શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1107


ਜਲ ਹ੍ਵੈ ਜ੍ਯੋਂ ਜਲ ਮੈ ਮਿਲਿ ਗਯੋ ॥੬੧॥
jal hvai jayon jal mai mil gayo |61|

અને (ગોરખ સાથે) જેમ પાણી પાણી સાથે ભળે છે. 61.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਏਕ ਮੂੰਡ ਭਰਥਰਿ ਘ੍ਰਿਤ ਚੁਅਤ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
ek moondd bharathar ghrit chuat nihaariyo |

(એક દિવસ ભિક્ષા માંગતી વખતે) ભરથરીએ (ફરતા ચક્રની) બ્લેડ (જેમાંથી તેને ગરમ કરવામાં આવી હતી) ઘી પીતા જોયું.

ਹਸਿ ਹਸਿ ਤਾ ਸੋ ਬਚਨ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
has has taa so bachan ih bhaat uchaariyo |

(તે ચક્ર ફરતી પ્રતિભા ભરતરી) હસીને આ રીતે શબ્દો ઉચ્ચાર્યા.

ਜਿਨ ਕੋ ਲਗੇ ਕਟਾਛ ਰਾਜ ਤੇ ਖੋਵਹੀ ॥
jin ko lage kattaachh raaj te khovahee |

જેઓ (સ્ત્રી દ્વારા) નિંદા કરે છે, તેઓ રાજ્ય છીનવી લે છે.

ਹੋ ਤੁਹਿ ਕਰ ਲਾਗੇ ਤੈ ਕ੍ਯੋ ਮੂਢ ਨ ਰੋਵਹੀ ॥੬੨॥
ho tuhi kar laage tai kayo moodt na rovahee |62|

ઓહ વ્હીલના પૈડા! તમને (સ્ત્રીનો) હાથ મળ્યો છે, તો તમે કેમ રડતા નથી. 62.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਬੀਤਤ ਬਰਖ ਬਹੁਤ ਜਬ ਭਏ ॥
beetat barakh bahut jab bhe |

જ્યારે ઘણા વર્ષો વીતી ગયા

ਭਰਥਰਿ ਦੇਸ ਆਪਨੇ ਗਏ ॥
bharathar des aapane ge |

તેથી ભરથરી તેના દેશમાં ગયો.

ਚੀਨਤ ਏਕ ਚੰਚਲਾ ਭਈ ॥
cheenat ek chanchalaa bhee |

એક સ્ત્રી (ત્યાંથી) (રાજા) ઓળખી ગઈ.

ਨਿਕਟ ਰਾਨਿਯਨ ਕੇ ਚਲਿ ਗਈ ॥੬੩॥
nikatt raaniyan ke chal gee |63|

અને રાણીઓ પાસે ગયો. 63.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਸੁਨਿ ਰਾਨਿਯਨ ਐਸੋ ਬਚਨ ਰਾਜਾ ਲਿਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥
sun raaniyan aaiso bachan raajaa liyo bulaae |

આવી વાત સાંભળીને રાણીઓએ રાજાને (તેમની પાસે) બોલાવ્યા.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਰੋਦਨ ਕਰਤ ਰਹੀ ਚਰਨ ਲਪਟਾਇ ॥੬੪॥
bhaat bhaat rodan karat rahee charan lapattaae |64|

અનેક પ્રકારના રુદન કર્યા પછી તેઓ (રાજાના) ચરણોને ભેટી પડ્યા. 64.

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોર્થ:

ਮਾਸਾ ਰਹਿਯੋ ਨ ਮਾਸ ਰਕਤ ਰੰਚ ਤਨ ਨ ਰਹਿਯੋ ॥
maasaa rahiyo na maas rakat ranch tan na rahiyo |

(રાણીઓ કહેવા લાગી) હવે શરીરમાં માંસ નથી કે શરીરમાં લોહી નથી.

ਸ੍ਵਾਸ ਨ ਉਡ੍ਯੋ ਉਸਾਸ ਆਸ ਤਿਹਾਰੈ ਮਿਲਨ ਕੀ ॥੬੫॥
svaas na uddayo usaas aas tihaarai milan kee |65|

શ્વાસોશ્વાસ ઊંચા શ્વાસો સાથે ઉડી ન ગયો (કારણ કે) તમને મળવાની આશા હતી. 65.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜੋਗ ਕੀਯੋ ਪੂਰਨ ਭਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ॥
jog keeyo pooran bhayo nrip bar |

હે મહાન રાજા! તમે યોગ સાધના કરીને સંપૂર્ણ બન્યા છો.

