શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 386

ਹੋਇ ਬਿਦਾ ਤਬ ਹੀ ਗੁਰ ਤੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਅਪੁਨੇ ਪੁਰਿ ਆਯੋ ॥੮੯੧॥

hoe bidaa tab hee gur te kab sayaam kahai apune pur aayo |891|

ગુરુના પુત્રને પોતાની સાથે લાવીને, કૃષ્ણએ ગુરુના ચરણોમાં માથું નમાવ્યું અને તેમને વિદાય આપી, તેઓ તેમના શહેરમાં પાછા આવ્યા.891.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਮਿਲੇ ਆਇ ਕੈ ਕੁਟੰਬ ਕੇ ਅਤਿ ਹੀ ਹਰਖ ਬਢਾਇ ॥

mile aae kai kuttanb ke at hee harakh badtaae |

તે તેના પરિવારને મળવા આવ્યો, બધાની ખુશીમાં વધારો થયો

ਸੁਖ ਤਿਹ ਕੋ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਭਯੋ ਚਿਤਵਨ ਗਈ ਪਰਾਇ ॥੮੯੨॥

sukh tih ko praapat bhayo chitavan gee paraae |892|

બધાએ દિલાસો અનુભવ્યો અને અનિશ્ચિતતાનો નાશ થયો.892.

ਇਤਿ ਸਸਤ੍ਰ ਬਿਦਿਆ ਸੀਖ ਕੈ ਸੰਦੀਪਨ ਕੋ ਪੁਤ੍ਰ ਆਨਿ ਦੇ ਕਰਿ ਬਿਦਾ ਹੋਇ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਆਵਤ ਭਏ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤੰ ॥

eit sasatr bidiaa seekh kai sandeepan ko putr aan de kar bidaa hoe grih ko aavat bhe dhiaae samaapatan |

શીર્ષક ધરાવતા વર્ણનનો અંત "ધનુષવિદ્યા શીખ્યા પછી, ગુરુના મૃત પુત્રને યમની દુનિયામાંથી પાછો લાવવામાં આવ્યો અને તેના પિતાને ધાર્મિક ભેટ તરીકે પાછો આપવામાં આવ્યો."

ਅਥ ਊਧੋ ਬ੍ਰਿਜ ਭੇਜਾ ॥

ath aoodho brij bhejaa |

હવે ઉધવને બ્રજમાં મોકલવાનું વર્ણન શરૂ થાય છે

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਸੋਵਤ ਹੀ ਇਹ ਚਿੰਤ ਕਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਬਾਸਨ ਸਿਉ ਇਹ ਕਾਰਜ ਕਈਯੈ ॥

sovat hee ih chint karee brij baasan siau ih kaaraj keeyai |

સૂવાના સમયે, કૃષ્ણએ વિચાર્યું કે તેણે બ્રજના રહેવાસીઓ માટે કંઈક કરવું જોઈએ

ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਤੇ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ਊਧਵ ਭੇਜ ਕਹਿਯੋ ਤਿਹ ਠਉਰਹਿ ਦਈਯੈ ॥

praat bhe te bulaae kai aoodhav bhej kahiyo tih tthaureh deeyai |

ઉધવને વહેલી સવારે બોલાવીને બ્રજામાં મોકલવામાં આવે.

ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਜਾਇ ਸੰਤੋਖ ਕਰੈ ਸੁ ਸੰਤੋਖ ਕਰੈ ਹਮਰੀ ਧਰਮ ਮਈਯੈ ॥

gvaaran jaae santokh karai su santokh karai hamaree dharam meeyai |

જેથી તે તેની માતા-દેવતા અને ગોપીઓ અને ગોપાઓને દિલાસાના શબ્દો પહોંચાડી શકે

ਯਾ ਤੇ ਨ ਬਾਤ ਭਲੀ ਕਛੁ ਅਉਰ ਹੈ ਮੋਹਿ ਬਿਬੇਕਹਿ ਕੋ ਝਗਰਈਯੈ ॥੮੯੩॥

yaa te na baat bhalee kachh aaur hai mohi bibekeh ko jhagareeyai |893|

અને પછી પ્રેમ અને જ્ઞાનના સંઘર્ષને ઉકેલવાનો બીજો કોઈ રસ્તો નથી.893.

ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਤੇ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ਊਧਵ ਪੈ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਮਹਿ ਭੇਜ ਦਯੋ ਹੈ ॥

praat bhe te bulaae kai aoodhav pai brij bhoomeh bhej dayo hai |

જ્યારે દિવસ ઉગ્યો, કૃષ્ણએ ઉધવને બોલાવ્યો અને તેને બ્રજ પાસે મોકલ્યો

ਸੋ ਚਲਿ ਨੰਦ ਕੇ ਧਾਮ ਗਯੋ ਬਤੀਯਾ ਕਹਿ ਸੋਕ ਅਸੋਕ ਭਯੋ ਹੈ ॥

so chal nand ke dhaam gayo bateeyaa keh sok asok bhayo hai |

તે નંદના ઘરે પહોંચ્યો, જ્યાં બધાનું દુઃખ દૂર થયું

ਨੰਦ ਕਹਿਯੋ ਸੰਗਿ ਊਧਵ ਕੇ ਕਬਹੂੰ ਹਰਿ ਜੀ ਮੁਹਿ ਚਿਤ ਕਯੋ ਹੈ ॥

nand kahiyo sang aoodhav ke kabahoon har jee muhi chit kayo hai |

નંદે ઉધવને પૂછ્યું કે શું કૃષ્ણએ તેને ક્યારેય યાદ કર્યું છે?

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਸੁਧਿ ਸ੍ਯਾਮਹਿ ਕੈ ਧਰਨੀ ਪਰ ਸੋ ਮੁਰਝਾਇ ਪਯੋ ਹੈ ॥੮੯੪॥

yau keh kai sudh sayaameh kai dharanee par so murajhaae payo hai |894|

એટલું જ કહીને તે કૃષ્ણનું સ્મરણ કરતાં બેભાન થઈ ગયો અને ધરતી પર પડી ગયો.894.

ਜਬ ਨੰਦ ਪਰਿਯੋ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਤਬ ਯਾਹਿ ਕਹਿਯੋ ਜਦੁਬੀਰ ਅਏ ॥

jab nand pariyo gir bhoom bikhai tab yaeh kahiyo jadubeer ae |

જ્યારે નંદ પૃથ્વી પર પડ્યા ત્યારે ઉધવે કહ્યું કે યાદવોનો વીર આવ્યો છે

ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਤੀਯਾ ਉਠਿ ਠਾਢ ਭਯੋ ਮਨ ਕੇ ਸਭ ਸੋਕ ਪਰਾਇ ਗਏ ॥

sun kai bateeyaa utth tthaadt bhayo man ke sabh sok paraae ge |

આ શબ્દો સાંભળીને, પોતાનું દુ:ખ છોડીને,

ਉਠ ਕੈ ਸੁਧਿ ਸੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ਹਮ ਜਾਨਤ ਊਧਵ ਪੇਚ ਕਏ ॥

autth kai sudh so ih bhaat kahiyo ham jaanat aoodhav pech ke |

(જ્યારે) ઊઠીને સાવચેત રહી (નંદાએ કૃષ્ણને જોયો નહીં,) આમ કહ્યું, હું જાણું છું કે ઉધવે છેતરપિંડી કરી છે.

ਤਜ ਕੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੋ ਪੁਰ ਬੀਚ ਗਏ ਫਿਰਿ ਕੈ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਨਹੀ ਸ੍ਯਾਮ ਅਏ ॥੮੯੫॥

taj kai brij ko pur beech ge fir kai brij mai nahee sayaam ae |895|

નંદ ઊભા થયા અને બોલ્યા, હે ઉદવ! હું જાણું છું કે તમે અને કૃષ્ણએ અમને છેતર્યા છે કારણ કે બ્રજનો ત્યાગ કરીને શહેરમાં ગયા પછી, કૃષ્ણ ક્યારેય પાછા ફર્યા ન હતા.895.

