શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 281


ਰਿਪੰ ਤਾਣੰ ॥
ripan taanan |

અને કપાળમાં (લછમન) માર્યો

ਹਣਯੋ ਭਾਲੰ ॥
hanayo bhaalan |

અને (તે) તરત જ

ਗਿਰਯੋ ਤਾਲੰ ॥੭੭੦॥
girayo taalan |770|

લાવાએ પોતાનું ધનુષ્ય, વિસર્જન અને તીર દુશ્મન તરફ લંબાવ્યું, જે લક્ષ્મણના કપાળ પર વાગ્યું અને તે ઝાડની જેમ પડી ગયો.770.

ਇਤਿ ਲਛਮਨ ਬਧਹਿ ਸਮਾਪਤੰ ॥
eit lachhaman badheh samaapatan |

બચત્તર નાટકમાં રામવતારમાં લક્ષ્મણની હત્યા શીર્ષકવાળા પ્રકરણનો અંત.

ਅਥ ਭਰਥ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥
ath bharath judh kathanan |

હવે ભરતના યુદ્ધની કથા

ਅੜੂਹਾ ਛੰਦ ॥
arroohaa chhand |

આરોહા સ્ટેન્ઝા

ਭਾਗ ਗਯੋ ਦਲ ਤ੍ਰਾਮ ਕੈ ਕੈ ॥
bhaag gayo dal traam kai kai |

સેના ડરીને ભાગી ગઈ -

ਲਛਮਣੰ ਰਣ ਭੂਮ ਦੈ ਕੈ ॥
lachhamanan ran bhoom dai kai |

યુદ્ધમાં લક્ષ્મણનું બલિદાન આપીને તેની સેના ગભરાઈને ભાગી ગઈ

ਖਲੇ ਰਾਮਚੰਦ ਹੁਤੇ ਜਹਾ ॥
khale raamachand hute jahaa |

જ્યાં રામચંદ્ર ઊભા હતા.

ਭਟ ਭਾਜ ਭਗ ਲਗੇ ਤਹਾ ॥੭੭੧॥
bhatt bhaaj bhag lage tahaa |771|

તે યોદ્ધાઓ જ્યાં રામ ઉભા હતા ત્યાં પહોંચ્યા.771.

ਜਬ ਜਾਇ ਬਾਤ ਕਹੀ ਉਨੈ ॥
jab jaae baat kahee unai |

જ્યારે તેણે જઈને લછમણના યુદ્ધ વિશે કહ્યું

ਬਹੁ ਭਾਤ ਸੋਕ ਦਯੋ ਤਿਨੈ ॥
bahu bhaat sok dayo tinai |

જ્યારે બધી ઘટનાઓ તેની સાથે સંબંધિત હતી, ત્યારે તે ખૂબ જ દુઃખમાં હતો

ਸੁਨਿ ਬੈਨ ਮੋਨ ਰਹੈ ਬਲੀ ॥
sun bain mon rahai balee |

(તેમની) વાત સાંભળીને શ્રીરામ (આમ) મૌન રહ્યા

ਜਨ ਚਿਤ੍ਰ ਪਾਹਨ ਕੀ ਖਲੀ ॥੭੭੨॥
jan chitr paahan kee khalee |772|

તેમનો શબ્દ સાંભળીને શક્તિશાળી સાર્વભૌમ પોટ્રેટની જેમ મૌન રહ્યા, પથ્થરના સ્લેબ જેવા બની ગયા.772.

ਪੁਨ ਬੈਠ ਮੰਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਯੋ ॥
pun baitth mantr bichaarayo |

(શ્રી રામ) પછી બેસીને વિચાર કર્યો અને કહ્યું-

ਤੁਮ ਜਾਹੁ ਭਰਥ ਉਚਾਰਯੋ ॥
tum jaahu bharath uchaarayo |

પછી બેસીને તેણે મસલત કરી અને ભરતને સંબોધીને તેણે તેને જવા કહ્યું,

ਮੁਨ ਬਾਲ ਦ੍ਵੈ ਜਿਨ ਮਾਰੀਯੋ ॥
mun baal dvai jin maareeyo |

પરંતુ તે બે સમજદાર બાળકોને મારવા માટે નહીં,

ਧਰਿ ਆਨ ਮੋਹਿ ਦਿਖਾਰੀਯੋ ॥੭੭੩॥
dhar aan mohi dikhaareeyo |773|

ઋષિઓના છોકરાઓને મારશો નહીં, પણ તેમને લાવો અને મને બતાવો.���773.

