શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 492


ਸੁਧਿ ਲੈ ਤਬ ਭੂਪ ਡਰਾਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਤਜਿ ਸਸਤ੍ਰਨ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਪਾਇ ਪਰਿਯੋ ॥
sudh lai tab bhoop ddaraatur hvai taj sasatran sayaam ke paae pariyo |

ત્યારે રાજાએ પોતાની જાતને કાબૂમાં રાખીને, ભયભીત થઈને, પોતાનાં શસ્ત્રોનો ત્યાગ કરીને, કૃષ્ણના ચરણોમાં પડીને કહ્યું, “હે પ્રભુ! મને મારશો નહીં

ਬਧ ਮੋਰ ਕਰੋ ਨ ਅਬੈ ਪ੍ਰਭੁ ਜੂ ਨ ਲਹਿਓ ਤੁਮਰੋ ਬਲੁ ਭੂਲਿ ਪਰਿਯੋ ॥
badh mor karo na abai prabh joo na lahio tumaro bal bhool pariyo |

મેં તમારી શક્તિને યોગ્ય રીતે સમજી નથી.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਭਯੋ ਘਿਘਯਾਤ ਘਨੋ ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਵੈ ਸਰਨਾਗਤਿ ਐਸੇ ਰਰਿਯੋ ॥
eih bhaat bhayo ghighayaat ghano nrip tvai saranaagat aaise rariyo |

આ રીતે, આશ્રયમાં આવીને, રાજા તેને આવી દુર્દશામાં જોઈને રડ્યો,

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਇਹ ਭੂਪ ਕੀ ਦੇਖਿ ਦਸਾ ਕਰੁਣਾਨਿਧਿ ਲਾਜਿ ਭਰਿਯੋ ॥੧੯੪੬॥
kab sayaam kahai ih bhoop kee dekh dasaa karunaanidh laaj bhariyo |1946|

કૃષ્ણ દયાથી ભરેલા હતા.1946.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਬਾਚ ਹਲੀ ਸੋ ॥
kaanrah joo baach halee so |

બલરામને સંબોધિત કૃષ્ણનું ભાષણ:

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥
tottak chhand |

ટોટક સ્ટેન્ઝા

ਇਹ ਦੈ ਰੇ ਹਲੀ ਕਹਿਯੋ ਛੋਰ ਅਬੈ ॥
eih dai re halee kahiyo chhor abai |

(શ્રી કૃષ્ણ) બોલ્યા, હે બલરામ! હવે છોડી દો

ਮਨ ਤੇ ਤਜਿ ਕ੍ਰੋਧ ਕੀ ਬਾਤ ਸਬੈ ॥
man te taj krodh kee baat sabai |

“હે બલરામ! હવે તેને છોડી દો અને તમારા મનમાંથી ગુસ્સો દૂર કરો

ਕਹਿਓ ਕਿਉ ਹਮ ਸੋ ਇਹ ਜੂਝ ਚਹਿਯੋ ॥
kahio kiau ham so ih joojh chahiyo |

(બલરામે શ્રી કૃષ્ણને પૂછ્યું) મને કહો કે તે અમારી સાથે કેમ લડવા માગે છે.

ਤਬ ਯੌ ਹਸਿ ਕੈ ਜਦੁਰਾਇ ਕਹਿਯੋ ॥੧੯੪੭॥
tab yau has kai jaduraae kahiyo |1947|

ત્યારે બલરામે કહ્યું, "તે અમારી સાથે કેમ લડે છે?" ત્યારે કૃષ્ણે હસતાં હસતાં જવાબ આપ્યો, 1947

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોર્થા

ਬਡੋ ਸਤ੍ਰ ਜੋ ਹੋਇ ਤਜਿ ਸਸਤ੍ਰਨ ਪਾਇਨ ਪਰੈ ॥
baddo satr jo hoe taj sasatran paaein parai |

જેઓ મહાન શત્રુ બને છે અને શસ્ત્રો છોડે છે અને તેમના પગ પર પડે છે,

ਨੈਕੁ ਨ ਕਰਿ ਚਿਤ ਰੋਹਿ ਬਡੇ ਨ ਬਧ ਤਾ ਕੋ ਕਰਤ ॥੧੯੪੮॥
naik na kar chit rohi badde na badh taa ko karat |1948|

"જો કોઈ મોટો શત્રુ, તેના શસ્ત્રોનો ત્યાગ કરીને, તમારા પગ પર પડે, તો મનના તમામ ક્રોધનો ત્યાગ કરીને, મહાન લોકો તેને મારતા નથી." 1948.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

ડોરહા

ਜਰਾਸੰਧਿ ਕੋ ਛੋਰਿ ਪ੍ਰਭ ਕਹਿਯੋ ਕਹਾ ਸੁਨ ਲੇਹੁ ॥
jaraasandh ko chhor prabh kahiyo kahaa sun lehu |

શ્રી કૃષ્ણએ (રાજા) જરાસંધને છોડી દીધો અને કહ્યું, (હે રાજા!) હું જે કહું તે સાંભળો.

