શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 283


ਚਿਕਾਰ ਚਾਵਡੀ ਨਭੰ ਫਿਕੰਤ ਫਿੰਕਰੀ ਫਿਰੰ ॥
chikaar chaavaddee nabhan fikant finkaree firan |

નફરીઓને ફૂંકાવાનો વિલક્ષણ અવાજ સતત સંભળાતો રહે છે.

ਭਕਾਰ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤਣੰ ਡਿਕਾਰ ਡਾਕਣੀ ਡੁਲੰ ॥੭੯੨॥
bhakaar bhoot pretanan ddikaar ddaakanee ddulan |792|

ગીધ ચીસો પાડીને આકાશમાં ગોળ ગોળ ફરતા હતા, ભૂત અને દાનવો યુદ્ધના મેદાનમાં બૂમો પાડવા લાગ્યા હતા અને પિશાચ ઓડકાર મારતા ફરતા હતા. 792.

ਗਿਰੈ ਧਰੰ ਧੁਰੰ ਧਰੰ ਧਰਾ ਧਰੰ ਧਰੰ ਜਿਵੰ ॥
girai dharan dhuran dharan dharaa dharan dharan jivan |

ભરતને યુદ્ધના મેદાનમાં જોઈને યોદ્ધાઓ ભયભીત થઈને ભાગી જાય છે.

ਭਭਜਿ ਸ੍ਰਉਣਤੰ ਤਣੈ ਉਠੰਤ ਭੈ ਕਰੀ ਧੁਨੰ ॥
bhabhaj sraunatan tanai utthant bhai karee dhunan |

યોદ્ધાઓ, તેઓ પૃથ્વીની ગમે તે બાજુએ હતા, પડવા લાગ્યા, ભાગી રહેલા યોદ્ધાઓના શરીરમાંથી લોહી વહેવા લાગ્યું અને ભયંકર બૂમો પડી.

ਉਠੰਤ ਗਦ ਸਦਣੰ ਨਨਦ ਨਿਫਿਰੰ ਰਣੰ ॥
autthant gad sadanan nanad nifiran ranan |

બાલક (લવ અને કુશ) ગુસ્સાથી યોદ્ધાઓના કપાળમાં તીર મારે છે.

ਬਬਰਖ ਸਾਇਕੰ ਸਿਤੰ ਘੁਮੰਤ ਜੋਧਣੋ ਬ੍ਰਣੰ ॥੭੯੩॥
babarakh saaeikan sitan ghumant jodhano branan |793|

મુરલીનો પડઘો યુદ્ધના મેદાનમાં ભરાઈ ગયો અને તીર વરસાવતા અને ઘાથી ઘાયલ થયેલા યોદ્ધાઓના ઝુંડ ભટકવા લાગ્યા.793.

ਭਜੰਤ ਭੈ ਧਰੰ ਭਟੰ ਬਿਲੋਕ ਭਰਥਣੋ ਰਣੰ ॥
bhajant bhai dharan bhattan bilok bharathano ranan |

અહીં શ્રી બચિત્ર નાટકના રામાવતારના ભરત-બંધ પ્રકરણનો અંત થાય છે.

ਚਲਯੋ ਚਿਰਾਇ ਕੈ ਚਪੀ ਬਬਰਖ ਸਾਇਕੋ ਸਿਤੰ ॥
chalayo chiraae kai chapee babarakh saaeiko sitan |

ભારતનું યુદ્ધ જોઈને ઘણા યોદ્ધાઓ ભયભીત થઈને ભાગવા લાગ્યા. આ બાજુ ભારે ક્રોધમાં ભરતે બાણોનો વરસાદ શરૂ કર્યો.

ਸੁ ਕ੍ਰੁਧ ਸਾਇਕੰ ਸਿਸੰ ਬਬਧ ਭਾਲਣੋ ਭਟੰ ॥
su krudh saaeikan sisan babadh bhaalano bhattan |

યોદ્ધાઓ ભયભીત થઈને ભાગી ગયા અને ભરતને પૃથ્વી પર એકલા છોડી દીધા.

