શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 749


ਅੰਬੁਜ ਪ੍ਰਿਸਠਣੀ ਪ੍ਰਿਥਮ ਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਕਰੋ ਉਚਾਰ ॥
anbuj prisatthanee pritham hee mukh te karo uchaar |

પહેલા મોંમાંથી 'અંબુજ' (પાણીમાંથી જન્મેલી બ્રિચ)નો ઉચ્ચાર કરો, પછી 'પ્રસ્થાની' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਮਤਿ ਸਵਾਰ ॥੬੭੯॥
naam tupak ke hot hai leejahu sumat savaar |679|

મુખમાંથી “અંબુજ-પ્રસ્થાની” શબ્દો ઉચ્ચારવાથી તુપક નામ બને છે.679.

ਘਨਜਜ ਪ੍ਰਿਸਠਣ ਪ੍ਰਿਥਮ ਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਕਰੋ ਉਚਾਰ ॥
ghanajaj prisatthan pritham hee mukh te karo uchaar |

પહેલા મોંમાંથી ગંજાજ પ્રસ્થાન' (બાદલના પુત્ર જલ અને જાયે બ્રિચની લાકડાની પીઠ)નો ઉચ્ચાર કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਘਰ ਸਵਾਰ ॥੬੮੦॥
naam tupak ke hot hai leejahu sughar savaar |680|

“ઘંજાજ-પ્રસ્થાની” શબ્દો ઉચ્ચારીને, હે જ્ઞાનીઓ! તુપાકના નામો રચાયા છે, જે યોગ્ય રીતે સમજી શકાય છે.680.

ਜਲ ਤਰ ਆਦਿ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਪ੍ਰਿਸਠਣਿ ਧਰ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
jal tar aad uchaar kai prisatthan dhar pad dehu |

પહેલા જલ તાર (પાણી પર તરતો) શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો અને 'પ્રસ્થાની' શબ્દ બોલો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੬੮੧॥
naam tupak ke hot hai cheen chatur chit lehu |681|

તુપાકના નામો સૌપ્રથમ “જલતરુ” શબ્દ ઉચ્ચારવાથી અને પછી “પ્રસ્થાની-ધાર” શબ્દો ઉમેરીને રચાય છે.681.

ਬਾਰ ਆਦਿ ਸਬਦ ਉਚਰਿ ਕੈ ਤਰ ਪ੍ਰਿਸਠਣ ਪੁਨਿ ਭਾਖੁ ॥
baar aad sabad uchar kai tar prisatthan pun bhaakh |

પહેલા 'બાર' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો અને પછી 'તાર પ્રસ્થાની' (લાકડાની પાછળ જે તરતી શકાય) કહો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਰਾਖੁ ॥੬੮੨॥
naam tupak ke hot hai cheen chatur chit raakh |682|

તુપકના નામો સૌપ્રથમ “વારી” શબ્દ અને પછી “તરુ-પ્રસ્થાની” શબ્દ ઉચ્ચારવાથી રચાય છે, જે હે જ્ઞાનીઓ! તમે તમારા મનમાં ઓળખી શકો છો.682.

ਨੀਰ ਆਦਿ ਸਬਦ ਉਚਰਿ ਕੈ ਤਰ ਪਦ ਪ੍ਰਿਸਠਣ ਦੇਹੁ ॥
neer aad sabad uchar kai tar pad prisatthan dehu |

પહેલા 'નીર' (પાણી) શબ્દનો ઉચ્ચાર કરીને, પછી 'તાર' અને 'પ્રસ્થિ' શબ્દો ઉમેરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੬੮੩॥
naam tupak ke hot hai cheen chatur chit lehu |683|

તુપકના નામ સૌપ્રથમ “નીર” શબ્દ ઉચ્ચારવાથી અને પછી “તરુ-પ્રસ્થાની” શબ્દો ઉમેરીને રચાય છે.683.

ਹਰਜ ਪ੍ਰਿਸਠਣੀ ਆਦਿ ਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਕਰੋ ਉਚਾਰ ॥
haraj prisatthanee aad hee mukh te karo uchaar |

સૌપ્રથમ મુખ દ્વારા 'હરજ' (પાણીમાંથી જન્મેલું લાકડું) અને 'પ્રસ્થાની' શબ્દોનો ઉચ્ચાર કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਘਰ ਸਵਾਰ ॥੬੮੪॥
naam tupak ke hot hai leejahu sughar savaar |684|

હે જ્ઞાનીઓ! તુપાકના નામ "આર્જ-પ્રસ્થાની" શબ્દના ઉચ્ચારણથી ઓળખાય છે.684.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਬਾਰਿਜ ਪ੍ਰਿਸਠਣੀ ਆਦਿ ਉਚਾਰ ॥
baarij prisatthanee aad uchaar |

પ્રથમ ઉચ્ચાર 'બારીજ પ્રસ્થાની'.

