श्री दसाम ग्रंथ

पान - 922


ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਬਿਕ੍ਰਮ ਮਾਧਵ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥
बिक्रम माधव बोलि पठायो ॥

बिक्रमजीत माधवनालला पाठवले.

ਆਦਰੁ ਦੈ ਆਸਨੁ ਬੈਠਾਯੋ ॥
आदरु दै आसनु बैठायो ॥

बिक्रिमने माधवनला बोलावून आदराने त्याला बसण्यास सांगितले.

ਕਹਸਿ ਦਿਜਾਗ੍ਰਯਾ ਦੇਹੁ ਸੁ ਕਰਿਹੌ ॥
कहसि दिजाग्रया देहु सु करिहौ ॥

(माधवन म्हणाला) ब्राह्मण पुरोहित जे काही आदेश देतील.

ਪ੍ਰਾਨਨ ਲਗੇ ਹੇਤੁ ਤੁਹਿ ਲਰਿਹੋ ॥੩੯॥
प्रानन लगे हेतु तुहि लरिहो ॥३९॥

मला लढावे लागले तरी मी पालन करीन,'(३९)

ਜਬ ਮਾਧਵ ਕਹਿ ਭੇਦ ਸੁਨਾਯੋ ॥
जब माधव कहि भेद सुनायो ॥

जेव्हा माधवनने संपूर्ण कथा सांगितली.

ਤਬ ਬਿਕ੍ਰਮ ਸਭ ਸੈਨ ਬੁਲਾਯੋ ॥
तब बिक्रम सभ सैन बुलायो ॥

बिक्रिमने आपले सर्व सैन्य बोलावले.

ਸਾਜੇ ਸਸਤ੍ਰ ਕੌਚ ਤਨ ਧਾਰੇ ॥
साजे ससत्र कौच तन धारे ॥

स्वतःला सशस्त्र करून चिलखत घालतात

ਕਾਮਵਤੀ ਕੀ ਓਰ ਸਿਧਾਰੇ ॥੪੦॥
कामवती की ओर सिधारे ॥४०॥

त्यांनी कामवतीच्या दिशेने कूच सुरू केली.(40)

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्था

ਦੂਤ ਪਠਾਯੋ ਏਕ ਕਾਮਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪ ਸੌ ਕਹੈ ॥
दूत पठायो एक कामसैन न्रिप सौ कहै ॥

त्याने आपला दूत (राजा) काम सेन यांना संदेश देण्यासाठी पाठवला.

ਕਾਮਕੰਦਲਾ ਏਕ ਦੈ ਸਭ ਦੇਸ ਉਬਾਰਿਯੈ ॥੪੧॥
कामकंदला एक दै सभ देस उबारियै ॥४१॥

'तुमचा देश वाचवण्यासाठी तुम्ही कामकांडला ताब्यात द्या.'(41)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਕਾਮਵਤੀ ਭੀਤਰ ਦੂਤਾਯੋ ॥
कामवती भीतर दूतायो ॥

कामवती नगरीत एक दूत आला.

ਕਾਮਸੈਨ ਜੂ ਕੋ ਸਿਰੁ ਨ੍ਯਾਯੋ ॥
कामसैन जू को सिरु न्यायो ॥

दूताने काम सेनला काय कळवले ते कामवती यांना कळले.

ਬਿਕ੍ਰਮ ਕਹਿਯੋ ਸੁ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
बिक्रम कहियो सु ताहि सुनावा ॥

(काय) बिक्रम म्हणाला होता, त्याला सांगितले.

ਅਧਿਕ ਰਾਵ ਕੋ ਦੁਖ ਉਪਜਾਵਾ ॥੪੨॥
अधिक राव को दुख उपजावा ॥४२॥

बिक्रिमच्या संदेशाने राजाला त्रास दिला.(४२)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਨਿਸਿਸਿ ਚੜੇ ਦਿਨ ਕੇ ਭਏ ਨਿਸਿ ਰਵਿ ਕਰੈ ਉਦੋਤ ॥
निसिसि चड़े दिन के भए निसि रवि करै उदोत ॥

(राजा,) दिवसा चंद्र प्रकाशेल आणि रात्री सूर्य येईल.

ਕਾਮਕੰਦਲਾ ਕੋ ਦਿਯਬ ਤਊ ਨ ਹਮ ਤੇ ਹੋਤ ॥੪੩॥
कामकंदला को दियब तऊ न हम ते होत ॥४३॥

'पण मी कामकंदला देऊ शकणार नाही.'(43)

ਦੂਤੋ ਬਾਚ ॥
दूतो बाच ॥

देवदूत म्हणाला:

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग छंद

ਸੁਨੋ ਰਾਜ ਕਹਾ ਨਾਰਿ ਕਾਮਾ ਬਿਚਾਰੀ ॥
सुनो राज कहा नारि कामा बिचारी ॥

(दूत,) 'राजा ऐक, कामकांडला काय वैभव आहे.

ਕਹਾ ਗਾਠਿ ਬਾਧੀ ਤੁਮੈ ਜਾਨਿ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥
कहा गाठि बाधी तुमै जानि प्यारी ॥

'तुम्ही स्वत:शी बांधून तिचे रक्षण करत आहात,

ਕਹੀ ਮਾਨਿ ਮੇਰੀ ਕਹਾ ਨਾਹਿ ਭਾਖੋ ॥
कही मानि मेरी कहा नाहि भाखो ॥

'माझ्या सल्ल्यानुसार तिला सोबत ठेवू नकोस,

ਇਨੈ ਦੈ ਮਿਲੌ ਤਾਹਿ ਕੌ ਗਰਬ ਰਾਖੋ ॥੪੪॥
इनै दै मिलौ ताहि कौ गरब राखो ॥४४॥

'आणि तिला निरोप देऊन, तुमच्या सन्मानाचे रक्षण करा. (44)

ਹਠੀ ਹੈ ਹਮਾਰੀ ਸੁ ਤੁਮਹੂੰ ਪਛਾਨੋ ॥
हठी है हमारी सु तुमहूं पछानो ॥

आमचे सैन्य हट्टी आहे, हे तुम्हाला माहीत आहे.

ਦਿਸਾ ਚਾਰਿ ਜਾ ਕੀ ਸਦਾ ਲੋਹ ਮਾਨੋ ॥
दिसा चारि जा की सदा लोह मानो ॥

'आम्ही टिकून राहतो आणि तुम्ही ओळखले पाहिजे, कारण आमची शक्ती (जगाच्या) चारही दिशांना ज्ञात आहे.'

ਬਲੀ ਦੇਵ ਆਦੇਵ ਜਾ ਕੌ ਬਖਾਨੈ ॥
बली देव आदेव जा कौ बखानै ॥

ज्याला देव आणि दानव बलवान म्हणतात.

ਕਹਾ ਰੋਕ ਤੂ ਤੌਨ ਸੋ ਜੁਧੁ ਠਾਨੈ ॥੪੫॥
कहा रोक तू तौन सो जुधु ठानै ॥४५॥

तुम्हाला (त्याला) थांबवून त्याच्याशी भांडण का करायचे आहे. ४५.

ਬਜੀ ਦੁੰਦਭੀ ਦੀਹ ਦਰਬਾਰ ਭਾਰੇ ॥
बजी दुंदभी दीह दरबार भारे ॥

जेव्हा देवदूत हे दयाळू शब्द बोलले

ਜਬੈ ਦੂਤ ਕਟੁ ਬੈਨ ਐਸੇ ਉਚਾਰੇ ॥
जबै दूत कटु बैन ऐसे उचारे ॥

जेव्हा दूत कठोरपणे बोलला तेव्हा ढोल वाजवू लागले.

ਹਠਿਯੋ ਬੀਰ ਹਾਠੌ ਕਹਿਯੋ ਜੁਧ ਮੰਡੋ ॥
हठियो बीर हाठौ कहियो जुध मंडो ॥

हट्टी राजाने युद्धाची घोषणा केली आणि

ਕਹਾ ਬਿਕ੍ਰਮਾ ਕਾਲ ਕੋ ਖੰਡ ਖੰਡੋ ॥੪੬॥
कहा बिक्रमा काल को खंड खंडो ॥४६॥

बिक्रिमचे तुकडे करण्याचा निर्धार.(46)

ਚੜਿਯੋ ਲੈ ਅਨੀ ਕੋ ਬਲੀ ਬੀਰ ਭਾਰੇ ॥
चड़ियो लै अनी को बली बीर भारे ॥

तो बलाढ्य योद्धांच्या सैन्यासह चढला.

ਖੰਡੇਲੇ ਬਘੇਲੇ ਪੰਧੇਰੇ ਪਵਾਰੇ ॥
खंडेले बघेले पंधेरे पवारे ॥

शूर खंडेले, बघेला आणि पंधेरास घेऊन त्याने छापा टाकला.

ਗਹਰਵਾਰ ਚੌਹਾਨ ਗਹਲੌਤ ਦੌਰੈ ॥
गहरवार चौहान गहलौत दौरै ॥

घारवार, चौहान, गेहलोत इत्यादी महान योद्धे (समाविष्ट)

ਮਹਾ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਜਿਤੇ ਨਾਹਿ ਔਰੈ ॥੪੭॥
महा जंग जोधा जिते नाहि औरै ॥४७॥

आणि त्याच्या सैन्यात राहरवार, चोहान आणि घलौत होते, ज्यांनी मोठ्या लढाईत भाग घेतला होता.(47)

ਸੁਨ੍ਯੋ ਬਿਕ੍ਰਮਾ ਬੀਰ ਸਭ ਹੀ ਬੁਲਾਏ ॥
सुन्यो बिक्रमा बीर सभ ही बुलाए ॥

(जेव्हा) बिक्रमजीतने ऐकले, त्याने सर्व योद्ध्यांना बोलावले.

ਠਟੇ ਠਾਟ ਗਾੜੇ ਚਲੇ ਖੇਤ ਆਏ ॥
ठटे ठाट गाड़े चले खेत आए ॥

जिक्रिमला ही बातमी कळताच त्याने सर्व बेधडक गोळा केले.

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਸੂਰ ਸੈਨਾ ਉਮੰਗੈ ॥
दुहूं ओर ते सूर सैना उमंगै ॥

ते दोघे पराक्रमाने लढले,

ਮਿਲੇ ਜਾਇ ਜਮੁਨਾ ਮਨੌ ਧਾਇ ਗੰਗੈ ॥੪੮॥
मिले जाइ जमुना मनौ धाइ गंगै ॥४८॥

आणि जमुना नदी आणि गँग सारखे एकत्र झाले.(48)

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਕਰਵਾਰਿ ਕਾਢੈ ਚਲਾਵੈ ॥
किते बीर करवारि काढै चलावै ॥

कुठेतरी योद्धे तलवारी घेऊन धावत आहेत.

ਕਿਤੇ ਚਰਮ ਪੈ ਘਾਇ ਤਾ ਕੋ ਬਚਾਵੈ ॥
किते चरम पै घाइ ता को बचावै ॥

कुठेतरी ते ढालीवर आपला वेळ वाचवतात.

ਕਿਤੋ ਬਰਮ ਪੈ ਚਰਮ ਰੁਪਿ ਗਰਮ ਝਾਰੈ ॥
कितो बरम पै चरम रुपि गरम झारै ॥

कधीकधी ते ढाल आणि ढालींवर खेळून उष्णता निर्माण करतात.

ਉਠੈ ਨਾਦ ਭਾਰੇ ਛੁਟੈ ਚਿੰਨਗਾਰੈ ॥੪੯॥
उठै नाद भारे छुटै चिंनगारै ॥४९॥

(त्यांच्याकडून) मोठा आवाज येतो आणि ठिणग्या बाहेर पडत आहेत. 49.

ਕਿਤੇ ਗੋਫਨੈ ਗੁਰਜ ਗੋਲਾ ਚਲਾਵੈ ॥
किते गोफनै गुरज गोला चलावै ॥

कुठेतरी गर्जना, गडगडाट आणि शंख आहेत

ਕਿਤੇ ਅਰਧ ਚੰਦ੍ਰਾਦਿ ਬਾਨਾ ਬਜਾਵੈ ॥
किते अरध चंद्रादि बाना बजावै ॥

आणि कुठेतरी चंद्रकोर आकाराचे बाण सोडले जात आहेत.