શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 935


ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਤਬ ਤਿਹ ਕਾਢਿ ਹਾਥ ਪੈ ਲਯੋ ॥
tab tih kaadt haath pai layo |

પછી (કોલાકીએ) તે પોપટને લીધો અને તેના હાથ પર પકડ્યો.

ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਚੁਕਾਇ ਸੂਆ ਉਡਿ ਗਯੋ ॥
drisatt chukaae sooaa udd gayo |

પછી તેણીએ તેને (પોપટ) બહાર કાઢ્યો અને તેને તેના હાથ પર બેસાડી, પરંતુ, તેના દેખાવથી બચીને, તે ઉડી ગયો,

ਜਾਇ ਰਿਸਾਲੂ ਸਾਥ ਜਤਾਯੋ ॥
jaae risaaloo saath jataayo |

(તે) ગયો અને રિસાલૌને કહ્યું

ਖੇਲਤ ਕਹਾ ਚੋਰ ਗ੍ਰਿਹ ਆਯੋ ॥੫੧॥
khelat kahaa chor grih aayo |51|

અને રસાલુ પાસે ગયો અને કહ્યું, 'તમારા ઘરે ચોર આવ્યો હતો.' (51)

ਯੌ ਸੁਨਿ ਬੈਨਿ ਰਿਸਾਲੂ ਧਾਯੋ ॥
yau sun bain risaaloo dhaayo |

આ શબ્દો સાંભળીને (રાજા) રિસાલાઉ દોડ્યા

ਤੁਰਤੁ ਧੌਲਹਰ ਕੇ ਤਟ ਆਯੋ ॥
turat dhaualahar ke tatt aayo |

આ રસાલુ શીખીને તે ઝડપથી ચાલ્યો અને તરત જ મહેલમાં પહોંચ્યો.

ਭੇਦ ਕੋਕਿਲਾ ਜਬ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
bhed kokilaa jab lakh paayo |

જ્યારે કોકિલાને આ રહસ્ય જાણવા મળ્યું

ਸਫ ਕੇ ਬਿਖੈ ਲਪੇਟਿ ਦੁਰਾਯੋ ॥੫੨॥
saf ke bikhai lapett duraayo |52|

જ્યારે કોકિલાને આ વાતની જાણ થઈ, ત્યારે તેણે (બીજા રાજાને) એક સાદડી લપેટી અને તેને સંતાડી દીધી.(52)

ਕਹਿਯੋ ਬਕਤ੍ਰ ਫੀਕੌ ਕਿਯੋ ਭਯੋ ॥
kahiyo bakatr feekau kiyo bhayo |

(રાજા રિસાલુએ કોકિલાને કહ્યું) કેમ (તારો) ચહેરો નિસ્તેજ છે,

ਜਨੁ ਕਰਿ ਰਾਹੁ ਲੂਟਿ ਸਸਿ ਲਯੋ ॥
jan kar raahu loott sas layo |

'તારો ચહેરો કેમ નિસ્તેજ થઈ રહ્યો છે, જાણે રાહુ ભગવાને ચંદ્રમાંથી પ્રકાશ કાઢી નાખ્યો હોય?

ਅੰਬੁਯਨ ਕੀ ਅੰਬਿਆ ਕਿਨ ਹਰੀ ॥
anbuyan kee anbiaa kin haree |

કમળ જેવા ચહેરા ('અંબુયાન')ની ચમક ('અંબ્યા') કોણે લીધી છે?

ਢੀਲੀ ਸੇਜ ਕਹੋ ਕਿਹ ਕਰੀ ॥੫੩॥
dteelee sej kaho kih karee |53|

'તારી આંખોની ગુલાબી ચમક ક્યાં ગઈ? તારી પથારી કેમ ઢીલી પડી ગઈ છે?'(53)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਜਬ ਤੇ ਗਏ ਅਖੇਟ ਤੁਮ ਤਬ ਤੇ ਮੈ ਦੁਖ ਪਾਇ ॥
jab te ge akhett tum tab te mai dukh paae |

(તેણે જવાબ આપ્યો) જ્યારથી તમે શિકાર પર નીકળ્યા છો ત્યારથી હું પ્રતિકૂળતામાં જીવી રહી છું.

