શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 883


ਸਭ ਜਗ ਇੰਦ੍ਰ ਮਤੀ ਕੋ ਭਯੋ ॥੧॥
sabh jag indr matee ko bhayo |1|

થોડા સમય પછી રાજાનું અવસાન થયું અને આખું રાજ્ય ઈન્દર મતિના શાસન હેઠળ ગયું.(1)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਦਿਨ ਥੋਰਨ ਕੋ ਸਤ ਰਹਿਯੋ ਭਈ ਹਕੂਮਤਿ ਦੇਸ ॥
din thoran ko sat rahiyo bhee hakoomat des |

થોડા સમય માટે તેણીએ તેની પ્રામાણિકતા સાચવી,

ਰਾਜਾ ਜ੍ਯੋ ਰਾਜਹਿ ਕਿਯੋ ਭਈ ਮਰਦ ਕੇ ਭੇਸ ॥੨॥
raajaa jayo raajeh kiyo bhee marad ke bhes |2|

એક પુરુષ તરીકે માસ્કરેડિંગ કરીને તેણીએ અસરકારક રીતે શાસન કર્યું.(2)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਐਸਹਿ ਬਹੁਤ ਬਰਸ ਹੀ ਬੀਤੇ ॥
aaiseh bahut baras hee beete |

આ રીતે ઘણા વર્ષો વીતી ગયા

ਬੈਰੀ ਅਧਿਕ ਆਪਨੇ ਜੀਤੇ ॥
bairee adhik aapane jeete |

આ રીતે વર્ષો વીતી ગયા, અને તેણીએ ઘણા દુશ્મનો પર વિજય મેળવ્યો.

ਏਕ ਪੁਰਖ ਸੁੰਦਰ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
ek purakh sundar lakh paayo |

(તેણે) એક સુંદર માણસ જોયો

ਰਾਨੀ ਤਾ ਸੌ ਨੇਹ ਲਗਾਯੋ ॥੩॥
raanee taa sau neh lagaayo |3|

એકવાર તેણી એક સુંદર માણસને મળી, અને તેના પ્રેમમાં પડી.(3)

ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਾਨੀ ਕੋ ਲਾਗੀ ॥
adhik preet raanee ko laagee |

રાણી તેના (તેમના) પ્રેમમાં ઊંડી પડી ગઈ.

ਛੂਟੈ ਕਹਾ ਨਿਗੌਡੀ ਜਾਗੀ ॥
chhoottai kahaa nigauaddee jaagee |

રાની આ અજીબોગરીબ સ્નેહમાં ફસાઈ ગઈ હતી, જેમાંથી મુક્ત થઈ શકી નહોતી.

ਰੈਨਿ ਪਰੀ ਤਿਹ ਤੁਰਤ ਬੁਲਾਯੋ ॥
rain paree tih turat bulaayo |

રાત પડી એટલે તરત જ તેને બોલાવવામાં આવ્યો

ਕੇਲ ਦੁਹੂੰਨਿ ਮਿਲਿ ਅਧਿਕ ਮਚਾਯੋ ॥੪॥
kel duhoon mil adhik machaayo |4|

તેણી પેટની બિમારીથી પીડિત હોવાનો ઢોંગ કરતી હતી, અને કોઈ માણસ પ્રેમ કરતો નથી.(4)

ਰਹਤ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਤਾ ਸੌ ਭਯੋ ॥
rahat bahut din taa sau bhayo |

ઘણા દિવસો સુધી તેની સાથે રહીને

ਗਰਭ ਇੰਦ੍ਰ ਮਤਿਯਹਿ ਰਹਿ ਗਯੋ ॥
garabh indr matiyeh reh gayo |

થોડા દિવસો વીતી ગયા ત્યારે ઈન્દર માતિ ગર્ભવતી થઈ.

ਉਦਰ ਰੋਗ ਕੋ ਨਾਮ ਨਿਕਾਰਿਯੋ ॥
audar rog ko naam nikaariyo |

(તેણે તેણીને કહ્યું) પેટનો રોગ

ਕਿਨੂੰ ਪੁਰਖ ਨਹਿ ਭੇਦ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੫॥
kinoo purakh neh bhed bichaariyo |5|

તેણીએ પેટની બિમારીથી પીડિત હોવાનો ડોળ કર્યો, અને કોઈ પણ માણસ રહસ્યને પારખી શક્યો નહીં.(5)

ਨਵ ਮਾਸਨ ਬੀਤੇ ਸੁਤ ਜਨਿਯੋ ॥
nav maasan beete sut janiyo |

નવ મહિના પછી તેણીએ (એક) પુત્રને જન્મ આપ્યો.

