहतोय असे राजाचे व्यक्तिमत्त्व आपण यापूर्वी पाहिले नव्हते.

ਚਕ੍ਰਿਤ ਭਈ ਗਗਨਿ ਕੀ ਬਾਲਾ ਗਨ ਉਡਗਨ ਬਿਰਮਾਏ ॥

चक्रित भई गगनि की बाला गन उडगन बिरमाए ॥

आकाशातील स्त्रिया (अपप्रचार) चकित होतात आणि गण आणि उदगान देखील आश्चर्यचकित होतात.

ਝਿਮਝਿਮ ਮੇਘ ਬੂੰਦ ਜ੍ਯੋਂ ਦੇਵਨ ਅਮਰ ਪੁਹਪ ਬਰਖਾਏ ॥

झिमझिम मेघ बूंद ज्यों देवन अमर पुहप बरखाए ॥

स्वर्गीय कुमारिकाही आश्चर्यचकित झाल्या आणि गण वगैरेही आश्चर्यचकित झाले, देवांनी पावसाच्या थेंबाप्रमाणे फुलांचा वर्षाव केला.

ਜਾਨੁਕ ਜੁਬਨ ਖਾਨ ਹੁਐ ਨਿਕਸੇ ਰੂਪ ਸਿੰਧੁ ਅਨੁਵਾਏ ॥

जानुक जुबन खान हुऐ निकसे रूप सिंधु अनुवाए ॥

आंघोळ करून सौंदर्याच्या सागरातून बाहेर पडून राजा तारुण्याच्या खाणीप्रमाणे प्रकट झाला

ਜਾਨੁਕ ਧਾਰਿ ਨਿਡਰ ਬਸੁਧਾ ਪਰ ਕਾਮ ਕਲੇਵਰ ਆਏ ॥੯੦॥

जानुक धारि निडर बसुधा पर काम कलेवर आए ॥९०॥

तो पृथ्वीवरील प्रेमाच्या देवाचा अवतार वाटत होता.16.90.

ਬਿਸਨਪਦਿ ॥ ਸਾਰੰਗ ॥ ਤ੍ਵਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

बिसनपदि ॥ सारंग ॥ त्वप्रसादि ॥

विष्णुपद सारंग तुझ्या कृपेने

ਭੂਪਤਿ ਪਰਮ ਗ੍ਯਾਨ ਜਬ ਪਾਯੋ ॥

भूपति परम ग्यान जब पायो ॥

जेव्हा राजाला (पारस नाथ) परम ज्ञान प्राप्त झाले.

ਮਨ ਬਚ ਕਰਮ ਕਠਨ ਕਰ ਤਾ ਕੋ ਜੌ ਕਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਲਗਾਯੋ ॥

मन बच करम कठन कर ता को जौ करि ध्यान लगायो ॥

जेव्हा राजाला परम ज्ञान प्राप्त झाले तेव्हा त्याने पूर्वी मन, वाणी आणि कृतीने परमेश्वराच्या प्राप्तीसाठी कठोर तपस्या केली होती.

ਕਰਿ ਬਹੁ ਨ੍ਯਾਸ ਕਠਨ ਜਪੁ ਸਾਧ੍ਰਯੋ ਦਰਸਨਿ ਦੀਯੋ ਭਵਾਨੀ ॥

करि बहु न्यास कठन जपु साध्रयो दरसनि दीयो भवानी ॥

त्यांनी विविध प्रकारची अवघड आसने केली आणि भगवंताच्या नामाचा उच्चार केला, तेव्हा देवी भवानी त्यांच्यासमोर प्रकट झाली.

ਤਤਛਿਨ ਪਰਮ ਗ੍ਯਾਨ ਉਪਦੇਸ੍ਯੋ ਲੋਕ ਚਤੁਰਦਸ ਰਾਨੀ ॥

ततछिन परम ग्यान उपदेस्यो लोक चतुरदस रानी ॥

सर्व चौदा जगांच्या मालकिणीने त्यांना परम ज्ञानाविषयी मार्गदर्शन केले

ਤਿਹ ਛਿਨ ਸਰਬ ਸਾਸਤ੍ਰ ਮੁਖ ਉਚਰੇ ਤਤ ਅਤਤ ਪਛਾਨਾ ॥

तिह छिन सरब सासत्र मुख उचरे तत अतत पछाना ॥

राजाला सार आणि अतत्वाची ओळख एकाच क्षणी मिळाली आणि त्याने आपल्या मुखातून सर्व शास्त्रांचे पठण केले.

