શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 665


ਅਤਿ ਉਜਲ ਅੰਗ ਸੁਰੰਗ ਸੁਭੰ ॥
at ujal ang surang subhan |

એકાગ્ર મનથી તે આકાશમાં એક જગ્યાએ સ્થિર હતો અને તેના અંગો અત્યંત સફેદ અને સુંદર હતા.

ਨਹੀ ਆਨਿ ਬਿਲੋਕਤ ਆਪ ਦ੍ਰਿਗੰ ॥
nahee aan bilokat aap drigan |

તેણે પોતાની આંખોથી બીજા કોઈને જોયા નહીં.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਰਹ੍ਯੋ ਗਡ ਮਛ ਮਨੰ ॥੩੬੭॥
eih bhaat rahayo gadd machh manan |367|

તેનું મન માછલીમાં સમાઈ ગયું હતું અને તે બીજા કોઈને જોતો ન હતો.367.

ਤਹਾ ਜਾਇ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ਮਜਨ ਕੈ ॥
tahaa jaae mahaa mun majan kai |

મહા મુનિ ત્યાં ગયા અને સ્નાન કર્યું

ਉਠਿ ਕੈ ਹਰਿ ਧਿਆਨ ਲਗਾ ਸੁਚ ਕੈ ॥
autth kai har dhiaan lagaa such kai |

આ ગુરુ ગયા અને સ્નાન કર્યું અને ભગવાનની મધ્યસ્થી કરી,

ਨ ਟਰੋ ਤਬ ਲੌ ਵਹ ਮਛ ਅਰੀ ॥
n ttaro tab lau vah machh aree |

માછલીનો તે દુશ્મન આટલા લાંબા સમય સુધી ત્યાંથી ગયો ન હતો.

ਰਥ ਸੂਰ ਅਥਿਓ ਨਹ ਡੀਠ ਟਰੀ ॥੩੬੮॥
rath soor athio nah ddeetth ttaree |368|

પરંતુ માછલીના તે દુશ્મને સૂર્યાસ્ત સુધી તેનું ધ્યાન માછલી પર કેન્દ્રિત કર્યું.368.

ਥਰਕੰਤ ਰਹਾ ਨਭਿ ਮਛ ਕਟੰ ॥
tharakant rahaa nabh machh kattan |

માછલી કાપનાર (દુધીરા) ત્યાં સતત મારતો રહ્યો.

ਰਥ ਭਾਨੁ ਹਟਿਓ ਨਹੀ ਧ੍ਯਾਨ ਛੁਟੰ ॥
rath bhaan hattio nahee dhayaan chhuttan |

તે આકાશમાં અડીખમ રહ્યો અને સૂર્યાસ્તનો વિચાર પણ ન કર્યો

ਅਵਿਲੋਕ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ਮੋਹਿ ਰਹਿਓ ॥
avilok mahaa mun mohi rahio |

(તેને) જોઈને મહાન ઋષિ મુગ્ધ થઈ ગયા.

ਗੁਰੁ ਸਤ੍ਰਸਵੋ ਕਰ ਤਾਸੁ ਕਹਿਓ ॥੩੬੯॥
gur satrasavo kar taas kahio |369|

તેમને જોઈને મહાન ઋષિએ મૌન પાળ્યું અને તેમને સત્તરમા ગુરુ તરીકે સ્વીકાર્યા.369.

ਇਤਿ ਸਤਾਰਵੋ ਗੁਰੂ ਦੁਧੀਰਾ ਸਮਾਪਤੰ ॥੧੭॥
eit sataaravo guroo dudheeraa samaapatan |17|

સત્તરમા ગુરુ તરીકે માછીમારી પક્ષીને દત્તક લેવાના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਮ੍ਰਿਗਹਾ ਅਠਾਰਸਵੋ ਗੁਰੂ ਬਰਨਨੰ ॥
ath mrigahaa atthaarasavo guroo barananan |

હવે અઢારમા ગુરુ તરીકે શિકારીને દત્તક લેવાનું વર્ણન શરૂ થાય છે

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥
tottak chhand |

ટોટક સ્ટેન્ઝા

ਕਰਿ ਮਜਨ ਗੋਬਿੰਦ ਗਾਇ ਗੁਨੰ ॥
kar majan gobind gaae gunan |

સ્નાન અને ગોવિંદના ગુણનો જપ,

ਉਠਿ ਜਾਤਿ ਭਏ ਬਨ ਮਧਿ ਮੁਨੰ ॥
autth jaat bhe ban madh munan |

સ્નાન કરીને ભગવાનના ગુણગાન ગાતા ઋષિ વનમાં ગયા,

ਜਹ ਸਾਲ ਤਮਾਲ ਮਢਾਲ ਲਸੈ ॥
jah saal tamaal madtaal lasai |

જ્યાં સાલ, તમાલ અને માધલને બ્રિચથી શણગારવામાં આવ્યા હતા અને

ਰਥ ਸੂਰਜ ਕੇ ਪਗ ਬਾਜ ਫਸੈ ॥੩੭੦॥
rath sooraj ke pag baaj fasai |370|

જ્યાં સાલ અને તમાલના વૃક્ષો હતા અને તે વૃક્ષોની ગાઢ છાયામાં સૂર્યનો પ્રકાશ પહોંચી શકતો ન હતો.370.