ਮਾਨੌ ਆਪੁ ਮੈਨ ਸੋ ਬਨਿਯੋ ॥
maanau aap main so baniyo |

નવ મહિના પછી, તેણીએ એક પુત્રને જન્મ આપ્યો, જે કામદેવ જેવો દેખાતો હતો.

ਏਕ ਨਾਰਿ ਕੇ ਘਰ ਮੈ ਧਰਿਯੋ ॥
ek naar ke ghar mai dhariyo |

(તેને) સ્ત્રીના ઘરમાં મૂક્યો

ਤਾ ਕੋ ਧਾਮ ਦਰਬੁ ਸੋ ਭਰਿਯੋ ॥੬॥
taa ko dhaam darab so bhariyo |6|

તેણીએ તેને એક સ્ત્રી-મિત્રના ઘરે છોડી દીધી અને તેણીને ઘણી સંપત્તિ આપી.(6)

ਕਾਹੂ ਕਹੋ ਬਾਤ ਇਹ ਨਾਹੀ ॥
kaahoo kaho baat ih naahee |

આ વાત કોઈને ના કહે.

ਯੋ ਕਹਿ ਫਿਰਿ ਆਈ ਘਰ ਮਾਹੀ ॥
yo keh fir aaee ghar maahee |

તેણીને આ વાત કોઈને ન જણાવવા ઠપકો આપીને તે પાછો ફર્યો.

ਦੁਤਿਯ ਕਾਨ ਕਿਨਹੂੰ ਨਹਿ ਜਾਨਾ ॥
dutiy kaan kinahoon neh jaanaa |

બીજા કોઈએ સમાચાર સાંભળ્યા નહીં

ਕਹਾ ਕਿਯਾ ਤਿਯ ਕਹਾ ਬਖਾਨਾ ॥੭॥
kahaa kiyaa tiy kahaa bakhaanaa |7|

રાનીએ શું કર્યું અને કહ્યું, કોઈ શરીર સંજોગોને સમજી શકતું નથી.(7)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤਾ ਕੇ ਕਛੂ ਨ ਧਨ ਹੁਤੋ ਦਿਯਾ ਜਰਾਵੈ ਧਾਮ ॥
taa ke kachhoo na dhan huto diyaa jaraavai dhaam |

જેની પાસે પૈસા નહોતા અને કોઈ સુધારણા ન હતી,

ਤਾ ਕੇ ਘਰ ਮੈ ਸੌਪ੍ਯੋ ਰਾਨੀ ਕੋ ਸੁਤ ਰਾਮ ॥੮॥
taa ke ghar mai sauapayo raanee ko sut raam |8|

રાનીના પુત્રને તે પરિવારને સોંપવામાં આવ્યો હતો.(8)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਰਾਨੀ ਇਕ ਦਿਨ ਸਭਾ ਬਨਾਈ ॥
raanee ik din sabhaa banaaee |

રાનીએ એક દિવસ દરબાર કર્યો.

ਤਵਨ ਤ੍ਰਿਯਾਦਿਕ ਸਭੈ ਬੁਲਾਈ ॥
tavan triyaadik sabhai bulaaee |

રાણીએ એક દિવસ દરબારમાં બોલાવી બધી સ્ત્રીઓને બોલાવી.

ਜਬ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਕੇ ਸੁਤਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
jab tih triy ke suteh nihaariyo |

જ્યારે (રાણીએ) તે સ્ત્રીના પુત્રને જોયો

ਤਾ ਤੇ ਲੈ ਅਪਨੋ ਕਰਿ ਪਾਰਿਯੋ ॥੯॥
taa te lai apano kar paariyo |9|

તેણીએ મહિલાને તેના પુત્ર સાથે પણ આમંત્રણ આપ્યું અને અદાલતમાં તેણીએ તેને લઈ ગયો અને દત્તક લીધો.(9)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਲੈ ਪਾਰਕ ਕਰਿ ਪਾਲਿਯੋ ਕਿਨੂੰ ਨ ਪਾਯੋ ਭੇਦ ॥
lai paarak kar paaliyo kinoo na paayo bhed |