ਜੋ ਬਤੀਯਾ ਤੁਹਿ ਸੋ ਕਹੋ ਤੁਮ ਤਿਨ ਮੈ ਚਿਤੁ ਦੇਹੁ ॥੧੯੪੯॥
jo bateeyaa tuhi so kaho tum tin mai chit dehu |1949|

જરાસંધને મુક્ત કરતાં ભગવાને કહ્યું, “હે દયાળુ! હું તમને જે કહું છું તે ધ્યાનથી સાંભળો.1949.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਰੇ ਨ੍ਰਿਪ ਨਿਆਇ ਸਦਾ ਕਰੀਓ ਦੁਖੁ ਦੈ ਕੇ ਅਨ੍ਯਾਇ ਨ ਅਨਾਥਹ ਦੀਜੋ ॥
re nrip niaae sadaa kareeo dukh dai ke anayaae na anaathah deejo |

“હે રાજા! હંમેશા ન્યાય કરો અને લાચાર સાથે ક્યારેય અન્યાય ન કરો

ਅਉਰ ਜਿਤੇ ਜਨ ਹੈ ਤਿਨ ਦੈ ਕਛੁ ਕੈ ਕੈ ਕ੍ਰਿਪਾ ਸਭ ਤੇ ਜਸੁ ਲੀਜੋ ॥
aaur jite jan hai tin dai kachh kai kai kripaa sabh te jas leejo |

દાનમાં કંઈક આપીને પ્રશંસા કમાઓ

ਬਿਪਨ ਸੇਵ ਸਦਾ ਕਰੀਯੋ ਦਗ ਬਾਜਨ ਜੀਵਤ ਜਾਨ ਨ ਦੀਜੋ ॥
bipan sev sadaa kareeyo dag baajan jeevat jaan na deejo |

“બ્રાહ્મણોની સેવા કરો, છેતરનારાઓને જીવતા ન રહેવા દો

ਔ ਹਮ ਸੋ ਸੰਗ ਛਤ੍ਰਨਿ ਕੇ ਕਬਹੂ ਰਿਸ ਮਾਡ ਕੈ ਜੁਧ ਨ ਕੀਜੋ ॥੧੯੫੦॥
aau ham so sang chhatran ke kabahoo ris maadd kai judh na keejo |1950|

અમારા જેવા ક્ષત્રિયો સાથે ક્યારેય યુદ્ધમાં ભાગ ન લેવો.” 1950.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਜਰਾਸੰਧਿ ਸਿਰ ਨਾਇ ਕੈ ਧਾਮਿ ਗਯੋ ਪਛੁਤਾਇ ॥
jaraasandh sir naae kai dhaam gayo pachhutaae |

(રાજા) જરાસંધે માથું નમાવ્યું અને પસ્તાવો કરીને ઘરે ગયો.

ਇਤ ਗ੍ਰਿਹਿ ਆਏ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਹਰਖਿ ਹੀਏ ਹੁਲਸਾਇ ॥੧੯੫੧॥
eit grihi aae sayaam joo harakh hee hulasaae |1951|

જરાસંધ, માથું નમાવીને અને પસ્તાવો કરીને, પોતાના ઘરે ગયો અને આ બાજુ, કૃષ્ણ, પ્રસન્ન થઈને, તેમના ઘરે આવ્યા.1951.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਜਰਾਸੰਧਿ ਪਕਰ ਕੈ ਛੋਰਬੋ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤੰ ॥
eit sree bachitr naattak granthe krisanaavataare jaraasandh pakar kai chhorabo dhiaae samaapatan |

બચિત્તર નાટકમાં કૃષ્ણાવતારમાં “જરાસંધની ધરપકડ અને મુક્તિ” નામના પ્રકરણનો અંત.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਸੁਨਤ ਜੀਤ ਫੂਲੇ ਸਭ ਆਵਹਿ ॥
sunat jeet foole sabh aaveh |

(ભગવાન કૃષ્ણનું) સાંભળીને બધા (યાદવો) આનંદથી આવે છે,

ਨ੍ਰਿਪ ਛੋਰਿਯੋ ਸੁਨਿ ਸੀਸੁ ਢੁਰਾਵਹਿ ॥
nrip chhoriyo sun sees dturaaveh |

વિજયના સમાચાર સાંભળીને બધા ખુશ થઈ ગયા હતા, પરંતુ રાજા જરાસંધને મુક્ત કરવામાં આવ્યો છે તે જાણીને તેઓ દુઃખી થઈ ગયા હતા.

