શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 333

ਮੁਰ ਮਾਰਿ ਦਯੋ ਘਟਿਕਾਨ ਕਰੀ ਰਿਪੁ ਜਾ ਸੀਅ ਕੀ ਜੀਯ ਪੀਰ ਹਰੀ ਹੈ ॥

mur maar dayo ghattikaan karee rip jaa seea kee jeey peer haree hai |

જેમણે મુર રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો અને કુંભકરણ અને હાથીના દુશ્મન (ગ્રહ)નો નાશ કર્યો હતો; પછી જેણે સીતાના હ્રદયનું દુઃખ દૂર કર્યું,

ਸੋ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਭਗਵਾਨ ਸੁ ਗਊਅਨ ਕੈ ਮਿਸ ਖੇਲ ਕਰੀ ਹੈ ॥੩੯੭॥

so brij bhoom bikhai bhagavaan su gaooan kai mis khel karee hai |397|

જેમણે સુર નામના રાક્ષસને મારીને શત્રુનો સંહાર કર્યો, સીતાનું દુઃખ દૂર કર્યું, એ જ ભગવાન બ્રજમાં જન્મ લઈને પોતાની ગાયો સાથે રમી રહ્યા છે.397.

ਜਾਹਿ ਸਹੰਸ੍ਰ ਫਨੀ ਤਨ ਊਪਰਿ ਸੋਇ ਕਰੀ ਜਲ ਭੀਤਰ ਕ੍ਰੀੜਾ ॥

jaeh sahansr fanee tan aoopar soe karee jal bheetar kreerraa |

તે, જે પાણીમાં રમે છે, હજારો મસ્તકોના શેષનાગ પર બિરાજમાન છે

ਜਾਹਿ ਬਿਭੀਛਨ ਰਾਜ ਦਯੋ ਅਰੁ ਜਾਹਿ ਦਈ ਕੁਪਿ ਰਾਵਨ ਪੀੜਾ ॥

jaeh bibheechhan raaj dayo ar jaeh dee kup raavan peerraa |

તેણે, જેણે ખૂબ જ ભયંકર રીતે, રાવણને ત્રાસ આપ્યો અને વિભીષણને રાજ્ય આપ્યું

ਜਾਹਿ ਦਯੋ ਕਰ ਕੈ ਜਗ ਭੀਤਰ ਜੀਵ ਚਰਾਚਰ ਅਉ ਗਜ ਕੀੜਾ ॥

jaeh dayo kar kai jag bheetar jeev charaachar aau gaj keerraa |

તે, જેમણે સમગ્ર વિશ્વમાં જંગમ અને સ્થાવર જીવો અને હાથીઓ અને કીડાઓને દયાપૂર્વક જીવન-શ્વાસ આપ્યો.

ਖੇਲਤ ਸੋ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਜਿਨਿ ਕੀਲ ਸੁਰਾਸੁਰ ਬੀਚ ਝਗੀੜਾ ॥੩੯੮॥

khelat so brij bhoom bikhai jin keel suraasur beech jhageerraa |398|

તે એ જ ભગવાન છે, જે બ્રજમાં રમી રહ્યો છે અને જેણે ક્યારેય દેવો અને દાનવો વચ્ચેનું યુદ્ધ જોયું છે.398.

ਬੀਰ ਬਡੇ ਦੁਰਜੋਧਨ ਆਦਿਕ ਜਾਹਿ ਮਰਾਇ ਡਰੇ ਰਨਿ ਛਤ੍ਰੀ ॥

beer badde durajodhan aadik jaeh maraae ddare ran chhatree |

તે, જેમનાથી, દુર્યોધન અને અન્ય મહાન યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં ડરે છે

ਜਾਹਿ ਮਰਿਯੋ ਸਿਸੁਪਾਲ ਰਿਸੈ ਕਰਿ ਰਾਜਨ ਮੈ ਕ੍ਰਿਸਨੰ ਬਰ ਅਤ੍ਰੀ ॥

jaeh mariyo sisupaal risai kar raajan mai krisanan bar atree |

જેણે ભારે ક્રોધમાં શિશુપાલને મારી નાખ્યો, તે જ પરાક્રમી વીર આ કૃષ્ણ છે

ਖੇਲਤ ਹੈ ਸੋਊ ਗਊਅਨ ਮੈ ਜੋਊ ਹੈ ਜਗ ਕੋ ਕਰਤਾ ਬਧ ਸਤ੍ਰੀ ॥

khelat hai soaoo gaooan mai joaoo hai jag ko karataa badh satree |

એ જ કૃષ્ણ પોતાની ગાયો સાથે રમી રહ્યા છે અને એ જ કૃષ્ણ દુશ્મનોના હત્યારા અને સમગ્ર વિશ્વના સર્જક છે.