ਸ੍ਯਾਮ ਗਏ ਤਜਿ ਕੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੋ ਬ੍ਰਿਜ ਲੋਗਨ ਕੋ ਅਤਿ ਹੀ ਦੁਖੁ ਦੀਨੋ ॥

sayaam ge taj kai brij ko brij logan ko at hee dukh deeno |

કૃષ્ણે, બ્રજનો ત્યાગ કરીને, તમામ લોકોને ભારે દુઃખ આપ્યું છે

ਊਧਵ ਬਾਤ ਸੁਨੋ ਹਮਰੀ ਤਿਹ ਕੈ ਬਿਨੁ ਭਯੋ ਹਮਰੋ ਪੁਰ ਹੀਨੋ ॥

aoodhav baat suno hamaree tih kai bin bhayo hamaro pur heeno |

ઓ ઉધવ! તેના વિના, બ્રજ ગરીબ બની ગયો છે

ਦੈ ਬਿਧਿ ਨੈ ਹਮਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਬਾਲਕ ਪਾਪ ਬਿਨਾ ਹਮ ਤੇ ਫਿਰਿ ਛੀਨੋ ॥

dai bidh nai hamare grih baalak paap binaa ham te fir chheeno |

અમારા ઘરના પતિએ કોઈ પણ પાપ કર્યા વિના અમને એક બાળક આપ્યું છે, અને તે અમારી પાસેથી છીનવી લીધું છે.

ਯੌ ਕਹਿ ਸੀਸ ਝੁਕਾਇ ਰਹਿਯੋ ਬਹੁ ਸੋਕ ਬਢਿਯੋ ਅਤਿ ਰੋਦਨ ਕੀਨੋ ॥੮੯੬॥

yau keh sees jhukaae rahiyo bahu sok badtiyo at rodan keeno |896|

અમારા ઘરમાં ભગવાન-ભગવાનએ પુત્ર આપ્યો, પણ અમને ખબર નથી કે અમારા કયા પાપ માટે તેમણે અમારી પાસેથી તેને છીનવી લીધો છે?�� આટલું કહી નંદ માથું નમાવીને રડવા લાગ્યા.896.

ਕਹਿ ਕੈ ਇਹ ਬਾਤ ਪਰਿਯੋ ਧਰਿ ਪੈ ਉਠਿ ਫੇਰਿ ਕਹਿਯੋ ਸੰਗ ਊਧਵ ਇਉ ॥

keh kai ih baat pariyo dhar pai utth fer kahiyo sang aoodhav iau |

એમ કહીને (નંદા) જમીન પર પડી ગયા (અને ભાનમાં આવ્યા પછી) પછી ઊભા થયા અને ઉધવને આમ સંબોધન કર્યું.

ਤਜਿ ਕੈ ਬ੍ਰਿਜ ਸ੍ਯਾਮ ਗਏ ਮਥੁਰਾ ਹਮ ਸੰਗ ਕਹੋ ਕਬ ਕਾਰਨਿ ਕਿਉ ॥

taj kai brij sayaam ge mathuraa ham sang kaho kab kaaran kiau |

આટલું કહીને તે ધરતી પર પડી ગયો અને ફરી ઊભો થઈને તેણે ઉધવને કહ્યું, હે ઉધવ! કૃષ્ણ બ્રજ છોડીને માતુરા કેમ ગયા તેનું કારણ કહો?

ਤੁਮਰੇ ਅਬ ਪਾਇ ਲਗੋ ਉਠ ਕੈ ਸੁ ਭਈ ਬਿਰਥਾ ਸੁ ਕਹੋ ਸਭ ਜਿਉ ॥

tumare ab paae lago utth kai su bhee birathaa su kaho sabh jiau |

હું તમારા પગે પડું છું, તમારે મને બધી વિગતો આપવી જોઈએ

ਤਿਹ ਤੇ ਨਹੀ ਲੇਤ ਕਛੂ ਸੁਧਿ ਹੈ ਮੁਹਿ ਪਾਪਿ ਪਛਾਨਿ ਕਛੂ ਰਿਸ ਸਿਉ ॥੮੯੭॥

tih te nahee let kachhoo sudh hai muhi paap pachhaan kachhoo ris siau |897|

મારા કયા પાપ માટે, કૃષ્ણ મારી સાથે વાતચીત કરતા નથી?��897.

