શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 218


ਕਹੂੰ ਬੀਨ ਬਾਜੈ ਕੋਊ ਬਾਸੁਰੀ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਸਾਜੈ ਦੇਖੇ ਕਾਮ ਲਾਜੈ ਰਹੇ ਭਿਛਕ ਅਘਾਇ ਕੈ ॥
kahoon been baajai koaoo baasuree mridang saajai dekhe kaam laajai rahe bhichhak aghaae kai |

ક્યાંક વીણા વગાડવામાં આવે છે, તો ક્યાંક વાંસળી, ઢોલ અને અન્ય સંગીતનાં સાધનો. આ બધું જોઈને પ્રેમના દેવતા સંકોચ અનુભવે છે અને એટલો મશ દાન કર્યું કે ભિખારીઓ સંતુષ્ટ થઈ ગયા.

ਰੰਕ ਤੇ ਸੁ ਰਾਜਾ ਭਏ ਆਸਿਖ ਅਸੇਖ ਦਏ ਮਾਗਤ ਨ ਭਏ ਫੇਰ ਐਸੋ ਦਾਨ ਪਾਇ ਕੈ ॥੧੭੫॥
rank te su raajaa bhe aasikh asekh de maagat na bhe fer aaiso daan paae kai |175|

ગરીબો રાજા જેવા બની ગયા અને ભિક્ષા મેળવીને આશીર્વાદ આપવા લાગ્યા, ભીખ માંગવાની વૃત્તિ બાકી રહી નહીં.175.

ਆਨ ਕੈ ਜਨਕ ਲੀਨੋ ਕੰਠ ਸੋ ਲਗਾਇ ਤਿਹੂੰ ਆਦਰ ਦੁਰੰਤ ਕੈ ਅਨੰਤ ਭਾਤਿ ਲਏ ਹੈਂ ॥
aan kai janak leeno kantth so lagaae tihoon aadar durant kai anant bhaat le hain |

જનકે આવીને ત્રણેયને પોતાની છાતીમાં ગળે લગાડ્યા અને વિવિધ રીતે તેમનું સન્માન કર્યું.

ਬੇਦ ਕੇ ਬਿਧਾਨ ਕੈ ਕੈ ਬਯਾਸ ਤੇ ਬਧਾਈ ਬੇਦ ਏਕ ਏਕ ਬਿਪ੍ਰ ਕਉ ਬਿਸੇਖ ਸ੍ਵਰਨ ਦਏ ਹੈਂ ॥
bed ke bidhaan kai kai bayaas te badhaaee bed ek ek bipr kau bisekh svaran de hain |

વૈદિક શિસ્તનું અવલોકન કરવામાં આવ્યું હતું અને બ્રાહ્મણોએ અભિનંદન વેદિક મંત્રોનું પઠન કર્યું હતું.

ਰਾਜਕੁਆਰ ਸਭੈ ਪਹਿਰਾਇ ਸਿਰਪਾਇਨ ਤੇ ਮੋਤੀਮਾਨ ਕਰਕੇ ਬਰਖ ਮੇਘ ਗਏ ਹੈਂ ॥
raajakuaar sabhai pahiraae sirapaaein te moteemaan karake barakh megh ge hain |

રાજાએ દરેક બ્રાહ્મણને સોનાની ભેટ આપી, રાજકુમારોને ભેટો આપવામાં આવી અને રત્નોનો વરસાદ થયો.

ਦੰਤੀ ਸ੍ਵੇਤ ਦੀਨੇ ਕੇਤੇ ਸਿੰਧਲੀ ਤੁਰੇ ਨਵੀਨੇ ਰਾਜਾ ਕੇ ਕੁਮਾਰ ਤੀਨੋ ਬਯਾਹ ਕੈ ਪਠਏ ਹੈਂ ॥੧੭੬॥
dantee svet deene kete sindhalee ture naveene raajaa ke kumaar teeno bayaah kai patthe hain |176|

સફેદ હાથી અને સિંધુના ઝડપી ઘોડાઓ રાજકુમારોને આપવામાં આવ્યા, આ રીતે ત્રણેય રાજકુમારો તેમના લગ્ન પછી કાળા થઈ ગયા.176.

