श्री दसाम ग्रंथ

पान - 965


ਸੂਰ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਹੁਤੋ ਸਮਰਕੰਦ ਕੇ ਮਾਹਿ ॥
सूर सैन राजा हुतो समरकंद के माहि ॥

सूर चंद हा समर कांडचा राजा होता;

ਤਾ ਕੇ ਤੁਲਿ ਨਰੇਸ ਕੋ ਔਰ ਜਗਤ ਮੈ ਨਾਹਿ ॥੧॥
ता के तुलि नरेस को और जगत मै नाहि ॥१॥

त्याच्यासारखा दुसरा कोणी नव्हता.(1)

ਚਿਤ੍ਰਕਲਾ ਰਾਨੀ ਹੁਤੀ ਬਡਭਾਗਨਿ ਤਿਹ ਠੌਰ ॥
चित्रकला रानी हुती बडभागनि तिह ठौर ॥

चतर कला त्यांची राणी होती; ती खूप भाग्यवान होती.

ਰੂਪ ਸੀਲ ਲਜਾ ਗੁਨਨ ਤਾ ਕੇ ਤੁਲਿ ਨ ਔਰ ॥੨॥
रूप सील लजा गुनन ता के तुलि न और ॥२॥

सौंदर्य, निर्मळता आणि नम्रता यामध्ये कोणतेही शरीर तिला हरवू शकले नाही.(2)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤਾ ਕੀ ਨ੍ਰਿਪ ਆਗ੍ਯਾ ਮਹਿ ਰਹਈ ॥
ता की न्रिप आग्या महि रहई ॥

राजा त्याच्या आज्ञेत राहत असे.

ਸੋਈ ਕਰੈ ਜੁ ਵਹ ਹਸ ਕਹਈ ॥
सोई करै जु वह हस कहई ॥

राजाने नेहमीच तिची आज्ञा पाळली आणि आनंदाने तिच्या इच्छेचे पालन केले.

ਆਗ੍ਯਾ ਦੇਸ ਸਕਲ ਤਿਹ ਮਾਨੈ ॥
आग्या देस सकल तिह मानै ॥

संपूर्ण देशाने (त्याची) परवानगी पाळली

ਰਾਨੀ ਕੋ ਰਾਜਾ ਪਹਿਚਾਨੈ ॥੩॥
रानी को राजा पहिचानै ॥३॥

अगदी, संपूर्ण देश तिच्या मागे लागला आणि राणीला सार्वभौम मानले गेले.(3)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਤਾ ਕੌ ਨਿਰਖਿ ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਸਿ ਭਯੋ ਪੀਯ ॥
अमित रूप ता कौ निरखि मन क्रम बसि भयो पीय ॥

तिच्या अनेक गुणांनी प्रभावित होऊन तिच्या प्रियकराने तिची आज्ञा मान्य केली.

ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਗ੍ਰਿਹ ਤਾ ਕੇ ਰਹੈ ਔਰ ਨ ਹੇਰਤ ਤ੍ਰੀਯ ॥੪॥
निसु दिन ग्रिह ता के रहै और न हेरत त्रीय ॥४॥

नेहमी तिच्या विद्याशाखेचा स्वीकार केला आणि इतर कोणत्याही स्त्रीकडे लक्ष दिले नाही.(4)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤਵਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਇਕ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
तवन न्रिपति इक त्रियहि निहारियो ॥

(एक दिवस) त्या राजाला एक स्त्री दिसली

ਭੋਗ ਕਰੌ ਤਿਹ ਸਾਥ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
भोग करौ तिह साथ बिचारियो ॥

एकदा त्या सार्वभौम दुसऱ्या स्त्रीला भेटले आणि तिच्याशी प्रेम करण्याचा विचार केला.

ਰੈਨਿ ਭਈ ਜਬ ਹੀ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
रैनि भई जब ही लखि पायो ॥

जेव्हा (त्याने) पाहिले की रात्र झाली

ਪਠੈ ਦੂਤ ਗ੍ਰਿਹ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥੫॥
पठै दूत ग्रिह ताहि बुलायो ॥५॥

जेव्हा रात्र झाली तेव्हा त्याने एक दूत पाठवला आणि तिला आमंत्रित केले.(5)

ਤਾ ਸੌ ਬੋਲਿ ਅਧਿਕ ਰਤਿ ਮਾਨੀ ॥
ता सौ बोलि अधिक रति मानी ॥

त्याला बोलावून खूप खेळले

ਪਰ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰਿ ਅਪਨੀ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
पर त्रिय करि अपनी पहिचानी ॥

तेथे त्याने दुसऱ्या व्यक्तीची स्त्री स्वतःची समजून तिच्याशी प्रेम केले.