ਯਾ ਤੇ ਹਿਯਾਉ ਸਭਨ ਕਾ ਡਰਿਯੋ ॥
yaa te hiyaau sabhan kaa ddariyo |

આમ કરવાથી બધાના દિલ ડરે છે

ਕਹਤ ਸ੍ਯਾਮ ਘਟਿ ਕਾਰਜ ਕਰਿਯੋ ॥੧੯੫੨॥
kahat sayaam ghatt kaaraj kariyo |1952|

આનાથી બધાના મન ભયભીત થઈ ગયા હતા અને બધા કહેતા હતા કે કૃષ્ણે બરાબર કર્યું નથી.1952.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਾਜ ਕੀਯੋ ਲਰਕਾ ਹੂੰ ਕੋ ਸ੍ਯਾਮ ਜੀ ਐਸੋ ਬਲੀ ਤੁਮਰੇ ਕਰ ਆਯੋ ॥
kaaj keeyo larakaa hoon ko sayaam jee aaiso balee tumare kar aayo |

બધાએ કહ્યું, “એટલા શક્તિશાળીને તેની કસ્ટડીમાંથી છોડાવીને કૃષ્ણે બાળકનું કામ કર્યું છે.

ਛੋਰਿ ਦਯੋ ਕਰ ਕੈ ਕਰੁਨਾ ਤਿਨ ਕਾਢਿ ਦਯੋ ਪੁਰ ਤੇ ਫਲੁ ਪਾਯੋ ॥
chhor dayo kar kai karunaa tin kaadt dayo pur te fal paayo |

તે અગાઉ છૂટી ગયો હતો અને તેના માટે અમને જે ઈનામ મળ્યું તે એ હતું કે અમારે અમારું શહેર છોડવું પડ્યું

ਐਸੇ ਅਜਾਨ ਨ ਕਾਮ ਕਰੈ ਜੋ ਕੀਯੋ ਹਰਿ ਤੈ ਕਹਿਯੋ ਸੀਸੁ ਢੁਰਾਯੋ ॥
aaise ajaan na kaam karai jo keeyo har tai kahiyo sees dturaayo |

તે બધાએ કૃષ્ણના બાળસહજ કૃત્ય પર દુઃખમાં નકારાત્મક રીતે માથું હલાવ્યું

ਛਾਡਿ ਦਯੋ ਨਹੀ ਜੀਤ ਅਬੈ ਅਰਿ ਅਉਰ ਚਮੂੰ ਬਹੁ ਲੈਨ ਪਠਾਯੋ ॥੧੯੫੩॥
chhaadd dayo nahee jeet abai ar aaur chamoon bahu lain patthaayo |1953|

તેના પર વિજય મેળવ્યા પછી, તેને હવે છોડી દેવામાં આવ્યો છે, વાસ્તવમાં આપણે સમજીએ છીએ કે તેને વધુ સૈન્ય લાવવા મોકલવામાં આવ્યો છે.1953.

ਏਕ ਕਹੈ ਮਥੁਰਾ ਕੋ ਚਲੋ ਇਕ ਫੇਰਿ ਕਹੈ ਨ੍ਰਿਪ ਲੈ ਦਲ ਐਹੈ ॥
ek kahai mathuraa ko chalo ik fer kahai nrip lai dal aaihai |

કોઈએ કહ્યું કે માતુરા પાછા જવું સારું રહેશે

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਤਿਹ ਕੇ ਤਬ ਸੰਗਿ ਕਹੋ ਭਟ ਕਉਨ ਸੋ ਜੂਝ ਮਚੈਹੋ ॥
sayaam kahai tih ke tab sang kaho bhatt kaun so joojh machaiho |

કોઈએ કહ્યું કે રાજા ફરીથી તેની સેના સાથે યુદ્ધ માટે આવશે અને પછી યુદ્ધના મેદાનમાં કોણ મરશે?

ਅਉਰ ਕਦਾਚ ਕੋਊ ਹਠ ਠਾਨ ਕੈ ਜਉ ਲਰਿ ਹੈ ਤਊ ਜੀਤ ਨ ਐ ਹੈ ॥
aaur kadaach koaoo hatth tthaan kai jau lar hai taoo jeet na aai hai |

અને જો કોઈ તેની સાથે લડે તો પણ તે જીતી શકશે નહીં

ਤਾ ਤੇ ਨ ਧਾਇ ਧਸੋ ਪੁਰ ਮੈ ਬਿਧਨਾ ਜੋਊ ਲੇਖ ਲਿਖਿਓ ਸੋਊ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥੧੯੫੪॥
taa te na dhaae dhaso pur mai bidhanaa joaoo lekh likhio soaoo hvai hai |1954|

તેથી અમે તરત જ શહેરમાં પાછા ન જઈ શકીએ, ભગવાન જે ઈચ્છે તે થશે અને ચાલો જોઈએ કે શું થાય છે.1954.

