શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 139


ਇਹ ਕਉਨ ਆਹਿ ਆਤਮਾ ਸਰੂਪ ॥
eih kaun aaeh aatamaa saroop |

આ આત્માનું કેવું સ્વરૂપ છે?

ਜਿਹ ਅਮਿਤ ਤੇਜਿ ਅਤਿਭੁਤਿ ਬਿਭੂਤਿ ॥੨॥੧੨੭॥
jih amit tej atibhut bibhoot |2|127|

આ આત્માનું અસ્તિત્વ શું છે? જેનો અમીટ મહિમા છે અને જે વિલક્ષણ પદાર્થ છે.���2.127.

ਪਰਾਤਮਾ ਬਾਚ ॥
paraatamaa baach |

ઉચ્ચ આત્માએ કહ્યું:

ਯਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਆਹਿ ਆਤਮਾ ਰਾਮ ॥
yeh braham aaeh aatamaa raam |

આ આત્મા પોતે જ બ્રહ્મ છે

ਜਿਹ ਅਮਿਤ ਤੇਜਿ ਅਬਿਗਤ ਅਕਾਮ ॥
jih amit tej abigat akaam |

��� જે શાશ્વત કીર્તિના છે અને અવ્યક્ત અને ઇચ્છા રહિત છે.

ਜਿਹ ਭੇਦ ਭਰਮ ਨਹੀ ਕਰਮ ਕਾਲ ॥
jih bhed bharam nahee karam kaal |

જે આડેધડ, ક્રિયાહીન અને મૃત્યુહીન છે

ਜਿਹ ਸਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਸਰਬਾ ਦਿਆਲ ॥੩॥੧੨੮॥
jih satr mitr sarabaa diaal |3|128|

જેને કોઈ શત્રુ અને મિત્ર નથી અને તે બધા પ્રત્યે દયાળુ છે.3.1228.

ਡੋਬਿਯੋ ਨ ਡੁਬੈ ਸੋਖਿਯੋ ਨ ਜਾਇ ॥
ddobiyo na ddubai sokhiyo na jaae |

તે ન તો ડૂબી જાય છે કે ન તો ભીંજાય છે

ਕਟਿਯੋ ਨ ਕਟੈ ਨ ਬਾਰਿਯੋ ਬਰਾਇ ॥
kattiyo na kattai na baariyo baraae |

તેને ન તો કાપી શકાય કે ન બાળી શકાય.

ਛਿਜੈ ਨ ਨੈਕ ਸਤ ਸਸਤ੍ਰ ਪਾਤ ॥
chhijai na naik sat sasatr paat |

શસ્ત્રના ફટકાથી તેની પર હુમલો કરી શકાતો નથી

ਜਿਹ ਸਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਨਹੀ ਜਾਤ ਪਾਤ ॥੪॥੧੨੯॥
jih satr mitr nahee jaat paat |4|129|

તેનો ન તો કોઈ શત્રુ છે, ન કોઈ મિત્ર છે, ન તો જાતિ નથી, વંશ નથી.4.129.

ਸਤ੍ਰ ਸਹੰਸ ਸਤਿ ਸਤਿ ਪ੍ਰਘਾਇ ॥
satr sahans sat sat praghaae |

(મે) લાખો દુશ્મનો (સંયુક્ત રીતે તેના પર હુમલો કરે છે) સેંકડો દ્વારા,

ਛਿਜੈ ਨ ਨੈਕ ਖੰਡਿਓ ਨ ਜਾਇ ॥
chhijai na naik khanddio na jaae |

હજારો શત્રુઓના ફટકાથી, તે ન તો બરબાદ થાય છે કે ન તો ખંડિત થાય છે.

ਨਹੀ ਜਰੈ ਨੈਕ ਪਾਵਕ ਮੰਝਾਰ ॥
nahee jarai naik paavak manjhaar |

(જે) અગ્નિમાં ઉંદર જેટલું બળતું નથી,

ਬੋਰੈ ਨ ਸਿੰਧ ਸੋਖੈ ਨ ਬ੍ਰਯਾਰ ॥੫॥੧੩੦॥
borai na sindh sokhai na brayaar |5|130|

તે આગમાં પણ બળી નથી. તે ન તો દરિયામાં ડૂબી જાય છે અને ન તો હવાથી ભીંજાય છે.5.130.