ਦੋਧਕ ਛੰਦ ॥
dodhak chhand |

દોઢક શ્લોક

ਬਿਯਾਹ ਸੁਤਾ ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਨ੍ਰਿਪਬਾਲੰ ॥
biyaah sutaa nrip kee nripabaalan |

રાજ-કુમારે રાજ-કુમાર સાથે લગ્ન કર્યા

ਮਾਗ ਬਿਦਾ ਮੁਖਿ ਲੀਨ ਉਤਾਲੰ ॥
maag bidaa mukh leen utaalan |

રાજા જનકની પુત્રી સાથે લગ્ન કર્યા પછી, રાજકુમારોએ ટૂંક સમયમાં પ્રસ્થાન કરવાની પરવાનગી માંગી.

ਸਾਜਨ ਬਾਜ ਚਲੇ ਗਜ ਸੰਜੁਤ ॥
saajan baaj chale gaj sanjut |

ઘોડાઓને હાથીઓથી શણગારીને

ਏਸਨਏਸ ਨਰੇਸਨ ਕੇ ਜੁਤ ॥੧੭੭॥
esanes naresan ke jut |177|

હાથી અને ઘોડાઓ સાથે રાજાઓના આ જૂથે, તેમના મનમાં ઘણી ઇચ્છાઓ રાખીને, (પાછળની યાત્રા માટે) શરૂઆત કરી.177.

ਦਾਜ ਸੁਮਾਰ ਸਕੈ ਕਰ ਕਉਨੈ ॥
daaj sumaar sakai kar kaunai |

(રાજા જનક) જે દહેજ આપ્યું તેની ગણતરી કોણ કરી શકે?

ਬੀਨ ਸਕੈ ਬਿਧਨਾ ਨਹੀ ਤਉਨੈ ॥
been sakai bidhanaa nahee taunai |

દહેજ એટલા મોટા પ્રમાણમાં આપવામાં આવતું હતું કે બ્રાહ્મણો પણ તેને સામૂહિક રીતે રાખી શકતા ન હતા.

ਬੇਸਨ ਬੇਸਨ ਬਾਜ ਮਹਾ ਮਤ ॥
besan besan baaj mahaa mat |

ત્યાં મોટા, રંગબેરંગી ઘોડાઓ હતા,

ਭੇਸਨ ਭੇਸ ਚਲੇ ਗਜ ਗਜਤ ॥੧੭੮॥
bhesan bhes chale gaj gajat |178|

અનેક પ્રકારના ઘોડાઓ અને ગર્જના કરતા હાથીઓ અનેક વસ્ત્રોમાં ફરવા લાગ્યા.178.

ਬਾਜਤ ਨਾਦ ਨਫੀਰਨ ਕੇ ਗਨ ॥
baajat naad nafeeran ke gan |

રણશિંગડાં અને રણશિંગડાંના બેન્ડ વગાડ્યા,

ਗਾਜਤ ਸੂਰ ਪ੍ਰਮਾਥ ਮਹਾ ਮਨ ॥
gaajat soor pramaath mahaa man |

મુરલીનો અવાજ ગુંજી ઉઠ્યો અને પરાક્રમી યોદ્ધાઓ ગર્જના કરી.

ਅਉਧ ਪੁਰੀ ਨੀਅਰਾਨ ਰਹੀ ਜਬ ॥
aaudh puree neearaan rahee jab |

જ્યારે બારાત અયોધ્યા નજીક આવી

ਪ੍ਰਾਪਤ ਭਏ ਰਘੁਨੰਦ ਤਹੀ ਤਬ ॥੧੭੯॥
praapat bhe raghunand tahee tab |179|

જ્યારે અવધપુરી નજીક હતું, ત્યારે રામ દ્વારા બધાનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું.179.

ਮਾਤਨ ਵਾਰਿ ਪੀਯੋ ਜਲ ਪਾਨੰ ॥
maatan vaar peeyo jal paanan |

માતાઓએ તેમના પુત્રના માથામાંથી તેમના હાથથી પાણી રેડ્યું અને પીધું.

