શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 246


ਹਣੇ ਭੂਮ ਮਾਥੰ ॥੪੪੦॥
hane bhoom maathan |440|

આ સમાચાર સાંભળીને તેણે ભારે દુઃખમાં પોતાનું માથું પૃથ્વી પર પછાડ્યું.440.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਵਤਾਰ ਕੁੰਭਕਰਨ ਬਧਹਿ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ॥
eit sree bachitr naattake raamavataar kunbhakaran badheh dhayaae samaapatam sat |

બચિત્તર નાટકમાં રામાવતારમાં ���ધ કિલિંગ ઓફ કુંભકરણ��� નામના પ્રકરણનો અંત

ਅਥ ਤ੍ਰਿਮੁੰਡ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥
ath trimundd judh kathanan |

હવે ત્રિમુંડ સાથેના યુદ્ધનું વર્ણન શરૂ થાય છે:

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥
rasaaval chhand |

રસાવલ શ્લોક

ਪਠਯੋ ਤੀਨ ਮੁੰਡੰ ॥
patthayo teen munddan |

(પછી રાવણે) રાક્ષસ ત્રિમુંડાને મોકલ્યો

ਚਲਯੋ ਸੈਨ ਝੁੰਡੰ ॥
chalayo sain jhunddan |

હવે રાવણે રાક્ષસ ત્રિમુંડને મોકલ્યો જેણે સેનાના વડા પર કૂચ કરી

ਕ੍ਰਿਤੀ ਚਿਤ੍ਰ ਜੋਧੀ ॥
kritee chitr jodhee |

(તે) એક યોદ્ધા હતો જેણે યુદ્ધનો રંગ પહેર્યો હતો

ਮੰਡੇ ਪਰਮ ਕ੍ਰੋਧੀ ॥੪੪੧॥
mandde param krodhee |441|

તે યોદ્ધાઓ પોટ્રેટ અને સર્વોચ્ચ પ્રકોપના રાક્ષસ જેવા અનન્ય હતા.441.

ਬਕੈਂ ਮਾਰ ਮਾਰੰ ॥
bakain maar maaran |

માર લાઉ, માર લાઉ, બોલતા

ਤਜੈ ਬਾਣ ਧਾਰੰ ॥
tajai baan dhaaran |

તેણે ‘કિલ, કીલ’ની બૂમો પાડી અને તીરોનો પ્રવાહ છોડ્યો,

ਹਨੂਮੰਤ ਕੋਪੇ ॥
hanoomant kope |

(તેની સામે) ક્રોધ સાથે હનુમાન

ਰਣੰ ਪਾਇ ਰੋਪੇ ॥੪੪੨॥
ranan paae rope |442|

ભારે ક્રોધ સાથે હનુમાન યુદ્ધના મેદાનમાં મક્કમ પગ સાથે ઊભા રહ્યા.442.

ਅਸੰ ਛੀਨ ਲੀਨੋ ॥
asan chheen leeno |

(હનુમાને ત્રિમુંડના હાથમાંથી તલવાર છીનવી લીધી).

ਤਿਸੀ ਕੰਠਿ ਦੀਨੋ ॥
tisee kantth deeno |

હનુમાને તે રાક્ષસની તલવાર પકડી લીધી અને તેની ગરદન પર તમાચો માર્યો.

ਹਨਯੋ ਖਸਟ ਨੈਣੰ ॥
hanayo khasatt nainan |

(આમ) છ આંખોવાળા (ત્રિમુંડ) ને મારી નાખ્યા.

ਹਸੇ ਦੇਵ ਗੈਣੰ ॥੪੪੩॥
hase dev gainan |443|

તે છ આંખોવાળો રાક્ષસ માર્યો ગયો, જેને જોઈને દેવો આકાશમાં હસ્યા.443.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਰਾਮਵਤਾਰ ਤ੍ਰਿਮੁੰਡ ਬਧਹ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ॥
eit sree bachitr naattak raamavataar trimundd badhah dhayaae samaapatam sat |

બચત્તર નાટકમાં રામાવતારમાં ���ત્રિમંડની હત્યા��� નામના પ્રકરણનો અંત.