ਅਵਿਲੋਕ ਤਹਾ ਇਕ ਤਾਲ ਮਹਾ ॥
avilok tahaa ik taal mahaa |

ત્યાં (તેણે) એક મોટું તળાવ જોયું.

ਰਿਖਿ ਜਾਤ ਭਏ ਹਿਤ ਜੋਗ ਜਹਾ ॥
rikh jaat bhe hit jog jahaa |

ઋષિ ત્યાં યોગાભ્યાસ કરવા ગયા.

ਤਹ ਪਤ੍ਰਣ ਮਧ ਲਹ੍ਯੋ ਮ੍ਰਿਗਹਾ ॥
tah patran madh lahayo mrigahaa |

ત્યાં (દત્ત મુનિ)એ એક શિકારીને પત્રો છુપાવતા જોયા.

ਤਨ ਸੋਭਤ ਕੰਚਨ ਸੁਧ ਪ੍ਰਭਾ ॥੩੭੧॥
tan sobhat kanchan sudh prabhaa |371|

ત્યાં ઋષિએ એક કુંડ અને પર્ણસમૂહની અંદર એક શિકારીને સોના જેવો ભવ્ય દેખાતો જોયો.371.

ਕਰਿ ਸੰਧਿਤ ਬਾਣ ਕਮਾਣ ਸਿਤੰ ॥
kar sandhit baan kamaan sitan |

(તેના) હાથમાં ધનુષ્યમાં કંપતું તીર હતું.

ਮ੍ਰਿਗ ਮਾਰਤ ਕੋਟ ਕਰੋਰ ਕਿਤੰ ॥
mrig maarat kott karor kitan |

તેના હાથમાં સફેદ રંગનું ધનુષ્ય અને તીર હતું, જેના વડે તેણે અનેક હરણોને મારી નાખ્યા હતા

ਸਭ ਸੈਨ ਮੁਨੀਸਰ ਸੰਗਿ ਲਏ ॥
sabh sain muneesar sang le |

(દત્તા) નોકરોની આખી પાર્ટીને સાથે લાવ્યા

ਜਹ ਕਾਨਨ ਥੋ ਤਹ ਜਾਤ ਭਏ ॥੩੭੨॥
jah kaanan tho tah jaat bhe |372|

ઋષિ તેમના લોકો સાથે જંગલની તે બાજુથી બહાર આવ્યા.372.

ਕਨਕੰ ਦੁਤਿ ਉਜਲ ਅੰਗ ਸਨੇ ॥
kanakan dut ujal ang sane |

(તેના) સોનેરી અંગો ચમકતા હતા,

ਮੁਨਿ ਰਾਜ ਮਨੰ ਰਿਤੁ ਰਾਜ ਬਨੇ ॥
mun raaj manan rit raaj bane |

સોનાની ભવ્યતાના ઘણા લોકો,

ਰਿਖਿ ਸੰਗ ਸਖਾ ਨਿਸਿ ਬਹੁਤ ਲਏ ॥
rikh sang sakhaa nis bahut le |

રાત્રે ઋષિની સાથે ઘણા સેવકો હતા

ਤਿਹ ਬਾਰਿਧ ਦੂਜ ਬਿਲੋਕਿ ਗਏ ॥੩੭੩॥
tih baaridh dooj bilok ge |373|

ઋષિ દત્ત સાથે ગયા અને બધાએ તે શિકારીને જોયો.373.

ਰਿਖਿ ਬੋਲਤ ਘੋਰਤ ਨਾਦ ਨਵੰ ॥
rikh bolat ghorat naad navan |

ઋષિ મોટેથી (ગીધની જેમ) જપ કરતા.

ਤਿਹ ਠਉਰ ਕੁਲਾਹਲ ਉਚ ਹੂਅੰ ॥
tih tthaur kulaahal uch hooan |

તે ઋષિઓએ તે જગ્યાએ ગર્જનાનો અવાજ ઉઠાવ્યો અને ભયંકર કોલાહલ કર્યો

ਜਲ ਪੀਵਤ ਠਉਰ ਹੀ ਠਉਰ ਮੁਨੀ ॥
jal peevat tthaur hee tthaur munee |

મ્યુનિ.ના લોકો જગ્યાએ જગ્યાએ પાણી પી રહ્યા હતા.

