શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 955

ਉਰਬਸਿ ਕੇਰੇ ਰੂਪ ਕੋ ਤਊ ਨ ਪਾਯੋ ਪਾਰ ॥੯॥

aurabas kere roop ko taoo na paayo paar |9|

પરંતુ (તે) હજુ પણ ઉર્બશીના રૂપને પાર કરી શક્યા નથી. 9.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોવીસ:

ਆਯੁਧ ਸਕਲ ਅੰਗ ਕਰੇ ॥

aayudh sakal ang kare |

(તે) બધા અંગો પર શસ્ત્રોથી શણગારેલા હતા,

ਸੋਹਤ ਸਭ ਸਾਜਨ ਸੌ ਜਰੇ ॥

sohat sabh saajan sau jare |

તેણીએ તેના શરીરને ઘણા હાથથી શણગાર્યું હતું અને તે બધા પ્રશંસાપાત્ર દેખાવ મેળવી રહ્યા હતા.

ਹੀਰਨ ਕੀ ਮੁਕਤਾ ਜਗ ਸੋਹੈ ॥

heeran kee mukataa jag sohai |

વિશ્વમાં હીરા અને મોતી (તેના ચહેરા સહિત) શણગારવામાં આવ્યા હતા,

ਸਸਿ ਕੋ ਮਨੋ ਤਾਰਿਕਾ ਮੋਹੈ ॥੧੦॥

sas ko mano taarikaa mohai |10|

હીરાના હારની જેમ, તેણીએ વિશ્વને મોહિત કર્યું. ચંદ્રની જેમ તેણે બધાને મંત્રમુગ્ધ કર્યા.(10)

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વ:

ਆਯੁਧ ਧਾਰਿ ਅਨੂਪਮ ਸੁੰਦਰਿ ਭੂਖਨ ਅੰਗ ਅਜਾਇਬ ਧਾਰੇ ॥

aayudh dhaar anoopam sundar bhookhan ang ajaaeib dhaare |

(તે) સ્ત્રીએ અનન્ય બખ્તર પહેર્યું હતું અને તેના અંગો પર વિચિત્ર ઘરેણાં હતા.

ਲਾਲ ਕੋ ਹਾਰ ਲਸੈ ਉਰ ਭੀਤਰਿ ਭਾਨ ਤੇ ਜਾਨੁ ਬਡੇ ਛਬਿਯਾਰੇ ॥

laal ko haar lasai ur bheetar bhaan te jaan badde chhabiyaare |

(તેના) ગળાની આસપાસ લાલ રંગનો હાર ચમકતો હતો, જે સૂર્ય કરતાં વધુ તેજસ્વી લાગતો હતો.

ਮੋਤਿਨ ਕੀ ਲਰਕੈ ਮੁਖ ਪੈ ਮ੍ਰਿਗਨੈਨਿ ਫਬੇ ਮ੍ਰਿਗ ਸੇ ਕਜਰਾਰੇ ॥

motin kee larakai mukh pai mriganain fabe mrig se kajaraare |

તેના મુખ પર મોતીના તાર (ચમકતા હતા) અને પેલી મૃગલોચણીની આંખો હરણની જેમ ચમકી રહી હતી.

ਮੋਹਤ ਹੈ ਸਭ ਹੀ ਕੇ ਚਿਤੈ ਨਿਜ ਹਾਥ ਮਨੋ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਸੁਧਾਰੇ ॥੧੧॥

mohat hai sabh hee ke chitai nij haath mano brijanaath sudhaare |11|

તે દરેકના મનને મોહી લેતો હતો, જાણે કે બ્રજનાથ (શ્રી કૃષ્ણ)એ પોતાની સંભાળ લીધી હોય. 11.

ਛੋਰਿ ਦਏ ਕਚ ਕਾਧਨ ਊਪਰ ਸੁੰਦਰ ਪਾਗ ਸੌ ਸੀਸ ਸੁਹਾਵੈ ॥

chhor de kach kaadhan aoopar sundar paag sau sees suhaavai |

તેના ખભા પર વિખરાયેલા વાળ સાથે, તેના માથા પર પાઘડી મોહક લાગતી હતી.

