શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1051


ਰਾਵ ਰੰਕ ਅਰੁ ਬਚਤ ਨ ਕੋਊ ॥੪॥
raav rank ar bachat na koaoo |4|

રાજા રાંક અને બીજું કોઈ બચતું નથી. 4.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਜੋ ਉਪਜਿਯੋ ਸੋ ਬਿਨਸਿਯੋ ਜਿਯਤ ਨ ਰਹਸੀ ਕੋਇ ॥
jo upajiyo so binasiyo jiyat na rahasee koe |

જે જન્મે છે તે નાશ પામશે, કોઈ બચશે નહિ.

ਊਚ ਨੀਚ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਸੁਰ ਸੁਰਪਤਿ ਕੋਊ ਹੋਇ ॥੫॥
aooch neech raajaa prajaa sur surapat koaoo hoe |5|

(પછી) ઉંચા અને નીચા, રાજાઓ અને પ્રજા, દેવો કે ઈન્દ્ર, કોઈપણ (કેમ નહિ) ॥5॥

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਤੁਮ ਸੁੰਦਰਿ ਸਭ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰਹੁ ॥
tum sundar sabh sok nivaarahu |

(પછી રાજાએ કહ્યું) હે સુંદરી! તમે બધા દુઃખ દૂર કરો

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਪਤਿ ਕਹ ਹਿਯੈ ਸੰਭਾਰਹੁ ॥
sree jadupat kah hiyai sanbhaarahu |

અને મનમાં શ્રી કૃષ્ણનું ધ્યાન કરો.

ਵਾ ਸੁਤ ਕੋ ਕਛੁ ਸੋਕ ਨ ਕੀਜੈ ॥
vaa sut ko kachh sok na keejai |

એ દીકરાને દુઃખ ન થવા દે

ਔਰ ਮਾਗਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤੇ ਸੁਤ ਲੀਜੈ ॥੬॥
aauar maag prabh te sut leejai |6|

અને ભગવાન પાસે બીજા પુત્ર માટે પૂછો. 6.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਅਵਰ ਤੁਮਾਰੇ ਧਾਮ ਮੈ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਪੂਤ ਅਪਾਰ ॥
avar tumaare dhaam mai hvai hai poot apaar |

સૌમ્ય સુંદરતા! સાંભળો, તારા ઘરમાં બીજા ઘણા પુત્રો થશે.

ਵਾ ਕੋ ਸੋਕ ਨ ਕੀਜਿਯੈ ਸੁਨ ਸੁੰਦਰਿ ਸੁਕੁਮਾਰਿ ॥੭॥
vaa ko sok na keejiyai sun sundar sukumaar |7|

તેથી તેના વિશે વધુ ચિંતા કરશો નહીં.7.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜਬ ਰਾਜੈ ਯੌ ਤਿਹ ਸਮਝਾਯੋ ॥
jab raajai yau tih samajhaayo |

જ્યારે રાજાએ તેને આ રીતે સમજાવ્યું.

ਤਬ ਰਾਨੀ ਸੁਤ ਸੋਕ ਮਿਟਾਯੋ ॥
tab raanee sut sok mittaayo |

પછી રાણી પોતાના પુત્રનું દુઃખ ભૂલી ગઈ.

ਅਵਰ ਪੂਤ ਕੀ ਆਸਾ ਭਏ ॥
avar poot kee aasaa bhe |

તેણીએ બીજા પુત્રની અપેક્ષા શરૂ કરી.

ਚੌਬਿਸ ਬਰਿਸ ਬੀਤਿ ਕਰਿ ਗਏ ॥੮॥
chauabis baris beet kar ge |8|

(માત્ર આ આશામાં) ચોવીસ વર્ષ વીતી ગયા. 8.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਸੁੰਦਰ ਨਰ ਇਕ ਪੇਖਤ ਤਬ ਅਬਲਾ ਭਈ ॥
sundar nar ik pekhat tab abalaa bhee |

પછી સ્ત્રીએ એક સુંદર માણસને જોયો.

ਗ੍ਰਿਹ ਕੀ ਸਭ ਸੁਧਿ ਬਿਸਰਿ ਤਾਹਿ ਤਬ ਹੀ ਗਈ ॥
grih kee sabh sudh bisar taeh tab hee gee |

તે ક્ષણે તે ઘરની બધી અક્કલ ભૂલી ગયો.