ਦੇਖ ਨਰੇਸ ਰਹੇ ਛਬਿ ਮਾਨੰ ॥
dekh nares rahe chhab maanan |

માતાએ રાજકુમારોને તેના પ્રાયશ્ચિત અર્પણ પછી પાણી પીધું અને રાજા દશરથ આ ભવ્યતા જોઈને તેમના મનમાં અત્યંત પ્રસન્ન થયા.

ਭੂਪ ਬਿਲੋਕਤ ਲਾਇ ਲਏ ਉਰ ॥
bhoop bilokat laae le ur |

રાજા દશરથે તેમને જોયા અને ગળે લગાવ્યા

ਨਾਚਤ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਭਏ ਪੁਰਿ ॥੧੮੦॥
naachat gaavat geet bhe pur |180|

રાજકુમારોને જોઈને, રાજાએ તેમને પોતાની છાતીમાં ગળે લગાવ્યા અને બધા લોકો નાચતા-ગાતા નગરમાં પ્રવેશ્યા.180.

ਭੂਪਜ ਬਯਾਹ ਜਬੈ ਗ੍ਰਹ ਆਏ ॥
bhoopaj bayaah jabai grah aae |

રાજ-કુમાર લગ્ન કરીને ઘરે આવ્યા

ਬਾਜਤ ਭਾਤਿ ਅਨੇਕ ਬਧਾਏ ॥
baajat bhaat anek badhaae |

જ્યારે રાજકુમારો તેમના લગ્ન પછી ઘરે આવ્યા, ત્યારે ઘણા પ્રકારના અભિનંદન ગીતો ગાવામાં આવ્યા.

ਤਾਤ ਬਸਿਸਟ ਸੁਮਿਤ੍ਰ ਬੁਲਾਏ ॥
taat basisatt sumitr bulaae |

પિતાએ વશિષ્ઠ અને વિશ્વામિત્રને બોલાવ્યા

ਅਉਰ ਅਨੇਕ ਤਹਾ ਰਿਖਿ ਆਏ ॥੧੮੧॥
aaur anek tahaa rikh aae |181|

દશરથે વસિષ્ઠ અને સુમંત્રને બોલાવ્યા અને તેમની સાથે બીજા કેટલાય ઋષિઓ આવ્યા.181.

ਘੋਰ ਉਠੀ ਘਹਰਾਇ ਘਟਾ ਤਬ ॥
ghor utthee ghaharaae ghattaa tab |

પછી ભયંકર ગર્જના શરૂ થઈ

ਚਾਰੋ ਦਿਸ ਦਿਗ ਦਾਹ ਲਖਿਯੋ ਸਭ ॥
chaaro dis dig daah lakhiyo sabh |

તે સમયે ચારે બાજુ વાદળો એકઠા થઈ ગયા અને બધાએ ચારેય દિશામાં અગ્નિની જ્વાળાઓ દેખીતી જોઈ.

ਮੰਤ੍ਰੀ ਮਿਤ੍ਰ ਸਭੈ ਅਕੁਲਾਨੇ ॥
mantree mitr sabhai akulaane |

બધા મંત્રીઓ અને મિત્રો જોઈને ચોંકી ગયા

ਭੂਪਤਿ ਸੋ ਇਹ ਭਾਤ ਬਖਾਨੇ ॥੧੮੨॥
bhoopat so ih bhaat bakhaane |182|

આ જોઈને બધા મંત્રીઓ અને મિત્રો ચિંતિત થઈ ગયા અને રાજાને નીચે મુજબ વિનંતી કરી.182.

ਹੋਤ ਉਤਪਾਤ ਬਡੇ ਸੁਣ ਰਾਜਨ ॥
hot utapaat badde sun raajan |

ઓ રાજન! સાંભળો, એક મોટી ગડબડ ચાલી રહી છે,

ਮੰਤ੍ਰ ਕਰੋ ਰਿਖ ਜੋਰ ਸਮਾਜਨ ॥
mantr karo rikh jor samaajan |

�હે રાજા! ચારે બાજુઓ પર ક્રોધ, કોલાહલના ઘણા કિસ્સાઓ છે, તેથી બધા ઋષિઓ અને સલાહકારોને બોલાવીને વિચાર કરો.