ਛਾਡਿਬੋ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਸੁਨ ਕੈ ਸਭ ਹੀ ਮਨਿ ਜਾਦਵ ਤ੍ਰਾਸ ਭਰੇ ॥
chhaaddibo bhoopat ko sun kai sabh hee man jaadav traas bhare |

રાજાની મુક્તિથી બધા યાદવો ભયભીત થઈ ગયા

ਨਿਧਿ ਨੀਰ ਕੇ ਭੀਤਰ ਜਾਇ ਬਸੇ ਮੁਖ ਤੇ ਸਭ ਐਸੇ ਚਲੇ ਸੁ ਰਰੇ ॥
nidh neer ke bheetar jaae base mukh te sabh aaise chale su rare |

અને તે બધા વિવિધ બાબતોની વાતો કરતા સમુદ્ર કિનારે રહેવા ગયા

ਕਿਨਹੂੰ ਨਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਅਪੁਨੇ ਪੁਰ ਕੀ ਪੁਨਿ ਓਰਿ ਕਉ ਪਾਇ ਧਰੇ ॥
kinahoon neh sayaam kahai apune pur kee pun or kau paae dhare |

અને તેમાંથી કોઈએ પણ શહેર (માતુરા) તરફ પગ ન નાખ્યો.

ਅਤਿ ਹੀ ਹੈ ਡਰੇ ਬਲਵੰਤ ਖਰੇ ਬਿਨੁ ਆਯੁਧ ਹੀ ਸਭ ਮਾਰਿ ਮਰੇ ॥੧੯੫੫॥
at hee hai ddare balavant khare bin aayudh hee sabh maar mare |1955|

બધા યોદ્ધાઓ, શસ્ત્રો વિના માર્યા ગયા, અત્યંત ગભરાયેલા, ત્યાં ઊભા હતા.1955.

ਸਿੰਧੁ ਪੈ ਜਾਇ ਖਰੇ ਭਏ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਸਿੰਧੁ ਹੂੰ ਤੇ ਸੁ ਕਛੂ ਕਰ ਚਾਹਿਯੋ ॥
sindh pai jaae khare bhe sayaam joo sindh hoon te su kachhoo kar chaahiyo |

કૃષ્ણ ગયા અને દરિયા કિનારે ઊભા રહ્યા અને તેમણે સમુદ્રને કંઈક કરવા સંબોધન કર્યું

ਛੋਰੁ ਕਹਿਯੋ ਭੂਅ ਛੋਰਿ ਦਈ ਤਨ ਕੈ ਧਨੁ ਕੋ ਜਿਹ ਲਉ ਸਰ ਬਾਹਿਯੋ ॥
chhor kahiyo bhooa chhor dee tan kai dhan ko jih lau sar baahiyo |

જ્યારે ધનુષ્યમાં તીર ફીટ કરતી વખતે સમુદ્રને પૃથ્વી ખાલી કરવાનું કહેવામાં આવ્યું,

ਕੰਚਨ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਕੈ ਦੀਏ ਤ੍ਯਾਰ ਭਲੇ ਕਿਨਹੂੰ ਤਿਨ ਕਉਨ ਅਚਾਹਿਯੋ ॥
kanchan ke grih kai dee tayaar bhale kinahoon tin kaun achaahiyo |

તેણે પૃથ્વી છોડી દીધી અને કોઈની ઇચ્છા વિના તેણે સુવર્ણ હવેલીઓ તૈયાર કરી

ਐਸੇ ਕਹੈ ਸਭ ਹੀ ਅਪਨੇ ਮਨਿ ਤੈ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਸਭ ਕੋ ਦੁਖ ਦਾਹਿਯੋ ॥੧੯੫੬॥
aaise kahai sabh hee apane man tai prabh joo sabh ko dukh daahiyo |1956|

આ જોઈને બધાએ મનમાં કહ્યું કે કૃષ્ણે બધાના દુઃખ દૂર કર્યા છે.1956.

ਜੋ ਸਨਕਾਦਿਕ ਕੈ ਰਹੇ ਸੇਵ ਘਨੀ ਤਿਨ ਕੇ ਹਰਿ ਹਾਥਿ ਨ ਆਏ ॥
jo sanakaadik kai rahe sev ghanee tin ke har haath na aae |

જેમણે સનક, સનંદન વગેરેની સેવા કરી, તેમનાથી પ્રભુનો સાક્ષાત્કાર થઈ શક્યો નહિ