શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 348


ਜਿਹ ਕੋ ਪਿਖ ਕੈ ਮਨਿ ਮੋਹਿ ਰਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਦੁਤਿ ਸੀਸ ਰਜੈ ॥
jih ko pikh kai man mohi rahai kab sayaam kahai dut sees rajai |

તેને જોઈને દરેકનું મન મુગ્ધ થઈ રહ્યું છે અને તેનો મોહ તેના કપાળ પર પ્રગટ થઈ રહ્યો છે.

ਜਿਨ ਅੰਗ ਪ੍ਰਭਾ ਕਬਿ ਦੇਤ ਸਭੈ ਸੋਊ ਅੰਗ ਧਰੇ ਤ੍ਰਿਯ ਰਾਜ ਛਜੈ ॥
jin ang prabhaa kab det sabhai soaoo ang dhare triy raaj chhajai |

તેના અંગો તેને સ્ત્રીઓના સાર્વભૌમ તરીકે પ્રદર્શિત કરે છે

ਜਿਹ ਕੋ ਪਿਖਿ ਕੰਦ੍ਰਪ ਰੀਝ ਰਹੈ ਜਿਹ ਕੋ ਦਿਖਿ ਚਾਦਨੀ ਚੰਦ ਲਜੈ ॥੫੪੨॥
jih ko pikh kandrap reejh rahai jih ko dikh chaadanee chand lajai |542|

પ્રેમના દેવતા પણ તેને જોઈને આકર્ષાય છે અને ચાંદની પણ સંકોચ અનુભવે છે.542.

ਸਿਤ ਸੁੰਦਰੁ ਸਾਜ ਸਭੈ ਸਜਿ ਕੈ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਨੀ ॥
sit sundar saaj sabhai saj kai brikhabhaan sutaa ih bhaat banee |

રાધાને આ રીતે તમામ સુંદર સફેદ શણગાર સજાવીને શણગારવામાં આવી છે.

ਮੁਖ ਰਾਜਤ ਸੁਧ ਨਿਸਾਪਤਿ ਸੋ ਜਿਹ ਮੈ ਅਤਿ ਚਾਦਨੀ ਰੂਪ ਘਨੀ ॥
mukh raajat sudh nisaapat so jih mai at chaadanee roop ghanee |

તેના ભવ્ય શણગારમાં, રાધા ચંદ્રના ચહેરા સાથે જાડી ચાંદનીની ચમક સાથે દેખાય છે

ਰਸ ਕੋ ਕਰਿ ਰਾਧਿਕਾ ਕੋਪ ਚਲੀ ਮਨੋ ਸਾਜ ਸੋ ਸਾਜ ਕੈ ਮੈਨ ਅਨੀ ॥
ras ko kar raadhikaa kop chalee mano saaj so saaj kai main anee |

જાણે કે કામદેવની સેનાએ રસના (પ્રેમ) ક્રોધને ઉશ્કેરીને પોતાની તમામ શક્તિ સાથે કૂચ કરી હતી.

ਤਿਹ ਪੇਖਿ ਭਏ ਭਗਵਾਨ ਖੁਸੀ ਸੋਊ ਤ੍ਰੀਯਨ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਰਾਜ ਗਨੀ ॥੫੪੩॥
tih pekh bhe bhagavaan khusee soaoo treeyan te triy raaj ganee |543|

અધીર થઈને, વાસનાના તીરો છોડીને, પ્રેમના અમૃત માટે પ્રયાણ કર્યું અને તેણીને જોઈને ભગવાન કૃષ્ણ પ્રસન્ન થયા અને તેમણે તેણીને સ્ત્રીઓના સાર્વભૌમ જેવી કલ્પના કરી.543.

ਰਾਧੇ ਬਾਚ ਗੋਪਿਨ ਸੋ ॥
raadhe baach gopin so |

ગોપીઓને સંબોધિત રાધાની વાણી:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਹਰਿ ਪੇਖਿ ਹਸੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ਸੰਗ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਕੈ ॥
brikhabhaan sutaa har pekh hasee ih bhaat kahiyo sang gvaarin kai |

કૃષ્ણને જોઈને રાધા હસી પડી અને (પછી) ગોપીઓને આમ કહ્યું

ਸਮ ਦਾਰਿਮ ਦਾਤ ਨਿਕਾਸ ਕਿਧੋ ਸਮ ਚੰਦ ਮੁਖੀ ਬ੍ਰਿਜ ਬਾਰਨ ਕੈ ॥
sam daarim daat nikaas kidho sam chand mukhee brij baaran kai |

કૃષ્ણને જોઈ રાધાએ હસતાં હસતાં ગોપીઓને કહ્યું અને શ્વેત હસતાં તેના દાંત દાડમ જેવા દેખાતા હતા અને ચહેરો ચંદ્ર જેવો હતો.

ਹਮ ਅਉ ਹਰਿ ਜੀ ਅਤਿ ਹੋਡ ਪਰੀ ਰਸ ਹੀ ਕੇ ਸੁ ਬੀਚ ਮਹਾ ਰਨ ਕੈ ॥
ham aau har jee at hodd paree ras hee ke su beech mahaa ran kai |

મેં શ્રી કૃષ્ણ સાથે (હારની) શરત લગાવી છે, (મનો પ્રેમ) રસ ખાતર અમારી વચ્ચે ભયંકર યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું છે.

ਤਜਿ ਕੇ ਸਭ ਸੰਕਿ ਨਿਸੰਕ ਭਿਰੋ ਸੰਗ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਹਸਿ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਕੈ ॥੫੪੪॥
taj ke sabh sank nisank bhiro sang aaise kahiyo has gvaarin kai |544|

મારી અને કૃષ્ણ વચ્ચે શરત છે (પ્રેમની થીમ અંગે), તેથી તમે નિર્ભયપણે કૃષ્ણ સાથે ઝઘડો કરી શકો છો.���544.

ਹਸਿ ਬਾਤ ਕਹੀ ਸੰਗ ਗੋਪਿਨ ਕੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਜਈ ॥
has baat kahee sang gopin ke kab sayaam kahai brikhabhaan jee |

રાધાએ ગોપીઓને હસતાં હસતાં આ કહ્યું અને કૃષ્ણને જોઈને બધી ગોપીઓ ખુશ થઈ ગઈ

ਮਨੋ ਆਪ ਹੀ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਸੁ ਰਚੀ ਰੁਚਿ ਸੋ ਇਹ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਮਈ ॥
mano aap hee te brahamaa su rachee ruch so ih roop anoop mee |

તે બધાને બ્રહ્માએ પોતે બનાવ્યા હોય તેવું દેખાય છે

ਹਰਿ ਕੋ ਪਿਖਿ ਕੈ ਨਿਹੁਰਾਇ ਗਈ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਕਬਿ ਭਾਖ ਦਈ ॥
har ko pikh kai nihuraae gee upamaa tih kee kab bhaakh dee |

કૃષ્ણને જોઈને બધાએ પ્રણામ કર્યા

ਮਨੋ ਜੋਬਨ ਭਾਰ ਸਹਿਯੋ ਨ ਗਯੋ ਤਿਹ ਤੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਮਿਨਿ ਨੀਚਿ ਭਈ ॥੫੪੫॥
mano joban bhaar sahiyo na gayo tih te brij bhaamin neech bhee |545|

કવિએ આ દ્રશ્યને આ રીતે વખાણ્યું હતું કે જાણે તેઓ તેમની યુવાનીનો ભાર સહન કરી શકતા ન હોય, તેઓ કૃષ્ણ પર ઝુકાવતા હોય તેવું લાગતું હતું.545.

ਸਭ ਹੀ ਮਿਲਿ ਰਾਸ ਕੋ ਖੇਲ ਕਰੈ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰਨਿਯਾ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਤੇ ॥
sabh hee mil raas ko khel karai sabh gvaaraniyaa at hee hit te |

બધી ગોપીઓ પ્રેમ અને ઉત્સાહથી રમણીય નાટકમાં ભાગ લેતી હતી

ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਸੁਭ ਸਾਜ ਸਜੇ ਸੁ ਬਿਰਾਜਤ ਸਾਜ ਸਭੈ ਸਿਤ ਤੇ ॥
brikhabhaan sutaa subh saaj saje su biraajat saaj sabhai sit te |

આ તમાશો જોઈને રાધાએ પોતાને સફેદ વસ્ત્રોમાં સરસ રીતે સજાવી હતી

ਫੁਨਿ ਊਚ ਪ੍ਰਭਾ ਅਤਿ ਹੀ ਤਿਨ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਬਿਚਾਰ ਕਹੀ ਚਿਤ ਤੇ ॥
fun aooch prabhaa at hee tin kee kab sayaam bichaar kahee chit te |

ત્યારે કવિ શ્યામ વિચારપૂર્વક કહે છે કે તેનું સૌંદર્ય ખૂબ જ ઉત્તમ છે.

ਉਤ ਤੇ ਘਨਸ੍ਯਾਮ ਬਿਰਾਜਤ ਹੈ ਹਰਿ ਰਾਧਿਕਾ ਬਿਦੁਲਤਾ ਇਤ ਤੇ ॥੫੪੬॥
aut te ghanasayaam biraajat hai har raadhikaa bidulataa it te |546|

વિચારપૂર્વક કહેવામાં આવ્યું છે કે તે બાજુ કૃષ્ણ વાદળની જેમ બેઠેલા છે અને આ બાજુ રાધિકા વીજળીની જેમ દેખાય છે.546.

ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਤਹਿ ਖੇਲਤ ਰਾਸਿ ਸੁ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਸਖੀਯਾ ਸੰਗ ਲੈ ॥
brikhabhaan sutaa teh khelat raas su sayaam kahai sakheeyaa sang lai |

(કવિ) શ્યામ કહે છે, રાધા સખીઓ સાથે રસ રમી રહી છે.

ਉਤ ਚੰਦ੍ਰ ਭਗਾ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਕੋ ਤਨ ਚੰਦਨ ਕੇ ਸੰਗ ਲੇਪਹਿ ਕੈ ॥
aut chandr bhagaa sabh gvaarin ko tan chandan ke sang lepeh kai |

આ તરફ, કૃષ્ણ રાધા સાથે તેમના રમૂજી રમતમાં લીન છે અને તે બાજુ ચંદ્રભાગા નામની ગોપીઓ ગોપીઓના શરીર પર ચંદન ચોંટાડી રહી છે.

ਜਿਨ ਕੇ ਮ੍ਰਿਗ ਸੇ ਦ੍ਰਿਗ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਤ ਛਾਜਤ ਗਾਮਨਿ ਪੈ ਜਿਨ ਗੈ ॥
jin ke mrig se drig sundar raajat chhaajat gaaman pai jin gai |

આ ગોપીઓની આંખો જાણે છે અને તેઓ હાથીના અણધાર્યા લાભની જેમ ચાલે છે