શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 921


ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਕਾਮਾ ਤੁਰਤ ਦਿਜ ਗ੍ਰਿਹ ਲਯੋ ਦੁਰਾਇ ॥
sunat bachan kaamaa turat dij grih layo duraae |

આ સાંભળીને કામે તેને પોતાના ઘરમાં સંતાડી દીધો.

ਰਾਜਾ ਕੀ ਨਿੰਦ੍ਯਾ ਕਰੀ ਤਾਹਿ ਗਰੇ ਸੋ ਲਾਇ ॥੧੭॥
raajaa kee nindayaa karee taeh gare so laae |17|

અને તેણી ગુસ્સામાં ઉડી ગઈ અને રાજાની ટીકા કરી.(17)

ਕਾਮਾ ਬਾਚ ॥
kaamaa baach |

કામકંડલાએ કહ્યું:

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਧ੍ਰਿਗ ਇਹ ਰਾਇ ਭੇਦ ਨਹਿ ਜਾਨਤ ॥
dhrig ih raae bhed neh jaanat |

(તેણીએ ઉચ્ચાર્યું) 'રાજાને શ્રાપ છે જેણે રહસ્ય ન સમજ્યું.

ਤੁਮ ਸੇ ਚਤੁਰਨ ਸੌ ਰਿਸਿ ਠਾਨਤ ॥
tum se chaturan sau ris tthaanat |

તમારા જેવા જ્ઞાનીઓની ઈર્ષ્યા થઈ.

ਮਹਾ ਮੂੜ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਕਾ ਕਹਿਯੈ ॥
mahaa moorr nrip ko kaa kahiyai |

'આવા બ્લોકહેડ વિશે આપણે શું કહી શકીએ.

ਯਾ ਪਾਪੀ ਕੇ ਦੇਸ ਨ ਰਹਿਯੈ ॥੧੮॥
yaa paapee ke des na rahiyai |18|

આવા ઉપ-પુરુષના દેશમાં ન રહેવું જોઈએ.(l8)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਚਲੌ ਤ ਏਕੈ ਮਗੁ ਚਲੌ ਰਹੇ ਰਹੌ ਤਿਹ ਗਾਉ ॥
chalau ta ekai mag chalau rahe rahau tih gaau |

'કોર્ને, ચાલો એ જ રસ્તો અપનાવીએ અને સાથે રહીએ,

ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਰਟੌ ਬਿਹੰਗ ਜ੍ਯੋ ਮੀਤ ਤਿਹਾਰੋ ਨਾਉ ॥੧੯॥
nis din rattau bihang jayo meet tihaaro naau |19|

'અને હું તમને હંમેશા યાદ રાખીશ અને તમારી સાથે રહીશ.'(19)

ਬਿਰਹ ਬਾਨ ਮੋ ਤਨ ਗਡੇ ਕਾ ਸੋ ਕਰੋ ਪੁਕਾਰ ॥
birah baan mo tan gadde kaa so karo pukaar |

'મને વિદાયના બાણથી વીંધવામાં આવ્યો છે, હું કેવી રીતે પ્રદર્શિત કરી શકું?

ਤਨਕ ਅਗਨਿ ਕੋ ਸਿਵ ਭਏ ਜਰੌ ਸੰਭਾਰਿ ਸੰਭਾਰਿ ॥੨੦॥
tanak agan ko siv bhe jarau sanbhaar sanbhaar |20|

'ધીમે ધીમે અને સતત, હું આ વિખવાદની આગમાં સળગી રહ્યો છું.(20)

ਆਜੁ ਸਖੀ ਮੈ ਯੌ ਸੁਨ੍ਯੋ ਪਹੁ ਫਾਟਤ ਪਿਯ ਗੌਨ ॥
aaj sakhee mai yau sunayo pahu faattat piy gauan |

'ઓહ, મિત્રો, મેં સાંભળ્યું છે કે દિવસના વિરામ વખતે મારો પ્રેમી જતો રહેશે.

