શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 299


ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਾਜਰ ਨੈਨਿ ਦੀਏ ਮਨ ਮੋਹਤ ਈਗੁਰ ਕੀ ਬਿੰਦੁਰੀ ਜੁ ਬਿਰਾਜੈ ॥
kaajar nain dee man mohat eegur kee binduree ju biraajai |

આંખોમાં એક ચમક છે, જે મનને મોહી લે છે અને કપાળ પર શિંગરાફનું ટપકું છે.

ਟਾਡ ਭੁਜਾਨ ਬਨ੍ਰਹੀ ਕਟਿ ਕੇਹਿਰ ਪਾਇਨ ਨੂਪਰ ਕੀ ਧੁਨਿ ਬਾਜੈ ॥
ttaadd bhujaan banrahee katt kehir paaein noopar kee dhun baajai |

તેણીએ તેની આંખોમાં એન્ટિમોની અને તેના કપાળ પર ગોળાકાર ચિહ્ન મૂક્યું હતું, તેના હાથ સુંદર હતા, કમર સિંહની જેમ પાતળી હતી અને તેના પગમાંથી પાયલનો અવાજ આવતો હતો.

ਹਾਰ ਗਰੇ ਮੁਕਤਾਹਲ ਕੇ ਗਈ ਨੰਦ ਦੁਆਰਹਿ ਕੰਸ ਕੈ ਕਾਜੈ ॥
haar gare mukataahal ke gee nand duaareh kans kai kaajai |

રત્નોનો હાર પહેરીને તે કંસ દ્વારા સોંપાયેલ કાર્ય કરવા માટે નંદના દરવાજે પહોંચી.

ਬਾਸ ਸੁਬਾਸ ਬਸੀ ਸਭ ਹੀ ਤਨ ਆਨਨ ਮੈ ਸਸਿ ਕੋਟਿਕ ਲਾਜੈ ॥੮੪॥
baas subaas basee sabh hee tan aanan mai sas kottik laajai |84|

તેના શરીરમાંથી નીકળતી સુગંધ ચારેય દિશામાં ફેલાઈ ગઈ અને તેનો ચહેરો જોઈને ચંદ્ર પણ શરમાઈ ગયો.84.

ਜਸੁਧਾ ਬਾਚ ਪੂਤਨਾ ਪ੍ਰਤਿ ॥
jasudhaa baach pootanaa prat |

પૂતનાને સંબોધિત યશોદાનું ભાષણ:

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਬਹੁ ਆਦਰ ਕਰਿ ਪੂਛਿਓ ਜਸੁਮਤਿ ਬਚਨ ਰਸਾਲ ॥
bahu aadar kar poochhio jasumat bachan rasaal |

ખૂબ આદર સાથે જસોધાએ મીઠા શબ્દોમાં પૂછ્યું

ਆਸਨ ਪੈ ਬੈਠਾਇ ਕੈ ਕਹਿਓ ਬਾਤ ਕਹੁ ਬਾਲ ॥੮੫॥
aasan pai baitthaae kai kahio baat kahu baal |85|

યશોદાએ તેને માન આપ્યું અને તેના કલ્યાણ વિશે પૂછ્યું અને તેને આસન આપીને તે તેની સાથે વાત કરવા લાગી.85.

ਪੂਤਨਾ ਬਾਚ ਜਸੋਧਾ ਸੋ ॥
pootanaa baach jasodhaa so |

યશોદાને સંબોધિત પૂતનાનું ભાષણ:

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਮਹਰਿ ਤਿਹਾਰੇ ਸੁਤ ਸੁਨਿਓ ਜਨਮਿਓ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ॥
mahar tihaare sut sunio janamio roop anoop |

ચૌધરાણી! (મેં) સાંભળ્યું છે કે તમારા (ઘરે) અદ્વિતીય સ્વરૂપવાળા પુત્રનો જન્મ થયો છે.

