શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 146


ਭਏ ਸੈਣਪਾਲੰ ਬਲੀ ਸੂਲ ਸਲ੍ਰਯੰ ॥
bhe sainapaalan balee sool salrayan |

પછી બહાદુર યોદ્ધા સલાયા કૌરવોનો સેનાપતિ બન્યો.

ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਕੁਟਿਓ ਬਲੀ ਪੰਚ ਦਲ੍ਰਯੰ ॥
bhalee bhaat kuttio balee panch dalrayan |

તેણે બહાદુર પાંડવ ફોજને જોરથી હરાવ્યું,

ਪੁਨਰ ਹਸਤ ਯੁਧਿਸਟਰੰ ਸਕਤ ਬੇਧੰ ॥
punar hasat yudhisattaran sakat bedhan |

અને યુધિસ્ત્રના હાથીને તેના ખંજરથી ઘાયલ કર્યો.

ਗਿਰਿਯੋ ਜੁਧ ਭੂਪੰ ਬਲੀ ਭੂਪ ਬੇਧੰ ॥੪੭॥੨੧੫॥
giriyo judh bhoopan balee bhoop bedhan |47|215|

આ કારણે યુધિસ્ત્ર નીચે પડી ગયો, પરંતુ તેણે બહાદુર સલાયાને મારી નાખ્યો.47.215.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਸਲ ਰਾਜਾ ਜਉਨੈ ਦਿਨ ਜੂਝਾ ॥
sal raajaa jaunai din joojhaa |

જે દિવસે રાજા શ્લ્યાની હત્યા કરવામાં આવી હતી.

ਕਉਰਉ ਹਾਰ ਤਵਨ ਤੇ ਸੂਝਾ ॥
kaurau haar tavan te soojhaa |

જે દિવસે સલ્ય રાજા લડાઈમાં મૃત્યુ પામ્યા તે દિવસે કૌરવોને તેમની તોળાઈ રહેલી હારનો અહેસાસ થયો.

ਜੂਝਤ ਸਲ ਭਇਓ ਅਸਤਾਮਾ ॥
joojhat sal bheio asataamaa |

અસ્વસ્થમા (પાંચમો સેનાપતિ) શ્લ્યા સાથે લડ્યા (પછી) થયો.

ਕੂਟਿਓ ਕੋਟ ਕਟਕੁ ਇਕ ਜਾਮਾ ॥੧॥੨੧੬॥
koottio kott kattak ik jaamaa |1|216|

જ્યારે સલ્યાનું અવસાન થયું, ત્યારે અશ્વથામા સેનાપતિ બન્યો, તેણે એક ઘડિયાળ માટે લાખો દળોને હિંસક રીતે હરાવ્યો.1.216.

ਧ੍ਰਿਸਟ ਦੋਨੁ ਮਾਰਿਓ ਅਤਿਰਥੀ ॥
dhrisatt don maario atirathee |

(તેણે) મહાન બલિદાન (અતિ રતિ) ધૃષ્ટદ્યુમનને મારી નાખ્યો

ਪਾਡਵ ਸੈਨ ਭਲੇ ਕਰਿ ਮਥੀ ॥
paaddav sain bhale kar mathee |

તેણે નિષ્ણાત સારથિ ધરિષ્ટદ્યુમ્નને મારી નાખ્યો, અને પાંડવ દળોને સરસ રીતે છૂંદ્યા.

ਪਾਡਵ ਕੇ ਪਾਚੋ ਸੁਤ ਮਾਰੇ ॥
paaddav ke paacho sut maare |

પાંડવોના પાંચ પુત્રો માર્યા ગયા

ਦੁਆਪੁਰ ਮੈ ਬਡ ਕੀਨ ਅਖਾਰੇ ॥੨॥੨੧੭॥
duaapur mai badd keen akhaare |2|217|

તેણે પાંડવોના પાંચ પુત્રોને પણ મારી નાખ્યા, તેણે દ્વાપર યુગમાં ખૂબ જ મહાન યુદ્ધો કર્યા.2.217.

