श्री दसाम ग्रंथ

पान - 973


ਕਹਿਯੋ ਅਪਸੁੰਦ ਯਾਹਿ ਮੈ ਕਰਿ ਹੌ ॥
कहियो अपसुंद याहि मै करि हौ ॥

संध म्हणाली, 'मी तुझ्याशी लग्न करेन,' पण अप्संधने जोर दिला, 'नाही, मी तुला साथ देतो.'

ਰਾਰਿ ਪਰੀ ਦੁਹੂੰਅਨ ਮੈ ਭਾਰੀ ॥
रारि परी दुहूंअन मै भारी ॥

दोघांमध्ये खूप भांडण झाले

ਬਿਚਰੇ ਸੂਰਬੀਰ ਹੰਕਾਰੀ ॥੧੨॥
बिचरे सूरबीर हंकारी ॥१२॥

त्यांच्यात वाद झाला आणि ते भांडू लागले.(12)

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग छंद

ਪਰਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾੜੋ ਮਹਾ ਬੀਰ ਮਾਡੇ ॥
परियो लोह गाड़ो महा बीर माडे ॥

त्यानंतर एक मोठी लढाई झाली आणि शक्तिशाली योद्धे एकमेकांना भिडले.

ਝੁਕੇ ਆਨਿ ਚਾਰੋ ਦਿਸਾ ਕਾਢਿ ਖਾਡੇ ॥
झुके आनि चारो दिसा काढि खाडे ॥

चारही बाजूंनी ते एकत्र आले.

ਛਕੇ ਛੋਭ ਛਤ੍ਰੀ ਮਹਾ ਘਾਇ ਮੇਲੈ ॥
छके छोभ छत्री महा घाइ मेलै ॥

संतापाने अनेक काशत्र्यांनी जखमी केले.

ਕਿਤੇ ਢਾਲਿ ਤਿਰਸੂਲ ਖਗਾਨ ਖੇਲੈ ॥੧੩॥
किते ढालि तिरसूल खगान खेलै ॥१३॥

ढाल आणि भाल्यांचे सर्वत्र वर्चस्व होते.(13)

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोरथ

ਬਾਜਨ ਬਜੇ ਅਨੇਕ ਸੁਭਟ ਸਭੈ ਹਰਖਤ ਭਏ ॥
बाजन बजे अनेक सुभट सभै हरखत भए ॥

पुष्कळ मृत्युमुखी पडले आणि योद्धे आनंदित झाले.

ਜੀਵਤ ਬਚਿਯੋ ਨ ਏਕ ਕਾਲ ਬੀਰ ਚਾਬੇ ਸਕਲ ॥੧੪॥
जीवत बचियो न एक काल बीर चाबे सकल ॥१४॥

वीरांपैकी एकही जिवंत राहिला नाही, दुष्काळाने ते सर्व खाऊन टाकले. 14.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਜੁਝੈ ਜੁਝਊਆ ਕੇ ਬਜੇ ਸੂਰਬੀਰ ਸਮੁਹਾਇ ॥
जुझै जुझऊआ के बजे सूरबीर समुहाइ ॥

मृत्यूचे संगीत घुमताच, निर्भीड लोक एकमेकांना सामोरे गेले.

ਗਜੇ ਸੁੰਦ ਅਪਸੁੰਦ ਤਬ ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਬਜਾਇ ॥੧੫॥
गजे सुंद अपसुंद तब ढोल म्रिदंग बजाइ ॥१५॥

ढोलाच्या तालावर संध आणि अपसंध गर्जत होते.(१५)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਪ੍ਰਥਮ ਮਾਰਿ ਬਾਨਨ ਕੀ ਪਰੀ ॥
प्रथम मारि बानन की परी ॥

पहिला फटका बाणांचा होता.

ਦੁਤਿਯ ਮਾਰਿ ਸੈਥਿਨ ਸੌ ਧਰੀ ॥
दुतिय मारि सैथिन सौ धरी ॥

प्रामुख्याने बाणांचे वर्चस्व होते, नंतर भाले चमकले.