ਘਾਯਲ ਜ੍ਯੋ ਘੂੰਮਤ ਰਹੀ ਬਿਨਾ ਤਿਹਾਰੇ ਰਾਇ ॥੫੪॥
ghaayal jayo ghoonmat rahee binaa tihaare raae |54|

'હું ઘાયલ વ્યક્તિની જેમ ફરતો રહ્યો છું.(54)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਬਾਤ ਬਹੀ ਅੰਬਿਯਨ ਲੈ ਗਈ ॥
baat bahee anbiyan lai gee |

પવન ફૂંકાયો, (તેથી) મારા કમળ જેવા ચહેરાની ચમક છીનવાઈ ગઈ

ਮੋ ਤਨ ਮੈਨੁਪਜਾਵਤਿ ਭਈ ॥
mo tan mainupajaavat bhee |

'એવો પવન ફૂંકાયો જેણે મારું ગાદલું સરકાવી દીધું અને મારામાં પ્રેમ-નિર્માણની ઇચ્છા જાગી.

ਤਬ ਮੈ ਲਏ ਅਧਿਕ ਪਸਵਾਰੇ ॥
tab mai le adhik pasavaare |

પછી મેં ઘણા વળાંક લીધા

ਜੈਸੇ ਮ੍ਰਿਗ ਸਾਯਕ ਕੇ ਮਾਰੇ ॥੫੫॥
jaise mrig saayak ke maare |55|

'હું હરણના ઘાયલ બચ્ચાની જેમ ફરું છું.(55)

ਤਾ ਤੇ ਲਰੀ ਮੋਤਿਯਨ ਛੂਟੀ ॥
taa te laree motiyan chhoottee |

આનાથી મોતીની સાંકળ તૂટી જાય છે,

ਉਡਗ ਸਹਿਤ ਨਿਸਿ ਜਨੁ ਰਵਿ ਟੂਟੀ ॥
auddag sahit nis jan rav ttoottee |

'મારો મોતીનો હાર તૂટી ગયો છે. ચંદ્રની રાત સૂર્યના કિરણો દ્વારા નાશ પામે છે.

ਹੌ ਅਤਿ ਦਖਿਤ ਮੈਨ ਸੌ ਭਈ ॥
hau at dakhit main sau bhee |

(હું) કામ કર્યા પછી ખૂબ ઉદાસ થઈ ગયો,

ਯਾ ਤੇ ਸੇਜ ਢੀਲ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੫੬॥
yaa te sej dteel hvai gee |56|

'પ્રેમ કર્યા વિના 1 હું વ્યથિત છું અને પરિણામે, મારી પથારી ઢીલી પડી ગઈ છે.(56)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤਵ ਦਰਸਨ ਲਖਿ ਚਿਤ ਕੋ ਮਿਟਿ ਗਯੋ ਸੋਕ ਅਪਾਰ ॥
tav darasan lakh chit ko mitt gayo sok apaar |

'તને જોઈને હવે મારી બધી ચિંતા ઓછી થઈ ગઈ.

ਜ੍ਯੋ ਚਕਵੀ ਪਤਿ ਆਪਨੇ ਦਿਵਕਰ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰ ॥੫੭॥
jayo chakavee pat aapane divakar nain nihaar |57|

'અને હું તમને જોઈ રહ્યો છું કે પક્ષી ચકવી જે રીતે ચંદ્રમાં સમાઈ જાય છે.'(57)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਯੌ ਰਾਜਾ ਰਾਨੀ ਬਰਮਾਯੋ ॥
yau raajaa raanee baramaayo |

આમ રાણીએ રાજાને ફસાવ્યો

ਘਰੀਕ ਬਾਤਨ ਸੋ ਉਰਝਾਯੋ ॥
ghareek baatan so urajhaayo |

આમ રાણીએ ઘરેલું મીઠી વાતો કરીને રાજાને ગળે લગાડ્યો.