ਪਪਾਤ ਪ੍ਰਿਥਵੀਯੰ ਹਠੀ ਮਮੋਹ ਆਸ੍ਰ ਮੰਗਤੰ ॥੭੯੪॥
papaat prithaveeyan hatthee mamoh aasr mangatan |794|

ઋષિના પુત્રોએ ભારે ક્રોધમાં તીરોનો વરસાદ કર્યો અને ભરતને પૃથ્વી પર પછાડ્યો.794.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਾਵਤਾਰੇ ਭਰਥ ਬਧਹਿ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤੰ ॥
eit sree bachitr naattake raamaavataare bharath badheh dhiaae samaapatan |

જ્યારે સીતાના સ્વામી (શ્રી રામ)એ ભરતના ભાઈનો સંઘર્ષ સાંભળ્યો

ਅਨੂਪ ਨਰਾਜ ਛੰਦ
anoop naraaj chhand

અનૂપ નિરાજ સ્ટેન્ઝા

ਭਭਜਿ ਭੀਤਣੋ ਭਟੰ ਤਤਜਿ ਭਰਥਣੋ ਭੂਅੰ ॥
bhabhaj bheetano bhattan tataj bharathano bhooan |

પરાક્રમી યોદ્ધાઓને ભગાડવા અને પરાક્રમીઓને ક્રોધથી મારવા માટે,

ਗਿਰੰਤ ਲੁਥਤੰ ਉਠੰ ਰੁਰੋਦ ਰਾਘਵੰ ਤਟੰ ॥
girant luthatan utthan rurod raaghavan tattan |

યોદ્ધાઓ ભરતને ધરતી પર પડતો મૂકીને ભાગી ગયા અને લાશો ઉપર ઊઠીને તેઓ રામ પાસે આવ્યા.

ਜੁਝੇ ਸੁ ਭ੍ਰਾਤ ਭਰਥਣੋ ਸੁਣੰਤ ਜਾਨਕੀ ਪਤੰ ॥
jujhe su bhraat bharathano sunant jaanakee patan |

તેમની સાથે વાદળોની ગર્જનાની જેમ ગર્જના કરે છે, જેમાંથી ભયભીત સ્વર નીકળે છે.

ਪਪਾਤ ਭੂਮਿਣੋ ਤਲੰ ਅਪੀੜ ਪੀੜਤੰ ਦੁਖੰ ॥੭੯੫॥
papaat bhoomino talan apeerr peerratan dukhan |795|

જ્યારે રામને ભરતના મૃત્યુની જાણ થઈ, ત્યારે તે ખૂબ જ દુઃખી થઈને પૃથ્વી પરથી નીચે પડી ગયા.

ਸਸਜ ਜੋਧਣੰ ਜੁਧੀ ਸੁ ਕ੍ਰੁਧ ਬਧਣੋ ਬਰੰ ॥
sasaj jodhanan judhee su krudh badhano baran |

ડાકણો આકાશમાં ચીસો પાડે છે અને શિયાળ પૃથ્વી પર ફરે છે.

ਤਤਜਿ ਜਗ ਮੰਡਲੰ ਅਦੰਡ ਦੰਡਣੋ ਨਰੰ ॥
tataj jag manddalan adandd danddano naran |

બહાદુર લડવૈયાઓને મારી નાખવા અને સજા ન પામેલાઓને સજા કરવા માટે રામે પોતે યોદ્ધાઓની સેનાને સજાવીને ભારે ક્રોધમાં યુદ્ધની શરૂઆત કરી.

ਸੁ ਗਜ ਬਜ ਬਾਜਣੋ ਉਠੰਤ ਭੈ ਧਰੀ ਸੁਰੰ ॥
su gaj baj baajano utthant bhai dharee suran |

પાર્વતી માથું પહેરે છે (રંડ-માલામાં યોદ્ધાઓનું) અને શિવ રણમાં નૃત્ય કરે છે.

ਸਨਧ ਬਧ ਖੈ ਦਲੰ ਸਬਧ ਜੋਧਣੋ ਬਰੰ ॥੭੯੬॥
sanadh badh khai dalan sabadh jodhano baran |796|

હાથીઓ અને ઘોડાઓનો અવાજ સાંભળીને દેવતાઓ પણ ભયભીત થઈ ગયા અને આ સૈન્યમાં એવા કેટલાય વીર હતા જેઓ શય્યાવશ દળોનો નાશ કરી શકતા હતા.796.

ਚਚਕ ਚਾਵਡੀ ਨਭੰ ਫਿਕੰਤ ਫਿੰਕਰੀ ਧਰੰ ॥
chachak chaavaddee nabhan fikant finkaree dharan |

તિલક શ્લોક

ਭਖੰਤ ਮਾਸ ਹਾਰਣੰ ਬਮੰਤ ਜ੍ਵਾਲ ਦੁਰਗਯੰ ॥
bhakhant maas haaranan bamant jvaal duragayan |

તેના આકાશમાં ફરતા, ગીધ પૃથ્વી પર ફરવા લાગ્યા, દેવી દુર્ગા, અસંખ્ય અગ્નિ વરસાવતા અને માંસ ખાતા દેખાયા.