ਅਵਰ ਅਤਤ ਸਬੈ ਕਰ ਜਾਨੇ ਏਕ ਤਤ ਠਹਰਾਨਾ ॥

अवर अतत सबै कर जाने एक तत ठहराना ॥

सर्व मूलद्रव्ये संहारक मानून त्यांनी केवळ एक तत्व अविनाशी म्हणून स्वीकारले

ਅਨਭਵ ਜੋਤਿ ਅਨੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸੀ ਅਨਹਦ ਨਾਦ ਬਜਾਯੋ ॥

अनभव जोति अनूप प्रकासी अनहद नाद बजायो ॥

परमात्म्याचा अनोखा प्रकाश जाणवून, त्याने आनंदाने तो अनस्ट्रक मेलडी वाजवला

ਦੇਸ ਬਿਦੇਸ ਜੀਤਿ ਰਾਜਨ ਕਹੁ ਸੁਭਟ ਅਭੈ ਪਦ ਪਾਯੋ ॥੯੧॥

देस बिदेस जीति राजन कहु सुभट अभै पद पायो ॥९१॥

दूर आणि जवळच्या सर्व देशांतील राजांना जिंकून त्याने निर्भय राज्य प्राप्त केले.17.91.

ਬਿਸਨਪਦ ॥ ਪਰਜ ॥

बिसनपद ॥ परज ॥

विष्णुपद परज

ਐਸੇ ਅਮਰਪਦ ਕਹੁ ਪਾਇ ॥

ऐसे अमरपद कहु पाइ ॥

त्यामुळे अमरत्व प्राप्त झाले आहे.

ਦੇਸ ਅਉਰ ਬਿਦੇਸ ਭੂਪਤਿ ਜੀਤਿ ਲੀਨ ਬੁਲਾਇ ॥

देस अउर बिदेस भूपति जीति लीन बुलाइ ॥

यामध्ये, शाश्वत राज्य प्राप्त करणे, विविध देशांच्या राजांना शिस्त लावणे, त्यांना आमंत्रित केले.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭਰੇ ਗੁਮਾਨ ਨਿਸਾਨ ਸਰਬ ਬਜਾਇ ॥

भाति भाति भरे गुमान निसान सरब बजाइ ॥

(ते सर्व राजे) संशयाने भरलेले आहेत आणि सर्वच आवाज करतात.

ਚਉਪ ਚਉਪ ਚਲੇ ਚਮੂੰਪਤਿ ਚਿਤ ਚਉਪ ਬਢਾਇ ॥

चउप चउप चले चमूंपति चित चउप बढाइ ॥

ते खूश होऊन, तुतारी वाजवत पारसनाथाकडे अभिमानाने निघाले

ਆਨਿ ਆਨਿ ਸਬੈ ਲਗੇ ਪਗ ਭੂਪ ਕੇ ਜੁਹਰਾਇ ॥

आनि आनि सबै लगे पग भूप के जुहराइ ॥

सर्वांनी येऊन राजाला नमस्कार केला आणि (त्याच्या) सिंहासनावर बसले.

ਆਵ ਆਵ ਸੁਭਾਵ ਸੋ ਕਹਿ ਲੀਨ ਕੰਠ ਲਗਾਇ ॥

आव आव सुभाव सो कहि लीन कंठ लगाइ ॥

त्या सर्वांनी येऊन सार्वभौमांच्या चरणी नतमस्तक होऊन सर्वांचे स्वागत केले व त्यांना मिठी मारली

ਹੀਰ ਚੀਰ ਸੁ ਬਾਜ ਦੈ ਗਜ ਰਾਜ ਦੈ ਪਹਿਰਾਇ ॥

हीर चीर सु बाज दै गज राज दै पहिराइ ॥

(सर्व) हिरे, चिलखत, घोडे आणि हत्ती दिले आणि त्यांना (मुकुट घातले).

ਸਾਧ ਦੈ ਸਨਮਾਨ ਕੈ ਕਰ ਲੀਨ ਚਿਤ ਚੁਰਾਇ ॥੯੨॥

साध दै सनमान कै कर लीन चित चुराइ ॥९२॥

त्यांनी त्यांना अलंकार, वस्त्रे, हत्ती, घोडे इत्यादी दिले आणि अशा प्रकारे त्या सर्वांचा सन्मान करून त्यांचे मन मोहित केले.18.92.