તેણીએ પુત્રને દત્તક લીધો અને કોઈ શરીર રહસ્યને સમજી શક્યું નહીં,

ਰਮਾ ਸਾਸਤ੍ਰ ਕੋ ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਉਚਰਿ ਨ ਸਾਕਹਿ ਬੇਦ ॥੧੦॥
ramaa saasatr ko sur asur uchar na saakeh bed |10|

અને સ્ત્રી શાસ્ત્રોનું ચરિત્ર, દેવતાઓ અને દાનવો પણ સમજી શક્યા નથી.(10)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਸਤਾਵਨੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੫੭॥੧੦੭੧॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade sataavano charitr samaapatam sat subham sat |57|1071|afajoon|

આશીર્વાદ સાથે પૂર્ણ થયેલ રાજા અને મંત્રીની શુભ ચરિત્રની વાર્તાલાપની પચાસમી ઉપમા. (57) (1069)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਕਾਸਮੀਰ ਕੇ ਸਹਰ ਮੈ ਬੀਰਜ ਸੈਨ ਨਰੇਸ ॥
kaasameer ke sahar mai beeraj sain nares |

કાશ્મીરના એક શહેરમાં બિરાજ સેન નામના રાજા રહેતા હતા.

ਤਾ ਕੇ ਦਲ ਕੇ ਬਲਹੁ ਤੇ ਕੰਪਤਿ ਹੁਤੋ ਸੁਰੇਸ ॥੧॥
taa ke dal ke balahu te kanpat huto sures |1|

તેની પાસે એટલી પ્રચંડ શક્તિ હતી કે, દેવ ઈન્દ્ર પણ ડરતા હતા.(1)

ਚਿਤ੍ਰ ਦੇਵਿ ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਬੁਰੀ ਹ੍ਰਿਦੈ ਜਿਹ ਬੁਧਿ ॥
chitr dev taa kee triyaa buree hridai jih budh |

ચિત્રદેવી તેમની પત્ની હતી જે નકલી બુદ્ધિ ધરાવતી હતી.

ਮੰਦ ਸੀਲ ਜਾ ਕੋ ਰਹੈ ਚਿਤ ਕੀ ਰਹੈ ਕੁਸੁਧਿ ॥੨॥
mand seel jaa ko rahai chit kee rahai kusudh |2|

તેણી ન તો નમ્ર હતી કે ન તો હૃદયની સારી.(2)

ਬੋਲਿ ਰਸੋਯਹਿ ਤਿਨ ਕਹੀ ਇਹ ਰਾਜੈ ਬਿਖਿ ਦੇਹੁ ॥
bol rasoyeh tin kahee ih raajai bikh dehu |

તેણીએ તેના રસોઈયાને રાજાને ઝેર આપવા કહ્યું,

ਬਹੁਤੁ ਬਢੈਹੌ ਹੌ ਤੁਮੈ ਅਬੈ ਅਧਿਕ ਧਨ ਲੇਹੁ ॥੩॥
bahut badtaihau hau tumai abai adhik dhan lehu |3|

અને, બદલામાં, તેણીએ તેને ઘણી સંપત્તિ આપવાનું વચન આપ્યું હતું.(3)

ਤਾ ਕੀ ਕਹੀ ਨ ਤਿਨ ਕਰੀ ਤਬ ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ ਬਨਾਇ ॥
taa kee kahee na tin karee tab triy charit banaae |

પરંતુ તેણે સ્વીકાર્યું નહીં. પછી સ્ત્રીએ અધમ ચિતાર કર્યું,

ਰਾਜਾ ਕੌ ਨਿਉਤਾ ਕਹਿਯੋ ਸਊਅਨ ਸਹਿਤ ਬੁਲਾਇ ॥੪॥
raajaa kau niautaa kahiyo saooan sahit bulaae |4|

અને તેણીએ રાજાને તેના તમામ મંત્રીઓ સાથે રાત્રિભોજન માટે આમંત્રણ આપ્યું.(4)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਰਾਜਾ ਸਊਅਨ ਸਹਿਤ ਬੁਲਾਯੋ ॥
raajaa saooan sahit bulaayo |

રાજાને સહજતાથી બોલાવ્યા