શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1025


ਰੋਸ ਕਿਯੋ ਤਾ ਪੈ ਹਜਰਤਿ ਅਤਿ ॥
ros kiyo taa pai hajarat at |

રાજાને તેના પર ખૂબ ગુસ્સો આવ્યો.

ਮੁਹਿੰਮ ਸੈਦ ਖਾ ਕਰੀ ਬਿਕਟ ਮਤਿ ॥
muhinm said khaa karee bikatt mat |

સખત નાકવાળા સૈયદ ખાનને એક અભિયાન પર મોકલ્યો (તેને પકડવા).

ਤਾਹਿ ਮਿਲਾਇ ਬਹੁਰਿ ਗਹਿ ਲੀਨੋ ॥
taeh milaae bahur geh leeno |

તેને ફરી એકસાથે પકડ્યો

ਮੁਲਤਾਨ ਓਰ ਪਯਾਨੋ ਕੀਨੋ ॥੨॥
mulataan or payaano keeno |2|

અને મુલતાન ગયા. 2.

ਬੰਧ੍ਰਯੋ ਰਾਵ ਬਾਲਨ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
bandhrayo raav baalan sun paayo |

રાજાને પકડવામાં આવ્યો છે, (આ) સ્ત્રીઓએ સાંભળ્યું.

ਸਕਲ ਪੁਰਖ ਕੋ ਭੇਖ ਬਨਾਯੋ ॥
sakal purakh ko bhekh banaayo |

(તેઓ) બધા પુરુષો વેશપલટો.

ਬਾਲੋਚੀ ਸੈਨਾ ਸਭ ਜੋਰੀ ॥
baalochee sainaa sabh joree |

આખી બલોચી સેના એકઠી કરી

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਅਰਿ ਪ੍ਰਤਿਨਾ ਤੋਰੀ ॥੩॥
bhaat bhaat ar pratinaa toree |3|

અને દુશ્મનની સેનાને એકબીજા સાથે તોડી નાખી. 3.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਘੇਰਿ ਸੈਦ ਖਾ ਕੌ ਤ੍ਰਿਯਨ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਸੁਨਾਇ ॥
gher said khaa kau triyan aaise kahiyo sunaae |

મહિલાઓએ સૈયદ ખાનને ઘેરી લીધો અને કહ્યું,

ਕੈ ਹਮਰੋ ਪਤਿ ਛੋਰਿਯੈ ਕੈ ਲਰਿਯੈ ਸਮੁਹਾਇ ॥੪॥
kai hamaro pat chhoriyai kai lariyai samuhaae |4|

કાં તો અમારા પતિને છોડી દો અથવા સામેથી અમારી સાથે લડો. 4.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਸੈਦ ਖਾਨ ਐਸੇ ਬਚਨਨ ਸੁਨਿ ਪਾਇ ਕੈ ॥
said khaan aaise bachanan sun paae kai |

આવા શબ્દો સાંભળીને ખાને કહ્યું

ਚੜਿਯੋ ਜੋਰਿ ਦਲੁ ਪ੍ਰਬਲ ਸੁ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਕੈ ॥
charriyo jor dal prabal su kop badtaae kai |

અને ગુસ્સે થઈને મોટી સેના ભેગી કરીને કૂચ કરી.

ਹੈ ਗੈ ਪੈਦਲ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਦਏ ਸੰਘਾਰਿ ਕੈ ॥
hai gai paidal bahu bidh de sanghaar kai |

હાથી, ઘોડા, પગ વગેરેને શણગારીને

ਹੋ ਸੂਰਬੀਰ ਬਾਕਨ ਕੌ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਕੈ ॥੫॥
ho soorabeer baakan kau baan prahaar kai |5|

અને બાંકે યોદ્ધાઓ પર બાણ ચલાવીને (ઘણા પ્રકારના યુદ્ધ કર્યા) ॥5॥

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਬਜੀ ਭੇਰ ਭਾਰੀ ਮਹਾ ਸੂਰ ਗਾਜੇ ॥
bajee bher bhaaree mahaa soor gaaje |

ભારે તોફાન ફૂંકાયું છે અને મહાન યોદ્ધાઓ ગર્જના કરી રહ્યા છે.