ਬਿਸਨਪਦ ॥ ਕਾਫੀ ॥ ਤ੍ਵਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

बिसनपद ॥ काफी ॥ त्वप्रसादि ॥

काफी विष्णुपद तुझ्या कृपेने

ਇਮ ਕਰ ਦਾਨ ਦੈ ਸਨਮਾਨ ॥

इम कर दान दै सनमान ॥

अशा प्रकारे देणगी आणि सन्मान देऊन

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਬਿਮੋਹਿ ਭੂਪਤਿ ਭੂਪ ਬੁਧ ਨਿਧਾਨ ॥

भाति भाति बिमोहि भूपति भूप बुध निधान ॥

अशा रीतीने त्यांना भेटवस्तू देऊन त्यांचा सत्कार करून बुद्धीचे भांडार असलेल्या पारशनाथांनी सर्वांच्या मनाला मोहिनी घातली.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿਨ ਸਾਜ ਦੈ ਬਰ ਬਾਜ ਅਉ ਗਜਰਾਜ ॥

भाति भातिन साज दै बर बाज अउ गजराज ॥

योग्य घोडे आणि हत्ती यांना विविध उपकरणे दिली जातात.

ਆਪਨੇ ਕੀਨੋ ਨ੍ਰਿਪੰ ਸਬ ਪਾਰਸੈ ਮਹਾਰਾਜ ॥

आपने कीनो न्रिपं सब पारसै महाराज ॥

विविध प्रकारचे हत्ती आणि घोडे दाखवून परसंथने त्या सर्वांचे जवळीक साधले

ਲਾਲ ਜਾਲ ਪ੍ਰਵਾਲ ਬਿਦ੍ਰਮ ਹੀਰ ਚੀਰ ਅਨੰਤ ॥

लाल जाल प्रवाल बिद्रम हीर चीर अनंत ॥

लाल, कोरल, हिरे, मोती आणि सोन्याच्या शिंगांसह अनेक चिलखतांची जाळी

ਲਛ ਲਛ ਸ੍ਵਰਣ ਸਿੰਙੀ ਦਿਜ ਏਕ ਏਕ ਮਿਲੰਤ ॥

लछ लछ स्वरण सिंङी दिज एक एक मिलंत ॥

प्रत्येक ब्राह्मणाला त्यांनी माणिक, मोती, हिरे, रत्ने, वस्त्रे सोने इत्यादी दान केले.

ਮੋਹਿ ਭੂਪਿਤ ਭੂਮਿ ਕੈ ਇਕ ਕੀਨ ਜਗ ਬਨਾਇ ॥

मोहि भूपित भूमि कै इक कीन जग बनाइ ॥

पृथ्वीवरील राजांना मोहित करून त्यांनी ढोंसा वाजवून यज्ञ केला

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸਭਾ ਬਨਾਇ ਸੁ ਬੈਠਿ ਭੂਪਤਿ ਆਇ ॥੯੩॥

भाति भाति सभा बनाइ सु बैठि भूपति आइ ॥९३॥

त्यानंतर राजाने यज्ञाचे आयोजन केले, ज्यामध्ये विविध राजे सहभागी झाले.1993.

ਬਿਸਨਪਦ ॥ ਕਾਫੀ ॥

बिसनपद ॥ काफी ॥

बिसनपद पुरे

ਇਕ ਦਿਨ ਬੈਠੇ ਸਭਾ ਬਨਾਈ ॥

इक दिन बैठे सभा बनाई ॥

एके दिवशी (राजा) परिषदेत बसले होते.