ਭੂਖਨ ਚਾਰੁ ਲਸੈ ਸਭ ਅੰਗਨ ਭਾਗ ਭਰਿਯੋ ਸਭ ਹੀ ਕਹ ਭਾਵੈ ॥

bhookhan chaar lasai sabh angan bhaag bhariyo sabh hee kah bhaavai |

તેના શરીર પર આભૂષણો છલકાતા, તે 'પુરુષ' દરેક વ્યક્તિને આકર્ષિત કરે છે.

ਬਾਲ ਲਖੈ ਕਹਿ ਲਾਲ ਤਿਸੈ ਲਟਕਾਵਤ ਅੰਗਨ ਮੈ ਜਬ ਆਵੈ ॥

baal lakhai keh laal tisai lattakaavat angan mai jab aavai |

જ્યારે તેણી તેમના આંગણામાં આગળ આવી, તેણીની મુદ્રામાં ઝૂલતી હતી, ત્યારે સ્ત્રીને તેણીનો મોહ લાગ્યો.

ਰੀਝਤ ਕੋਟਿ ਸੁਰੀ ਅਸੁਰੀ ਸੁਧਿ ਹੇਰਿ ਛੁਟੈ ਸਤ ਹੂ ਛੁਟ ਜਾਵੈ ॥੧੨॥

reejhat kott suree asuree sudh her chhuttai sat hoo chhutt jaavai |12|

એક પુરુષના વેશમાં વેશ્યાવૃત્તિને જોઈને, દેવતાઓ અને દાનવોની હજારો પત્નીઓને આનંદ થયો.(12)

ਭੂਖਨ ਧਾਰਿ ਚੜਿਯੋ ਰਥ ਊਪਰਿ ਬਾਧਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਨਿਖੰਗ ਬਨਾਯੋ ॥

bhookhan dhaar charriyo rath aoopar baadh kripaan nikhang banaayo |

તેના શરીર પર આભૂષણો સાથે તે તલવાર અને ધનુષ્ય વડે રથ પર ચઢી.

ਖਾਤ ਤੰਬੋਲ ਬਿਰਾਜਤ ਸੁੰਦਰ ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਕੋ ਬਿਰਮਾਯੋ ॥

khaat tanbol biraajat sundar dev adevan ko biramaayo |

બીટલ-નટ્સ ખાતી વખતે તેણીએ બધા દેવતાઓ અને દાનવોને ધૂનમાં મૂકી દીધા.

ਬਾਸ ਵ ਨੈਨ ਸਹੰਸ੍ਰਨ ਸੌ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਰਹਿਯੋ ਕਛੁ ਪਾਰ ਨ ਪਾਯੋ ॥

baas v nain sahansran sau chhab her rahiyo kachh paar na paayo |

ભગવાન ઈન્દ્ર પોતાની હજારો આંખોથી જોતા હોવા છતાં તેની સુંદરતા જોઈ શક્યા નહિ.

ਆਪੁ ਬਨਾਇ ਅਨੂਪਮ ਕੋ ਬਿਧਿ ਐਚਿ ਰਹਿਯੋ ਦੁਤਿ ਅੰਤ ਨ ਪਾਯੋ ॥੧੩॥

aap banaae anoopam ko bidh aaich rahiyo dut ant na paayo |13|

બ્રહ્મા, સર્જક, જેણે તેને પોતે બનાવ્યું હતું, તે તેની ઇચ્છાને પ્રાપ્ત કરી શક્યા નથી.(13)

ਪਾਨ ਚਬਾਇ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਸਾਥ ਜਰਾਇ ਜਰੈ ਹਥਿਯਾਰ ਬਨਾਏ ॥

paan chabaae bhalee bidh saath jaraae jarai hathiyaar banaae |

પાન ચાવવા અને સંયુક્ત હથિયારોથી સજ્જ.

ਅੰਜਨ ਆਂਜਿ ਅਨੂਪਮ ਸੁੰਦਰਿ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਸਭੈ ਬਿਰਮਾਏ ॥

anjan aanj anoopam sundar dev adev sabhai biramaae |

(તે) અનુપમ સુંદરીએ સુરમા (આંખમાં) મૂકીને બધા દાનવો અને દેવતાઓને છેતર્યા છે.

ਕੰਠ ਸਿਰੀਮਨਿ ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਲ ਹਾਰ ਸੁ ਨਾਰਿ ਹੀਏ ਪਹਿਰਾਏ ॥

kantth sireeman kankan kunddal haar su naar hee pahiraae |

તે મહિલાએ તેના ગળામાં માળા, કડા અને કોઇલનો હાર પહેર્યો છે.