ਬਨ ਮਧਿ ਮਨੋ ਰਿਖ ਮਾਲ ਬਨੀ ॥੩੭੪॥
ban madh mano rikh maal banee |374|

વિવિધ સ્થળોએ છૂટાછવાયા તેઓ તેમના ખાવા પીવા લાગ્યા.374.

ਅਤਿ ਉਜਲ ਅੰਗ ਬਿਭੂਤ ਧਰੈ ॥
at ujal ang bibhoot dharai |

(ઋષિ) તેમના શરીર પર પ્રકાશ વિભૂતિ હતી.

ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਨ੍ਯਾਸ ਅਨਾਸ ਕਰੈ ॥
bahu bhaat nayaas anaas karai |

તે ઋષિઓએ તેમના શ્વેત શરીરને ભસ્મથી મઢ્યું, વિવિધ મુદ્રાઓનો અભ્યાસ કર્યો અને

ਨਿਵਲ੍ਰਯਾਦਿਕ ਸਰਬੰ ਕਰਮ ਕੀਏ ॥
nivalrayaadik saraban karam kee |

નિયુલી બધા કામ કરતી.

ਰਿਖਿ ਸਰਬ ਚਹੂੰ ਚਕ ਦਾਸ ਥੀਏ ॥੩੭੫॥
rikh sarab chahoon chak daas thee |375|

ચારેય દિશામાં ભટકતી વખતે નિયોલી (આંતરડાને શુદ્ધ કરવું) જેવા વિવિધ કર્મો કર્યા.375.

ਅਨਭੰਗ ਅਖੰਡ ਅਨੰਗ ਤਨੰ ॥
anabhang akhandd anang tanan |

(તેનું) શરીર કામદેવના જેવું અખંડ અને અખંડ હતું.

ਬਹੁ ਸਾਧਤ ਨ੍ਯਾਸ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਬਨੰ ॥
bahu saadhat nayaas sanayaas banan |

તેઓ વાસનાના તત્વ વિના સંપૂર્ણપણે વિવિધ વ્યવહારોમાં પોતાને લીન કરી લે છે

ਜਟ ਸੋਹਤ ਜਾਨੁਕ ਧੂਰ ਜਟੀ ॥
jatt sohat jaanuk dhoor jattee |

જટાઓ સુંદર હતી, જાણે શિવ હોય. (હોય એવું લાગતું હતું)

ਸਿਵ ਕੀ ਜਨੁ ਜੋਗ ਜਟਾ ਪ੍ਰਗਟੀ ॥੩੭੬॥
siv kee jan jog jattaa pragattee |376|

તેમના મેટ તાળાઓ શિવના મેટ તાળાઓનું સ્વરૂપ દેખાય છે.376.

ਸਿਵ ਤੇ ਜਨੁ ਗੰਗ ਤਰੰਗ ਛੁਟੇ ॥
siv te jan gang tarang chhutte |

(જટાઓ) જાણે શિવના મસ્તકમાંથી નીકળતી ગંગાની ધારાઓની જેમ ફેલાતી હોય છે.

ਇਹ ਹੁਇ ਜਨ ਜੋਗ ਜਟਾ ਪ੍ਰਗਟੇ ॥
eih hue jan jog jattaa pragatte |

તેમના યોગિક મેટ તાળાઓ શિવમાંથી નીકળતી ગંગાના તરંગોની જેમ લહેરાતા હતા.

ਤਪ ਸਰਬ ਤਪੀਸਨ ਕੇ ਸਬ ਹੀ ॥
tap sarab tapeesan ke sab hee |

બધા તપસ્વીઓએ (દત્ત સહિત) મહાન તપસ્યા કરી.

ਮੁਨਿ ਜੇ ਸਬ ਛੀਨ ਲਏ ਤਬ ਹੀ ॥੩੭੭॥
mun je sab chheen le tab hee |377|

તેઓએ અગાઉના તપસ્વીઓની પ્રથાને અનુસરીને વિવિધ પ્રકારની તપસ્યા કરી હતી.377.

ਸ੍ਰੁਤ ਜੇਤਿਕ ਨ੍ਯਾਸ ਉਦਾਸ ਕਹੇ ॥
srut jetik nayaas udaas kahe |

વેદોમાં યોગના જેટલાં માધ્યમોનો ઉલ્લેખ છે,

ਸਬ ਹੀ ਰਿਖਿ ਅੰਗਨ ਜਾਨ ਲਏ ॥
sab hee rikh angan jaan le |

શ્રુતિઓ (વેદોમાં) જે વિવિધ પ્રથાઓ વર્ણવવામાં આવી છે, તે તમામ આ ઋષિઓ દ્વારા કરવામાં આવી હતી.