ਬਡੇ ਬਡੇ ਛਤ੍ਰੀ ਬਸੁਧਾ ਕੇ ਲੀਨੇ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਈ ॥

बडे बडे छत्री बसुधा के लीने निकटि बुलाई ॥

एके दिवशी, राजाने आपला दरबार आयोजित केला होता, ज्यामध्ये त्याने पृथ्वीवरील प्रमुख राजांना आमंत्रित केले होते

ਅਰੁ ਜੇ ਹੁਤੇ ਦੇਸ ਦੇਸਨ ਮਤਿ ਤੇ ਭੀ ਸਰਬ ਬੁਲਾਏ ॥

अरु जे हुते देस देसन मति ते भी सरब बुलाए ॥

विविध देशांतील इतर लोकांनाही बोलावण्यात आले

ਸੁਨਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸਰਬ ਜਟਧਾਰੀ ਦੇਸ ਦੇਸ ਤੇ ਆਏ ॥

सुनि इह भाति सरब जटधारी देस देस ते आए ॥

मॅट केलेले कुलूप असलेले सर्व संन्यासी आणि योगिक तेथे पोहोचले

ਨਾਨਾ ਭਾਤਿ ਜਟਨ ਕਹ ਧਾਰੇ ਅਰੁ ਮੁਖ ਬਿਭੂਤ ਲਗਾਏ ॥

नाना भाति जटन कह धारे अरु मुख बिभूत लगाए ॥

या सर्वांनी विविध प्रकारचे मॅट केलेले कुलूप वाढवले होते आणि त्यांच्या चेहऱ्यावर राख लावली होती.

ਬਲਕੁਲ ਅੰਗਿ ਦੀਰਘ ਨਖ ਸੋਭਤ ਮ੍ਰਿਗਪਤਿ ਦੇਖ ਲਜਾਏ ॥

बलकुल अंगि दीरघ नख सोभत म्रिगपति देख लजाए ॥

त्यांनी अंगावर रंगीबेरंगी कपडे घातले होते, त्यांची लांबलचक नखे पाहून सिंहांनाही लाज वाटत होती.

ਮੁੰਦ੍ਰਤ ਨੇਤ੍ਰ ਊਰਧ ਕਰ ਓਪਤ ਪਰਮ ਕਾਛਨੀ ਕਾਛੇ ॥

मुंद्रत नेत्र ऊरध कर ओपत परम काछनी काछे ॥

ते डोळे बंद करून आणि हात वर करून सर्वोच्च तपस्या करणारे होते

ਨਿਸ ਦਿਨ ਜਪ੍ਯੋ ਕਰਤ ਦਤਾਤ੍ਰੈ ਮਹਾ ਮੁਨੀਸਰ ਆਛੇ ॥੯੪॥

निस दिन जप्यो करत दतात्रै महा मुनीसर आछे ॥९४॥

त्यांनी रात्रंदिवस ऋषी दत्तात्रेयांचे स्मरण केले.२०.९४.

ਪਾਰਸਨਾਥ ਬਾਚ ॥ ਧਨਾਸਰੀ ॥ ਤ੍ਵਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

पारसनाथ बाच ॥ धनासरी ॥ त्वप्रसादि ॥

तुझ्या कृपेने पारसनाथ धनसारी यांचे भाषण

ਕੈ ਤੁਮ ਹਮ ਕੋ ਪਰਚੌ ਦਿਖਾਓ ॥

कै तुम हम को परचौ दिखाओ ॥

एकतर तू मला परिचयात्मक कौतक (चमत्कार) दाखव.

ਨਾਤਰ ਜਿਤੇ ਤੁਮ ਹੋ ਜਟਧਾਰੀ ਸਬਹੀ ਜਟਾ ਮੁੰਡਾਓ ॥

नातर जिते तुम हो जटधारी सबही जटा मुंडाओ ॥

एकतर तुम्ही सर्वांनी मला तुमच्या योगाची जाणीव करून द्या किंवा तुमचे मॅट केलेले कुलूप काढून टाका

ਜੋਗੀ ਜੋਗੁ ਜਟਨ ਕੇ ਭੀਤਰ ਜੇ ਕਰ ਕਛੂਅਕ ਹੋਈ ॥

जोगी जोगु जटन के भीतर जे कर कछूअक होई ॥

अरे जोगी! जाटांमध्ये जर काही जोग असेल तर

ਤਉ ਹਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਛੋਰਿ ਦਰ ਦਰ ਤੇ ਭੀਖ ਨ ਮਾਗੈ ਕੋਈ ॥

तउ हरि ध्यान छोरि दर दर ते भीख न मागै कोई ॥

हे योगीजनांनो! मॅट केलेल्या कुलुपांमध्ये योगाचे काही रहस्य असते तर कोणीही योगी परमेश्वराच्या ध्यानात मग्न होण्याऐवजी वेगवेगळ्या दारात भीक मागायला गेला नसता.