ਤ੍ਰਿਤਿਯ ਜੁਧ ਤਰਵਾਰਿਨ ਪਰਿਯੋ ॥
त्रितिय जुध तरवारिन परियो ॥

तिसरे युद्ध तलवारीचे होते.

ਚੌਥੋ ਭੇਰ ਕਟਾਰਿਨ ਕਰਿਯੋ ॥੧੬॥
चौथो भेर कटारिन करियो ॥१६॥

मग तलवारी आणि नंतर खंजीर चमकले.(16)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਮੁਸਟ ਜੁਧ ਪੰਚਮ ਭਯੋ ਬਰਖਿਯੋ ਲੋਹ ਅਪਾਰ ॥
मुसट जुध पंचम भयो बरखियो लोह अपार ॥

मग बॉक्सिंगची पाळी आली आणि हात पोलादासारखे फिरले.

ਊਚ ਨੀਚ ਕਾਤਰ ਸੁਭਟ ਸਭ ਕੀਨੇ ਇਕ ਸਾਰ ॥੧੭॥
ऊच नीच कातर सुभट सभ कीने इक सार ॥१७॥

बलवान, दुर्बल, शूर आणि भित्रा हे अभेद्य होत होते.(१७)

ਬਜ੍ਰ ਬਾਨ ਬਰਛਾ ਬਿਛੂਆ ਬਰਖੇ ਬਿਸਿਖ ਅਨੇਕ ॥
बज्र बान बरछा बिछूआ बरखे बिसिख अनेक ॥

बाण, भाले, विंचू आणि विविध प्रकारचे बाण

ਊਚ ਨੀਚ ਕਾਤਰ ਸੁਭਟ ਜਿਯਤ ਨ ਉਬਰਿਯੋ ਏਕ ॥੧੮॥
ऊच नीच कातर सुभट जियत न उबरियो एक ॥१८॥

आणि उच्च आणि नीच, भित्रा आणि शूर, कोणीही जिवंत सुटू शकले नाही. १८.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

सावय्या

ਗਾੜ ਪਰੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਤਹਾ ਇਤ ਸੁੰਦ ਉਤੇ ਅਪਸੁੰਦ ਹਕਾਰੋ ॥
गाड़ परी इह भाति तहा इत सुंद उते अपसुंद हकारो ॥

एका बाजूला संध आणि दुसऱ्या बाजूला अप्संधने धडक दिल्याने चेंगराचेंगरी वाढली.

ਪਟਿਸਿ ਲੋਹਹਥੀ ਪਰਸੇ ਅਮਿਤਾਯੁਧ ਲੈ ਕਰ ਕੋਪ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
पटिसि लोहहथी परसे अमितायुध लै कर कोप प्रहारे ॥

मोठया चपळाईने त्यांनी विविध शस्त्रांनी एकमेकांवर हल्ला केला.

ਰਾਜ ਪਰੇ ਕਹੂੰ ਤਾਜ ਹਿਰੇ ਤਰਫੈ ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਕ੍ਰਿਪਾਨਨ ਮਾਰੇ ॥
राज परे कहूं ताज हिरे तरफै कहूं बीर क्रिपानन मारे ॥

मृत राजे त्यांच्या मुकुटासह पडलेले आढळले.

ਆਪਸ ਮੈ ਲਰਿ ਬੀਰ ਦੋਊ ਬਸਿ ਕਾਲ ਭਏ ਕਰਤਾਰ ਸੰਘਾਰੇ ॥੧੯॥
आपस मै लरि बीर दोऊ बसि काल भए करतार संघारे ॥१९॥

निर्मात्याने शिक्षा दिल्याने, दोन्ही बाजूंच्या लढवय्यांनी मृत्यूच्या देवता कालच्या खाली आश्रय घेतला होता.(19)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਆਪਸ ਬੀਚ ਬੀਰ ਲਰਿ ਮਰੇ ॥
आपस बीच बीर लरि मरे ॥

दोन्ही वीर एकमेकांशी लढले

ਬਜ੍ਰ ਬਾਨ ਬਿਛੂਅਨ ਬ੍ਰਿਨ ਕਰੇ ॥
बज्र बान बिछूअन ब्रिन करे ॥

निडर लोक आपापसात लढले आणि दगडांसारख्या कठीण बाणांनी मारले गेले.