ਅਬ ਤੁਮ ਰਾਜ ਕਰੋ ਸੁਖ ਸੌ ਘਰ ॥
ab tum raaj karo sukh sau ghar |

હવે તમે રાજીખુશીથી ઘર પર રાજ કરો છો.

ਜੌ ਸਭਹਿਨ ਹਮ ਪ੍ਰਥਮ ਸੰਘਾਰੋ ॥
jau sabhahin ham pratham sanghaaro |

અથવા (હવે તમે) પહેલા અમને બધાને મારી નાખો

ਤਾ ਪਾਛੇ ਬਨ ਓਰ ਸਿਧਾਰੋ ॥੬੬॥
taa paachhe ban or sidhaaro |66|

પછી પાછળ જાઓ. 66.

ਭਰਥਰਿ ਬਾਚ ॥
bharathar baach |

ભરથરીએ કહ્યું:

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਜੇ ਰਾਨੀ ਜੋਬਨ ਭਰੀ ਅਧਿਕ ਤਬੈ ਗਰਬਾਹਿ ॥
je raanee joban bharee adhik tabai garabaeh |

રાણીઓ જે તે સમયે સક્રિય હતી, અને ખૂબ ગર્વ અનુભવતી હતી,

ਤੇ ਅਬ ਰੂਪ ਰਹਿਤ ਭਈ ਰਹਿਯੋ ਗਰਬ ਕਛੁ ਨਾਹਿ ॥੬੭॥
te ab roop rahit bhee rahiyo garab kachh naeh |67|

તેઓ હવે નિરાકાર બની ગયા છે, તેમનામાં કોઈ અભિમાન બાકી નથી. 67.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਅਬਲਾ ਹੁਤੀ ਤਰੁਨਿ ਤੇ ਭਈ ॥
abalaa hutee tarun te bhee |

તેણી જે (તે સમયે) યુવાન હતી તે યુવાન થઈ ગઈ

ਤਰੁਨਿ ਜੁ ਹੁਤੀ ਬ੍ਰਿਧ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥
tarun ju hutee bridh hvai gee |

અને જે યુવાન હતી તે વૃદ્ધ થઈ ગઈ.

ਬਿਰਧਨਿ ਤੇ ਕੋਊ ਲਹੀ ਨ ਜਾਵੈ ॥
biradhan te koaoo lahee na jaavai |

જેઓ વૃદ્ધ હતા તેમાંથી કોઈ દેખાતું નથી.

ਚਿਤ ਕੌ ਇਹੈ ਅਸਚਰਜ ਆਵੈ ॥੬੮॥
chit kau ihai asacharaj aavai |68|

આ ચિતમાં અજાયબી છે. 68.

ਜੇ ਰਾਨੀ ਜੋਬਨ ਕੀ ਭਰੀ ॥
je raanee joban kee bharee |

જે રાણીઓ (ત્યારે) વાસનાથી ભરેલી હતી,

ਤੇ ਅਬ ਭਈ ਜਰਾ ਕੀ ਧਰੀ ॥
te ab bhee jaraa kee dharee |

વૃદ્ધાવસ્થાએ તેમને પછાડી દીધા છે.

ਜੇ ਅਬਲਾ ਸੁੰਦਰ ਗਰਬਾਹੀ ॥
je abalaa sundar garabaahee |

જે મહિલાઓને તેમની સુંદરતા પર ગર્વ હતો,

ਤਿਨ ਕੋ ਰਹਿਯੋ ਗਰਬ ਕਛੁ ਨਾਹੀ ॥੬੯॥
tin ko rahiyo garab kachh naahee |69|

તેમની ગ્રુબ સંપૂર્ણપણે અદૃશ્ય થઈ ગઈ છે. 69.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਜੇ ਮਨ ਮੈ ਗਰਬਤ ਤਬੈ ਅਧਿਕ ਚੰਚਲਾ ਨਾਰਿ ॥
je man mai garabat tabai adhik chanchalaa naar |

ત્યારે વધુ ચંચળ સ્ત્રીઓને મનમાં ખૂબ ગર્વ હતો,

ਤੇ ਅਬ ਜੀਤਿ ਜਰਾ ਲਈ ਸਕਤ ਨ ਦੇਹ ਸੰਭਾਰਿ ॥੭੦॥
te ab jeet jaraa lee sakat na deh sanbhaar |70|