ਕਉਰਉ ਰਾਜ ਕੀਓ ਤਬ ਜੁਧਾ ॥
kaurau raaj keeo tab judhaa |

ત્યારે દુર્યોધન (કૌરૌ રાજ) ખૂબ ગુસ્સે થયો

ਭੀਮ ਸੰਗਿ ਹੁਇ ਕੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੁਧਾ ॥
bheem sang hue kai at krudhaa |

ત્યારે કૌરવોના રાજા દુર્યોધને ભીમ સામે ભારે ક્રોધમાં યુદ્ધ કર્યું.

ਜੁਧ ਕਰਤ ਕਬਹੂ ਨਹੀ ਹਾਰਾ ॥
judh karat kabahoo nahee haaraa |

(દુર્યોધન) ક્યારેય યુદ્ધમાં હાર્યો ન હતો,

ਕਾਲ ਬਲੀ ਤਿਹ ਆਨ ਸੰਘਾਰਾ ॥੩॥੨੧੮॥
kaal balee tih aan sanghaaraa |3|218|

તે લડતી વખતે ક્યારેય હાર્યો ન હતો, પરંતુ શક્તિશાળી મૃત્યુ આવીને તેને મારી નાખ્યો.3.218.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
bhujang prayaat chhand |

ભુજંગ પ્રયાત શ્લોક

ਤਹਾ ਭੀਮ ਕੁਰਰਾਜ ਸਿਉ ਜੁਧ ਮਚਿਓ ॥
tahaa bheem kuraraaj siau judh machio |

ત્યાં ભીમ સાથે દુર્યોધનનું ભીષણ યુદ્ધ શરૂ થયું.

ਛੁਟੀ ਬ੍ਰਹਮ ਤਾਰੀ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਨਚਿਓ ॥
chhuttee braham taaree mahaa rudr nachio |

જેના કારણે શિવનું ધ્યાન તૂટી ગયું અને તે મહાન દેવતાઓ નાચવા લાગ્યા.

ਉਠੈ ਸਬਦ ਨਿਰਘਾਤ ਆਘਾਤ ਬੀਰੰ ॥
autthai sabad niraghaat aaghaat beeran |

યોદ્ધાઓની મારામારીને કારણે ભયંકર અવાજ થયો

ਭਏ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡੰ ਤਣੰ ਤਛ ਤੀਰੰ ॥੧॥੨੧੯॥
bhe rundd munddan tanan tachh teeran |1|219|

શરીરને તીરોથી વીંધવામાં આવ્યા હતા અને માથાને તીરથી વીંધવામાં આવ્યા હતા અને માથાને થડથી અલગ કરવામાં આવ્યા હતા.1.219.

ਗਿਰੇ ਬੀਰ ਏਕੰ ਅਨੇਕੰ ਪ੍ਰਕਾਰੰ ॥
gire beer ekan anekan prakaaran |

વિવિધ રીતે લડતા, ઘણા યોદ્ધાઓ મેદાનમાં પડ્યા

ਗਿਰੇ ਅਧ ਅਧੰ ਛੁਧੰ ਸਸਤ੍ਰ ਧਾਰੰ ॥
gire adh adhan chhudhan sasatr dhaaran |

ઘણા લોકો અર્ધભાગમાં પડી ગયા હતા જેઓ શસ્ત્રોની તીક્ષ્ણ ધારથી ભૂખ્યા હતા.

ਕਟੇ ਕਉਰਵੰ ਦੁਰ ਸਿੰਦੂਰ ਖੇਤੰ ॥
katte kauravan dur sindoor khetan |

કૌરવોના નશામાં ધૂત હાથીઓ ખેતરમાં કપાઈ ગયા હતા.