ਅਥ ਮਹੋਦਰ ਮੰਤ੍ਰੀ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥
ath mahodar mantree judh kathanan |

હવે મંત્રી મહોદર સાથે યુદ્ધનું વર્ણન શરૂ કરો:

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥
rasaaval chhand |

રસાવલ શ્લોક

ਸੁਣਯੋ ਲੰਕ ਨਾਥੰ ॥
sunayo lank naathan |

લંકાના ભગવાન (રાવણે) સાંભળ્યું (ત્રિમુંડનું મૃત્યુ).

ਧੁਣੇ ਸਰਬ ਮਾਥੰ ॥
dhune sarab maathan |

જ્યારે રાવણે તેના યોદ્ધાઓના વિનાશના સમાચાર સાંભળ્યા ત્યારે તેણે અત્યંત વેદનામાં પોતાનું કપાળ પકડી લીધું.

ਕਰਯੋ ਮਦ ਪਾਣੰ ॥
karayo mad paanan |

(પછી) દારૂ પીધો

ਭਰੇ ਬੀਰ ਮਾਣੰ ॥੪੪੪॥
bhare beer maanan |444|

(તેની વેદનાને ભૂલી જવા માટે), તેણે તેના અભિમાનમાં દારૂ પીધો.444.

ਮਹਿਖੁਆਸ ਕਰਖੈਂ ॥
mahikhuaas karakhain |

ભારપૂર્વક ધનુષ્ય ખેંચ્યું

ਸਰੰਧਾਰ ਬਰਖੈਂ ॥
sarandhaar barakhain |

ધનુષ ખેંચવાનો અવાજ સંભળાતો હતો અને તીર વરસી રહ્યા હતા,

ਮਹੋਦ੍ਰਾਦਿ ਵੀਰੰ ॥
mahodraad veeran |

અને દર્દી યોદ્ધાઓ

ਹਠੇ ਖਗ ਧੀਰੰ ॥੪੪੫॥
hatthe khag dheeran |445|

મહોદર જેવા નિરંતર યોદ્ધાઓ તેમની તલવારો પકડીને સહનશીલતા સાથે મક્કમપણે ઊભા રહ્યા.445.

ਮੋਹਣੀ ਛੰਦ ॥
mohanee chhand |

મોહિની સ્ટેન્ઝા

ਢਲ ਹਲ ਸੁਢਲੀ ਢੋਲਾਣੰ ॥
dtal hal sudtalee dtolaanan |

ડોલતા ડ્રમ્સનો રણકાર છે.

ਰਣ ਰੰਗ ਅਭੰਗ ਕਲੋਲਾਣੰ ॥
ran rang abhang kalolaanan |

ઢાલ ઢોલની જેમ સંભળાઈ રહી હતી અને યુદ્ધના ઉત્તેજિત વાતાવરણને સંભળાઈ રહ્યું હતું

ਭਰਣੰਕ ਸੁ ਨਦੰ ਨਾਫੀਰੰ ॥
bharanank su nadan naafeeran |

નફીરી જોરથી સંભળાઈ રહી છે.

ਬਰਣੰਕਸੁ ਬਜੇ ਮਜੀਰੰ ॥੪੪੬॥
baranankas baje majeeran |446|

ચારેય દિશાઓ અને વિવિધ રંગોના નાના ઝાંઝના અવાજથી મુરલીનો અવાજ સંભળાયો.446.

ਭਰਣੰਕਸੁ ਭੇਰੀ ਘੋਰਾਣੰ ॥
bharanankas bheree ghoraanan |

વહેતી તરંગો પડઘો પાડે છે,

ਜਣੁ ਸਾਵਣ ਭਾਦੋ ਮੋਰਾਣੰ ॥
jan saavan bhaado moraanan |

સાવન માસમાં વાદળો જોઈને મોરના સમૂહનો પડઘો સંભળાતો હતો.