વૃદ્ધાવસ્થા હવે તેમના પર આવી ગઈ છે, (તેઓ) તેમના શરીરને પણ જાળવી શકતા નથી. 70.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜੇ ਜੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤਬੈ ਗਰਬਾਹੀ ॥
je je triyaa tabai garabaahee |

જેનું તે સમયે મહિલાઓ ગર્વ કરતી હતી,

ਤਿਨ ਕੇ ਰਹਿਯੋ ਗਰਬ ਕਛੁ ਨਾਹੀ ॥
tin ke rahiyo garab kachh naahee |

તેઓને હવે કોઈ વાતનું ગર્વ નથી.

ਤਰੁਨੀ ਹੁਤੀ ਬਿਰਧ ਤੇ ਭਈ ॥
tarunee hutee biradh te bhee |

જેઓ યુવાન હતા તેઓ વૃદ્ધ થઈ ગયા છે.

ਠੌਰੈ ਠੌਰ ਔਰ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੭੧॥
tthauarai tthauar aauar hvai gee |71|

ધીરે ધીરે, અન્ય વધુ બન્યા છે. 71.

ਕੇਸਨ ਪ੍ਰਭਾ ਜਾਤ ਨਹਿ ਕਹੀ ॥
kesan prabhaa jaat neh kahee |

(તેમના) કિસ્સાઓની ભવ્યતા વર્ણવી શકાતી નથી,

ਜਾਨੁਕ ਜਟਨ ਜਾਨਵੀ ਬਹੀ ॥
jaanuk jattan jaanavee bahee |

(પણ હવે તેઓ આ રીતે દેખાઈ રહ્યા છે) જાણે (શિવની) જટાઓમાં ગંગા વહેતી હોય.

ਕੈਧੋ ਸਕਲ ਦੁਗਧ ਸੌ ਧੋਏ ॥
kaidho sakal dugadh sau dhoe |

અથવા બધા કેસ દૂધથી ધોવાઇ જાય છે,

ਤਾ ਤੇ ਸੇਤ ਬਰਨ ਕਚ ਹੋਏ ॥੭੨॥
taa te set baran kach hoe |72|

આમ કરવાથી તેઓ સફેદ રંગના થઈ ગયા છે. 72.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਮੁਕਤਨ ਹੀਰਨ ਕੇ ਬਹੁਤ ਇਨ ਪਰ ਕੀਏ ਸਿੰਗਾਰ ॥
mukatan heeran ke bahut in par kee singaar |

(ક્યારેક) તેઓ હીરા અને મોતીથી શણગારેલા હતા,

ਤਾ ਤੇ ਤਿਨ ਕੀ ਛਬਿ ਭਏ ਤਰੁਨਿ ਤਿਹਾਰੇ ਬਾਰ ॥੭੩॥
taa te tin kee chhab bhe tarun tihaare baar |73|

તેથી સ્ત્રીઓ! તમારા આ વાળની છબી તેમના જેવી (સફેદ) થઈ ગઈ છે. 73.

ਜੋ ਤਬ ਅਤਿ ਸੋਭਿਤ ਹੁਤੇ ਤਰੁਨਿ ਤਿਹਾਰੇ ਕੇਸ ॥
jo tab at sobhit hute tarun tihaare kes |

ઓ સ્ત્રીઓ! પછી તમારા કેસ ખૂબ સુંદર હતા,

ਨੀਲ ਮਨੀ ਕੀ ਛਬਿ ਹੁਤੇ ਭਏ ਰੁਕਮ ਕੇ ਭੇਸ ॥੭੪॥
neel manee kee chhab hute bhe rukam ke bhes |74|

તેઓ નીલમ રંગના હતા (હવે) તેઓ ચાંદીના રંગના થઈ ગયા છે. 74.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਕੈਧੋ ਸਕਲ ਪੁਹਪ ਗੁਹਿ ਡਾਰੇ ॥
kaidho sakal puhap guhi ddaare |

અથવા બધાને ફૂલો આપ્યા,

ਤਾ ਤੇ ਕਚ ਸਿਤ ਭਏ ਤਿਹਾਰੇ ॥
taa te kach sit bhe tihaare |

તેથી તમારા વાળ સફેદ થઈ ગયા છે.