ਇਕ ਕਰ੍ਯੋ ਪ੍ਰਸਨ ਆਤਮਾ ਦੇਵ ॥
eik karayo prasan aatamaa dev |

પછી આત્માએ પ્રશ્ન પૂછ્યો,

ਅਨਭੰਗ ਰੂਪ ਅਨਿਭਉ ਅਭੇਵ ॥
anabhang roop anibhau abhev |

ત્યારે આત્માએ પ્રભુને આ રીતે પ્રશ્ન કર્યો : હે પ્રભુ ! તમે અદમ્ય, સાહજિક અને અસ્પષ્ટ એન્ટિટી છો

ਯਹਿ ਚਤੁਰ ਵਰਗ ਸੰਸਾਰ ਦਾਨ ॥
yeh chatur varag sansaar daan |

આ વિશ્વમાં ચેરિટીની ચાર શ્રેણીઓનો ઉલ્લેખ છે

ਕਿਹੁ ਚਤੁਰ ਵਰਗ ਕਿਜੈ ਵਖਿਆਨ ॥੬॥੧੩੧॥
kihu chatur varag kijai vakhiaan |6|131|

આ કઈ શ્રેણીઓ છે, કૃપા કરીને મને કહો.���6.131.

ਇਕ ਰਾਜੁ ਧਰਮ ਇਕ ਦਾਨ ਧਰਮ ॥
eik raaj dharam ik daan dharam |

એક છે રાજકીય શિસ્ત, એક છે સંન્યાસીની શિસ્ત

ਇਕ ਭੋਗ ਧਰਮ ਇਕ ਮੋਛ ਕਰਮ ॥
eik bhog dharam ik mochh karam |

એક છે ગૃહસ્થની શિસ્ત, એક છે સંન્યાસીની શિસ્ત.

ਇਕ ਚਤੁਰ ਵਰਗ ਸਭ ਜਗ ਭਣੰਤ ॥
eik chatur varag sabh jag bhanant |

આખી દુનિયા આ ચાર શ્રેણીઓમાંથી એકને જાણે છે

ਸੇ ਆਤਮਾਹ ਪਰਾਤਮਾ ਪੁਛੰਤ ॥੭॥੧੩੨॥
se aatamaah paraatamaa puchhant |7|132|

તે આત્મા પ્રભુ પાસેથી પૂછપરછ કરે છે.7.132.

ਇਕ ਰਾਜ ਧਰਮ ਇਕ ਧਰਮ ਦਾਨ ॥
eik raaj dharam ik dharam daan |

એક રાજકીય શિસ્ત અને એક ધાર્મિક શિસ્ત

ਇਕ ਭੋਗ ਧਰਮ ਇਕ ਮੋਛਵਾਨ ॥
eik bhog dharam ik mochhavaan |

એક છે ગૃહસ્થની શિસ્ત, એક છે સંન્યાસીની શિસ્ત.

ਤੁਮ ਕਹੋ ਚਤ੍ਰ ਚਤ੍ਰੈ ਬਿਚਾਰ ॥
tum kaho chatr chatrai bichaar |

ચારેય વિશે તમારા વિચારો કૃપાપૂર્વક મને કહો:

ਜੇ ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਭਏ ਜੁਗ ਅਪਾਰ ॥੮॥੧੩੩॥
je trikaal bhe jug apaar |8|133|

અને મને ત્રણ યુગમાં તેમના ઉત્પત્તિકર્તાઓ પણ જણાવો.8.133.

ਬਰਨੰਨ ਕਰੋ ਤੁਮ ਪ੍ਰਿਥਮ ਦਾਨ ॥
baranan karo tum pritham daan |

મને પ્રથમ શિસ્તનું વર્ણન કરો

ਜਿਮ ਦਾਨ ਧਰਮ ਕਿੰਨੇ ਨ੍ਰਿਪਾਨ ॥
jim daan dharam kine nripaan |

આ ધાર્મિક શિસ્ત રાજાઓ દ્વારા કેવી રીતે જોવામાં આવતી હતી.

ਸਤਿਜੁਗ ਕਰਮ ਸੁਰ ਦਾਨ ਦੰਤ ॥
satijug karam sur daan dant |

સતયુગમાં પુણ્યકર્મો કરીને દાન આપવામાં આવતું હતું

ਭੂਮਾਦਿ ਦਾਨ ਕੀਨੇ ਅਕੰਥ ॥੯॥੧੩੪॥
bhoomaad daan keene akanth |9|134|

જમીન વગેરેની અવર્ણનીય સખાવત આપવામાં આવી હતી.9.134.

ਤ੍ਰੈ ਜੁਗ ਮਹੀਪ ਬਰਨੇ ਨ ਜਾਤ ॥
trai jug maheep barane na jaat |

ત્રણ યુગના રાજાઓનું વર્ણન કરી શકાતું નથી,

ਗਾਥਾ ਅਨੰਤ ਉਪਮਾ ਅਗਾਤ ॥
gaathaa anant upamaa agaat |

ત્રણ યુગના રાજાનું વર્ણન કરવું મુશ્કેલ છે, તેમની વાર્તા અનંત છે અને પ્રશંસા અવર્ણનીય છે.