ਬੋਲਹੁ ਬਿਪ ਬਿਲੰਬ ਨ ਕੀਜੈ ॥
bolahu bip bilanb na keejai |

વિલંબ ન કરો અને બ્રાહ્મણોને આમંત્રણ આપો,

ਹੈ ਕ੍ਰਿਤ ਜਗ ਅਰੰਭਨ ਕੀਜੈ ॥੧੮੩॥
hai krit jag aranbhan keejai |183|

વિલંબ કર્યા વિના બ્રાહ્મણોને બોલાવો અને કૃત યજ્ઞ શરૂ કરો.183.

ਆਇਸ ਰਾਜ ਦਯੋ ਤਤਕਾਲਹ ॥
aaeis raaj dayo tatakaalah |

રાજાએ તરત જ આદેશ આપ્યો.

ਮੰਤ੍ਰ ਸੁ ਮਿਤ੍ਰਹ ਬੁਧ ਬਿਸਾਲਹ ॥
mantr su mitrah budh bisaalah |

�હે રાજા! વિલંબ કર્યા વિના કૃત યજ્ઞ શરૂ કરવા માટે તાત્કાલિક આદેશ આપો,

ਹੈ ਕ੍ਰਿਤ ਜਗ ਅਰੰਭਨ ਕੀਜੈ ॥
hai krit jag aranbhan keejai |

અશ્વમેધ યાગ જલ્દી શરૂ કરવો જોઈએ.

ਆਇਸ ਬੇਗ ਨਰੇਸ ਕਰੀਜੈ ॥੧੮੪॥
aaeis beg nares kareejai |184|

મિત્રો અને મંત્રીઓની મહાન શાણપણને જોતાં.���184.

ਬੋਲਿ ਬਡੇ ਰਿਖ ਲੀਨ ਮਹਾ ਦਿਜ ॥
bol badde rikh leen mahaa dij |

મોટા મોટા ઋષિઓ અને મહાન પંડિતોને આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા,

ਹੈ ਤਿਨ ਬੋਲ ਲਯੋ ਜੁਤ ਰਿਤਜ ॥
hai tin bol layo jut ritaj |

રાજાએ તેને જલદી જ પ્રખ્યાત ઋષિઓ અને મહાન મિત્રો કહ્યા.

ਪਾਵਕ ਕੁੰਡ ਖੁਦਿਯੋ ਤਿਹ ਅਉਸਰ ॥
paavak kundd khudiyo tih aausar |

તરત જ અગ્નિ કુંડ ખોદવામાં આવ્યો.

ਗਾਡਿਯ ਖੰਭ ਤਹਾ ਧਰਮੰ ਧਰ ॥੧੮੫॥
gaaddiy khanbh tahaa dharaman dhar |185|

બલિદાનનો ખાડો ત્યાં ખોદવામાં આવ્યો અને સચ્ચાઈનો સ્તંભ સ્થાપિત થયો.185.

ਛੋਰਿ ਲਯੋ ਹਯਸਾਰਹ ਤੇ ਹਯ ॥
chhor layo hayasaarah te hay |

તબેલામાંથી ઘોડો લીધો (હે-સાર),

ਅਸਿਤ ਕਰਨ ਪ੍ਰਭਾਸਤ ਕੇਕਯ ॥
asit karan prabhaasat kekay |

એક ઘોડાને તબેલામાંથી છોડવામાં આવ્યો જેથી કરીને અન્ય રાજાના ગૌરવને સમાપ્ત કરીને તેઓ જીતી શકે.

ਦੇਸਨ ਦੇਸ ਨਰੇਸ ਦਏ ਸੰਗਿ ॥
desan des nares de sang |

રાષ્ટ્રોના રાજાઓએ (તેની સાથે) કર્યું.

ਸੁੰਦਰ ਸੂਰ ਸੁਰੰਗ ਸੁਭੈ ਅੰਗ ॥੧੮੬॥
sundar soor surang subhai ang |186|

રાજાઓને ઘોડા સાથે અનેક દેશોમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા અને તે બધા સુંદર અંગો અને કીર્તિ વધારનાર વ્યક્તિઓ હતા.186.

ਸਮਾਨਕਾ ਛੰਦ ॥
samaanakaa chhand |

સામનકા સ્ટેન્ઝા