श्री दसाम ग्रंथ

पान - 658


ਪ੍ਰਭ ਏਕ ਹੀ ਰਸ ਪਗਤ ॥੨੮੦॥
प्रभ एक ही रस पगत ॥२८०॥

परमेश्वराच्या प्रेमात रंगून गेलेला तो राजाचा भक्त होता.280.

ਜਲ ਪਰਤ ਮੂਸਲਧਾਰ ॥
जल परत मूसलधार ॥

मुसळधार पाऊस पडतोय,

ਗ੍ਰਿਹ ਲੇ ਨ ਓਟਿ ਦੁਆਰ ॥
ग्रिह ले न ओटि दुआर ॥

(पण तरीही तो) घराच्या दाराचा ओटा घेत नाही.

ਪਸੁ ਪਛ ਸਰਬਿ ਦਿਸਾਨ ॥
पसु पछ सरबि दिसान ॥

सर्व दिशांचे प्राणी आणि पक्षी

ਸਭ ਦੇਸ ਦੇਸ ਸਿਧਾਨ ॥੨੮੧॥
सभ देस देस सिधान ॥२८१॥

मुसळधार पावसामुळे सर्व प्राणी-पक्षी आश्रय घेण्यासाठी वेगवेगळ्या दिशांनी आपापल्या घराकडे जात होते.281.

ਇਹ ਠਾਢ ਹੈ ਇਕ ਆਸ ॥
इह ठाढ है इक आस ॥

तो एका आशेवर उभा आहे.

ਇਕ ਪਾਨ ਜਾਨ ਉਦਾਸ ॥
इक पान जान उदास ॥

एक पाय (वर) विरकट (उभे आहे).

ਅਸਿ ਲੀਨ ਪਾਨਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
असि लीन पानि प्रचंड ॥

(त्याने) हातात तलवार घेतली आहे

ਅਤਿ ਤੇਜਵੰਤ ਅਖੰਡ ॥੨੮੨॥
अति तेजवंत अखंड ॥२८२॥

तो एका पायावर अलिप्तपणे उभा होता आणि एका हातात तलवार घेऊन तो अत्यंत तेजस्वी दिसत होता.282.

ਮਨਿ ਆਨਿ ਕੋ ਨਹੀ ਭਾਵ ॥
मनि आनि को नही भाव ॥

इतर कोणाच्याही मनात अर्थ नाही,

ਇਕ ਦੇਵ ਕੋ ਚਿਤ ਚਾਵ ॥
इक देव को चित चाव ॥

चितमध्ये फक्त एक देव (स्वामी) चाळ आहे.

ਇਕ ਪਾਵ ਐਸੇ ਠਾਢ ॥
इक पाव ऐसे ठाढ ॥

असे एका पायावर उभे राहून,

ਰਨ ਖੰਭ ਜਾਨੁਕ ਗਾਡ ॥੨੮੩॥
रन खंभ जानुक गाड ॥२८३॥

त्याच्या गुरूशिवाय त्याच्या मनात दुसरी कल्पना नव्हती आणि तो रणांगणात उभा असलेल्या स्तंभासारखा एका पायावर उभा होता.283.

ਜਿਹ ਭੂਮਿ ਧਾਰਸ ਪਾਵ ॥
जिह भूमि धारस पाव ॥

ज्या जमिनीवर (त्याने) पाय ठेवला आहे,

ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਫੇਰਿ ਉਚਾਵ ॥
नही नैकु फेरि उचाव ॥

त्याने जिथे पाय ठेवला तिथेच तो घट्ट बसवला

ਨਹੀ ਠਾਮ ਭੀਜਸ ਤਉਨ ॥
नही ठाम भीजस तउन ॥

जागा हलत नव्हती.

ਅਵਲੋਕ ਭਇਓ ਮੁਨਿ ਮਉਨ ॥੨੮੪॥
अवलोक भइओ मुनि मउन ॥२८४॥

त्याच्या जागेवर तो भिजत नव्हता आणि त्याला पाहून दत्त ऋषी गप्प बसले.284.

ਅਵਲੋਕਿ ਤਾਸੁ ਮੁਨੇਸ ॥
अवलोकि तासु मुनेस ॥

शिरोमणी मुनींनी त्याला पाहिले

ਅਕਲੰਕ ਭਾਗਵਿ ਭੇਸ ॥
अकलंक भागवि भेस ॥

ऋषींनी त्याला पाहिले आणि तो त्याला निष्कलंक चंद्राचा भाग वाटला

ਗੁਰੁ ਜਾਨਿ ਪਰੀਆ ਪਾਇ ॥
गुरु जानि परीआ पाइ ॥

(तो सेवक) जाणून गुरू त्याच्या पाया पडला

ਤਜਿ ਲਾਜ ਸਾਜ ਸਚਾਇ ॥੨੮੫॥
तजि लाज साज सचाइ ॥२८५॥

ऋषींनी लाजाळूपणा सोडून त्यांचा गुरु म्हणून स्वीकार केला, त्यांच्या पाया पडला.285.