ਜੋ ਕੀਏ ਜਗਤ ਮੈ ਜਗ ਧਰਮ ॥
jo kee jagat mai jag dharam |

(તેઓએ) જગતમાં યજ્ઞ કર્યો

ਬਰਨੇ ਨ ਜਾਹਿ ਤੇ ਅਮਿਤ ਕਰਮ ॥੧੦॥੧੩੫॥
barane na jaeh te amit karam |10|135|

યજ્ઞ કરીને, ધાર્મિક અનુશાસન અમર્યાદિત ક્રિયા.10.135.

ਕਲਜੁਗ ਤੇ ਆਦਿ ਜੋ ਭਏ ਮਹੀਪ ॥
kalajug te aad jo bhe maheep |

જેઓ કલિયુગ પહેલા રાજા બન્યા હતા

ਇਹਿ ਭਰਥ ਖੰਡਿ ਮਹਿ ਜੰਬੂ ਦੀਪ ॥
eihi bharath khandd meh janboo deep |

ભારત ખંડમાં જાંબુ દ્વીપમાં કળિયુગ પહેલા જે રાજાઓએ શાસન કર્યું હતું.

ਤ੍ਵ ਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਰਣੌ ਸੁ ਤ੍ਰੈਣ ॥
tv bal prataap baranau su train |

તમારા બળથી હું તેમનો ('ત્રિયાના') મહિમા વર્ણવું છું.

ਰਾਜਾ ਯੁਧਿਸਟ੍ਰ ਭੂ ਭਰਥ ਏਣ ॥੧੧॥੧੩੬॥
raajaa yudhisattr bhoo bharath en |11|136|

હું તેમને તમારી શક્તિ અને કીર્તિ સાથે વર્ણવું છું, રાજા યધિષ્ઠા પૃથ્વીના નિર્દોષ પાલનહાર હતા.11.136.

ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ਜਿਹ ਚਤੁਰ ਖੰਡ ॥
khandde akhandd jih chatur khandd |

(તેમણે) અવિભાજ્ય (રાજાઓને) ચાર ભાગોમાં ખંડન કર્યું

ਕੈਰੌ ਕੁਰਖੇਤ੍ਰ ਮਾਰੇ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
kairau kurakhetr maare prachandd |

તેણે (યધિષ્ઠ્રે) ચાર ખંડ (પ્રદેશો)માં અતુટ લોકોને તોડી નાખ્યા, તેણે કુરુક્ષેત્રના યુદ્ધમાં કૌરવોનો મહાન બળથી નાશ કર્યો.

ਜਿਹ ਚਤੁਰ ਕੁੰਡ ਜਿਤਿਯੋ ਦੁਬਾਰ ॥
jih chatur kundd jitiyo dubaar |

જેણે ચારેય દિશાઓ બે વખત જીતી હતી

ਅਰਜਨ ਭੀਮਾਦਿ ਭ੍ਰਾਤਾ ਜੁਝਾਰ ॥੧੨॥੧੩੭॥
arajan bheemaad bhraataa jujhaar |12|137|

તેણે ચારેય દિશાઓ પર બે વાર વિજય મેળવ્યો. અર્જુન અને ભીમ જેવા પરાક્રમી યોદ્ધાઓ તેમના ભાઈઓ હતા.12.137.

ਅਰਜਨ ਪਠਿਯੋ ਉਤਰ ਦਿਸਾਨ ॥
arajan patthiyo utar disaan |

(તેણે) અર્જનને ઉત્તર દિશામાં (જીતવા) મોકલ્યા

ਭੀਮਹਿ ਕਰਾਇ ਪੂਰਬ ਪਯਾਨ ॥
bheemeh karaae poorab payaan |

તેણે અર્જુનને વિજય માટે ઉત્તર તરફ મોકલ્યો, ભીમ પૂર્વમાં વિજય માટે ગયો.

ਸਹਿਦੇਵ ਪਠਿਯੋ ਦਛਣ ਸੁਦੇਸ ॥
sahidev patthiyo dachhan sudes |

સહદેવને દક્ષિણ દેશમાં મોકલવામાં આવ્યા

ਨੁਕਲਹਿ ਪਠਾਇ ਪਛਮ ਪ੍ਰਵੇਸ ॥੧੩॥੧੩੮॥
nukaleh patthaae pachham praves |13|138|

સહદેવને દક્ષિણમાં દેશમાં મોકલવામાં આવ્યા, નકુલને પશ્ચિમમાં મોકલવામાં આવ્યા.13.138.

ਮੰਡੇ ਮਹੀਪ ਖੰਡਿਯੋ ਖਤ੍ਰਾਣ ॥
mandde maheep khanddiyo khatraan |

(આ બધા) રાજાઓને મસાલ ('માંડે') આપ્યા અને છત્રીઓ ફાડી નાખી,