ਸਸਿ ਕੀ ਜੌਨਿ ਅਧਿਕਧੌ ਪਰੀ ॥
sas kee jauan adhikadhau paree |

અથવા ચંદ્રની ચાંદની ('જૌની') વધી છે,

ਤਾ ਤੇ ਸਕਲ ਸ੍ਯਾਮਤਾ ਹਰੀ ॥੭੫॥
taa te sakal sayaamataa haree |75|

જેના કારણે તમામ કાળાશનો અંત આવ્યો છે. 75.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਇਕ ਰਾਨੀ ਤਬ ਕਹਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਸਮਝਾਇ ਕੈ ॥
eik raanee tab kahiyo nripeh samajhaae kai |

ત્યારે એક રાણીએ રાજાને સમજાવીને કહ્યું

ਮੁਹਿ ਗੋਰਖ ਕਹਿ ਗਏ ਸੁਪਨ ਮੈ ਆਇ ਕੈ ॥
muhi gorakh keh ge supan mai aae kai |

કે મને સ્વપ્નમાં ગોરખનાથ કહેવાય છે

ਜਬ ਲੌ ਤ੍ਰਿਯ ਏ ਜਿਯਤ ਰਾਜ ਤਬ ਲੌ ਕਰੌ ॥
jab lau triy e jiyat raaj tab lau karau |

કે જ્યાં સુધી આ સ્ત્રીઓ જીવે ત્યાં સુધી (તમે) રાજ કરો.

ਹੋ ਜਬ ਏ ਸਭ ਮਰਿ ਜੈ ਹੈ ਤਬ ਪਗ ਮਗ ਧਰੋ ॥੭੬॥
ho jab e sabh mar jai hai tab pag mag dharo |76|

જ્યારે આ બધા મરી જશે, ત્યારે તમે (યોગના) માર્ગ પર પગ મૂકશો. 76.

ਸੁਨਿ ਰਨਿਯਨ ਕੇ ਬਚਨ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਕਰੁਣਾ ਭਈ ॥
sun raniyan ke bachan nripeh karunaa bhee |

રાણીઓની વાત સાંભળીને (રાજાના મનમાં) કરુણા જાગી.

ਤਿਨ ਕੈ ਭੀਤਰ ਬੁਧ ਕਛੁਕ ਅਪੁਨੀ ਦਈ ॥
tin kai bheetar budh kachhuk apunee dee |

તેમણે તેમના કેટલાક જ્ઞાનનો સમાવેશ કર્યો.

ਜੋ ਕਛੁ ਪਿੰਗੁਲ ਕਹਿਯੋ ਮਾਨ ਸੋਈ ਲਿਯੋ ॥
jo kachh pingul kahiyo maan soee liyo |

પિંગુલા (રાણી)એ જે કહ્યું તે તેણે સ્વીકાર્યું

ਹੋ ਰਾਜ ਜੋਗ ਘਰ ਬੈਠ ਦੋਊ ਅਪਨੇ ਕਿਯੋ ॥੭੭॥
ho raaj jog ghar baitth doaoo apane kiyo |77|

અને ઘરે બેસીને રાજ અને યોગ બંને કર્યા.77.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਮਾਨਿ ਰਾਨਿਯਨ ਕੋ ਬਚਨ ਰਾਜ ਕਰਿਯੋ ਸੁਖ ਮਾਨਿ ॥
maan raaniyan ko bachan raaj kariyo sukh maan |

રાણીઓની વાત માનીને (ભરથરી) રાજીખુશીથી રાજ કરતી.

ਬਹੁਰਿ ਪਿੰਗੁਲ ਕੇ ਮਰੇ ਬਨ ਕੌ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨ ॥੭੮॥
bahur pingul ke mare ban kau kiyo payaan |78|

પછી પિંગુલાના મૃત્યુ પર તે બાનમાં ગયો. 78.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਨੌ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੦੯॥੪੦੧੨॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade doe sau nau charitr samaapatam sat subham sat |209|4012|afajoon|

અહીં શ્રી ચરિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંવાદનો 209મો અધ્યાય સમાપ્ત થાય છે, બધું જ શુભ છે. 209.4012. ચાલે છે

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਮਗਧ ਦੇਸ ਕੋ ਰਾਵ ਇਕ ਸਰਸ ਸਿੰਘ ਬਡਭਾਗਿ ॥
magadh des ko raav ik saras singh baddabhaag |

મગધ દેશમાં સરસ સિંહ નામનો એક ભાગ્યશાળી રાજા હતો