ਤਾ ਕੌ ਚਹਤ ਸਦਨ ਮੈ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥
ता कौ चहत सदन मै ल्यावै ॥

त्याला (त्याच्या) राजवाड्यात आणायचे होते,

ਨਿਜੁ ਨਾਰੀ ਤੇ ਅਤਿ ਡਰ ਪਾਵੈ ॥੬॥
निजु नारी ते अति डर पावै ॥६॥

त्याला तिला घरी ठेवायचे होते पण त्याच्या बायकोची भीती होती.(6)

ਯਹੈ ਬਾਤ ਚਿਤ ਮੈ ਮਥਿ ਰਾਖੀ ॥
यहै बात चित मै मथि राखी ॥

ही गोष्ट त्यांनी आपल्या मनात एक मिथक म्हणून घेतली

ਕੇਲ ਸਮੈ ਤਾ ਸੌ ਯੌ ਭਾਖੀ ॥
केल समै ता सौ यौ भाखी ॥

हे लक्षात घेऊन, प्रेम करताना तो म्हणाला,

ਤਾ ਕੌ ਕਹਿਯੋ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇ ਬਰਿਹੋ ॥
ता कौ कहियो बकत्र ते बरिहो ॥

तो त्याला म्हणाला की तो (तुझ्याशी) लग्न करेल.

ਰਾਕਹੁ ਤੇ ਰਾਨੀ ਲੈ ਕਰਿਹੋ ॥੭॥
राकहु ते रानी लै करिहो ॥७॥

'मी तुझ्याशी लग्न करीन आणि तुला गरिबीतून वर आणून तुला राणी बनवीन.'(7)

ਜਬ ਯੌ ਬਚਨ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
जब यौ बचन त्रियहि सुनि पायो ॥

जेव्हा (त्या) स्त्रीने हे शब्द ऐकले

ਰਾਜ ਹੇਤ ਹਿਯਰੋ ਹੁਲਸਾਯੋ ॥
राज हेत हियरो हुलसायो ॥

हे ऐकून त्या बाईला राग आला.

ਅਬ ਹੌ ਹ੍ਵੈ ਤ੍ਰਿਯ ਰਹੀ ਤਿਹਾਰੇ ॥
अब हौ ह्वै त्रिय रही तिहारे ॥

(आणि म्हणू लागला) आता मी तुझी बायको होईन.

ਬਰਿਯੌ ਚਹੋ ਤਬ ਬਰੋ ਪਿਯਾਰੇ ॥੮॥
बरियौ चहो तब बरो पियारे ॥८॥

आणि उत्तर दिले, 'मी तुझा आहे. तुम्ही माझ्याशी कधीही लग्न करू शकता.(8)

ਏਕ ਬਾਤ ਮੈ ਤੁਮੈ ਬਖਾਨੋ ॥
एक बात मै तुमै बखानो ॥

मी तुम्हाला एक गोष्ट सांगतो

ਮੇਰੋ ਬਚਨ ਸਾਚ ਜੌ ਮਾਨੋ ॥
मेरो बचन साच जौ मानो ॥

'पण मला एक गोष्ट सांगायची आहे, आणि कृपया ती खरी मानावी.

ਜੌ ਜੀਯਤ ਲੌ ਨੇਹ ਨਿਬਾਹੋ ॥
जौ जीयत लौ नेह निबाहो ॥

आयुष्यभर प्रेम असेल तर

ਤੋ ਤੁਮ ਆਜੁ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਮੁਹਿ ਬ੍ਰਯਾਹੋ ॥੯॥
तो तुम आजु न्रिपति मुहि ब्रयाहो ॥९॥

'तुम्ही माझ्यावर प्रेम करत राहण्यास तयार असाल तर आजच तुम्ही माझ्याशी लग्न केले पाहिजे.(9)

ਜਾ ਸੋ ਨੇਹੁ ਨੈਕਹੂੰ ਕੀਜੈ ॥
जा सो नेहु नैकहूं कीजै ॥

थोडे प्रेमात पडण्यासाठी,

ਤਾ ਕੌ ਪੀਠਿ ਜਿਯਤ ਨਹਿ ਦੀਜੈ ॥
ता कौ पीठि जियत नहि दीजै ॥

'जो कोणालातरी आवडतो, त्याने मागे हटू नये,

ਤਾ ਕੀ ਬਾਹ ਬਿਹਸਿ ਕਰਿ ਗਹਿਯੈ ॥
ता की बाह बिहसि करि गहियै ॥

त्याचा हात आनंदाने पकडला पाहिजे

ਪ੍ਰਾਨ ਜਾਤ ਲੌ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਿਬਹਿਯੈ ॥੧੦॥
प्रान जात लौ प्रीति निबहियै ॥१०॥

जरी एखाद्याने आपला जीव गमावला तरी.'(10)

ਯਹ ਰਾਨੀ ਜੋ ਧਾਮ ਤਿਹਾਰੈ ॥
यह रानी जो धाम तिहारै ॥

ही राणी जी तुझ्या घरात आहे,

ਤਾ ਕੌ ਡਰ ਹੈ ਹਿਯੈ ਹਮਾਰੇ ॥
ता कौ डर है हियै हमारे ॥

'राणी, तू घरी आहेस, मला तिची भीती वाटते.