ਪਹੁ ਹਿਯਰੇ ਝਗਰਾ ਪਰਿਯੋ ਪਹਿਲੇ ਫਟਿ ਹੈ ਕੌਨ ॥੨੧॥
pahu hiyare jhagaraa pariyo pahile fatt hai kauan |21|

મુદ્દો એ છે કે સૌપ્રથમ કોણ અમલ કરશે (તેનો સૂર્ય છોડવો અને ઉદય થશે).(21)

ਮਾਧਵ ਬਾਚ ॥
maadhav baach |

માધવન ટોક

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਤੁਮ ਸੁਖ ਸੋ ਸੁੰਦਰਿ ਹ੍ਯਾਂ ਰਹੋ ॥
tum sukh so sundar hayaan raho |

ઓ સૌંદર્ય! તમે અહીં ખુશીથી રહો

ਹਮ ਕੋ ਬੇਗਿ ਬਿਦਾ ਮੁਖ ਕਹੋ ॥
ham ko beg bidaa mukh kaho |

'તમે, સુંદર, અહીં આનંદમાં રહો અને મને વિદાય આપો.

ਹਮਰੋ ਕਛੂ ਤਾਪ ਨਹ ਕਰਿਯਹੁ ॥
hamaro kachhoo taap nah kariyahu |

અમને (જવાનું) કોઈ દુઃખ નથી લાગતું.

ਨਿਤ ਰਾਮ ਕੋ ਨਾਮ ਸੰਭਰਿਯਹੁ ॥੨੨॥
nit raam ko naam sanbhariyahu |22|

'મારા વિશે ગભરાશો નહીં અને ભગવાન રામના નામનું ધ્યાન કરો.' (22)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਕਾਮਾ ਤਬੈ ਭੂਮਿ ਪਰੀ ਮੁਰਛਾਇ ॥
sunat bachan kaamaa tabai bhoom paree murachhaae |

સલાહ સાંભળીને મહિલા બેભાન થઈ ગઈ અને જમીન પર પડી ગઈ.

ਜਨੁ ਘਾਯਲ ਘਾਇਨ ਲਗੇ ਗਿਰੈ ਉਠੈ ਬਰਰਾਇ ॥੨੩॥
jan ghaayal ghaaein lage girai utthai bararaae |23|

ઘાયલ માણસની જેમ, ઉઠવાનો પ્રયત્ન કર્યો પણ ફરી નીચે પડી ગયો.(23)

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોરઠા

ਅਧਿਕ ਬਿਰਹ ਕੇ ਸੰਗ ਪੀਤ ਬਰਨ ਕਾਮਾ ਭਈ ॥
adhik birah ke sang peet baran kaamaa bhee |

છૂટા પડવાને પગલે, કામા એનિમિક દેખાતા હતા.

ਰਕਤ ਨ ਰਹਿਯੋ ਅੰਗ ਚਲਿਯੋ ਮੀਤ ਚੁਰਾਇ ਚਿਤ ॥੨੪॥
rakat na rahiyo ang chaliyo meet churaae chit |24|

જેમ કે પ્રેમી તેનું હૃદય ચોરીને ચાલ્યો ગયો હતો; તેણી સંપૂર્ણ રીતે નિષ્ક્રિય દેખાતી હતી.(24)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਟਾਕ ਤੋਲ ਤਨ ਨ ਰਹਿਯੋ ਮਾਸਾ ਰਹਿਯੋ ਨ ਮਾਸ ॥
ttaak tol tan na rahiyo maasaa rahiyo na maas |

ચાર મહિના સુધી કોઈ શરીર નથી અને માંસ કરતાં વધુ કોઈ માંસ નથી.

ਬਿਰਹਿਨ ਕੌ ਤੀਨੋ ਭਲੇ ਹਾਡ ਚਾਮ ਅਰੁ ਸ੍ਵਾਸ ॥੨੫॥
birahin kau teeno bhale haadd chaam ar svaas |25|

ત્રણેય (રોગ) હાડકાં, ત્વચા અને શ્વાસ માટે સારા છે. 25.

ਅਤਿ ਕਾਮਾ ਲੋਟਤ ਧਰਨਿ ਮਾਧਵਨਲ ਕੇ ਹੇਤ ॥
at kaamaa lottat dharan maadhavanal ke het |

માધવાનના અલગ થવાથી તે જમીન પર પથરાઈ ગઈ,

ਟੂਟੋ ਅਮਲ ਅਫੀਮਿਯਹਿ ਜਨੁ ਪਸਵਾਰੇ ਲੇਤ ॥੨੬॥
ttootto amal afeemiyeh jan pasavaare let |26|

અફીણના વ્યસનીની જેમ, તેણીએ ધૂળમાં ફેંકી દીધી.(26)

ਮਿਲਤ ਨੈਨ ਨਹਿ ਰਹਿ ਸਕਤ ਜਾਨਤ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਤੰਗ ॥
milat nain neh reh sakat jaanat preet patang |

પતંગ (દીપક સાથે પાઇ) પ્રીત પાસેથી જાણી શકે છે કે નૈનને ભળ્યા વિના રહી શકાતું નથી.

ਛੂਟਤ ਬਿਰਹ ਬਿਯੋਗ ਤੇ ਹੋਮਤ ਅਪਨੋ ਅੰਗ ॥੨੭॥
chhoottat birah biyog te homat apano ang |27|

તે મોહભંગને કારણે (દીવો) સ્પર્શ કરીને તેના અંગોને બાળી નાખે છે. 27.

ਕਾਮਾ ਬਾਚ ॥
kaamaa baach |

કામ ટોક

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਖੰਡ ਖੰਡ ਕੈ ਤੀਰਥ ਕਰਿਹੌ ॥
khandd khandd kai teerath karihau |

(હું) બધા પ્રદેશોના તીર્થસ્થાનોમાં જઈશ.

ਬਾਰਿ ਅਨੇਕ ਆਗਿ ਮੈ ਬਰਿਹੌ ॥
baar anek aag mai barihau |

'હું તીર્થસ્થાનોની આસપાસ જઈશ અને ફરીથી અને ફરીથી, પરાયાની આગમાં બળીશ.

ਕਾਸੀ ਬਿਖੈ ਕਰਵਤਿਹਿ ਪੈਹੌ ॥
kaasee bikhai karavatihi paihau |

કાશીમાં કરવત સાથે ચિરવાંગી.

ਢੂੰਢਿ ਮੀਤ ਤੋ ਕੌ ਤਊ ਲੈਹੌ ॥੨੮॥
dtoondt meet to kau taoo laihau |28|

'હું કાંશીમાં કરવતનો સામનો કરીશ પણ જ્યાં સુધી હું તને નહીં શોધીશ ત્યાં સુધી આરામ નહીં કરું.'(28)

ਅੜਿਲ ॥
arril |

એરિલ

ਜਹਾ ਪਿਯਰਵਾ ਚਲੇ ਪ੍ਰਾਨ ਤਿਤਹੀ ਚਲੇ ॥
jahaa piyaravaa chale praan titahee chale |

'જ્યાં પ્રેમ છે, ત્યાં મારું જીવન છે.

ਸਕਲ ਸਿਥਿਲ ਭਏ ਅੰਗ ਸੰਗ ਜੈ ਹੈ ਭਲੇ ॥
sakal sithil bhe ang sang jai hai bhale |

'મારા શરીરના તમામ અંગો થાકી ગયા છે.

ਮਾਧਵਨਲ ਕੌ ਨਾਮੁ ਮੰਤ੍ਰ ਸੋ ਜਾਨਿਯੈ ॥
maadhavanal kau naam mantr so jaaniyai |

'મારે માધવનના વશીકરણની જરૂર છે,

ਹੋ ਜਾਤੌ ਲਗਤ ਉਚਾਟ ਸਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨਿਯੈ ॥੨੯॥
ho jaatau lagat uchaatt sat kar maaniyai |29|

'જેમ કે મારું હૃદય તેના વિના તડપી રહ્યું છે.' (29)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਜੋ ਤੁਮਰੀ ਬਾਛਾ ਕਰਤ ਪ੍ਰਾਨ ਹਰੈ ਜਮ ਮੋਹਿ ॥
jo tumaree baachhaa karat praan harai jam mohi |

'જો મૃત્યુનો દેવ તારી યાદમાં મારો જીવ કાઢી નાખે,

ਮਰੇ ਪਰਾਤ ਚੁਰੈਲ ਹ੍ਵੈ ਚਮਕਿ ਚਿਤੈਹੌ ਤੋਹਿ ॥੩੦॥
mare paraat churail hvai chamak chitaihau tohi |30|

'હું ડાકણ બનીશ અને તને શોધતો ફરતો રહીશ.(30)

ਬਰੀ ਬਿਰਹ ਕੀ ਆਗਿ ਮੈ ਜਰੀ ਰਖੈ ਹੌ ਨਾਉ ॥
baree birah kee aag mai jaree rakhai hau naau |

'જુસ્સાની આગમાં સળગવું,

ਭਾਤਿ ਜਰੀ ਕੀ ਬਰੀ ਕੀ ਢਿਗ ਤੇ ਕਬਹੂੰ ਨ ਜਾਉ ॥੩੧॥
bhaat jaree kee baree kee dtig te kabahoon na jaau |31|

હું મારું નામ "દળેલા" તરીકે અપનાવીશ.(31)

ਸਾਚ ਕਹਤ ਹੈ ਬਿਰਹਨੀ ਰਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਸੌ ਪਾਗਿ ॥
saach kahat hai birahanee rahee prem sau paag |

'હું સાચું કહું છું કે છૂટાછવાયા પ્રેમમાં બળે છે,

ਡਰਤ ਬਿਰਹ ਕੀ ਅਗਨਿ ਸੌ ਜਰਤ ਕਾਠ ਕੀ ਆਗਿ ॥੩੨॥
ddarat birah kee agan sau jarat kaatth kee aag |32|

'બિલકુલ સૂકા લાકડાની જેમ કર્કશ અવાજો સાથે ઝળકે છે.'(32)

ਤਬ ਮਾਧਵਨਲ ਉਠਿ ਚਲਿਯੋ ਭਯੋ ਪਵਨ ਕੋ ਭੇਸ ॥
tab maadhavanal utth chaliyo bhayo pavan ko bhes |

આ દરમિયાન માધવન હવાની જેમ ઉડી ગયો હતો.

ਜਸ ਧੁਨਿ ਸੁਨਿ ਸਿਰ ਧੁਨਿ ਗਯੋ ਬਿਕ੍ਰਮ ਜਹਾ ਨਰੇਸ ॥੩੩॥
jas dhun sun sir dhun gayo bikram jahaa nares |33|

અને ત્યાં પહોંચ્યા જ્યાં આદરણીય બિક્રિમાજીત બેસતા હતા.(33)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਬਿਕ੍ਰਮ ਜਹਾ ਨਿਤਿ ਚਲਿ ਆਵੈ ॥
bikram jahaa nit chal aavai |

જ્યાં બિક્રમજીત રોજ ફરતો હતો

ਪੂਜਿ ਗੌਰਜਾ ਕੌ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਵੈ ॥
pooj gauarajaa kau grih jaavai |

બિક્રિમ આ સ્થળની મુલાકાત લેતા અને ગોરી દેવીની પ્રાર્થના કરતા.

ਮੰਦਿਰ ਊਚ ਧੁਜਾ ਫਹਰਾਹੀ ॥
mandir aooch dhujaa faharaahee |

મંદિર પર ઉંચા ધ્વજ લહેરાતા હતા.

ਫਟਕਾਚਲ ਲਖਿ ਤਾਹਿ ਲਜਾਹੀ ॥੩੪॥
fattakaachal lakh taeh lajaahee |34|

મંદિર ઉંચું હતું અને તેની કૃપા અજોડ હતી.(34)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤਿਹੀ ਠੌਰਿ ਮਾਧਵ ਗਯੋ ਦੋਹਾ ਲਿਖ੍ਯੋ ਬਨਾਇ ॥
tihee tthauar maadhav gayo dohaa likhayo banaae |

માધવને ત્યાં જઈને એ જગ્યાએ એક જોડી લખી.

ਜੌ ਬਿਕ੍ਰਮ ਇਹ ਬਾਚਿ ਹੈ ਹ੍ਵੈ ਹੋ ਮੋਰ ਉਪਾਇ ॥੩੫॥
jau bikram ih baach hai hvai ho mor upaae |35|

(વિચારીને) 'જ્યારે બિક્રિમ તેને વાંચશે ત્યારે તે મારા માટે કોઈ સંકલ્પ સૂચવશે.'(35)

ਜੇ ਨਰ ਰੋਗਨ ਸੌ ਗ੍ਰਸੇ ਤਿਨ ਕੋ ਹੋਤ ਉਪਾਉ ॥
je nar rogan sau grase tin ko hot upaau |

જો કોઈ વ્યક્તિ બીમાર હોય તો તેને કોઈ ઉપાય સૂચવી શકાય છે,

ਬਿਰਹ ਤ੍ਰਿਦੋਖਨ ਜੇ ਗ੍ਰਸੇ ਤਿਨ ਕੋ ਕਛੁ ਨ ਬਚਾਉ ॥੩੬॥
birah tridokhan je grase tin ko kachh na bachaau |36|

પરંતુ પ્રેમ-માંદગીથી પીડિત વ્યક્તિ માટે કોઈ અભયારણ્ય નથી.(36)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਬਿਕ੍ਰਮ ਸੈਨਿ ਤਹਾ ਚਲਿ ਆਯੋ ॥
bikram sain tahaa chal aayo |

રાજા બિક્રમજીત ત્યાં ચાલી નીકળ્યા.

ਆਨ ਗੌਰਜਾ ਕੌ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਯੋ ॥
aan gauarajaa kau sir nayaayo |

સાંજે બિક્રિમ ત્યાં આવ્યો અને ગોરી દેવીને પ્રણામ કર્યા,

ਬਾਚਿ ਦੋਹਰਾ ਕੋ ਚਕਿ ਰਹਿਯੋ ॥
baach doharaa ko chak rahiyo |

ડબલ વાંચીને તેને નવાઈ લાગી

ਕੋ ਬਿਰਹੀ ਆਯੋ ਹ੍ਯਾਂ ਕਹਿਯੋ ॥੩੭॥
ko birahee aayo hayaan kahiyo |37|

તેણે આ જોડી વાંચી અને પૂછ્યું કે શું કોઈ પ્રેમ-બીમાર વ્યક્તિ આવી છે.(37)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਕੋ ਬਿਰਹੀ ਆਯੋ ਹ੍ਯਾਂ ਤਾ ਕੌ ਲੇਹੁ ਬੁਲਾਇ ॥
ko birahee aayo hayaan taa kau lehu bulaae |

(તેણીએ ઉચ્ચાર કર્યો) 'જે પ્રેમ-બીમાર છે, તે અહીં આવ્યો છે, બોલાવો

ਜੋ ਵਹੁ ਕਹੈ ਸੋ ਹੌ ਕਰੌ ਤਾ ਕੌ ਜਿਯਨ ਉਪਾਇ ॥੩੮॥
jo vahu kahai so hau karau taa kau jiyan upaae |38|

તેને. 'તે જે ઈચ્છે છે તે હું પૂર્ણ કરીશ.'(38)