ਆਗਿ ਸੋ ਧੂਮ੍ਰ ਲਪੇਟਤ ਜਿਉ ਫੁਨਿ ਗੋਪ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਇਹ ਛਤ੍ਰੀ ॥੩੯੯॥

aag so dhoomr lapettat jiau fun gop kahaavat hai ih chhatree |399|

અને એ જ કૃષ્ણ ધુમાડાની વચ્ચે અગ્નિના તણખાની જેમ ચમકે છે અને ક્ષત્રિય બનીને પોતાને ગોપા કહે છે.399.

ਕਰ ਜੁਧ ਮਰੇ ਇਕਲੇ ਮਧੁ ਕੀਟਭ ਰਾਜੁ ਸਤਕ੍ਰਿਤ ਕੋ ਜਿਹ ਦੀਆ ॥

kar judh mare ikale madh keettabh raaj satakrit ko jih deea |

તેની સાથે યુદ્ધમાં વ્યસ્ત, રાક્ષસો મધુ અને કૈતાભ માર્યા ગયા અને તેણે જ ઇન્દ્રને રાજ્ય આપ્યું.

ਕੁੰਭਕਰਨ ਮਰਿਯੋ ਜਿਨਿ ਹੈ ਅਰੁ ਰਾਵਨ ਕੋ ਛਿਨ ਮੈ ਬਧ ਕੀਆ ॥

kunbhakaran mariyo jin hai ar raavan ko chhin mai badh keea |

કુંભકર્ણ પણ તેની સાથે લડતા મૃત્યુ પામ્યો અને તેણે રાવણને પળવારમાં મારી નાખ્યો

ਰਾਜੁ ਬਿਭੀਛਨ ਦੇ ਕਰਿ ਆਨੰਦ ਅਉਧਿ ਚਲਿਯੋ ਸੰਗਿ ਲੈ ਕਰਿ ਸੀਆ ॥

raaj bibheechhan de kar aanand aaudh chaliyo sang lai kar seea |

વિભીષણને રાજ્ય આપ્યા પછી અને સીતાને પોતાની સાથે લઈ ગયા પછી તે જ હતા.

ਪਾਪਨ ਕੇ ਬਧ ਕਾਰਨ ਸੋ ਅਵਤਾਰ ਬਿਖੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੇ ਅਬ ਲੀਆ ॥੪੦੦॥

paapan ke badh kaaran so avataar bikhai brij ke ab leea |400|

અવધ તરફ ગયો અને હવે તે પાપીઓને મારવા માટે બ્રજમાં અવતર્યો છે.��400.

ਜੋ ਉਪਮਾ ਹਰਿ ਕੀ ਕਰੀ ਗੋਪਨ ਤਉ ਪਤਿ ਗੋਪਨ ਬਾਤ ਕਹੀ ਹੈ ॥

jo upamaa har kee karee gopan tau pat gopan baat kahee hai |

જે રીતે ગોપાઓએ કૃષ્ણની સ્તુતિ કરી, તે જ રીતે ગોપના ભગવાન નંદે કહ્યું,

ਜੋ ਇਹ ਕੋ ਬਲੁ ਆਇ ਕਹਿਯੋ ਗਰਗੈ ਹਮ ਸੋ ਸੋਊ ਬਾਤ ਸਹੀ ਹੈ ॥

jo ih ko bal aae kahiyo garagai ham so soaoo baat sahee hai |

તમે કૃષ્ણની શક્તિ વિશે જે વર્ણન કર્યું છે તે એકદમ સાચું છે

ਪੂਤੁ ਕਹਿਯੋ ਬਸੁਦੇਵਹਿ ਕੋ ਦਿਜ ਤਾਹਿ ਮਿਲਿਯੋ ਫੁਨਿ ਮਾਨਿ ਇਹੀ ਹੈ ॥

poot kahiyo basudeveh ko dij taeh miliyo fun maan ihee hai |

પુરોહિત (પૂજારી)એ તેમને વાસુદેવના પુત્ર કહ્યા છે અને આ તેમનું સૌભાગ્ય છે.