ਤੁਮਹੂੰ ਅਤਿ ਤਾ ਕੇ ਬਸਿ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥
तुमहूं अति ता के बसि प्यारे ॥

त्याच्या ताब्यात तू खूप आहेस

ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਤੰਤ੍ਰਨ ਕੇ ਮਾਰੇ ॥੧੧॥
जंत्र मंत्र तंत्रन के मारे ॥११॥

'जादुई जादूने तुम्ही तिच्या नियंत्रणाखाली आहात.(11)

ਹੌ ਅਬ ਏਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨਾਊ ॥
हौ अब एक चरित्र बनाऊ ॥

आता मी एक पात्र बनवतो

ਜਾ ਤੇ ਤੁਮ ਸੇ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਪਾਊ ॥
जा ते तुम से न्रिप को पाऊ ॥

'आता मी तुला एक चमत्कार दाखवीन, ज्याद्वारे मी तुझ्यासारखा सार्वभौम होऊ शकेन.

ਸਕਲ ਸਤੀ ਕੋ ਸਾਜ ਸਵਰਿਹੌ ॥
सकल सती को साज सवरिहौ ॥

मी सतीचा सर्व वेश करीन

ਅਰੁਨ ਬਸਤ੍ਰ ਅੰਗਨ ਮੈ ਕਰਿਹੌ ॥੧੨॥
अरुन बसत्र अंगन मै करिहौ ॥१२॥

'मी सतीचा वेश धारण करीन (ज्याने आपल्या पतीच्या मृतदेहासोबत आत्मदाह केला) आणि लाल वस्त्र परिधान करीन.(12)

ਤੁਮ ਤਹ ਇਹ ਰਾਨੀ ਸੰਗ ਲੈ ਕੈ ॥
तुम तह इह रानी संग लै कै ॥

तू त्या राणीला घेऊन जा

ਐਯਹੁ ਆਪੁ ਚਿੰਡੋਲ ਚੜੈ ਕੈ ॥
ऐयहु आपु चिंडोल चड़ै कै ॥

आणि कॅरोसेलमध्ये बसून माझ्याकडे येत आहे.

ਤੁਮਹੂੰ ਆਪੁ ਮੋਹਿ ਸਮਝੈਯਹੁ ॥
तुमहूं आपु मोहि समझैयहु ॥

तुम्हीच मला समजावून सांगा

ਰਾਨੀ ਕੌ ਮਮ ਤੀਰ ਪਠੈਯਹੁ ॥੧੩॥
रानी कौ मम तीर पठैयहु ॥१३॥

आणि राणीला माझ्याकडे पाठवत आहे. 13.

ਕਹਬੇ ਹੁਤੀ ਸਕਲ ਤਿਨ ਭਾਖੀ ॥
कहबे हुती सकल तिन भाखी ॥

त्याला जे म्हणायचे होते ते सांगितले.

ਸੋ ਸਭ ਰਾਇ ਚਿਤ ਮੈ ਰਾਖੀ ॥
सो सभ राइ चित मै राखी ॥

'तुझ्याबरोबर राणीने, पालखीत बसून, तू त्या ठिकाणी या (जिथे चिता तयार होईल).

ਨਿਸੁਪਤਿ ਛਪਿਯੋ ਦਿਨਿਸਿ ਚੜਿ ਆਯੋ ॥
निसुपति छपियो दिनिसि चड़ि आयो ॥

चंद्र मावळला आणि सूर्य उगवला.

ਬਾਮ ਸਤੀ ਕੋ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥੧੪॥
बाम सती को भेस बनायो ॥१४॥

'तू मला परावृत्त करण्यासाठी माझ्याकडे आलास आणि मग राणीला माझ्याकडे पाठव.'(14)

ਦਿਨ ਭੇ ਚਲੀ ਸਤੀ ਹਠ ਕੈ ਕੈ ॥
दिन भे चली सती हठ कै कै ॥

पहाटे सर्व उच्च आणि नीच एकत्र घेणे

ਊਚ ਨੀਚ ਸਭਹਿਨ ਸੰਗ ਲੈ ਕੈ ॥
ऊच नीच सभहिन संग लै कै ॥

जेव्हा दिवस उजाडला तेव्हा तिने (चितेकडे) कूच केले आणि सर्व श्रीमंत आणि गरीब, त्याच्या मागे गेले.