ਤਿਹ ਜਾਨ ਕੈ ਗੁਰਦੇਵ ॥
तिह जान कै गुरदेव ॥

त्यांना गुरुदेव म्हणून जाणणे हे निर्दोष आहे

ਅਕਲੰਕ ਦਤ ਅਭੇਵ ॥
अकलंक दत अभेव ॥

आणि अभय दत्तचे

ਚਿਤ ਤਾਸ ਕੇ ਰਸ ਭੀਨ ॥
चित तास के रस भीन ॥

मन त्याच्या रसात भिजले होते

ਗੁਰੁ ਤ੍ਰਉਦਸਮੋ ਤਿਹ ਕੀਨ ॥੨੮੬॥
गुरु त्रउदसमो तिह कीन ॥२८६॥

निष्कलंक दत्ताने त्यांचा गुरु म्हणून स्वीकार करून त्यांचे मन त्यांच्या प्रेमात लीन केले आणि अशा प्रकारे त्यांना तेरावे गुरु म्हणून स्वीकारले.286.

ਇਤਿ ਤ੍ਰਉਦਸਮੋ ਗੁਰੂ ਭ੍ਰਿਤ ਸਮਾਪਤੰ ॥੧੩॥
इति त्रउदसमो गुरू भ्रित समापतं ॥१३॥

तेराव्या गुरूच्या वर्णनाचा शेवट.

ਅਥ ਚਤੁਰਦਸਮੋ ਗੁਰ ਨਾਮ ॥
अथ चतुरदसमो गुर नाम ॥

आता चौदाव्या गुरूंचे वर्णन सुरू होते

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥
रसावल छंद ॥

रसाळ श्लोक

ਚਲ੍ਯੋ ਦਤ ਰਾਜੰ ॥
चल्यो दत राजं ॥

दत्त राजा पुढे गेला

ਲਖੇ ਪਾਪ ਭਾਜੰ ॥
लखे पाप भाजं ॥

(ज्याला) पाहून पापे दूर होतात.

ਜਿਨੈ ਨੈਕੁ ਪੇਖਾ ॥
जिनै नैकु पेखा ॥

ज्याने (त्याला) शक्य तितके पाहिले,

ਗੁਰੂ ਤੁਲਿ ਲੇਖਾ ॥੨੮੭॥
गुरू तुलि लेखा ॥२८७॥

दत्त पुढे सरकले, ज्याची पापे पळून गेली, ज्याने त्याला पाहिले त्याने त्याला आपले गुरु मानले.२८७.

ਮਹਾ ਜੋਤਿ ਰਾਜੈ ॥
महा जोति राजै ॥

(त्याच्या) चेहऱ्यावर मोठा प्रकाश पडला होता

ਲਖੈ ਪਾਪ ਭਾਜੈ ॥
लखै पाप भाजै ॥

(ज्याला) पाहून पापे पळून जात होती.

ਮਹਾ ਤੇਜ ਸੋਹੈ ॥
महा तेज सोहै ॥

(त्याचा चेहरा) मोठ्या तेजाने शोभला होता

ਸਿਵਊ ਤੁਲਿ ਕੋ ਹੈ ॥੨੮੮॥
सिवऊ तुलि को है ॥२८८॥

त्या तेजस्वी आणि तेजस्वी ऋषींना पाहून पापे पळून गेली आणि कृतज्ञ शिवासारखा कोणी असेल तर तो फक्त दत्तच होता.288.

ਜਿਨੈ ਨੈਕੁ ਪੇਖਾ ॥
जिनै नैकु पेखा ॥

ज्याने थोडेसे पाहिले,

ਮਨੋ ਮੈਨ ਦੇਖਾ ॥
मनो मैन देखा ॥

ज्याने त्याला पाहिले त्याने त्याच्यामध्ये प्रेमाचा देव पाहिला

ਸਹੀ ਬ੍ਰਹਮ ਜਾਨਾ ॥
सही ब्रहम जाना ॥

तो योग्यरित्या दैवी म्हणून ओळखला जातो

ਨ ਦ੍ਵੈ ਭਾਵ ਆਨਾ ॥੨੮੯॥
न द्वै भाव आना ॥२८९॥

त्याने त्याला ब्राह्मणासारखे मानले आणि त्याचे द्वैत नष्ट केले.289.

ਰਿਝੀ ਸਰਬ ਨਾਰੀ ॥
रिझी सरब नारी ॥

सर्व स्त्रिया (त्याचा) हेवा करतात.

ਮਹਾ ਤੇਜ ਧਾਰੀ ॥
महा तेज धारी ॥

सर्व स्त्रिया त्या महान आणि विख्यात दत्तने मोहित झाल्या होत्या आणि

ਨ ਹਾਰੰ ਸੰਭਾਰੈ ॥
न हारं संभारै ॥

ते पराभव हाताळत नाहीत

ਨ ਚੀਰਊ ਚਿਤਾਰੈ ॥੨੯੦॥
न चीरऊ चितारै ॥२९०॥

त्यांना वस्त्र आणि अलंकारांची चिंता नव्हती.290.

ਚਲੀ ਧਾਇ ਐਸੇ ॥
चली धाइ ऐसे ॥

(दत्त पाहण्यासाठी) ती अशी पळून गेली आहे

ਨਦੀ ਨਾਵ ਜੈਸੇ ॥
नदी नाव जैसे ॥

प्रवाहात बोट पुढे सरकल्यासारखे ते धावत होते

ਜੁਵਾ ਬ੍ਰਿਧ ਬਾਲੈ ॥
जुवा ब्रिध बालै ॥

तरुण, वृद्ध आणि मुली (त्यापैकी)

ਰਹੀ ਕੌ ਨ ਆਲੈ ॥੨੯੧॥
रही कौ न आलै ॥२९१॥

तरुण, वृद्ध आणि अल्पवयीन कोणीही मागे राहिले नाही.291.