ਬੰਧੇ ਬੀਰ ਬਾਨਾਨ ਬਾਕੇ ਬਿਰਾਜੇ ॥
bandhe beer baanaan baake biraaje |

સુંદર યોદ્ધાઓ ધનુષ્ય બાંધીને બેઠા છે.

ਕਿਤੇ ਸੂਲ ਸੈਥੀਨ ਕੇ ਘਾਇ ਘਾਏ ॥
kite sool saitheen ke ghaae ghaae |

ક્યાંક ત્રિશૂળ અને સાથીઓના ઘા છે.

ਮਰੇ ਜੂਝਿ ਜਾਹਾਨ ਮਾਨੋ ਨ ਆਏ ॥੬॥
mare joojh jaahaan maano na aae |6|

જેઓ (યુદ્ધના મેદાનમાં) લડતા મૃત્યુ પામ્યા છે તેઓ જાણે આ દુનિયામાં આવ્યા જ ન હોય. 6.

ਗਜੈ ਰਾਜ ਜੂਝੈ ਕਿਤੇ ਬਾਜ ਮਾਰੇ ॥
gajai raaj joojhai kite baaj maare |

કેટલાક હાથીઓ માર્યા ગયા છે અને કેટલાક ઘોડાઓ માર્યા ગયા છે.

ਕਹੂੰ ਰਾਜ ਘੂਮੈ ਕਹੂੰ ਤਾਜ ਡਾਰੇ ॥
kahoon raaj ghoomai kahoon taaj ddaare |

ક્યાંક રાજાઓ ફરતા હોય છે તો ક્યાંક મુગટ પડેલા હોય છે.

ਕਿਤੇ ਪਾਕ ਸਾਹੀਦ ਮੈਦਾਨ ਹੂਏ ॥
kite paak saaheed maidaan hooe |

યુદ્ધના મેદાનમાં કેટલા શહીદો પવિત્ર થયા છે

ਬਸੇ ਸ੍ਵਰਗ ਮੋ ਜਾਇ ਮਾਨੋ ਨ ਮੂਏ ॥੭॥
base svarag mo jaae maano na mooe |7|

અને તેઓ સ્વર્ગમાં સ્થાયી થયા છે જાણે તેઓ મૃત્યુ પામ્યા ન હોય. 7.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਖੈਰੀ ਜਾਹਿ ਖਗ ਗਹਿ ਮਾਰੈ ॥
khairee jaeh khag geh maarai |

ખૈરી તલવાર ધારણ કરનારાઓને મારી નાખતો,

ਗਿਰੈ ਭੂਮਿ ਨ ਰਤੀਕ ਸੰਭਾਰੈ ॥
girai bhoom na rateek sanbhaarai |

તેઓ જમીન પર પડતા હતા અને આખી રાત ટકી શક્યા ન હતા.

ਸੰਮੀ ਨਿਰਖਿ ਜਾਹਿ ਸਰ ਛੋਰੈ ॥
samee nirakh jaeh sar chhorai |

સમ્મી તેને જોઈને તીર છોડતો હતો,

ਏਕੈ ਬਾਨ ਮੂੰਡ ਅਰਿ ਤੋਰੈ ॥੮॥
ekai baan moondd ar torai |8|

(તે) એક તીર વડે દુશ્મનનું માથું ફાડી નાખતી. 8.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਖਗ ਪਰੇ ਕਹੂੰ ਖੋਲ ਝਰੇ ਕਹੂੰ ਟੂਕ ਗਿਰੇ ਛਿਤ ਤਾਜਨ ਕੇ ॥
khag pare kahoon khol jhare kahoon ttook gire chhit taajan ke |

ક્યાંક તલવારો પડી છે, ક્યાંક મ્યાન પડ્યા છે, તાજના ટુકડા જમીન પર પડ્યા છે.