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਤਾ ਕੌ ਲਿਯੋ ਮੰਗਾਇ ਕੈ ॥
patthai sahacharee taa kau liyo mangaae kai |

તેણે નોકરાણીને મોકલીને તેને બોલાવી.

ਹੋ ਕਾਮ ਕੇਲ ਤਿਹ ਸੰਗ ਕਰਿਯੋ ਸੁਖ ਪਾਇ ਕੈ ॥੯॥
ho kaam kel tih sang kariyo sukh paae kai |9|

તેની સાથે ખુશીથી રમ્યા. 9.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਤਬ ਰਾਨੀ ਯੌ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰੀ ॥
tab raanee yau hridai bichaaree |

ત્યારે રાણીએ મનમાં આ વાત વિચારી.

ਬੋਲਿ ਜਾਰ ਪ੍ਰਤਿ ਸਕਲ ਸਿਖਾਰੀ ॥
bol jaar prat sakal sikhaaree |

મિત્રને આખી વાત શીખવી

ਲਰਿਕਾ ਹੁਤੋ ਜੋਗ੍ਰਯਹ ਹਰਿਯੋ ॥
larikaa huto jograyah hariyo |

(કે જ્યારે હું) બાળક હતો, (એ) જોગી ચોરી કરે છે,

ਸੁੰਦਰ ਜਾਨਿ ਨ ਮੋ ਬਧਿ ਕਰਿਯੋ ॥੧੦॥
sundar jaan na mo badh kariyo |10|

પરંતુ તે સુંદર છે એમ વિચારીને મને ન મારશો. 10.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਥੋ ਬਾਲਕ ਜੋਗੀ ਹਰਿਯੋ ਹ੍ਵੈ ਭਿਰਟੀ ਕੇ ਭੇਸ ॥
tho baalak jogee hariyo hvai bhirattee ke bhes |

(હું) એક બાળક હતો અને જોગીએ વરુનું રૂપ ધારણ કર્યું હતું.

ਮੈ ਜਾਨਤ ਨਹਿ ਕਵਨ ਸੁਤ ਬਸਤ ਕਵਨ ਸੇ ਦੇਸ ॥੧੧॥
mai jaanat neh kavan sut basat kavan se des |11|

હું કોનો દીકરો છું અને કયા દેશનો છું તે મને ખબર નથી. 11.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜਾਰ ਸੰਗ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸਿਖਾਈ ॥
jaar sang ih bhaat sikhaaee |

દોસ્તે આવું શીખવ્યું

ਆਪ ਰਾਵ ਸੋ ਜਾਇ ਜਤਾਈ ॥
aap raav so jaae jataaee |

અને તેણે જઈને રાજાને કહ્યું

ਜੋ ਬਾਲਕ ਮੈ ਪੂਤ ਗਵਾਯੋ ॥
jo baalak mai poot gavaayo |

કે જે શિશુ પુત્ર મેં ગુમાવ્યો હતો,

ਸੋ ਮੈ ਆਜੁ ਖੋਜ ਤੇ ਪਾਯੋ ॥੧੨॥
so mai aaj khoj te paayo |12|

આજે શોધ કરીને તે મળ્યું છે. 12.

ਸੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪ ਬਚਨ ਅਨੰਦਿਤ ਭਯੋ ॥
sun nrip bachan anandit bhayo |

આ શબ્દો સાંભળીને રાજાને આનંદ થયો

ਤਾ ਕੋ ਬੋਲਿ ਨਿਕਟਿ ਤਬ ਲਯੋ ॥
taa ko bol nikatt tab layo |

અને તેને પોતાની પાસે બોલાવ્યો.

ਤਬ ਰਾਨੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥
tab raanee ih bhaat uchaaro |

ત્યારે રાણીએ આમ કહ્યું,

ਸੁਨੋ ਪੂਤ ਤੁਮ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥੧੩॥
suno poot tum bachan hamaaro |13|

ઓ પુત્ર! તમે અમારી વાત સાંભળો. 13.