ਸੁਨਿ ਕੈ ਤਿਨ ਊਧਵ ਯੌ ਬਤੀਯਾ ਇਹ ਭਾਤਨਿ ਸਿਉ ਤਿਹ ਉਤਰ ਦੀਨੋ ॥

sun kai tin aoodhav yau bateeyaa ih bhaatan siau tih utar deeno |

તેને આમ બોલતા સાંભળીને તેણે (નંદા) જવાબ આપ્યો. તે બાસુદેવનો પુત્ર હતો,

ਥੋ ਸੁਤ ਸੋ ਬਸੁਦੇਵਹਿ ਕੋ ਤੁਮ ਤੇ ਸਭ ਪੈ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਨਹੀ ਛੀਨੋ ॥

tho sut so basudeveh ko tum te sabh pai prabh joo nahee chheeno |

આ શબ્દો સાંભળીને ઉધવે જવાબ આપ્યો, તે ખરેખર વાસુદેવનો પુત્ર હતો, ભગવાન-દેવે તેને તમારી પાસેથી છીનવી લીધો નથી.

ਸੁਨਿ ਕੈ ਪੁਰਿ ਕੋ ਪਤਿ ਯੌ ਬਤੀਯਾ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਉਸਾਸ ਕਹੈ ਤਿਨ ਲੀਨੋ ॥

sun kai pur ko pat yau bateeyaa kab sayaam usaas kahai tin leeno |

આ સાંભળીને નંદે ઠંડો નિસાસો નાખ્યો અને ધીરજ ગુમાવી દીધી

ਧੀਰ ਗਯੋ ਛੁਟਿ ਰੋਵਤ ਭਯੋ ਇਨ ਹੂੰ ਤਿਹ ਦੇਖਤ ਰੋਦਨ ਕੀਨੋ ॥੮੯੮॥

dheer gayo chhutt rovat bhayo in hoon tih dekhat rodan keeno |898|

અને ઉધવ તરફ જોઈને તે રડવા લાગ્યો.898.

ਹਠਿ ਊਧਵ ਕੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ਪੁਰ ਕੇ ਪਤਿ ਸੋ ਕਛੁ ਸੋਕ ਨ ਕੀਜੈ ॥

hatth aoodhav kai ih bhaat kahiyo pur ke pat so kachh sok na keejai |

ઉધવે સતત કહ્યું, હે બ્રજના ભગવાન! ઉદાસી ન બનો

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੀ ਮੁਹਿ ਜੋ ਬਤੀਯਾ ਤਿਹ ਕੀ ਬਿਰਥਾ ਸਭ ਹੀ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ ॥

sayaam kahee muhi jo bateeyaa tih kee birathaa sabh hee sun leejai |

કૃષ્ણે મને જે કંઈ તમને જણાવવાનું કહ્યું છે, તમે બધા મને સાંભળો

ਜਾ ਕੀ ਕਥਾ ਸੁਨਿ ਹੋਤ ਖੁਸੀ ਮਨ ਦੇਖਤ ਹੀ ਜਿਸ ਕੋ ਮੁਖ ਜੀਜੈ ॥

jaa kee kathaa sun hot khusee man dekhat hee jis ko mukh jeejai |

જેના શબ્દો સાંભળીને મન પ્રસન્ન થાય છે અને જેના મુખને જોઈને સૌને જીવનશક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે,

ਵਾਹਿ ਕਹਿਯੋ ਨਹਿ ਚਿੰਤ ਕਰੋ ਨ ਕਛੂ ਇਹ ਤੇ ਤੁਮਰੋ ਫੁਨਿ ਛੀਜੈ ॥੮੯੯॥

vaeh kahiyo neh chint karo na kachhoo ih te tumaro fun chheejai |899|

તે કૃષ્ણે તમને બધી ચિંતાઓ છોડી દેવા કહ્યું છે, તમે કંઈ ગુમાવશો નહીં.��899.