ਸਜ ਸੈਨ ਭਰਥ ਚਲੇ ਤਹਾ ॥
saj sain bharath chale tahaa |

સૈન્યને સજ્જ કર્યા પછી, ભરત ત્યાં ગયો

ਰਣ ਬਾਲ ਬੀਰ ਮੰਡੇ ਜਹਾ ॥
ran baal beer mandde jahaa |

ભરત તેની સેનાને સજાવીને તે જગ્યાએ ગયો જ્યાં છોકરાઓ તૈયાર ઊભા હતા (યુદ્ધ માટે)

ਬਹੁ ਭਾਤ ਬੀਰ ਸੰਘਾਰਹੀ ॥
bahu bhaat beer sanghaarahee |

(તેઓ) યોદ્ધાઓને ઘણી રીતે મારી નાખતા

ਸਰ ਓਘ ਪ੍ਰਓਘ ਪ੍ਰਹਾਰਹੀ ॥੭੭੪॥
sar ogh progh prahaarahee |774|

તેઓ અનેક પ્રકારના તીરો વડે પ્રહાર કરીને યોદ્ધાઓને મારવા તૈયાર હતા.774.

ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਔਰ ਭਭੀਛਨੰ ॥
sugreev aauar bhabheechhanan |

(ભારત) સુગ્રીવ, વિભીષણ,

ਹਨਵੰਤ ਅੰਗਦ ਰੀਛਨੰ ॥
hanavant angad reechhanan |

સુગ્રીવ, વિભીષણ, હનુમાન, અંગદ, જાંબવંતની સાથે,

ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਸੈਨ ਬਨਾਇ ਕੈ ॥
bahu bhaat sain banaae kai |

અનેક પ્રકારની સેના ઉમેરીને

ਤਿਨ ਪੈ ਚਲਯੋ ਸਮੁਹਾਇ ਕੈ ॥੭੭੫॥
tin pai chalayo samuhaae kai |775|

અને તેમના વિવિધ પ્રકારના દળો સાથે, ભરત બહાદુર છોકરાઓ તરફ આગળ વધ્યો.775.

ਰਣ ਭੂਮਿ ਭਰਥ ਗਏ ਜਬੈ ॥
ran bhoom bharath ge jabai |

જ્યારે ભરત યુદ્ધના મેદાનમાં ગયો

ਮੁਨ ਬਾਲ ਦੋਇ ਲਖੇ ਤਬੈ ॥
mun baal doe lakhe tabai |

જ્યારે ભરત યુદ્ધના મેદાનમાં પહોંચ્યો ત્યારે તેણે ઋષિના બંને છોકરાઓને જોયા

ਦੁਇ ਕਾਕ ਪਛਾ ਸੋਭਹੀ ॥
due kaak pachhaa sobhahee |

???

ਲਖਿ ਦੇਵ ਦਾਨੋ ਲੋਭਹੀ ॥੭੭੬॥
lakh dev daano lobhahee |776|

બંને છોકરાઓ પ્રભાવશાળી દેખાતા હતા અને તેમને જોઈને દેવો અને દાનવો બંને આકર્ષાયા હતા.776.

