श्री दसाम ग्रंथ

पान - 832


ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਤਾ ਕੋ ਜਗ ਜਾਨੋ ॥
अमित रूप ता को जग जानो ॥

आणि तिचे सौंदर्य जगातील प्रत्येक शरीराने ओळखले होते.

ਅਧਿਕ ਤਰੁਨਿ ਕੋ ਤੇਜ ਬਰਾਜਤ ॥
अधिक तरुनि को तेज बराजत ॥

(तो) स्त्रियांना अतिशय आकर्षक होता.

ਜਾ ਸਮ ਅਨਤ ਨ ਕਤਹੂੰ ਰਾਜਤ ॥੩॥
जा सम अनत न कतहूं राजत ॥३॥

तिच्याशी तुलना करण्यासारखे दुसरे कोणी नव्हते.(3)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਨਿਸ ਦਿਨ ਬਾਸ ਤਹਾ ਕਰੈ ਮੁਗਲਨ ਅਨਤੈ ਜਾਇ ॥
निस दिन बास तहा करै मुगलन अनतै जाइ ॥

(तिचा नवरा) दुसऱ्या मुघलांच्या संगतीत जात असे.

ਔਰ ਇਸਤ੍ਰਿਯਨ ਸੋ ਭਜੈ ਤ੍ਰਿਯ ਤੋ ਕਛੂ ਨ ਸੰਕਾਇ ॥੪॥
और इसत्रियन सो भजै त्रिय तो कछू न संकाइ ॥४॥

पत्नीला संशयात न ठेवता तो इतर स्त्रियांशी प्रेम करायचा.(4)

ਹੇਰ ਮੁਗਲ ਅਨਤੈ ਰਮਤ ਤਰੁਨਿ ਧਾਰ ਰਿਸਿ ਚਿਤ ॥
हेर मुगल अनतै रमत तरुनि धार रिसि चित ॥

जेव्हा तिला त्याच्याबद्दल कळले, इतर महिलांशी फ्लर्टिंग, तिने कॉल केला

ਕੀਨਾ ਏਕ ਬੁਲਾਇ ਗ੍ਰਿਹ ਬਾਲ ਬਨਿਕ ਕੋ ਮਿਤ ॥੫॥
कीना एक बुलाइ ग्रिह बाल बनिक को मित ॥५॥

शहाचा मुलगा आणि त्याच्याशी मैत्री निर्माण केली.(5)

ਏਕ ਦਿਵਸ ਤਾ ਸੌ ਕਹਿਯੋ ਭੇਦ ਸਕਲ ਸਮਝਾਇ ॥
एक दिवस ता सौ कहियो भेद सकल समझाइ ॥

एके दिवशी तिने त्याला सर्व रहस्ये उघड केली आणि तिला घाबरले

ਪੁਤ੍ਰ ਧਾਮ ਤਿਹ ਰਾਖਿਯੋ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਤੇ ਡਰ ਪਾਇ ॥੬॥
पुत्र धाम तिह राखियो निजु पति ते डर पाइ ॥६॥

पती, त्याला तिच्या स्वतःच्या घरात ठेव.(6)

ਪਿਯ ਸੋਵਤ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਗਿ ਕੈ ਪਤਿ ਕੌ ਦਿਯੋ ਜਗਾਇ ॥
पिय सोवत त्रिय जागि कै पति कौ दियो जगाइ ॥

नवरा झोपेत असला तरी ती अजूनही जागृत होती.

ਲੈ ਆਗ੍ਯਾ ਸੁਤ ਬਨਕ ਕੇ ਸੰਗ ਬਿਹਾਰੀ ਜਾਇ ॥੭॥
लै आग्या सुत बनक के संग बिहारी जाइ ॥७॥

तिने त्याला उठवले आणि त्याच्या परवानगीने शहाच्या मुलाशी अवैध संबंध ठेवण्यासाठी बाहेर पडली.(7)

ਪਿਯ ਸੋਵਤ ਤ੍ਰਿਯ ਜੋ ਜਗੈ ਕਹੈ ਦੁਸਟ ਕੋਊ ਆਇ ॥
पिय सोवत त्रिय जो जगै कहै दुसट कोऊ आइ ॥

जर एखादी पत्नी, अजूनही जागे असेल आणि तिच्या झोपलेल्या पतीसोबत झोपली असेल, तर एक घुसखोर आला आहे

ਤੁਰਤੁ ਦੋਸਤੀ ਪਤਿ ਤਜੈ ਨਾਤ ਨੇਹ ਛੁਟਿ ਜਾਇ ॥੮॥
तुरतु दोसती पति तजै नात नेह छुटि जाइ ॥८॥

जरी घुसखोर मित्र असला तरी त्याच्याशी असलेले सर्व संबंध तोडले पाहिजेत.(8)

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अरिल

ਪਿਯ ਕੋ ਪ੍ਰਿਥਮ ਜਵਾਇ ਆਪੁ ਪੁਨਿ ਖਾਇਯੈ ॥
पिय को प्रिथम जवाइ आपु पुनि खाइयै ॥

(स्त्री) तिने पतीला जेवण दिल्यावर जेवायला हवे.