ਪੁਨਿ ਤਾ ਸੌ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥
pun taa sau ih bhaat uchaaro |

પછી તેણે આમ કહ્યું

ਸੁਨੋ ਰਾਵ ਜੂ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥੫੮॥
suno raav joo bachan hamaaro |58|

અને પછી કહ્યું, 'મારી વાત સાંભળો મારા રાજા, (58)

ਹਮ ਤੁਮ ਕਰ ਮੇਵਾ ਦੋਊ ਲੇਹੀ ॥
ham tum kar mevaa doaoo lehee |

હું અને તમે બંને હાથમાં ફળ સાથે

ਡਾਰਿ ਡਾਰਿ ਯਾ ਸਫ ਮੈ ਦੇਹੀ ॥
ddaar ddaar yaa saf mai dehee |

'આપણે બંને સુલતાનને ખાઈશું અને પછી તેમને સાદડી તરફ ફેંકીશું.

ਹਮ ਦੋਊ ਦਾਵ ਇਹੈ ਬਦ ਡਾਰੈ ॥
ham doaoo daav ihai bad ddaarai |

અમે બંને તે શરત કરીશું.

ਸੋ ਹਾਰੈ ਜਿਹ ਪਰੈ ਕਿਨਾਰੈ ॥੫੯॥
so haarai jih parai kinaarai |59|

'અમે બંને કેન્દ્રમાં લક્ષ્ય રાખીશું અને જે ધાર પર પહોંચશે તે હારી જશે.'(59)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤਬ ਦੁਹੂੰਅਨ ਮੇਵਾ ਲਯੋ ਐਸੇ ਬੈਨ ਬਖਾਨਿ ॥
tab duhoonan mevaa layo aaise bain bakhaan |

આ અંગે નિર્ણય કરીને, તેઓએ સુલતાનોને લીધો.

ਚਤੁਰਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਅਤਿ ਚਿਤ ਹੁਤੋ ਇਹੀ ਬੀਚ ਗਯੋ ਜਾਨਿ ॥੬੦॥
chatur nripat at chit huto ihee beech gayo jaan |60|

રાજા ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી હતો અને તેણે રહસ્યની કલ્પના કરી હતી, (60)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਤਬ ਰਾਜੈ ਇਹ ਬਚਨ ਉਚਾਰੀ ॥
tab raajai ih bachan uchaaree |

ત્યારે રાજાએ આમ કહ્યું,

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਕੋਕਿਲਾ ਪਿਆਰੀ ॥
sun raanee kokilaa piaaree |

અને તેણે કહ્યું, 'સાંભળો, મારી પ્રિય કોકિલા રાણી,

ਏਕ ਹਰਾਇ ਮ੍ਰਿਗਹਿ ਮੈ ਆਯੋ ॥
ek haraae mrigeh mai aayo |

મેં એક હરણને હરાવ્યું છે.

ਕੰਪਤ ਬੂਟ ਮੈ ਦੁਰਿਯੋ ਡਰਾਯੋ ॥੬੧॥
kanpat boott mai duriyo ddaraayo |61|

'મેં હમણાં જ એક હરણને હરાવ્યું છે અને, ભયભીત, તે ઝાડીઓમાં છુપાયેલું છે.' (61)

ਹੌਡੀ ਬਾਤ ਮੂੰਡ ਇਹ ਆਨੀ ॥
hauaddee baat moondd ih aanee |

(રાજા રિસાલુ) એ હોડી રાજાના માથા પર આ વસ્તુ મૂકી છે,

ਮ੍ਰਿਗ ਪੈ ਕਰਿ ਕੋਕਿਲਾ ਪਛਾਨੀ ॥
mrig pai kar kokilaa pachhaanee |

જ્યારે રાજાએ તેને આ કહ્યું, ત્યારે તેણે સ્વીકાર્યું કે રાજા ખરેખર હરણ વિશે વાત કરી રહ્યો હતો.

ਕਹੇ ਤੌ ਤੁਰਤ ਤਾਹਿ ਹਨਿ ਲ੍ਯਾਊ ॥
kahe tau turat taeh han layaaoo |

(રાજાએ કહ્યું) જો તમે કહેશો તો હું તેને તરત મારી નાખીશ