ਪੁਅੰਤ ਪਾਰਬਤੀ ਸਿਰੰ ਨਚੰਤ ਈਸਣੋ ਰਣੰ ॥
puant paarabatee siran nachant eesano ranan |

તીર ઉડે છે,

ਭਕੰਤ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤਣੋ ਬਕੰਤ ਬੀਰ ਬੈਤਲੰ ॥੭੯੭॥
bhakant bhoot pretano bakant beer baitalan |797|

એવું લાગતું હતું કે પાર્વતીના સ્વામી શિવ યુદ્ધના મેદાનમાં તાંડવ નૃત્યમાં વ્યસ્ત હતા. ભૂત, દુષ્ટ અને બહાદુર વૈતાલની ઘોર બૂમો સંભળાઈ રહી છે.797.

ਤਿਲਕਾ ਛੰਦ ॥
tilakaa chhand |

તિલક સ્ટેન્ઝા

ਜੁਟੇ ਵੀਰੰ ॥
jutte veeran |

(જેને) તીર મારી રહ્યા છે

ਛੁਟੇ ਤੀਰੰ ॥
chhutte teeran |

તેઓ ભાગી રહ્યા છે.

ਫੁਟੇ ਅੰਗੰ ॥
futte angan |

ધર્મ

ਤੁਟੇ ਤੰਗੰ ॥੭੯੮॥
tutte tangan |798|

યોદ્ધાઓ લડવા લાગ્યા, તીરો વરસ્યા, અંગો કાપવામાં આવ્યા અને ઘોડાઓની કાઠી ફાટી ગઈ.798.

ਭਗੇ ਵੀਰੰ ॥
bhage veeran |

યોદ્ધાઓ લડી રહ્યા છે,

ਲਗੇ ਤੀਰੰ ॥
lage teeran |

ગુસ્સાથી ગુસ્સે

ਪਿਖੇ ਰਾਮੰ ॥
pikhe raaman |

(અને તેઓ કહે છે-) બંને બાળકોને બાંધો

ਧਰਮੰ ਧਾਮੰ ॥੭੯੯॥
dharaman dhaaman |799|

યોદ્ધાઓ તીર મારતા દોડવા લાગ્યા, ધર્મના સ્વામી (રામ)એ આ બધું જોયું.799.

ਜੁਝੇ ਜੋਧੰ ॥
jujhe jodhan |

પછી તેઓ પૂરતા નજીક છે,

ਮਚੇ ਕ੍ਰੋਧੰ ॥
mache krodhan |

ઘેરાયેલું છે

ਬੰਧੋ ਬਾਲੰ ॥
bandho baalan |

બંને બાળ હીરો

ਬੀਰ ਉਤਾਲੰ ॥੮੦੦॥
beer utaalan |800|

ક્રોધિત થઈને યોદ્ધાઓ લડવા લાગ્યા અને બોલ્યા, આ છોકરાઓને જલ્દીથી પકડો અને બાંધો.���800.

ਢੁਕੇ ਫੇਰ ॥
dtuke fer |

ખચકાટ વગર

ਲਿਨੇ ਘੇਰ ॥
line gher |

તીર મારવા,

ਵੀਰੈਂ ਬਾਲ ॥
veerain baal |

હીરો પડી રહ્યા છે,

ਜਿਉ ਦ੍ਵੈਕਾਲ ॥੮੦੧॥
jiau dvaikaal |801|

સૈનિકો આગળ ધસી આવ્યા અને બંને મૃત્યુ જેવા તેજસ્વી છોકરાને ઘેરી લીધા.801.

ਤਜੀ ਕਾਣ ॥
tajee kaan |

(ઘણા) અંગો કપાઈ ગયા છે,

ਮਾਰੇ ਬਾਣ ॥
maare baan |

(ઘણા) યુદ્ધમાં પડ્યા છે,

ਡਿਗੇ ਵੀਰ ॥
ddige veer |

યુદ્ધમાં નાયકોની

ਭਗੇ ਧੀਰ ॥੮੦੨॥
bhage dheer |802|

છોકરાઓએ નિર્ભયતાથી તીર છોડ્યા જેનાથી યોદ્ધાઓ પડ્યા અને ખૂબ જ ધીરજ રાખનારાઓ ભાગી ગયા.802.

ਕਟੇ ਅੰਗ ॥
katte ang |

(બધા) ધર્મ-ધામ

ਡਿਗੇ ਜੰਗ ॥
ddige jang |

શ્રી રામ સિવાય

ਸੁਧੰ ਸੂਰ ॥
sudhan soor |

તેઓ ભાગી જાય છે