ਮੋ ਗੋਦੀ ਦੈ ਦੂਧ ਕੋ ਹੋਵੈ ਸਭ ਕੋ ਭੂਪ ॥੮੬॥
mo godee dai doodh ko hovai sabh ko bhoop |86|

���હે માતા! મને ખબર પડી છે કે તમે એક અનન્ય બાળકને જન્મ આપ્યો છે, તેને મને આપો જેથી હું તેને મારું દૂધ પીવડાવી શકું, કારણ કે આ હોનહાર બાળક બધાનો સમ્રાટ બનશે.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਗੋਦ ਦਯੋ ਜਸੁਧਾ ਤਬ ਤਾ ਕੇ ਸੁ ਅੰਤ ਸਮੈ ਤਬ ਹੀ ਉਨਿ ਲੀਨੋ ॥
god dayo jasudhaa tab taa ke su ant samai tab hee un leeno |

પછી યશોદાએ કૃષ્ણને પોતાના ખોળામાં બેસાડી અને આ રીતે પૂતનાએ પોતાનો છેડો બોલાવ્યો

ਭਾਗ ਬਡੇ ਦੁਰ ਬੁਧਨਿ ਕੇ ਭਗਵਾਨਹਿ ਕੌ ਜਿਨਿ ਅਸਥਨ ਦੀਨੋ ॥
bhaag badde dur budhan ke bhagavaaneh kau jin asathan deeno |

પાપી બુદ્ધિની તે સ્ત્રી ખૂબ જ ભાગ્યશાળી હતી કારણ કે તેણે ભગવાનને તેના ટીટ્સમાંથી દૂધ પીવડાવ્યું હતું

ਛੀਰ ਰਕਤ੍ਰ ਸੁ ਤਾਹੀ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨ ਸੁ ਐਚ ਲਏ ਮੁਖ ਮੋ ਇਹ ਕੀਨੋ ॥
chheer rakatr su taahee ke praan su aaich le mukh mo ih keeno |

(કૃષ્ણે) આ કર્યું (કે) તેનો આત્મા અને લોહી પણ તેના મોંમાં દૂધ (તેમજ) લઈ ગયું.

ਜਿਉ ਗਗੜੀ ਤੁਮਰੀ ਤਨ ਲਾਇ ਕੈ ਤੇਲ ਲਏ ਤੁਚ ਛਾਡ ਕੈ ਪੀਨੋ ॥੮੭॥
jiau gagarree tumaree tan laae kai tel le tuch chhaadd kai peeno |87|

કૃષ્ણે તેના મોં વડે તેનું લોહી (દૂધને બદલે) ચૂસ્યું અને તેની જીવનશક્તિ જેવી કે કોલોસિન્થમાંથી તેલ દબાવવા અને ફિલ્ટર કરવું.87.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਪਾਪ ਕਰਿਓ ਬਹੁ ਪੂਤਨਾ ਜਾ ਸੋ ਨਰਕ ਡਰਾਇ ॥
paap kario bahu pootanaa jaa so narak ddaraae |

પુતનાએ એક મહાન પાપ કર્યું હતું, જેનો નરકોને પણ ડર લાગે છે.

ਅੰਤਿ ਕਹਿਯੋ ਹਰਿ ਛਾਡਿ ਦੈ ਬਸੀ ਬਿਕੁੰਠਹਿ ਜਾਇ ॥੮੮॥
ant kahiyo har chhaadd dai basee bikunttheh jaae |88|

પુતનાએ એવું મહાપાપ કર્યું છે, જે નરકને પણ ડરાવે છે, મરતી વખતે તેણે કહ્યું, હે કૃષ્ણ! મને છોડી દો, અને આટલું કહીને તે સ્વર્ગમાં ગઈ.88.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਦੇਹਿ ਛਿ ਕੋਸ ਪ੍ਰਮਾਨ ਭਈ ਪੁਖਰਾ ਜਿਮ ਪੇਟ ਮੁਖੋ ਨਲੂਆਰੇ ॥
dehi chhi kos pramaan bhee pukharaa jim pett mukho nalooaare |

પુતનાનું શરીર છ કોસ જેટલું મોટું થયું તેનું પેટ ટાંકી જેવું અને ચહેરો ગટર જેવો દેખાતો હતો.