ਪਿਯ ਪੂਛੇ ਬਿਨੁ ਨੈਕ ਨ ਲਘੁ ਕਹ ਜਾਇਯੈ ॥
पिय पूछे बिनु नैक न लघु कह जाइयै ॥

त्याच्या संमतीशिवाय तिने निसर्गाच्या हाकेला भेटायला जाऊ नये.

ਜੋ ਪਿਯ ਆਇਸੁ ਦੇਇ ਸੁ ਸਿਰ ਪਰ ਲੀਜਿਯੈ ॥
जो पिय आइसु देइ सु सिर पर लीजियै ॥

पतीने दिलेल्या परवानगीचे पालन केले पाहिजे, आणि,

ਹੋ ਬਿਨੁ ਤਾ ਕੇ ਕਛੁ ਕਹੇ ਨ ਕਾਰਜ ਕੀਜਿਯੈ ॥੯॥
हो बिनु ता के कछु कहे न कारज कीजियै ॥९॥

त्याच्याशिवाय कोणतेही काम करू नये.(९)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਬਿਨੁ ਪਿਯ ਕੀ ਆਗ੍ਯਾ ਲਈ ਮੈ ਲਘੁ ਕੋ ਨਹਿ ਜਾਉ ॥
बिनु पिय की आग्या लई मै लघु को नहि जाउ ॥

पतीची परवानगी न घेता लघवी करण्यासाठीही बाहेर जाणार नाही, असे कारण त्या महिलेने मांडले.

ਕੋਟਿ ਕਸਟ ਤਨ ਪੈ ਸਹੋ ਪਿਯ ਕੋ ਕਹਿਯੋ ਕਮਾਉ ॥੧੦॥
कोटि कसट तन पै सहो पिय को कहियो कमाउ ॥१०॥

(तिने उच्चारले होते,) 'मला असह्य व्याधी सहन कराव्या लागतील पण माझ्या प्रिय पतीची नेहमी आज्ञा पाळेन.'(10)

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਮੂਰਖ ਮੁਗਲ ਆਗ੍ਯਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕਹ ਦੀਨ ॥
सुनत बचन मूरख मुगल आग्या त्रिय कह दीन ॥

मूर्ख मुघलाने आपल्या पत्नीला परवानगी दिली होती.

ਰੀਝਿ ਗਯੋ ਜੜ ਬੈਨ ਸੁਨਿ ਸਕ੍ਯੋ ਨ ਕਛੁ ਛਲ ਚੀਨ ॥੧੧॥
रीझि गयो जड़ बैन सुनि सक्यो न कछु छल चीन ॥११॥

तो मूर्ख आपल्या पत्नीच्या बोलण्यावर समाधानी होता आणि तिला तिची फसवणूक समजली नाही.(11)

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਤ੍ਰਿਯ ਉਠਿ ਚਲੀ ਪਿਯ ਕੀ ਆਗ੍ਯਾ ਪਾਇ ॥
सुनत बचन त्रिय उठि चली पिय की आग्या पाइ ॥

पतीची संमती मिळवून ती स्त्री आनंदाने निघाली होती

ਰਤਿ ਮਾਨੀ ਸੁਤ ਬਨਿਕ ਸੋ ਹ੍ਰਿਦੈ ਹਰਖ ਉਪਜਾਇ ॥੧੨॥
रति मानी सुत बनिक सो ह्रिदै हरख उपजाइ ॥१२॥

शहाच्या मुलाशी प्रेमसंबंध.(12)

ਪਰੈ ਆਪਦਾ ਕੈਸਿਯੈ ਕੋਟ ਕਸਟ ਸਹਿ ਲੇਤ ॥
परै आपदा कैसियै कोट कसट सहि लेत ॥

ज्ञानी लोक मोठ्या अडचणीत असू शकतात आणि त्यांना मोठ्या अस्वस्थतेचा सामना करावा लागतो.

ਤਊ ਸੁਘਰ ਨਰ ਇਸਤ੍ਰਿਯਨ ਭੇਦ ਨ ਅਪਨੋ ਦੇਤ ॥੧੩॥
तऊ सुघर नर इसत्रियन भेद न अपनो देत ॥१३॥

परंतु ते त्यांचे रहस्य स्त्रियांना कधीच उघड करत नाहीत.(१३)(१)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਉਨੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੯॥੩੬੫॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे उनीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१९॥३६५॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची एकोणीसावी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण झाली.(19)(365)

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग छंद

ਬਹੁਰਿ ਬੰਦ ਗ੍ਰਿਹ ਮਾਝ ਨ੍ਰਿਪ ਪੂਤ ਡਾਰਿਯੋ ॥
बहुरि बंद ग्रिह माझ न्रिप पूत डारियो ॥

त्यानंतर राजाने आपल्या मुलाला तुरुंगात पाठवले.

ਭਈ ਭੋਰ ਬਹੁਰੌ ਨਿਕਟ ਕੋ ਹਕਾਰਿਯੋ ॥
भई भोर बहुरौ निकट को हकारियो ॥

राजाने आपल्या मुलाला तुरुंगात टाकले आणि मग सकाळी त्याला परत बोलावले.