ਨਚੇ ਗਿਧ ਆਵਧ ਸਾਵੰਤ ਖੇਤੰ ॥੨॥੨੨੦॥
nache gidh aavadh saavant khetan |2|220|

વીર યોદ્ધાઓને મેદાનમાં શસ્ત્રો ચલાવતા જોઈને ગીધ પ્રસન્ન થયા.2.220.

ਬਲੀ ਮੰਡਲਾਕਾਰ ਜੂਝੈ ਬਿਰਾਜੈ ॥
balee manddalaakaar joojhai biraajai |

યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં ઘેરીને લડતા હતા.

ਹਸੈ ਗਰਜ ਠੋਕੈ ਭੁਜਾ ਹਰ ਦੁ ਗਾਜੈ ॥
hasai garaj tthokai bhujaa har du gaajai |

તેઓ હસ્યા, ગર્જ્યા અને તેમના હાથ થપથપાવી, તેઓએ બંને બાજુથી પડકાર ફેંક્યો.

ਦਿਖਾਵੇ ਬਲੀ ਮੰਡਲਾਕਾਰ ਥਾਨੈ ॥
dikhaave balee manddalaakaar thaanai |

તેઓ ઉભા હતા અને બિડાણમાં બહાદુરીના પરાક્રમો બતાવતા હતા.

ਉਭਾਰੈ ਭੁਜਾ ਅਉ ਫਟਾਕੈ ਗਜਾਨੈ ॥੩॥੨੨੧॥
aubhaarai bhujaa aau fattaakai gajaanai |3|221|

તેઓ તેમના હાથ હલાવી રહ્યા હતા અને તેમના ગદાના મારામારીથી ભયંકર અવાજો ઉત્પન્ન કરી રહ્યા હતા.3.221.

ਸੁਭੇ ਸਵਰਨ ਕੇ ਪਤ੍ਰ ਬਾਧੇ ਗਜਾ ਮੈ ॥
subhe savaran ke patr baadhe gajaa mai |

ગદાને ઢાંકતી સોનાની ચાદર અદ્ભુત દેખાતી હતી.

ਭਈ ਅਗਨਿ ਸੋਭਾ ਲਖੀ ਕੈ ਧੁਜਾ ਮੈ ॥
bhee agan sobhaa lakhee kai dhujaa mai |

તેઓનો મહિમા તેમની ટોચ પર અગ્નિની જ્વાળા પ્રદર્શિત કરે છે.

ਭਿੜਾ ਮੈ ਭ੍ਰਮੈ ਮੰਡਲਾਕਾਰ ਬਾਹੈ ॥
bhirraa mai bhramai manddalaakaar baahai |

યોદ્ધાઓ મેદાનમાં ગયા અને તેમની ડિસ્ક ફેરવી.

ਅਪੋ ਆਪ ਸੈ ਨੇਕਿ ਘਾਇੰ ਸਰਾਹੈ ॥੪॥੨੨੨॥
apo aap sai nek ghaaein saraahai |4|222|

તેઓએ તેમની બાજુના લોકોની પ્રશંસા કરી જેમણે ઊંડા ઘા કર્યા.4.222.

ਤਹਾ ਭੀਮ ਭਾਰੀ ਭੁਜਾ ਸਸਤ੍ਰ ਬਾਹੈ ॥
tahaa bheem bhaaree bhujaa sasatr baahai |

ત્યાં મહાન યોદ્ધા ભીમે પોતાના શસ્ત્રોનો ઉપયોગ શસ્ત્રોથી કર્યો.

ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਕੈ ਕੈ ਭਲੇ ਸੈਨ ਗਾਹੈ ॥
bhalee bhaat kai kai bhale sain gaahai |

તે સૈન્યને સરસ રીતે કચડી રહ્યો હતો.