ਡੰਡ ਦੁਕੂਲ ਭਏ ਤਿਹ ਕੇ ਜਨੁ ਬਾਰ ਸਿਬਾਲ ਤੇ ਸੇਖ ਪੂਆਰੇ ॥
ddandd dukool bhe tih ke jan baar sibaal te sekh pooaare |

તેના હાથ ટાંકીના બે કાંઠા જેવા હતા અને વાળ ટાંકી પર ફેલાયેલા મેલ જેવા હતા

ਸੀਸ ਸੁਮੇਰ ਕੋ ਸ੍ਰਿੰਗ ਭਯੋ ਤਿਹ ਆਖਨ ਮੈ ਪਰਗੇ ਖਡੂਆਰੇ ॥
sees sumer ko sring bhayo tih aakhan mai parage khaddooaare |

તેનું માથું સુમેરુ પર્વતની ટોચ જેવું થઈ ગયું અને તેની આંખોની જગ્યાએ મોટા ખાડાઓ દેખાયા

ਸਾਹ ਕੇ ਕੋਟ ਮੈ ਤੋਪ ਲਗੀ ਬਿਬ ਗੋਲਨ ਕੇ ਹ੍ਵੈ ਗਲੂਆਰੇ ॥੮੯॥
saah ke kott mai top lagee bib golan ke hvai galooaare |89|

તેણીની આંખોના ખાડાઓમાં, આંખની કીકીઓ રાજાના કિલ્લામાં નિશ્ચિત તોપોની જેમ દેખાતી હતી.89.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਅਸਥਨ ਮੁਖ ਲੈ ਕ੍ਰਿਸਨ ਤਿਹ ਊਪਰਿ ਸੋਇ ਗਏ ॥
asathan mukh lai krisan tih aoopar soe ge |

કૃષ્ણે તેનું સ્તન મોંમાં લીધું અને તેના પર સૂઈ ગયો.

ਧਾਇ ਤਬੈ ਬ੍ਰਿਜ ਲੋਕ ਸਭ ਗੋਦ ਉਠਾਇ ਲਏ ॥੯੦॥
dhaae tabai brij lok sabh god utthaae le |90|

કૃષ્ણ પોતાના મોંમાં પૂતનાનું ટીટું લઈને સૂઈ ગયા અને બ્રજના રહેવાસીઓએ તેમને જગાડ્યા.90.

ਕਾਟਿ ਕਾਟਿ ਤਨ ਏਕਠੋ ਕੀਯੋਬ ਤਾ ਕੋ ਢੇਰ ॥
kaatt kaatt tan ekattho keeyob taa ko dter |

લોકોએ તેના મૃતદેહને (એક જગ્યાએ) ભેગો કરીને ઢગલો કરી દીધો.

ਦੇ ਈਧਨ ਚਹੁੰ ਓਰ ਤੇ ਬਾਰਤ ਲਗੀ ਨ ਬੇਰ ॥੯੧॥
de eedhan chahun or te baarat lagee na ber |91|

લોકોએ પુતનાના શરીરના અંગો એકઠા કર્યા અને ચારેય બાજુ ફુલ લગાવીને બળી ગયા.91.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਜਬ ਹੀ ਨੰਦ ਆਇ ਹੈ ਗੋਕੁਲ ਮੈ ਲਈ ਬਾਸ ਸੁਬਾਸ ਮਹਾ ਬਿਸਮਾਨਿਓ ॥
jab hee nand aae hai gokul mai lee baas subaas mahaa bisamaanio |

જ્યારે નંદ ગોકુળમાં આવ્યા અને જે બન્યું તે જાણીને તેઓ અત્યંત આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા

ਲੋਕ ਸਬੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੋ ਬਿਰਤਾਤ ਕਹਿਓ ਸੁਨਿ ਕੈ ਮਨ ਮੈ ਡਰ ਪਾਨਿਓ ॥
lok sabai brij ko birataat kahio sun kai man mai ddar paanio |

જ્યારે લોકોએ તેને પુતનાની ગાથા સંભળાવી તો તેના મનમાં પણ ભય છવાઈ ગયો

ਸਾਚ ਕਹੀ ਬਸੁਦੇਵਹਿ ਮੋ ਪਹਿ ਸੋ ਪਰਤਛਿ ਭਈ ਹਮ ਜਾਨਿਓ ॥
saach kahee basudeveh mo peh so paratachh bhee ham jaanio |

તે વાસુદેવ દ્વારા આપવામાં આવેલ ક્ષતિ વિશે વિચારવા લાગ્યો, જે સાચું હતું અને તે દેખીતી રીતે તે જ જોઈ રહ્યો હતો.

