श्री दसाम ग्रंथ

पान - 139


ਇਹ ਕਉਨ ਆਹਿ ਆਤਮਾ ਸਰੂਪ ॥
इह कउन आहि आतमा सरूप ॥

हे आत्म्याचे कोणते रूप आहे?

ਜਿਹ ਅਮਿਤ ਤੇਜਿ ਅਤਿਭੁਤਿ ਬਿਭੂਤਿ ॥੨॥੧੨੭॥
जिह अमित तेजि अतिभुति बिभूति ॥२॥१२७॥

���हे आत्म्याचे अस्तित्व काय आहे? ज्याला अमिट वैभव आहे आणि जे विलक्षण पदार्थ आहे.���2.127.

ਪਰਾਤਮਾ ਬਾਚ ॥
परातमा बाच ॥

उच्च आत्मा म्हणाला:

ਯਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਆਹਿ ਆਤਮਾ ਰਾਮ ॥
यहि ब्रहम आहि आतमा राम ॥

हा आत्मा स्वतः ब्रह्म आहे

ਜਿਹ ਅਮਿਤ ਤੇਜਿ ਅਬਿਗਤ ਅਕਾਮ ॥
जिह अमित तेजि अबिगत अकाम ॥

��� जो शाश्वत वैभवाचा आहे आणि अव्यक्त आणि इच्छाहीन आहे.

ਜਿਹ ਭੇਦ ਭਰਮ ਨਹੀ ਕਰਮ ਕਾਲ ॥
जिह भेद भरम नही करम काल ॥

जो अविवेकी, क्रियाहीन आणि मृत्यूहीन आहे

ਜਿਹ ਸਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਸਰਬਾ ਦਿਆਲ ॥੩॥੧੨੮॥
जिह सत्र मित्र सरबा दिआल ॥३॥१२८॥

ज्याचा कोणी शत्रू आणि मित्र नाही आणि तो सर्वांवर दयाळू आहे.3.1228.

ਡੋਬਿਯੋ ਨ ਡੁਬੈ ਸੋਖਿਯੋ ਨ ਜਾਇ ॥
डोबियो न डुबै सोखियो न जाइ ॥

ते बुडत नाही किंवा भिजत नाही

ਕਟਿਯੋ ਨ ਕਟੈ ਨ ਬਾਰਿਯੋ ਬਰਾਇ ॥
कटियो न कटै न बारियो बराइ ॥

ते चिरता किंवा जाळता येत नाही.

ਛਿਜੈ ਨ ਨੈਕ ਸਤ ਸਸਤ੍ਰ ਪਾਤ ॥
छिजै न नैक सत ससत्र पात ॥

त्यावर शस्त्राच्या वाराने हल्ला करता येत नाही

ਜਿਹ ਸਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਨਹੀ ਜਾਤ ਪਾਤ ॥੪॥੧੨੯॥
जिह सत्र मित्र नही जात पात ॥४॥१२९॥

त्याला शत्रू नाही, मित्रही नाही, जात नाही वंश नाही.4.129.

ਸਤ੍ਰ ਸਹੰਸ ਸਤਿ ਸਤਿ ਪ੍ਰਘਾਇ ॥
सत्र सहंस सति सति प्रघाइ ॥

(मे) लाखो शत्रू (संयुक्तपणे त्याच्यावर) शेकडो करून,

ਛਿਜੈ ਨ ਨੈਕ ਖੰਡਿਓ ਨ ਜਾਇ ॥
छिजै न नैक खंडिओ न जाइ ॥

हजारो शत्रूंच्या प्रहाराने ते वाया जात नाही आणि खंडितही होत नाही.

ਨਹੀ ਜਰੈ ਨੈਕ ਪਾਵਕ ਮੰਝਾਰ ॥
नही जरै नैक पावक मंझार ॥

(जे) अग्नीत उंदराइतके जळत नाही,

ਬੋਰੈ ਨ ਸਿੰਧ ਸੋਖੈ ਨ ਬ੍ਰਯਾਰ ॥੫॥੧੩੦॥
बोरै न सिंध सोखै न ब्रयार ॥५॥१३०॥

आगीतही ते जळत नाही. तो समुद्रात बुडत नाही किंवा हवेत भिजत नाही.5.130.