ਸਕਲ ਬ੍ਰਿਥਾ ਅਪਨੀ ਤੁਮ ਕਹੋ ॥
sakal brithaa apanee tum kaho |

તમે (અમને) તમારો આખો ભૂતકાળ કહો

ਹਮਰੇ ਸਭ ਸੋਕਨ ਕਹ ਦਹੋ ॥
hamare sabh sokan kah daho |

અને અમારા બધા દુ:ખોને બાળી નાખો.

ਰਾਜਾ ਸੋਂ ਕਹਿ ਪ੍ਰਗਟ ਸੁਨਾਯੋ ॥
raajaa son keh pragatt sunaayo |

રાજાને સ્પષ્ટ કહો

ਰਾਜਪੂਤ ਹ੍ਵੈ ਰਾਜ ਕਮਾਯੋ ॥੧੪॥
raajapoot hvai raaj kamaayo |14|

અને રાજાના પુત્ર તરીકે શાસન કરો. 14.

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਮੈ ਕਹਾ ਬਖਾਨੋ ॥
sun raanee mai kahaa bakhaano |

ઓ રાણી! મારે જે કહેવું છે તે સાંભળો.

ਬਾਲਕ ਹੁਤੋ ਕਛੂ ਨਹਿ ਜਾਨੋ ॥
baalak huto kachhoo neh jaano |

હું બાળક હતો અને કંઈ જાણતો નહોતો.

ਜੋਗੀ ਕਹਿਯੋ ਸੁ ਤੁਮ ਤਨ ਕਹਿਹੌ ॥
jogee kahiyo su tum tan kahihau |

જોગીએ જે કહ્યું તે હું તમને કહું છું

ਸੋਕ ਸੰਤਾਪ ਤਿਹਾਰੋ ਦਹਿਹੌ ॥੧੫॥
sok santaap tihaaro dahihau |15|

અને તમારી પીડા અને દુઃખ દૂર કરો. 15.

ਇਕ ਦਿਨ ਯੌ ਜੌਗੀਸ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
eik din yau jauagees uchaariyo |

એક દિવસ (તે) જોગીએ (મને) આમ કહ્યું

ਸੂਰਤਿ ਸਹਿਰ ਬਡੋ ਉਜਿਯਾਰਿਯੋ ॥
soorat sahir baddo ujiyaariyo |

તે એક મોટું સુંદર શહેર 'સુરત' છે.

ਹ੍ਵੈ ਭਿਰਟੀ ਮੈ ਤਹਾ ਸਿਧਾਯੋ ॥
hvai bhirattee mai tahaa sidhaayo |

હું ત્યાં વરુ તરીકે ગયો હતો

ਬਾਲਕ ਸੁਤ ਰਾਜਾ ਕੋ ਪਾਯੋ ॥੧੬॥
baalak sut raajaa ko paayo |16|

અને રાજાના શિશુ પુત્રને પ્રાપ્ત કર્યો. 16.

ਹ੍ਵੈ ਭਿਰਟੀ ਜਬ ਹੀ ਮੈ ਧਯੋ ॥
hvai bhirattee jab hee mai dhayo |

જ્યારે હું વરુની જેમ દોડ્યો,

ਭਾਜਿ ਲੋਗ ਆਗੇ ਤੇ ਗਯੋ ॥
bhaaj log aage te gayo |

જેથી લોકો આગળ દોડી આવ્યા હતા.

ਤੋਹਿ ਡਾਰਿ ਬਗਲੀ ਮਹਿ ਲੀਨੋ ॥
tohi ddaar bagalee meh leeno |

(હું) તને બગલીમાં મૂકું

ਔਰੈ ਦੇਸ ਪਯਾਨੋ ਕੀਨੋ ॥੧੭॥
aauarai des payaano keeno |17|

અને બીજા દેશમાં ગયો. 17.

ਚੇਲਾ ਅਵਰ ਭਛ ਤਬ ਲ੍ਯਾਏ ॥
chelaa avar bhachh tab layaae |

પછી બીજા શિષ્યો ખાવા માટે (ભોજન) લાવ્યા.

ਤਾਹਿ ਖ੍ਵਾਇ ਕਰਿ ਨਾਥ ਰਿਝਾਏ ॥
taeh khvaae kar naath rijhaae |

તેઓએ ભોજન કરીને પ્રભુને પ્રસન્ન કર્યા.

ਭਛਨ ਕਾਜਿ ਔਰ ਕੋਊ ਧਰਿਯੋ ॥
bhachhan kaaj aauar koaoo dhariyo |

(તેઓએ) ખાવા માટે બીજું કંઈક રાખ્યું

ਰਾਵ ਪੂਤ ਲਖਿ ਮੋਹਿ ਉਬਰਿਯੋ ॥੧੮॥
raav poot lakh mohi ubariyo |18|

અને તે રાજાનો પુત્ર છે એમ વિચારીને તેણે મને છોડી દીધો. 18.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਐਸੇ ਬਚਨ ਨੈਨਨ ਨੀਰੁ ਬਹਾਇ ॥
sun raanee aaise bachan nainan neer bahaae |

આ સાંભળીને રાનીની આંખોમાંથી આંસુ વહી ગયા

ਨ੍ਰਿਪ ਦੇਖਤ ਸੁਤ ਜਾਰ ਕਹਿ ਲਯੋ ਗਰੇ ਸੋ ਲਾਇ ॥੧੯॥
nrip dekhat sut jaar keh layo gare so laae |19|

અને જ્યારે રાજાએ તેને જોયો ત્યારે તેણે મિત્રને પોતાનો પુત્ર બોલાવ્યો અને તેને ભેટી પડ્યો. 19.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਬਾਲਕ ਹੁਤੋ ਪੂਤ ਤਬ ਹਰਿਯੋ ॥
baalak huto poot tab hariyo |

(જ્યારે) દીકરો બાળક હતો, ત્યારે તેની ચોરી થઈ હતી.

ਮੋਰੇ ਭਾਗ ਸੁ ਜਿਯਤ ਉਬਰਿਯੋ ॥
more bhaag su jiyat ubariyo |

પરંતુ હું માત્ર સારા કાર્યો કરીને જ બચ્યો છું.

ਕੌਨਹੂੰ ਕਾਜ ਦੇਸ ਇਹ ਆਯੋ ॥
kauanahoon kaaj des ih aayo |

તે (આ) દેશમાં માત્ર કોઈ કામ માટે આવ્યો હતો.

ਸੋ ਹਮ ਆਜੁ ਖੋਜ ਤੇ ਪਾਯੋ ॥੨੦॥
so ham aaj khoj te paayo |20|

તો આજે મેં શોધ્યું અને મળ્યું. 20.

ਗਹਿ ਗਹਿ ਤਾ ਕੋ ਗਰੇ ਲਗਾਵੈ ॥
geh geh taa ko gare lagaavai |

તેણીએ તેને પકડી લીધો અને તેને ગળે લગાડ્યો

ਦੇਖਤ ਰਾਵ ਚੂੰਬਿ ਮੁਖ ਜਾਵੈ ॥
dekhat raav choonb mukh jaavai |

અને રાજાને જોતાં જ તે (તેના) ચહેરાને ચુંબન કરશે.

ਅਪਨੇ ਧਾਮ ਸੇਜ ਡਸਵਾਈ ॥
apane dhaam sej ddasavaaee |

ઋષિએ પોતાના ઘરમાં નાખ્યો

ਤਾ ਸੌ ਰੈਨਿ ਬਿਰਾਜਤ ਜਾਈ ॥੨੧॥
taa sau rain biraajat jaaee |21|

અને રાત્રે તેની સાથે બેસી ગયો. 21.

ਆਠੋ ਜਾਮ ਧਾਮ ਤਿਹ ਰਾਖੈ ॥
aattho jaam dhaam tih raakhai |

તેણીએ તેને રાત્રે આઠ વાગ્યે ઘરે રાખ્યો

ਪੂਤ ਪੂਤ ਮੁਖ ਤੇ ਤਿਹ ਭਾਖੈ ॥
poot poot mukh te tih bhaakhai |

અને મોઢે પુત્ર પુત્ર કહ્યો.

ਕਾਮ ਕੇਲ ਨਿਸਿ ਭਈ ਕਮਾਵੈ ॥
kaam kel nis bhee kamaavai |

દિવસ-રાત તેની સાથે રમ્યા.