ਤ੍ਰਿਯ ਸਹਿਤ ਰਾਜ ਹੂੰ ਆਯੋ ॥
त्रिय सहित राज हूं आयो ॥

राजाही (आपल्या) पत्नीसह आला.

ਆਨਿ ਸਤੀ ਕੋ ਸੀਸ ਝੁਕਾਯੋ ॥੧੫॥
आनि सती को सीस झुकायो ॥१५॥

राणीसमवेत राजा आला आणि डोके लटकवून तिच्यासमोर उभा राहिला.(१५)

ਨ੍ਰਿਪ ਤਿਹ ਕਹਿਯੋ ਸਤੀ ਨਹਿ ਹੂਜੈ ॥
न्रिप तिह कहियो सती नहि हूजै ॥

राजाने तिला व्यभिचार करू नकोस असे सांगितले.

ਮੋ ਤੈ ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਕ੍ਯੋ ਨ ਲੀਜੈ ॥
मो तै अमित दरबु क्यो न लीजै ॥

राजाने तिला सती न होण्याची विनंती केली आणि तिच्याकडून तितकी संपत्ती घ्या.

ਹੇ ਰਾਨੀ ਤੁਮਹੂੰ ਸਮਝਾਵੋ ॥
हे रानी तुमहूं समझावो ॥

राणी! तुम्ही पण समजून घ्या

ਜਰਤ ਅਗਨ ਤੇ ਯਾਹਿ ਬਚਾਵੋ ॥੧੬॥
जरत अगन ते याहि बचावो ॥१६॥

(त्याने आपल्या राणीला विचारले) 'राणी, तू तिला समजून घे आणि तिला आगीत जळण्यापासून वाचव.'(16)

ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਨੀ ਤਾ ਕੌ ਸਮਝਾਯੋ ॥
न्रिप रानी ता कौ समझायो ॥

राणी आणि राजाने त्याला समजावले,

ਬਿਹਸਿ ਸਤੀ ਯੌ ਬਚਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥
बिहसि सती यौ बचन सुनायो ॥

जेव्हा राणी आणि राजाने तिला समजून घेण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा तिने उत्तर दिले, 'ऐका

ਯਹ ਧਨ ਹੈ ਕਿਹ ਕਾਜ ਹਮਾਰੇ ॥
यह धन है किह काज हमारे ॥

या पैशाचे मी काय करू?

ਸੁਨੋ ਰਾਵ ਪ੍ਰਤਿ ਕਹੌ ਤਿਹਾਰੇ ॥੧੭॥
सुनो राव प्रति कहौ तिहारे ॥१७॥

माझ्या राजा, मी प्रेमाने म्हणतो, ही संपत्ती माझ्यासाठी किती चांगली आहे.(17)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਤੋ ਸੌ ਕਹੌ ਬਾਤ ਸੁਨੋ ਮਹਾਰਾਜ ॥
सुनु रानी तो सौ कहौ बात सुनो महाराज ॥

'ऐक माझ्या राणी आणि राजा, मी माझ्या प्रियकरासाठी माझा प्राण त्याग करत आहे.

ਪਿਯ ਕਾਰਨ ਜਿਯ ਮੈ ਤਜੌ ਯਹ ਧਨ ਹੈ ਕਿਹ ਕਾਜ ॥੧੮॥
पिय कारन जिय मै तजौ यह धन है किह काज ॥१८॥

'या संपत्तीचे मी काय करू?'(18)

ਪਰ ਧਨ ਗਨੌ ਪਖਾਨ ਸੋ ਪਰ ਪਤਿ ਪਿਤਾ ਸਮਾਨ ॥
पर धन गनौ पखान सो पर पति पिता समान ॥

'दुसऱ्या माणसाची संपत्ती दगडासारखी आणि दुसऱ्याची पती बापासारखी.

ਪਿਯ ਕਾਰਨ ਜਿਯ ਮੈ ਤਜੌ ਸੁਰਪੁਰ ਕਰੌ ਪਯਾਨ ॥੧੯॥
पिय कारन जिय मै तजौ सुरपुर करौ पयान ॥१९॥

'माझ्या प्रियकरासाठी माझे प्राण अर्पण करून, मी स्वर्गासाठी भाग्यवान आहे.' (19)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਪੁਨਿ ਰਾਜੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥
पुनि राजै इह भाति उचारी ॥

तेव्हा राजा असे बोलला,