ਅਰੁ ਬਾਨ ਕਹੂੰ ਬਰਛੀ ਕਤਹੂੰ ਕਹੂੰ ਅੰਗ ਕਟੇ ਬਰ ਬਾਜਨ ਕੇ ॥
ar baan kahoon barachhee katahoon kahoon ang katte bar baajan ke |

કેટલાક તીર, કેટલાક ભાલા અને ઘોડાના કેટલાક ભાગો કાપી નાખવામાં આવે છે.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਪਰੈ ਕਹੂੰ ਚੀਰ ਦਿਪੈ ਕਹੂੰ ਸੂੰਡ ਗਿਰੇ ਗਜਰਾਜਨ ਕੇ ॥
kahoon beer parai kahoon cheer dipai kahoon soondd gire gajaraajan ke |

ક્યાંક યોદ્ધાઓ પડ્યા છે, ક્યાંક બખ્તર સજાવવામાં આવી રહ્યું છે અને ક્યાંક હાથીઓની ડાળીઓ પડી છે.

ਅਤਿ ਮਾਰਿ ਪਰੀ ਨ ਸੰਭਾਰਿ ਰਹੀ ਸਭ ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਸੁਤ ਰਾਜਨ ਕੇ ॥੯॥
at maar paree na sanbhaar rahee sabh bhaaj chale sut raajan ke |9|

ઘણા લોકો માર્યા ગયા છે, (કોઈ) તેમની સંભાળ નથી લઈ રહ્યું અને દરેક ભાગી ગયા છે. 9.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਕੇਤੇ ਬਿਕਟ ਸੁਭਟ ਕਟਿ ਡਾਰੇ ॥
kete bikatt subhatt katt ddaare |

કેટલા ભયંકર નાયકો કાપવામાં આવ્યા છે.

ਕੇਤੇ ਕਰੀ ਹਨੇ ਮਤਵਾਰੇ ॥
kete karee hane matavaare |

ઘણા હાથીઓ માર્યા ગયા છે.

ਦਲ ਪੈਦਲ ਕੇਤੇ ਰਨ ਘਾਏ ॥
dal paidal kete ran ghaae |

યુદ્ધમાં કેટલા પાયદળ માર્યા ગયા?

ਜਿਯਤ ਬਚੇ ਲੈ ਪ੍ਰਾਨ ਪਰਾਏ ॥੧੦॥
jiyat bache lai praan paraae |10|

જેઓ જીવ બચાવીને ભાગી છૂટ્યા છે. 10.

ਖੈਰੀ ਸੰਮੀ ਜਾਤ ਭਈ ਤਹਾ ॥
khairee samee jaat bhee tahaa |

ખૈરી અને સમ્મી ત્યાં પહોંચ્યા

ਠਾਢੋ ਸੈਦ ਖਾਨ ਥੋ ਜਹਾ ॥
tthaadto said khaan tho jahaa |

જ્યાં સૈયદ ખાન ઊભો હતો.

ਨਿਜੁ ਹਥਿਯਹਿ ਜੰਜੀਰਹਿ ਡਾਰੇ ॥
nij hathiyeh janjeereh ddaare |

તેના હાથીઓની સાંકળો (પૃથ્વી પર) ફેંકી દીધી.

ਤਹੀ ਜਾਇ ਝਾਰੀ ਤਰਵਾਰੈ ॥੧੧॥
tahee jaae jhaaree taravaarai |11|

અને ત્યાં જાઓ અને તલવારો સાફ કરો. 11.

ਖੁਨਸਿ ਖਗ ਖਤ੍ਰਿਯਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥
khunas khag khatriyeh prahaariyo |

ખુંસ ખાધા પછી છત્રીએ યોદ્ધા પર તલવારનો પ્રહાર કર્યો.

ਪ੍ਰਥਮ ਕਰੀ ਕਰ ਕੌ ਕਟਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥
pratham karee kar kau katt ddaariyo |

પહેલા હાથીની થડ કાપવામાં આવી.

ਬਹੁਰਿ ਖਾਨ ਕੌ ਤੇਗ ਚਲਾਈ ॥
bahur khaan kau teg chalaaee |

પછી ખડગે ખાન પર હુમલો કર્યો.

ਗ੍ਰੀਵਾ ਬਚੀ ਨਾਕ ਪਰ ਆਈ ॥੧੨॥
greevaa bachee naak par aaee |12|

ગરદન તો બચી ગઈ, પણ નાક પર વાગી. 12.