ਸੁਨਿ ਕੈ ਇਮ ਊਧਵ ਤੇ ਬਤੀਯਾ ਫਿਰਿ ਊਧਵ ਕੋ ਸੋਊ ਪੂਛਨ ਲਾਗਿਯੋ ॥

sun kai im aoodhav te bateeyaa fir aoodhav ko soaoo poochhan laagiyo |

આ રીતે ઉધવની વાત સાંભળીને નંદે ઉધવને અને કૃષ્ણની વાર્તા સાંભળીને વધુ પ્રશ્ન કર્યો

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕਥਾ ਸੁਨਿ ਚਿਤ ਕੇ ਬੀਚ ਹੁਲਾਸ ਬਢਿਓ ਸਭ ਹੀ ਦੁਖ ਭਾਗਿਯੋ ॥

kaanrah kathaa sun chit ke beech hulaas badtio sabh hee dukh bhaagiyo |

તેના બધા દુ:ખ દૂર થઈ ગયા અને તેના મનમાં ખુશી વધી ગઈ

ਅਉਰ ਦਈ ਸਭ ਛੋਰਿ ਕਥਾ ਹਰਿ ਬਾਤ ਸੁਨੈਬੇ ਬਿਖੈ ਅਨੁਰਾਗਿਯੋ ॥

aaur dee sabh chhor kathaa har baat sunaibe bikhai anuraagiyo |

તેણે બીજી બધી વાતો છોડી દીધી અને કૃષ્ણ વિશે જાણવામાં લીન થઈ ગયો

ਧ੍ਯਾਨ ਲਗਾਵਤ ਜਿਉ ਜੁਗੀਯਾ ਇਹ ਤਿਉ ਹਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਕੇ ਭੀਤਰ ਪਾਗਿਯੋ ॥੯੦੦॥

dhayaan lagaavat jiau jugeeyaa ih tiau har dhayaan ke bheetar paagiyo |900|

યોગીઓ જે રીતે ધ્યાન કરે છે, તેવી જ રીતે તેમણે માત્ર કૃષ્ણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું.900.

ਯੌ ਕਹਿ ਊਧਵ ਜਾਤ ਭਯੋ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਜਹ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਕੀ ਸੁਧਿ ਪਾਈ ॥

yau keh aoodhav jaat bhayo brij mai jah gvaaran kee sudh paaee |

આટલું કહ્યા પછી ઉધવ ગોપીઓની સ્થિતિથી વાકેફ કરવા ગામમાં ગયો

ਮਾਨਹੁ ਸੋਕ ਕੋ ਧਾਮ ਹੁਤੋ ਦ੍ਰੁਮ ਠਉਰ ਰਹੇ ਸੁ ਤਹਾ ਮੁਰਝਾਈ ॥

maanahu sok ko dhaam huto drum tthaur rahe su tahaa murajhaaee |

સર્વ બ્રજા તેને દુ:ખના ધામ તરીકે દેખાયા, ત્યાં વૃક્ષો અને છોડ શોકથી સુકાઈ ગયા.

ਮੋਨ ਰਹੀ ਗ੍ਰਿਹ ਬੈਠਿ ਤ੍ਰੀਯਾ ਮਨੋ ਯੌ ਉਪਜੀ ਇਹ ਤੇ ਦੁਚਿਤਾਈ ॥

mon rahee grih baitth treeyaa mano yau upajee ih te duchitaaee |

મહિલાઓ પોતપોતાના ઘરમાં ચુપચાપ બેસી રહી હતી

ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਨੇ ਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨ੍ਯ ਭਈ ਨਹਿ ਆਇ ਸੁਨੇ ਫਿਰਿ ਭੀ ਦੁਖਦਾਈ ॥੯੦੧॥

sayaam sune te prasanay bhee neh aae sune fir bhee dukhadaaee |901|

તેઓ એક મહાન અનિશ્ચિતતામાં ફસાયેલા દેખાયા, જ્યારે તેઓએ કૃષ્ણ વિશે સાંભળ્યું ત્યારે તેઓ પ્રસન્ન થયા, પરંતુ જ્યારે તેઓને ખબર પડી કે તેઓ આવ્યા નથી, ત્યારે તેઓને દુઃખ થયું.901.