ਜੋ ਇਹ ਕੋ ਫੁਨਿ ਮਾਰਨ ਆਯੋ ਸੁ ਤਾਹੀ ਕੀ ਦੇਹ ਗਈ ਨ ਰਹੀ ਹੈ ॥੪੦੧॥

jo ih ko fun maaran aayo su taahee kee deh gee na rahee hai |401|

તે, જે તેને મારવા આવ્યો હતો, તે પોતે જ શારીરિક રીતે નાશ પામ્યો હતો.��401.

ਅਥ ਇੰਦ੍ਰ ਆਇ ਦਰਸਨ ਕੀਆ ਅਰੁ ਬੇਨਤੀ ਕਰਤ ਭਯਾ ॥

ath indr aae darasan keea ar benatee karat bhayaa |

હવે ઈન્દ્રના કૃષ્ણને જોવા અને તેમને પ્રાર્થના કરવા આવવાનું વર્ણન શરૂ થાય છે

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਦਿਨ ਏਕ ਗਏ ਬਨ ਕੋ ਹਰਿ ਜੀ ਮਘਵਾ ਤਜਿ ਮਾਨ ਹਰੀ ਪਹਿ ਆਯੋ ॥

din ek ge ban ko har jee maghavaa taj maan haree peh aayo |

એક દિવસ, જ્યારે કૃષ્ણ જંગલમાં ગયા, ત્યારે તેમનું અભિમાન દૂર કર્યું,

ਪਾਪਨ ਕੇ ਬਖਸਾਵਨ ਕੋ ਹਰਿ ਕੇ ਤਰਿ ਪਾਇਨ ਸੀਸ ਨਿਵਾਯੋ ॥

paapan ke bakhasaavan ko har ke tar paaein sees nivaayo |

ઇન્દ્ર તેમની પાસે આવ્યા અને તેમના પાપોની ક્ષમા માટે કૃષ્ણના ચરણોમાં માથું નમાવ્યું

ਅਉਰ ਕਰੀ ਬਿਨਤੀ ਹਰਿ ਕੀ ਅਤਿ ਹੀ ਤਿਹ ਤੋ ਭਗਵਾਨ ਰਿਝਾਯੋ ॥

aaur karee binatee har kee at hee tih to bhagavaan rijhaayo |

તેણે કૃષ્ણને પ્રાર્થના કરી અને એમ કહીને પ્રસન્ન કર્યા કે, હે પ્રભુ! મેં ભૂલ કરી છે

ਚੂਕ ਭਈ ਹਮ ਤੇ ਕਹਿਯੋ ਸਕ੍ਰ ਸੁ ਕੈ ਹਰਿ ਜੀ ਤੁਮ ਕੌ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥੪੦੨॥

chook bhee ham te kahiyo sakr su kai har jee tum kau neh paayo |402|

હું તારો અંત જાણી શક્યો નથી.402.

ਤੂ ਜਗ ਕੋ ਕਰਤਾ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਤੂ ਸਭ ਲੋਗਨ ਕੋ ਕਰਤਾ ਹੈ ॥

too jag ko karataa karunaanidh too sabh logan ko karataa hai |

હે દયાનો ખજાનો! તમે જગતના સર્જક છો

ਤੂ ਮੁਰ ਕੋ ਮਰੀਯਾ ਰਿਪੁ ਰਾਵਨ ਭੂਰਿਸਿਲਾ ਤ੍ਰੀਯਾ ਕੋ ਭਰਤਾ ਹੈ ॥

too mur ko mareeyaa rip raavan bhoorisilaa treeyaa ko bharataa hai |

તમે મુર રાક્ષસના સંહારક છો અને રાવણ અને પવિત્ર અહલ્યાના તારણહાર પણ છો.

ਤੂ ਸਭ ਦੇਵਨ ਕੋ ਪਤਿ ਹੈ ਅਰੁ ਸਾਧਨ ਕੇ ਦੁਖ ਕੋ ਹਰਤਾ ਹੈ ॥

too sabh devan ko pat hai ar saadhan ke dukh ko harataa hai |

તમે બધા દેવતાઓના ભગવાન અને સંતોના દુઃખ દૂર કરનાર છો

ਜੋ ਤੁਮਰੀ ਕਛੁ ਭੂਲ ਕਰੈ ਤਿਹ ਕੇ ਫੁਨਿ ਤੂ ਤਨ ਕੋ ਮਰਤਾ ਹੈ ॥੪੦੩॥

jo tumaree kachh bhool karai tih ke fun too tan ko marataa hai |403|

હે પ્રભુ! જે તમારો વિરોધ કરે છે, તમે તેના વિનાશક છો.��403.

ਸੁਨਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਸਤਕ੍ਰਿਤ ਕੀ ਉਪਮਾ ਤਬ ਕਾਮ ਸੁ ਧੇਨ ਗਊ ਚਲਿ ਆਈ ॥

sun kaanrah satakrit kee upamaa tab kaam su dhen gaoo chal aaee |

જ્યારે કૃષ્ણ અને ઈન્દ્ર વાતચીતમાં વ્યસ્ત હતા, ત્યારે કામધેનુ, ગાય આવી

ਆਇ ਕਰੀ ਉਪਮਾ ਹਰਿ ਕੀ ਬਹੁ ਭਾਤਿਨ ਸੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਬਡਾਈ ॥

aae karee upamaa har kee bahu bhaatin so kab sayaam baddaaee |

કવિ શ્યામ કહે છે કે તેણીએ વિવિધ રીતે કૃષ્ણની પ્રશંસા કરી હતી

ਗਾਵਤ ਹੀ ਗੁਨ ਕਾਨਰ ਕੇ ਇਕ ਕਿੰਕਰ ਆਇ ਗਈ ਹਰਿ ਪਾਈ ॥

gaavat hee gun kaanar ke ik kinkar aae gee har paaee |

તેણીએ કૃષ્ણની સ્તુતિ કરીને ભગવાનનો સાક્ષાત્કાર કર્યો

ਸ੍ਯਾਮ ਕਰੋ ਉਪਮਾ ਕਹਿਯੋ ਪਤਿ ਸੋ ਉਪਮਾ ਬਹੁ ਭਾਤਿਨ ਭਾਈ ॥੪੦੪॥

sayaam karo upamaa kahiyo pat so upamaa bahu bhaatin bhaaee |404|

કવિ કહે છે કે તેના અનુમોદનથી મનને ઘણી રીતે આકર્ષિત કર્યું.404.

ਕਾਨਰ ਕੇ ਪਗ ਪੂਜਨ ਕੋ ਸਭ ਦੇਵਪੁਰੀ ਤਜਿ ਕੈ ਸੁਰ ਆਏ ॥

kaanar ke pag poojan ko sabh devapuree taj kai sur aae |

બધા દેવતાઓ સ્વર્ગ છોડીને કૃષ્ણના ચરણોમાં પ્રણામ કરવા માટે ત્યાં આવ્યા

ਪਾਇ ਪਰੇ ਇਕ ਪੂਜਤ ਭੇ ਇਕ ਨਾਚ ਉਠੇ ਇਕ ਮੰਗਲ ਗਾਏ ॥

paae pare ik poojat bhe ik naach utthe ik mangal gaae |

કોઈ તેમના ચરણ સ્પર્શ કરી રહ્યું છે અને કોઈ ગીતો ગાઈ રહ્યું છે અને નૃત્ય કરી રહ્યું છે

ਸੇਵ ਕਰੈ ਹਰਿ ਕੀ ਹਿਤ ਕੈ ਕਰਿ ਆਵਤ ਕੇਸਰ ਧੂਪ ਜਗਾਏ ॥

sev karai har kee hit kai kar aavat kesar dhoop jagaae |

કેસર, ધૂપ અને વાટ સળગાવવાની સેવા કરવા માટે કોઈ આવી રહ્યું છે

ਦੈਤਨ ਕੋ ਬਧ ਕੈ ਭਗਵਾਨ ਮਨੋ ਜਗ ਮੈ ਸੁਰ ਫੇਰਿ ਬਸਾਏ ॥੪੦੫॥

daitan ko badh kai bhagavaan mano jag mai sur fer basaae |405|

એવું લાગે છે કે ભગવાન (કૃષ્ણ) એ વિશ્વમાંથી રાક્ષસોનો નાશ કરવા માટે પૃથ્વી, દેવતાઓનું નિવાસસ્થાન બનાવ્યું હતું.405.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਦੇਵ ਸਕ੍ਰ ਆਦਿਕ ਸਭੈ ਸਭ ਤਜਿ ਕੈ ਮਨਿ ਮਾਨ ॥