ਉਛਲੀਏ ਪ੍ਰਖਰੇ ਪਾਵੰਗੰ ॥
auchhalee prakhare paavangan |

પાંખોવાળા ઘોડા કૂદકે છે,

ਮਚੇ ਜੁਝਾਰੇ ਜੋਧੰਗੰ ॥੪੪੭॥
mache jujhaare jodhangan |447|

બખ્તરબંધ ઘોડો કૂદી પડ્યો અને યોદ્ધાઓ યુદ્ધમાં સમાઈ ગયા.447.

ਸਿੰਧੁਰੀਏ ਸੁੰਡੀ ਦੰਤਾਲੇ ॥
sindhuree sunddee dantaale |

વિશાળ દાંડીવાળા શક્તિશાળી હાથીઓ ફરે છે,

ਨਚੇ ਪਖਰੀਏ ਮੁਛਾਲੇ ॥
nache pakharee muchhaale |

થડ અને દાંડીવાળા હાથીઓ નશામાં આવી ગયા અને ભયાનક મૂંછોના યોદ્ધાઓ નાચ્યા.

ਓਰੜੀਏ ਸਰਬੰ ਸੈਣਾਯੰ ॥
orarree saraban sainaayan |

આખી સેના બૂમો પાડતી આવી છે

ਦੇਖੰਤ ਸੁ ਦੇਵੰ ਗੈਣਾਯੰ ॥੪੪੮॥
dekhant su devan gainaayan |448|

ત્યાં તમામ દળોની હિલચાલ હતી અને ગોબ્સે તેમને આકાશમાંથી જોયા.448.

ਝਲੈ ਅਵਝੜੀਯੰ ਉਝਾੜੰ ॥
jhalai avajharreeyan ujhaarran |

અડગ યોદ્ધાઓ નીચે પડી રહ્યા છે,

ਰਣ ਉਠੈ ਬੈਹੈਂ ਬਬਾੜੰ ॥
ran utthai baihain babaarran |

અત્યંત કઠોર યોદ્ધાઓના પ્રહારો સહન કરવામાં આવી રહ્યા છે, લડવૈયાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં પડી રહ્યા છે અને લોહીના પ્રવાહમાં વહી રહ્યા છે.

ਘੈ ਘੁਮੇ ਘਾਯੰ ਅਘਾਯੰ ॥
ghai ghume ghaayan aghaayan |

ઘા થતાં જ ઘેરણી ખાય છે અને નીચે પડી જાય છે.

ਭੂਅ ਡਿਗੇ ਅਧੋ ਅਧਾਯੰ ॥੪੪੯॥
bhooa ddige adho adhaayan |449|

ઘાયલ યોદ્ધાઓ ગોળાકાર રીતે ભટકતા હોય છે અને નીચેની તરફ મોં કરીને પૃથ્વી પર પડી રહ્યા છે.449.

ਰਿਸ ਮੰਡੈ ਛੰਡੈ ਅਉ ਛੰਡੈ ॥
ris manddai chhanddai aau chhanddai |

તેઓ તેઓને કાપી રહ્યા છે જેમને ક્રોધથી કાપી ન શકાય,

ਹਠਿ ਹਸੈ ਕਸੈ ਕੋ ਅੰਡੈ ॥
hatth hasai kasai ko anddai |

ભારે ક્રોધમાં તેઓ બીજાઓને મારી રહ્યા છે અને સતત યોદ્ધાઓને મારી રહ્યા છે, હસતાં હસતાં તેમના હથિયારો સજ્જડ કરી રહ્યાં છે.

ਰਿਸ ਬਾਹੈਂ ਗਾਹੈਂ ਜੋਧਾਣੰ ॥
ris baahain gaahain jodhaanan |

યોદ્ધાઓને પકડવામાં આવે છે અને ક્રોધથી સજ્જ છે,

ਰਣ ਹੋਹੈਂ ਜੋਹੈਂ ਕ੍ਰੋਧਾਣੰ ॥੪੫੦॥
ran hohain johain krodhaanan |450|

અને ગુસ્સે થઈને લડવૈયાઓનું મંથન કરી રહ્યા છે અને અન્યનો ગુસ્સો વધારી રહ્યા છે.450.