ਉਤੈ ਕਉਰਪਾਲੰ ਧਰੈ ਛਤ੍ਰ ਧਰਮੰ ॥
autai kaurapaalan dharai chhatr dharaman |

બીજી બાજુ યુધિષ્ઠર ક્ષત્રિય અનુશાસનથી બંધાયેલા હતા,

ਕਰੈ ਚਿਤ ਪਾਵਿਤ੍ਰ ਬਾਚਿਤ੍ਰ ਕਰਮੰ ॥੫॥੨੨੩॥
karai chit paavitr baachitr karaman |5|223|

અને અદ્ભુત અને પવિત્ર કર્મ કરી રહ્યો હતો.5.223.

ਸਭੈ ਬਾਜੁਵੰਦੰ ਛਕੈ ਭੂਪਨਾਣੰ ॥
sabhai baajuvandan chhakai bhoopanaanan |

તે બધાં જ હાથપગ જેવા આભૂષણોથી ભવ્ય દેખાતા હતા.

ਲਸੈ ਮੁਤਕਾ ਚਾਰ ਦੁਮਲਿਅੰ ਹਾਣੰ ॥
lasai mutakaa chaar dumalian haanan |

તેમના ગળામાં રત્નોનો હાર ચમકતો હતો અને તેમની પાઘડીઓ સમાન વયના બંને યોદ્ધાઓના માથા પર આકર્ષક દેખાતી હતી.

ਦੋਊ ਮੀਰ ਧੀਰੰ ਦੋਊ ਪਰਮ ਓਜੰ ॥
doaoo meer dheeran doaoo param ojan |

બંને વડાઓ મહાન શક્તિ અને સંયમના માણસો હતા.

ਦੋਊ ਮਾਨਧਾਤਾ ਮਹੀਪੰ ਕਿ ਭੋਜੰ ॥੬॥੨੨੪॥
doaoo maanadhaataa maheepan ki bhojan |6|224|

બંને કાં તો રાજા માંધાતા અથવા રાજા ભોજ હતા.6.224.

ਦੋਊ ਬੀਰ ਬਾਨਾ ਬਧੈ ਅਧ ਅਧੰ ॥
doaoo beer baanaa badhai adh adhan |

બંને યોદ્ધાઓએ તેમના ફાડવાની શાફ્ટને કડક કરી દીધી હતી.

ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ਮਹਾ ਜੁਧ ਕ੍ਰੁਧੰ ॥
doaoo sasatr dhaaree mahaa judh krudhan |

બંને શસ્ત્રધારી યોદ્ધાઓ ભારે પ્રકોપમાં યુદ્ધ કરવા લાગ્યા.

ਦੋਊ ਕ੍ਰੂਰ ਕਰਮੰ ਦੋਊ ਜਾਨ ਬਾਹੰ ॥
doaoo kraoor karaman doaoo jaan baahan |

હિંસક ક્રિયાઓના બંને નાયકોના હાથ દેવતા જેવા લાંબા હતા.

ਦੋਊ ਹਦਿ ਹਿੰਦੂਨ ਸਾਹਾਨ ਸਾਹੰ ॥੭॥੨੨੫॥
doaoo had hindoon saahaan saahan |7|225|

બંને હિંદુસિમનું અસાધારણ જ્ઞાન ધરાવતા મહાન રાજાઓ હતા.7.225.

ਦੋਊ ਸਸਤ੍ਰ ਧਾਰੰ ਦੋਊ ਪਰਮ ਦਾਨੰ ॥
doaoo sasatr dhaaran doaoo param daanan |

બંને શસ્ત્ર-વિલ્ડર અને સર્વોચ્ચ દાતા હતા.

ਦੋਊ ਢਾਲ ਢੀਚਾਲ ਹਿੰਦੂ ਹਿੰਦਾਨੰ ॥
doaoo dtaal dteechaal hindoo hindaanan |

બંને ભારતીય હતા અને પોતાની ઢાલ વડે પોતાનું રક્ષણ કરવામાં સક્ષમ હતા.