dev sakr aadik sabhai sabh taj kai man maan |

ઈન્દ્ર જેવા તમામ દેવતાઓએ પોતાના મનમાંથી તમામ અભિમાન છોડી દીધું છે

ਹ੍ਵੈ ਇਕਤ੍ਰ ਕਰਨੈ ਲਗੇ ਕ੍ਰਿਸਨ ਉਸਤਤੀ ਬਾਨਿ ॥੪੦੬॥

hvai ikatr karanai lage krisan usatatee baan |406|

ઇન્દ્ર સહિતના દેવતાઓ તેમના અભિમાનને ભૂલીને કૃષ્ણની સ્તુતિ કરવા માટે એકઠા થયા હતા.406.

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કબિટ

ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੇ ਲਾਜ ਕੇ ਜਹਾਜ ਦੋਊ ਦੇਖੀਅਤ ਬਾਰਿ ਭਰੇ ਅਭ੍ਰਨ ਕੀ ਆਭਾ ਕੋ ਧਰਤ ਹੈ ॥

prem bhare laaj ke jahaaj doaoo dekheeat baar bhare abhran kee aabhaa ko dharat hai |

કૃષ્ણની આંખો પ્રેમના વહાણ જેવી છે અને તમામ આભૂષણોની લાવણ્ય ધારણ કરે છે

ਸੀਲ ਕੇ ਹੈ ਸਿੰਧੁ ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਉਜਾਗਰ ਕੇ ਨਾਗਰ ਨਵਲ ਨੈਨ ਦੋਖਨ ਹਰਤ ਹੈ ॥

seel ke hai sindh gun saagar ujaagar ke naagar naval nain dokhan harat hai |

તેઓ સૌમ્યતાનો સાગર, ગુણોનો સમુદ્ર અને લોકોના દુઃખ દૂર કરનાર છે

ਸਤ੍ਰਨ ਸੰਘਾਰੀ ਇਹ ਕਾਨ੍ਰਹ ਅਵਤਾਰੀ ਜੂ ਕੇ ਸਾਧਨ ਕੋ ਦੇਹ ਦੂਖ ਦੂਰ ਕੋ ਕਰਤ ਹੈ ॥

satran sanghaaree ih kaanrah avataaree joo ke saadhan ko deh dookh door ko karat hai |

કૃષ્ણની આંખો શત્રુઓના હત્યારા અને સંતોના દુઃખને દૂર કરનાર છે

ਮਿਤ੍ਰ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਕ ਏ ਜਗ ਕੇ ਉਧਾਰਕ ਹੈ ਦੇਖ ਕੈ ਦੁਸਟ ਜਿਹ ਜੀਯ ਤੇ ਜਰਤ ਹੈ ॥੪੦੭॥

mitr pratipaarak e jag ke udhaarak hai dekh kai dusatt jih jeey te jarat hai |407|

કૃષ્ણ મિત્રોના પાલનહાર અને વિશ્વના પરોપકારી તારણહાર છે, જેમને જોઈને, જુલમીઓ તેમના હૃદયમાં વ્યથિત થાય છે.407.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਸੀਸ ਨਿਵਾਇ ਸਭੈ ਸੁਰ ਆਇਸੁ ਲੈ ਚਲ ਧਾਮਿ ਗਏ ਹੈ ॥

kaanrah ko sees nivaae sabhai sur aaeis lai chal dhaam ge hai |

બધા દેવતાઓ, કૃષ્ણની અનુમતિ લઈને, માથું નમાવીને તેમના ધામમાં પાછા ફર્યા

ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮ ਧਰਿਯੋ ਹਰਿ ਕੋ ਇਹ ਤੈ ਮਨ ਆਨੰਦ ਯਾਦ ਭਏ ਹੈ ॥

gobind naam dhariyo har ko ih tai man aanand yaad bhe hai |

તેમના આનંદમાં, તેઓએ કૃષ્ણનું નામ ગોવિંદ રાખ્યું છે

ਰਾਤਿ ਪਰੇ ਚਲਿ ਕੈ ਭਗਵਾਨ ਸੁ ਡੇਰਨਿ ਆਪਨ ਬੀਚ ਅਏ ਹੈ ॥

raat pare chal kai bhagavaan su dderan aapan beech ae hai |

રાત પડી ત્યારે કૃષ્ણ પણ પોતાના ઘરે પાછા ફર્યા

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428