ਤਬੈ ਮੰਤ੍ਰ ਯੋ ਰਾਇ ਸੋ ਬੈਨ ਭਾਖ੍ਯੋ ॥
तबै मंत्र यो राइ सो बैन भाख्यो ॥

तेव्हा मंत्री राजाशी असे बोलला

ਚਿਤਰ ਸਿੰਘ ਕੇ ਪੂਤ ਕੌ ਪ੍ਰਾਨ ਰਾਖ੍ਯੋ ॥੧॥
चितर सिंघ के पूत कौ प्रान राख्यो ॥१॥

मंत्र्याने राजाला सल्ला दिला आणि चितारसिंगच्या मुलाचे रक्षण केले.

ਸਹਰ ਚੀਨ ਮਾਚੀਨ ਮੈ ਏਕ ਨਾਰੀ ॥
सहर चीन माचीन मै एक नारी ॥

चायना मशिन नगरमध्ये एक महिला होती

ਰਹੈ ਆਪਨੇ ਖਾਵੰਦਹਿ ਅਧਿਕ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥
रहै आपने खावंदहि अधिक प्यारी ॥

चिनमाचीन शहरात एक स्त्री राहत होती जिला तिचा नवरा खूप मानत होता.

ਜੁ ਸੋ ਬੈਨ ਭਾਖੈ ਵਹੀ ਬਾਤ ਮਾਨੈ ॥
जु सो बैन भाखै वही बात मानै ॥

तिने जे काही सांगितले ते मनावर घेतले.

ਬਿਨਾ ਤਾਹਿ ਪੂਛੇ ਨਹੀ ਕਾਜ ਠਾਨੈ ॥੨॥
बिना ताहि पूछे नही काज ठानै ॥२॥

तो नेहमी आपल्या पत्नीच्या इच्छेनुसार वागला.(2)

ਦਿਨੋ ਰੈਨ ਡਾਰੇ ਰਹੈ ਤਾਹਿ ਡੇਰੈ ॥
दिनो रैन डारे रहै ताहि डेरै ॥

तो रात्रंदिवस (त्याच्या जवळ) तळ ठोकत असे.

ਬਿਨਾ ਤਾਹਿ ਨਹਿ ਇੰਦ੍ਰ ਕੀ ਹੂਰ ਹੇਰੈ ॥
बिना ताहि नहि इंद्र की हूर हेरै ॥

तो कधीही घरी राहिला आणि इंद्राच्या परीकडेही पाहिले नाही.

ਤ੍ਰਿਯਾ ਰੂਪ ਆਨੂਪ ਲਹਿ ਪੀਯ ਜੀਵੈ ॥
त्रिया रूप आनूप लहि पीय जीवै ॥

पती (त्या) स्त्रीचे अनोखे रूप पाहून जगला.

ਬਿਨਾ ਨਾਰਿ ਪੂਛੇ ਨਹੀ ਪਾਨ ਪੀਵੈ ॥੩॥
बिना नारि पूछे नही पान पीवै ॥३॥

या स्त्रीच्या दर्शनाने तो सुखावला आणि तिच्या संमतीशिवाय त्याने पाण्याचा एक थेंबही घेतला नाही.(3)

ਮਤੀ ਲਾਲ ਨੀਕੋ ਰਹੈ ਨਾਮ ਬਾਲਾ ॥
मती लाल नीको रहै नाम बाला ॥

लाल माती हे त्या स्त्रीचे सुंदर नाव होते.

ਦਿਪੈ ਚਾਰੁ ਆਭਾ ਮਨੋ ਰਾਗ ਮਾਲਾ ॥
दिपै चारु आभा मनो राग माला ॥

ती सुंदर स्त्री लाल माती म्हणून ओळखली जात होती आणि ती संगीताच्या नोट्ससारखी सुंदर होती.

ਸੁਨੀ ਕਾਨ ਐਸੀ ਨ ਵੈਸੀ ਨਿਹਾਰੀ ॥
सुनी कान ऐसी न वैसी निहारी ॥

तिच्यासारखा धक्कादायक कोणीही नव्हता आणि नसेल.(4)

ਭਈ ਹੈ ਨ ਆਗੇ ਨ ਹ੍ਵੈਹੈ ਕੁਮਾਰੀ ॥੪॥
भई है न आगे न ह्वैहै कुमारी ॥४॥

ती जणू ब्रह्मदेवानेच निर्माण केली होती.

ਮਨੌ ਆਪੁ ਲੈ ਹਾਥ ਬ੍ਰਹਮੈ ਬਨਾਈ ॥
मनौ आपु लै हाथ ब्रहमै बनाई ॥

एकतर ती देव जानी (शंकर-आचार्यांची मुलगी) सारखी दिसत होती किंवा

ਕਿਧੌ ਦੇਵ ਜਾਨੀ ਕਿਧੌ ਮੈਨ ਜਾਈ ॥
किधौ देव जानी किधौ मैन जाई ॥

ती कामदेवाच्या माध्यमातून निर्माण झाली.