ਇਕ ਕਰ੍ਯੋ ਪ੍ਰਸਨ ਆਤਮਾ ਦੇਵ ॥
इक कर्यो प्रसन आतमा देव ॥

तेव्हा आत्म्याने प्रश्न विचारला,

ਅਨਭੰਗ ਰੂਪ ਅਨਿਭਉ ਅਭੇਵ ॥
अनभंग रूप अनिभउ अभेव ॥

तेव्हा आत्म्याने परमेश्वराला प्रश्न विचारला: हे परमेश्वरा! तू अजिंक्य, अंतर्ज्ञानी आणि अविवेकी अस्तित्व आहेस

ਯਹਿ ਚਤੁਰ ਵਰਗ ਸੰਸਾਰ ਦਾਨ ॥
यहि चतुर वरग संसार दान ॥

या जगामध्ये धर्मादाय संस्थांच्या चार श्रेणींचा उल्लेख आहे

ਕਿਹੁ ਚਤੁਰ ਵਰਗ ਕਿਜੈ ਵਖਿਆਨ ॥੬॥੧੩੧॥
किहु चतुर वरग किजै वखिआन ॥६॥१३१॥

या श्रेणी कोणत्या आहेत, मला कृपापूर्वक सांगा.���6.131.

ਇਕ ਰਾਜੁ ਧਰਮ ਇਕ ਦਾਨ ਧਰਮ ॥
इक राजु धरम इक दान धरम ॥

एक म्हणजे राजकीय शिस्त, एक म्हणजे संन्याशाची शिस्त

ਇਕ ਭੋਗ ਧਰਮ ਇਕ ਮੋਛ ਕਰਮ ॥
इक भोग धरम इक मोछ करम ॥

एक म्हणजे गृहस्थांची शिस्त, एक म्हणजे संन्याशाची शिस्त.

ਇਕ ਚਤੁਰ ਵਰਗ ਸਭ ਜਗ ਭਣੰਤ ॥
इक चतुर वरग सभ जग भणंत ॥

सर्व जगाला हे चार श्रेणींपैकी एक माहित आहे

ਸੇ ਆਤਮਾਹ ਪਰਾਤਮਾ ਪੁਛੰਤ ॥੭॥੧੩੨॥
से आतमाह परातमा पुछंत ॥७॥१३२॥

तो आत्मा परमेश्वराकडून चौकशी करतो.7.132.

ਇਕ ਰਾਜ ਧਰਮ ਇਕ ਧਰਮ ਦਾਨ ॥
इक राज धरम इक धरम दान ॥

एक म्हणजे राजकीय शिस्त आणि दुसरी धार्मिक शिस्त

ਇਕ ਭੋਗ ਧਰਮ ਇਕ ਮੋਛਵਾਨ ॥
इक भोग धरम इक मोछवान ॥

एक गृहस्थांची शिस्त, एक म्हणजे संन्याशाची शिस्त.

ਤੁਮ ਕਹੋ ਚਤ੍ਰ ਚਤ੍ਰੈ ਬਿਚਾਰ ॥
तुम कहो चत्र चत्रै बिचार ॥

चारही बद्दल तुझे विचार मला कृपापूर्वक सांगा:

ਜੇ ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਭਏ ਜੁਗ ਅਪਾਰ ॥੮॥੧੩੩॥
जे त्रिकाल भए जुग अपार ॥८॥१३३॥

आणि मला तीन युगांतील त्यांचे प्रवर्तकही सांगा.८.१३३.

ਬਰਨੰਨ ਕਰੋ ਤੁਮ ਪ੍ਰਿਥਮ ਦਾਨ ॥
बरनंन करो तुम प्रिथम दान ॥

मला पहिल्या शिस्तीचे वर्णन करा

ਜਿਮ ਦਾਨ ਧਰਮ ਕਿੰਨੇ ਨ੍ਰਿਪਾਨ ॥
जिम दान धरम किंने न्रिपान ॥

ही धार्मिक शिस्त राजांनी कशी पाळली होती.

ਸਤਿਜੁਗ ਕਰਮ ਸੁਰ ਦਾਨ ਦੰਤ ॥
सतिजुग करम सुर दान दंत ॥

सत्ययुगात पुण्य कर्म करून दान दिले जात असे

ਭੂਮਾਦਿ ਦਾਨ ਕੀਨੇ ਅਕੰਥ ॥੯॥੧੩੪॥
भूमादि दान कीने अकंथ ॥९॥१३४॥

जमिनी इत्यादींचे अवर्णनीय दान दिले.9.134.

ਤ੍ਰੈ ਜੁਗ ਮਹੀਪ ਬਰਨੇ ਨ ਜਾਤ ॥
त्रै जुग महीप बरने न जात ॥

तीन युगांतील राजांचे वर्णन करता येत नाही.

ਗਾਥਾ ਅਨੰਤ ਉਪਮਾ ਅਗਾਤ ॥
गाथा अनंत उपमा अगात ॥

तीन युगांच्या राजाचे वर्णन करणे कठीण आहे, त्यांची कथा अंतहीन आहे आणि स्तुती अवर्णनीय आहे.