ਨਾਮ ਨਾਲਿ ਕੇ ਸਕਲ ਬਿਚਾਰ ॥
naam naal ke sakal bichaar |

(તે) (ડ્રોપ) નું નામ છે.

ਭੂਰਹ ਪ੍ਰਿਸਠਣਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਦੀਜੈ ॥
bhoorah prisatthan pun pad deejai |

પછી 'ભૂરાહ પ્રસ્થાની' (પૃથ્વીમાંથી ઊગતી લાકડાની પીઠ સાથે) શ્લોકનો જાપ કરો.

ਨਾਮ ਜਾਨ ਤੁਪਕ ਕੋ ਲੀਜੈ ॥੬੮੫॥
naam jaan tupak ko leejai |685|

શરૂઆતમાં "વરિજ-પ્રસ્થાની" શબ્દો બોલવાથી અને તુપકના નામો વિશે વિચારવું, અને પછી "ભૂરુહા-પ્રસ્થાની" શબ્દો ઉમેરવાથી તુપકના નામ સમજાય છે.685.

ਭੂਮਿ ਸਬਦ ਕੋ ਆਦਿ ਉਚਾਰੋ ॥
bhoom sabad ko aad uchaaro |

પહેલા 'જમીન' શબ્દ બોલો.

ਰੁਹ ਪ੍ਰਿਸਠਣਿ ਤੁਮ ਬਹੁਰਿ ਸਵਾਰੋ ॥
ruh prisatthan tum bahur savaaro |

પછી 'રુહ પ્રસ્થાની' બોલો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਸਭ ਹੀ ਹੋਹੀ ॥
naam tupak ke sabh hee hohee |

આ બધા ટુપાકના નામ બની જશે.

ਜੋ ਕੋਊ ਚਤੁਰ ਚੀਨ ਕਰ ਜੋਹੀ ॥੬੮੬॥
jo koaoo chatur cheen kar johee |686|

સૌપ્રથમ “ભૂમિ” શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો અને પછી “રુહા-પ્રસ્થાની” શબ્દો ઉમેરો અને આ રીતે, તુપાકના બધા નામો રચાશે, જે કેટલાક જ્ઞાની પુરુષો ઓળખી શકશે.686.

ਤਰੁ ਰੁਹ ਪ੍ਰਿਸਠਨਿ ਆਦਿ ਉਚਰੀਅਹੁ ॥
tar ruh prisatthan aad uchareeahu |

સૌપ્રથમ 'તાર રૂહ પ્રસ્તની' નો જાપ કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਸਕਲ ਬਿਚਰੀਅਹੁ ॥
naam tupak ke sakal bichareeahu |

બધા ટીપાંના નામ તરીકે (તે) ધ્યાનમાં લો.

ਕਾਸਠ ਕੁੰਦਨੀ ਆਦਿ ਬਖਾਨੋ ॥
kaasatth kundanee aad bakhaano |

(પછી) 'કસથ કુંડની' (લાકડાની મુઠ્ઠી વડે) નો પાઠ કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਸਭ ਜੀਅ ਜਾਨੋ ॥੬੮੭॥
naam tupak ke sabh jeea jaano |687|

શરુઆતમાં “તરુ-રુહુ-પ્રસ્થાની” કહીને અને તુપકના નામો વિશે વિચારીને, પછી “કષ્ટ-કુંડની” શબ્દો ઉમેરીને, તમારા મનમાં તુપકના બધા નામો સમજો.687.

ਭੂਮਿ ਸਬਦ ਕਹੁ ਆਦਿ ਉਚਾਰਹੁ ॥
bhoom sabad kahu aad uchaarahu |

પહેલા 'પૃથ્વી' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਰੁਹ ਸੁ ਸਬਦ ਕੋ ਬਹੁਰ ਬਿਚਾਰਹੁ ॥
ruh su sabad ko bahur bichaarahu |

પછી 'રુહ' શબ્દ ઉમેરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਜੂ ਕੇ ਸਭ ਮਾਨਹੁ ॥
naam tupak joo ke sabh maanahu |

(આ) નામ તુપક જીનું મન છે.

ਯਾ ਮੈ ਕਛੂ ਭੇਦ ਨਹੀ ਜਾਨਹੁ ॥੬੮੮॥
yaa mai kachhoo bhed nahee jaanahu |688|

સૌપ્રથમ “ભૂમિ” શબ્દ બોલો અને પછી “રુહા” શબ્દ ઉમેરો, અને આ રીતે તુપકના બધા નામો નિઃસંકોચપણે સમજો.688.

ਪ੍ਰਿਥੀ ਸਬਦ ਕੋ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਦੀਜੈ ॥
prithee sabad ko prithamai deejai |

પહેલા 'પૃથિ' શબ્દ મૂકો.