ਫੂਲ ਅਨੇਕ ਮੇਘ ਜ੍ਯੋ ਬਰਖੇ ॥
फूल अनेक मेघ ज्यो बरखे ॥

(यानंतर) फुलांच्या पर्यायाप्रमाणे पाऊस पडू लागला

ਦੇਵਰਾਜ ਦੇਵਨ ਜੁਤ ਹਰਖੇ ॥੨੦॥
देवराज देवन जुत हरखे ॥२०॥

स्वर्गातून फुलांचा वर्षाव होऊ लागला आणि स्वर्गीय देवतांना आरामाचा उसासा वाटला.(20)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਦੁਹੂੰ ਭ੍ਰਾਤ ਬਧਿ ਕੈ ਤ੍ਰਿਯਾ ਗਈ ਬ੍ਰਹਮ ਪੁਰ ਧਾਇ ॥
दुहूं भ्रात बधि कै त्रिया गई ब्रहम पुर धाइ ॥

दोन्ही भावांचा नायनाट केल्यावर ती स्त्री ईश्वरी कार्यक्षेत्रात निघून गेली.

ਜੈ ਜੈਕਾਰ ਅਪਾਰ ਹੂਅ ਹਰਖੇ ਮਨ ਸੁਰ ਰਾਇ ॥੨੧॥
जै जैकार अपार हूअ हरखे मन सुर राइ ॥२१॥

सर्वत्र कृतज्ञतेचा वर्षाव झाला आणि देवराज, सर्वशक्तिमान, खूप प्रसन्न झाला.(२१)(१)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਸੋਹਲਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੧੬॥੨੨੮੨॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ सोहलवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥११६॥२२८२॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्र संभाषणाची 116 वी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण झाली.(116)(2280)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਦੈਤਨ ਤੁਮਲ ਜੁਧੁ ਜਬ ਕੀਨੋ ॥
दैतन तुमल जुधु जब कीनो ॥

जेव्हा दैत्यांचे भयंकर युद्ध झाले

ਦੇਵਰਾਜ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਮਗੁ ਲੀਨੋ ॥
देवराज ग्रिह को मगु लीनो ॥

जेव्हा राक्षस युद्धात गुंतले तेव्हा देवराज इंद्राच्या घरी गेला.

ਕਮਲ ਨਾਲਿ ਭੀਤਰ ਛਪਿ ਰਹਿਯੋ ॥
कमल नालि भीतर छपि रहियो ॥

(तो) कमळात लपला

ਸਚਿਯਹਿ ਆਦਿ ਕਿਸੂ ਨਹਿ ਲਹਿਯੋ ॥੧॥
सचियहि आदि किसू नहि लहियो ॥१॥

तो (इंद्र) सूर्यफुलाच्या देठात लपला आणि साची किंवा इतर कोणीही त्याला पाहू शकले नाही (1)

ਬਾਸਵ ਕੌ ਖੋਜਨ ਸਭ ਲਾਗੇ ॥
बासव कौ खोजन सभ लागे ॥

सर्व इंद्राचा ('बसव') शोध घेऊ लागले.

ਸਚੀ ਸਮੇਤ ਅਸੰਖ ਨੁਰਾਗੇ ॥
सची समेत असंख नुरागे ॥

साचीसह सर्व घाबरले,

ਢੂੰਢਿ ਫਿਰੇ ਕਾਹੂੰ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥
ढूंढि फिरे काहूं नहि पायो ॥

(त्याने) आजूबाजूला शोध घेतला, पण कुठेच सापडला नाही.

ਦੇਵਨ ਅਮਿਤ ਸੋਕ ਉਪਜਾਯੋ ॥੨॥
देवन अमित सोक उपजायो ॥२॥

शोध घेऊनही तो सापडला नाही.(२)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा