श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1211


ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਅਸਿ ਕੋਪ ਪ੍ਰਮਾਨਾ ॥
बिनु बूझे असि कोप प्रमाना ॥

आणि विचार न करता रागाने त्याने तलवार उपसली.

ਪ੍ਰਥਮਹਿ ਬਾਤ ਜਾਨਿਯੈ ਯਾ ਕੀ ॥
प्रथमहि बात जानियै या की ॥

हे (सर्व) आधी जाणून घ्या,

ਬਹੁਰੌ ਸੁਧਿ ਲੀਜੈ ਕਛੁ ਤਾ ਕੀ ॥੬॥
बहुरौ सुधि लीजै कछु ता की ॥६॥

मग त्याच्या काही बातम्यांचा सारांश द्या. 6.

ਇਹ ਹੈ ਮਿਤ੍ਰ ਮਛਿੰਦਰ ਰਾਜਾ ॥
इह है मित्र मछिंदर राजा ॥

हे राजन! हे मित्र मच्छिंद्र नाथ

ਆਯੋ ਨ੍ਯਾਇ ਲਹਨ ਤਵ ਕਾਜਾ ॥
आयो न्याइ लहन तव काजा ॥

आणि तुमचा न्याय बघायला आलाय.

ਤਪਸ੍ਯਾ ਬਲ ਆਯੋ ਇਹ ਠੌਰਾ ॥
तपस्या बल आयो इह ठौरा ॥

तपश्चर्येच्या बळावर तो इथे आला आहे.

ਹੈ ਸਭ ਤਪਸਿਨ ਕਾ ਸਿਰਮੌਰਾ ॥੭॥
है सभ तपसिन का सिरमौरा ॥७॥

हा सर्व तपस्वींचा मुकुट आहे. ७.

ਯਾ ਸੰਗ ਮਿਤ੍ਰਾਚਾਰ ਕਰੀਜੈ ॥
या संग मित्राचार करीजै ॥

त्याच्याशी मैत्रीपूर्ण व्हा.

ਭੁਗਤਿ ਜੁਗਤਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਤਿਹ ਦੀਜੈ ॥
भुगति जुगति बहु बिधि तिह दीजै ॥

त्याला भरपूर अन्न द्या.

ਭਲੀ ਭਲੀ ਤੁਹਿ ਕ੍ਰਿਯਾ ਸਿਖੈਹੈ ॥
भली भली तुहि क्रिया सिखैहै ॥

हे तुम्हाला (योगाच्या) पद्धती चांगल्या प्रकारे शिकवेल

ਰਾਜ ਜੋਗ ਬੈਠੋ ਗ੍ਰਿਹ ਪੈਹੈ ॥੮॥
राज जोग बैठो ग्रिह पैहै ॥८॥

आणि घरी बसल्यावर राज जोग मिळेल. 8.

ਨ੍ਰਿਪ ਏ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਪਗ ਪਰਾ ॥
न्रिप ए बचन सुनत पग परा ॥

हे शब्द ऐकून राजा (मच्छिंद्र जोगी झालेल्या व्यक्तीच्या) पाया पडला.

ਮਿਤ੍ਰਾਚਾਰ ਤਵਨ ਸੰਗ ਕਰਾ ॥
मित्राचार तवन संग करा ॥

आणि त्याला मित्रासारखे वागवले.

ਤਾਹਿ ਮਛਿੰਦ੍ਰਾ ਨਾਥ ਪਛਾਨ੍ਯੋ ॥
ताहि मछिंद्रा नाथ पछान्यो ॥

त्यांना मच्छिंद्र नाथ असा गैरसमज झाला.

ਮੂਰਖ ਭੇਵ ਅਭੇਵ ਨ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥੯॥
मूरख भेव अभेव न जान्यो ॥९॥

(त्या) मूर्खाला फरक कळला नाही. ९.

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਤਨ ਪੂਜਾ ਤਿਹ ਕਰੈ ॥
बहु बिधि तन पूजा तिह करै ॥

त्याची अनेक प्रकारे पूजा होऊ लागली

ਬਾਰੰਬਾਰ ਪਾਇ ਪਸੁ ਪਰੈ ॥
बारंबार पाइ पसु परै ॥

आणि मूर्ख पुन्हा पुन्हा त्याच्या पाया पडले.

ਤਾਹਿ ਸਹੀ ਰਿਖਿਰਾਜ ਪਛਾਨਾ ॥
ताहि सही रिखिराज पछाना ॥

त्याला राइटली शासित राज्य (मच्छिंद्र) म्हणून ओळखले.

ਸਤਿ ਬਚਨ ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥੧੦॥
सति बचन त्रिय कौ करि जाना ॥१०॥

आणि राणीच्या शब्दाची सत्यता कळली. 10.

ਤਾਹਿ ਮਛਿੰਦਰ ਕਰਿ ਠਹਰਾਯੋ ॥
ताहि मछिंदर करि ठहरायो ॥

(राजाने) त्याला मच्छिंद्र म्हणून स्वीकारले

ਤ੍ਰਿਯ ਕਹ ਸੌਪਿ ਤਾਹਿ ਉਠਿ ਆਯੋ ॥
त्रिय कह सौपि ताहि उठि आयो ॥

आणि बायकोला त्याच्या स्वाधीन करून आला.

ਵਹ ਤਾ ਸੌ ਨਿਤਿ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥
वह ता सौ निति भोग कमावै ॥

तो राणीसोबत रोजचा आनंद लुटत असे.

ਮੂਰਖ ਬਾਤ ਨ ਰਾਜਾ ਪਾਵੈ ॥੧੧॥
मूरख बात न राजा पावै ॥११॥

पण मूर्ख राजाला (खरी) गोष्ट समजू शकली नाही. 11.

ਇਹ ਛਲ ਸਾਥ ਜਾਰ ਭਜਿ ਗਯੋ ॥
इह छल साथ जार भजि गयो ॥

ही युक्ती करून तो माणूस (मच्छिंद्र) पळून गेला.

ਅਤਿ ਬਿਸਮੈ ਰਾਜਾ ਕੌ ਭਯੋ ॥
अति बिसमै राजा कौ भयो ॥

राजाला खूप आश्चर्य वाटले.

ਤਬ ਰਾਨੀ ਰਾਜਾ ਢਿਗ ਆਈ ॥
तब रानी राजा ढिग आई ॥

मग राणी राजाकडे आली.

ਜੋਰਿ ਹਾਥ ਅਸ ਬਿਨੈ ਸੁਨਾਈ ॥੧੨॥
जोरि हाथ अस बिनै सुनाई ॥१२॥

ती असे हात जोडून भीक मागू लागली. 12.

ਜਿਨ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਆਪਨਾ ਤ੍ਯਾਗਾ ॥
जिन न्रिप राज आपना त्यागा ॥

राजाने योगसाधनेत पूर्णपणे लीन व्हावे

ਜੋਗ ਕਰਨ ਕੇ ਰਸ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
जोग करन के रस अनुरागा ॥

त्याचे राज्य सोडले,

ਸੋ ਤੇਰੀ ਪਰਵਾਹਿ ਨ ਰਾਖੈ ॥
सो तेरी परवाहि न राखै ॥

त्याला तुमची पर्वा नाही.

ਇਮਿ ਰਾਨੀ ਰਾਜਾ ਤਨ ਭਾਖੈ ॥੧੩॥
इमि रानी राजा तन भाखै ॥१३॥

असे म्हणून राणी राजाला म्हणाली. 13.

ਸਤਿ ਸਤਿ ਤਬ ਰਾਜ ਬਖਾਨਾ ॥
सति सति तब राज बखाना ॥

तेव्हा राजा म्हणाला 'शनि शनि'

ਤਾ ਕੋ ਦਰਸ ਸਫਲ ਕਰਿ ਮਾਨਾ ॥
ता को दरस सफल करि माना ॥

आणि त्याची दृष्टी यशस्वी मानली.

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਜੜ ਕਛੂ ਨ ਪਾਯੋ ॥
भेद अभेद जड़ कछू न पायो ॥

त्या मूर्खाला काहीच समजले नाही

ਤ੍ਰਿਯ ਸੰਗ ਚੌਗੁਨ ਨੇਹ ਬਢਾਯੋ ॥੧੪॥੧॥
त्रिय संग चौगुन नेह बढायो ॥१४॥१॥

आणि त्या स्त्रीवर (राणी) चौपट प्रेम करू लागला. १४.१.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਪਚਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੭੫॥੫੩੧੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ पचहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२७५॥५३१६॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या २७५ व्या चरित्राची सांगता येथे आहे, सर्व शुभ आहे. २७५.५३१६. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੰਕ੍ਰਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਰਾਜਤ ॥
संक्रावती नगर इक राजत ॥

संक्रावती नावाचे एक गाव होते.

ਜਨੁ ਸੰਕਰ ਕੇ ਲੋਕ ਬਿਰਾਜਤ ॥
जनु संकर के लोक बिराजत ॥

जणू शंकराचे लोक सुंदर आहेत.

ਸੰਕਰ ਸੈਨ ਤਹਾ ਕੋ ਰਾਜਾ ॥
संकर सैन तहा को राजा ॥

शंकर सेन हा तिथला राजा होता

ਜਾ ਸਮ ਦੁਤਿਯ ਨ ਬਿਧਨਾ ਸਾਜਾ ॥੧॥
जा सम दुतिय न बिधना साजा ॥१॥

निर्मात्याने त्याच्यासारखा दुसरा निर्माण केला नाही. १.

ਸੰਕਰ ਦੇ ਤਾ ਕੀ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥
संकर दे ता की बर नारी ॥

शंकराची (देवी) त्याची सुंदर पत्नी होती,

ਜਨੁਕ ਆਪੁ ਜਗਦੀਸ ਸਵਾਰੀ ॥
जनुक आपु जगदीस सवारी ॥

जणू जगदीशनेच स्वत:ला सावरले होते.

ਰੁਦ੍ਰ ਮਤੀ ਦੁਹਿਤਾ ਤਿਹ ਸੋਹੈ ॥
रुद्र मती दुहिता तिह सोहै ॥

त्याला रुद्र मती नावाची मुलगी होती.

ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਗ ਅਸੁਰ ਮਨ ਮੋਹੈ ॥੨॥
सुर नर नाग असुर मन मोहै ॥२॥

देव, राक्षस, मानव आणि साप यांचे मन मोहंडी होते. 2.

ਤਹਾ ਛਬੀਲ ਦਾਸ ਥੋ ਛਤ੍ਰੀ ॥
तहा छबील दास थो छत्री ॥

तेथे छबील दास नावाचा (एक) छत्री राहत होता

ਰੂਪਵਾਨ ਛਬਿ ਮਾਨ ਅਤਿ ਅਤ੍ਰੀ ॥
रूपवान छबि मान अति अत्री ॥

जो अतिशय देखणा आणि देखणा अस्त्रधारी होता.

ਤਾ ਪਰ ਅਟਕ ਕੁਅਰਿ ਕੀ ਭਈ ॥
ता पर अटक कुअरि की भई ॥

राज कुमारी त्याच्या प्रेमात पडली