ਰੁਹ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰਨ ਕੀਜੈ ॥
ruh pad bahur uchaaran keejai |

પછી 'રુહ' શબ્દનો જાપ કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਸਭ ਜੀਅ ਜਾਨੋ ॥
naam tupak ke sabh jeea jaano |

(તેને) બધા ટીપાંનું નામ મનો છે.

ਯਾ ਮੈ ਕਛੂ ਭੇਦ ਨਹੀ ਮਾਨੋ ॥੬੮੯॥
yaa mai kachhoo bhed nahee maano |689|

“પૃથ્વી” શબ્દ પછી “રુહા” શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો અને આ રીતે, કોઈપણ તફાવત વિના, તુપકના નામ જાણો.689.

ਬਿਰਛ ਸਬਦ ਕੋ ਆਦਿ ਉਚਾਰੋ ॥
birachh sabad ko aad uchaaro |

પ્રથમ 'બિર્ચ' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਪ੍ਰਿਸਠਨਿ ਪਦ ਕਹਿ ਜੀਅ ਬਿਚਾਰੋ ॥
prisatthan pad keh jeea bichaaro |

પછી મનમાં 'પ્રસ્થાની' શબ્દનો વિચાર કરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਹਿ ਅਪਾਰਾ ॥
naam tupak ke hohi apaaraa |

(આમ) ડ્રોપનું નામ બની જશે.

ਯਾ ਮੈ ਕਛੁ ਨ ਭੇਦ ਨਿਹਾਰਾ ॥੬੯੦॥
yaa mai kachh na bhed nihaaraa |690|

સૌપ્રથમ “વૃક્ષ” શબ્દ મુકવાથી અને પછી “પ્રસ્થાની” શબ્દ ઉમેરવાથી તુપકના અનેક નામો બને છે, તેમાં કોઈ રહસ્ય નથી.690.

ਦ੍ਰੁਮਜ ਸਬਦ ਕੋ ਆਦਿ ਉਚਾਰੋ ॥
drumaj sabad ko aad uchaaro |

પહેલા ધ્રુમજ (બ્રિછ દે જાય કથા) શ્લોકનો ઉચ્ચાર કરો.

ਪ੍ਰਿਸਠਨਿ ਪਦ ਕਹਿ ਹੀਏ ਬਿਚਾਰੋ ॥
prisatthan pad keh hee bichaaro |

(પછી) 'પ્રસ્થાની' શબ્દ તમારા હૃદયમાં રાખો.

ਸਭ ਹੀ ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਵੈ ॥
sabh hee naam tupak ke hovai |

(તે) તુપાક નામ આપવામાં આવશે.

ਜਉ ਕੋਊ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਮੈ ਜੋਵੈ ॥੬੯੧॥
jau koaoo chatur chit mai jovai |691|

શરુઆતમાં “દ્રુમજ” શબ્દ અને અંતે “પ્રસ્થાની” શબ્દ મુકવાથી તુપાકના બધા નામો બને છે, જો કોઈ જ્ઞાની માણસ જાણવા માંગે છે.691.

ਤਰੁ ਪਦ ਮੁਖ ਤੇ ਆਦਿ ਉਚਾਰੋ ॥
tar pad mukh te aad uchaaro |

સૌપ્રથમ મુખમાંથી 'તરુ' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਪ੍ਰਿਸਠਨਿ ਪਦ ਕੌ ਬਹੁਰਿ ਬਿਚਾਰੋ ॥
prisatthan pad kau bahur bichaaro |

પછી 'પ્રસ્થાની' શબ્દ ઉમેરો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਸਬ ਜੀਅ ਜਾਨੋ ॥
naam tupak ke sab jeea jaano |

બધા (તેને) તુપાકા નામ માને છે.

ਯਾ ਮੈ ਕਛੂ ਭੇਦ ਨਹੀ ਮਾਨੋ ॥੬੯੨॥
yaa mai kachhoo bhed nahee maano |692|

શરૂઆતમાં “તરુ” શબ્દ બોલવો અને પછી “પ્રસ્થાની” શબ્દ વિશે વિચારવું, કોઈપણ ભેદભાવ વિના તુપકના બધા નામોને સમજો.692.

ਰੁਖ ਸਬਦ ਕੋ ਆਦਿ ਉਚਾਰੋ ॥
rukh sabad ko aad uchaaro |

પહેલા 'રૂખ' (બ્રિચ) શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਪ੍ਰਿਸਠਨਿ ਪਦ ਕਹਿ ਬਹੁਰਿ ਬਿਚਾਰੋ ॥
prisatthan pad keh bahur bichaaro |

પછી 'પ્રિસ્થાની' પાડો રાખો.

ਸਭ ਹੀ ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਈ ॥
sabh hee naam tupak ke hoee |

(આ) નામ બધા ટીપાંનું હશે.