ਤਾ ਦਿਨ ਦਾਨ ਅਨੇਕ ਦੀਯੋ ਸਭ ਬਿਪ੍ਰਨ ਬੇਦ ਅਸੀਸ ਬਖਾਨਿਓ ॥੯੨॥
taa din daan anek deeyo sabh bipran bed asees bakhaanio |92|

તે દિવસે નંદે બ્રાહ્મણોને વિવિધ રીતે દાન આપ્યું, જેમણે તેમને ઘણા આશીર્વાદ આપ્યા.92.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਬਾਲ ਰੂਪ ਹ੍ਵੈ ਉਤਰਿਓ ਦਯਾਸਿੰਧੁ ਕਰਤਾਰ ॥
baal roop hvai utario dayaasindh karataar |

દયાના સાગરના સર્જક, બાળકના રૂપમાં (જગતમાં) ઉતર્યા છે.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਉਧਾਰੀ ਪੂਤਨਾ ਭੂਮਿ ਉਤਾਰਿਯੋ ਭਾਰੁ ॥੯੩॥
pritham udhaaree pootanaa bhoom utaariyo bhaar |93|

ભગવાન, દયાના સાગર બાળકના રૂપમાં અવતર્યા છે અને પ્રથમ સ્થાને તેમણે પૃથ્વીને પુતનાના દૂષણમાંથી મુક્ત કરી છે.93.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਕੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਪੂਤਨਾ ਬਧਹਿ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥
eit sree dasam sakandh puraane bachitr naattak granthe pootanaa badheh dhiaae samaapatam sat subham sat |

બચિત્તર નાટકમાં દશમ સકંધ પુરાણ પર આધારિત "પુતનાની હત્યા" શીર્ષકવાળા પ્રકરણનો અંત.

ਅਥ ਨਾਮ ਕਰਣ ਕਥਨੰ ॥
ath naam karan kathanan |

હવે શરૂ થાય છે નામકરણ વિધિનું વર્ણન

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਬਾਸੁਦੇਵ ਗਰਗ ਕੋ ਨਿਕਟਿ ਲੈ ਕਹੀ ਜੁ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਇ ॥
baasudev garag ko nikatt lai kahee ju taeh sunaae |

બાસુદેવ 'ગર્ગ' (પ્રોહિત) પાસે ગયા અને તેમને (આ) કહ્યું અને કહ્યું,

ਗੋਕੁਲ ਨੰਦਹਿ ਕੇ ਭਵਨਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੋ ਤੁਮ ਜਾਇ ॥੯੪॥
gokul nandeh ke bhavan kripaa karo tum jaae |94|

પછી વાસુદેવે કુટુંબ-ગુરુ ગર્ગને વિનંતી કરી કે કૃપા કરીને નંદના ઘરે ગોકુળ જાઓ.94.

ਉਤੈ ਤਾਤ ਹਮਰੇ ਤਹਾ ਨਾਮ ਕਰਨ ਕਰਿ ਦੇਹੁ ॥
autai taat hamare tahaa naam karan kar dehu |

તેના (ઘરમાં) મારો પુત્ર છે. તેને 'નામ' આપો,

ਹਮ ਤੁਮ ਬਿਨੁ ਨਹੀ ਜਾਨਹੀ ਅਉਰ ਸ੍ਰਉਨ ਸੁਨ ਲੇਹੁ ॥੯੫॥
ham tum bin nahee jaanahee aaur sraun sun lehu |95|

મારો પુત્ર ત્યાં છે, કૃપા કરીને નામકરણની વિધિ કરો અને ધ્યાન રાખો કે તમારા અને મારા સિવાય અન્ય કોઈ તેનું રહસ્ય ન જાણે.95.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਬੇਗ ਚਲਿਯੋ ਦਿਜ ਗੋਕੁਲ ਕੋ ਬਸੁਦੇਵ ਮਹਾਨ ਕਹੀ ਸੋਈ ਮਾਨੀ ॥
beg chaliyo dij gokul ko basudev mahaan kahee soee maanee |

(ગર્ગ) બ્રાહ્મણ ઝડપથી ગોકુળ ગયો, (શું) મહાન બાસુદેવે કહ્યું, (તેણે) સ્વીકાર્યું.