ਜੋ ਕੀਏ ਜਗਤ ਮੈ ਜਗ ਧਰਮ ॥
जो कीए जगत मै जग धरम ॥

(त्यांनी) संसारात यज्ञ केला

ਬਰਨੇ ਨ ਜਾਹਿ ਤੇ ਅਮਿਤ ਕਰਮ ॥੧੦॥੧੩੫॥
बरने न जाहि ते अमित करम ॥१०॥१३५॥

यज्ञ करून, धार्मिक अनुशासन अमर्यादित क्रिया.10.135.

ਕਲਜੁਗ ਤੇ ਆਦਿ ਜੋ ਭਏ ਮਹੀਪ ॥
कलजुग ते आदि जो भए महीप ॥

जे कलियुगापूर्वी राजे झाले

ਇਹਿ ਭਰਥ ਖੰਡਿ ਮਹਿ ਜੰਬੂ ਦੀਪ ॥
इहि भरथ खंडि महि जंबू दीप ॥

कलियुगापूर्वी भारतखंडातील जंबूद्वीपामध्ये राज्य करणारे राजे.

ਤ੍ਵ ਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਰਣੌ ਸੁ ਤ੍ਰੈਣ ॥
त्व बल प्रताप बरणौ सु त्रैण ॥

तुझ्या सामर्थ्याने मी त्यांचा ('त्रियाना') गौरव वर्णन करतो.

ਰਾਜਾ ਯੁਧਿਸਟ੍ਰ ਭੂ ਭਰਥ ਏਣ ॥੧੧॥੧੩੬॥
राजा युधिसट्र भू भरथ एण ॥११॥१३६॥

मी तुझे सामर्थ्य आणि वैभवाने त्यांचे वर्णन करतो, राजा यधिष्ठ्र हा पृथ्वीचा निर्दोष पालनकर्ता होता.11.136.

ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ਜਿਹ ਚਤੁਰ ਖੰਡ ॥
खंडे अखंड जिह चतुर खंड ॥

(त्याने) अविभाज्य (राजांचे) चार भाग केले

ਕੈਰੌ ਕੁਰਖੇਤ੍ਰ ਮਾਰੇ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
कैरौ कुरखेत्र मारे प्रचंड ॥

त्याने (यधिष्ठ्राने) चार खंडांमध्ये (प्रदेशात) अतूट भेद केला, कुरुक्षेत्राच्या युद्धात मोठ्या पराक्रमाने कौरवांचा नाश केला.

ਜਿਹ ਚਤੁਰ ਕੁੰਡ ਜਿਤਿਯੋ ਦੁਬਾਰ ॥
जिह चतुर कुंड जितियो दुबार ॥

ज्याने चारही दिशा दोनदा जिंकल्या

ਅਰਜਨ ਭੀਮਾਦਿ ਭ੍ਰਾਤਾ ਜੁਝਾਰ ॥੧੨॥੧੩੭॥
अरजन भीमादि भ्राता जुझार ॥१२॥१३७॥

त्याने चारही दिशा दोनदा जिंकल्या. अर्जुन आणि भीम सारखे पराक्रमी योद्धे त्याचे भाऊ होते.12.137.

ਅਰਜਨ ਪਠਿਯੋ ਉਤਰ ਦਿਸਾਨ ॥
अरजन पठियो उतर दिसान ॥

(त्याने) अर्जनाला (जिंकण्यासाठी) उत्तर दिशेला पाठवले

ਭੀਮਹਿ ਕਰਾਇ ਪੂਰਬ ਪਯਾਨ ॥
भीमहि कराइ पूरब पयान ॥

त्याने अर्जुनाला उत्तरेकडे विजयासाठी पाठवले, भीम पूर्वेकडे विजयासाठी गेला.

ਸਹਿਦੇਵ ਪਠਿਯੋ ਦਛਣ ਸੁਦੇਸ ॥
सहिदेव पठियो दछण सुदेस ॥

सहदेवांना दक्षिण देशात पाठवले

ਨੁਕਲਹਿ ਪਠਾਇ ਪਛਮ ਪ੍ਰਵੇਸ ॥੧੩॥੧੩੮॥
नुकलहि पठाइ पछम प्रवेस ॥१३॥१३८॥

सहदेवाला दक्षिणेला, नकुलला पश्चिमेला पाठवण्यात आले.१३.१३८.

ਮੰਡੇ ਮਹੀਪ ਖੰਡਿਯੋ ਖਤ੍ਰਾਣ ॥
मंडे महीप खंडियो खत्राण ॥

(या सर्वांनी) राजांना मासले ('मांडे') दिले आणि छत्रांचे तुकडे केले,