ਭਰਥ ਬਾਚ ਲਵ ਸੋ ॥
bharath baach lav so |

લાવાને સંબોધિત ભારતનું ભાષણ:

ਅਕੜਾ ਛੰਦ ॥
akarraa chhand |

અકરા સ્ટેન્ઝા

ਮੁਨਿ ਬਾਲ ਛਾਡਹੁ ਗਰਬ ॥
mun baal chhaaddahu garab |

હે જ્ઞાની બાળકો! ગ્રબ છોડી દો

ਮਿਲਿ ਆਨ ਮੋਹੂ ਸਰਬ ॥
mil aan mohoo sarab |

���હે ઋષિઓના છોકરાઓ! તમારા અભિમાનને છોડી દો, આવો અને મને મળો

ਲੈ ਜਾਹਿ ਰਾਘਵ ਤੀਰ ॥
lai jaeh raaghav teer |

(હું તમને લઈ જઈશ) રામચંદ્ર પાસે,

ਤੁਹਿ ਨੈਕ ਦੈ ਕੈ ਚੀਰ ॥੭੭੭॥
tuhi naik dai kai cheer |777|

હું તને વસ્ત્ર પહેરાવીશ અને (રાઘવ) રામ પાસે લઈ જઈશ.���777.

ਸੁਨਤੇ ਭਰੇ ਸਿਸ ਮਾਨ ॥
sunate bhare sis maan |

(ભરતનું નિવેદન) સાંભળીને બાળકો ગર્વથી ભરાઈ ગયા

ਕਰ ਕੋਪ ਤਾਨ ਕਮਾਨ ॥
kar kop taan kamaan |

આ શબ્દો સાંભળીને છોકરાઓ ગર્વથી ભરાઈ ગયા અને ગુસ્સે થઈને તેઓએ ધનુષ્ય ખેંચ્યું

ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਸਾਇਕ ਛੋਰਿ ॥
bahu bhaat saaeik chhor |

તીર ઘણી રીતે બાકી છે,

ਜਨ ਅਭ੍ਰ ਸਾਵਣ ਓਰ ॥੭੭੮॥
jan abhr saavan or |778|

તેઓએ સાવન મહિનાના વાદળોની જેમ ઘણા તીરો છોડ્યા.778.

ਲਾਗੇ ਸੁ ਸਾਇਕ ਅੰਗ ॥
laage su saaeik ang |

(જેનું) શરીર તીરથી વીંધાયેલું હતું

ਗਿਰਗੇ ਸੁ ਬਾਹ ਉਤੰਗ ॥
girage su baah utang |

તેઓ, જેમને તે તીર વાગ્યા, તેઓ નીચે પડ્યા અને પલટી ગયા

ਕਹੂੰ ਅੰਗ ਭੰਗ ਸੁਬਾਹ ॥
kahoon ang bhang subaah |

ક્યાંક, નાયકોના અંગો કાપી નાખવામાં આવે છે,

ਕਹੂੰ ਚਉਰ ਚੀਰ ਸਨਾਹ ॥੭੭੯॥
kahoon chaur cheer sanaah |779|

ક્યાંક તે તીરો અંગો કાપી નાખે છે અને ક્યાંક તેઓ ફ્લાય-વ્હિસ્ક અને બખ્તરમાંથી ઘૂસી ગયા હતા.779.

ਕਹੂੰ ਚਿਤ੍ਰ ਚਾਰ ਕਮਾਨ ॥
kahoon chitr chaar kamaan |

ક્યાંક સુંદર કોતરવામાં આવેલ ધનુષ્ય (પડેલું),

ਕਹੂੰ ਅੰਗ ਜੋਧਨ ਬਾਨ ॥
kahoon ang jodhan baan |

ક્યાંક તેઓએ સુંદર ધનુષ્યમાંથી બહાર આવતા ચિત્રો બનાવ્યા તો ક્યાંક યોદ્ધાઓના અંગો વીંધ્યા.

ਕਹੂੰ ਅੰਗ ਘਾਇ ਭਭਕ ॥
kahoon ang ghaae bhabhak |

(અંગમાં તિરાડોમાંથી લોહી નીકળી રહ્યું છે).

ਕਹੂੰ ਸ੍ਰੋਣ ਸਰਤ ਛਲਕ ॥੭੮੦॥
kahoon sron sarat chhalak |780|

ક્યાંક હાથપગના ઘા ફૂટ્યા તો ક્યાંક લોહીની ધારા વહી ગઈ.780.