ਕਿੰਨਰ ਜਛ ਭੁਜੰਗ ਦਿਸਾ ਬਿਦਿਸਾਨ ਕੈ ਲੋਕ ਬਿਲੋਕਿਨ ਆਏ ॥੧੪॥

kinar jachh bhujang disaa bidisaan kai lok bilokin aae |14|

કિન્નર, યક્ષ, ભુજંગ અને ચારે બાજુથી લોકો દર્શન કરવા આવ્યા છે. 14.

ਇੰਦ੍ਰ ਸਹੰਸ੍ਰ ਬਿਲੋਚਨ ਸੌ ਅਵਿਲੋਕ ਰਹਿਯੋ ਛਬਿ ਅੰਤੁ ਨ ਆਯੋ ॥

eindr sahansr bilochan sau avilok rahiyo chhab ant na aayo |

હજાર આંખોથી જોઈને પણ ઈન્દ્ર પોતાની મૂર્તિનો અંત જોઈ શકતા નથી.

ਸੇਖ ਅਸੇਖਨ ਹੀ ਮੁਖ ਸੌ ਗੁਨ ਭਾਖਿ ਰਹੋ ਪਰੁ ਪਾਰ ਨ ਪਾਯੋ ॥

sekh asekhan hee mukh sau gun bhaakh raho par paar na paayo |

શેષનાગ અસંખ્ય ચહેરાઓ સાથે ગુણગાન ગાય છે પણ (તે પણ) પાર નથી પડતો.

ਰੁਦ੍ਰ ਪਿਯਾਰੀ ਕੀ ਸਾਰੀ ਕੀ ਕੋਰ ਨਿਹਾਰਨ ਕੌ ਮੁਖ ਪੰਚ ਬਨਾਯੋ ॥

rudr piyaaree kee saaree kee kor nihaaran kau mukh panch banaayo |

રુદ્રે (તે) પ્રિયની સાડીનો મુખ્ય ભાગ જોવા માટે પાંચ મુખ કર્યા,

ਪੂਤ ਕਿਯੇ ਖਟ ਚਾਰਿ ਬਿਧੈ ਚਤੁਰਾਨਨ ਯਾਹੀ ਤੇ ਨਾਮੁ ਕਹਾਯੋ ॥੧੫॥

poot kiye khatt chaar bidhai chaturaanan yaahee te naam kahaayo |15|

(તેમના) પુત્ર (કાર્તિકેય)ને છ મુખ હતા અને બ્રહ્માને ચાર મુખ હતા. તેથી જ તેને ચારમુખી ('ચતુરાનન') કહેવામાં આવે છે. 15.

ਕੰਚਨ ਕੀਰ ਕਲਾਨਿਧਿ ਕੇਹਰ ਕੋਕ ਕਪੋਤ ਕਰੀ ਕੁਰਰਾਨੇ ॥

kanchan keer kalaanidh kehar kok kapot karee kuraraane |

સોના, પોપટ, ચંદ્ર, સિંહ, ચકવા, કબૂતર અને હાથી ત્રાડ પાડી રહ્યા છે.

ਕਲਪਦ੍ਰੁਮਕਾ ਅਨੁਜਾ ਕਮਨੀ ਬਿਨੁ ਦਾਰਿਮ ਦਾਮਨਿ ਦੇਖਿ ਬਿਕਾਨੇ ॥

kalapadrumakaa anujaa kamanee bin daarim daaman dekh bikaane |

કલ્પ બ્રિચની બહેન (લચ્છમી) અને અનાર તેની સુંદરતા જોઈને કોઈ નિશાન વગર વેચાઈ જાય છે.

ਰੀਝਤ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਸਭੈ ਨਰ ਦੇਵ ਭਏ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਦਿਵਾਨੇ ॥

reejhat dev adev sabhai nar dev bhe chhab her divaane |

(તેને) જોઈને બધા દેવતાઓ અને દૈત્યો પ્રસન્ન થઈ જાય છે અને (તેની) સુંદરતા જોઈને પુરુષો અને દેવતાઓ ચકિત થઈ જાય છે.

ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਸੋ ਜਾਨਿ ਪਰੈ ਤਿਹ ਬਾਲ ਕੇ ਅੰਗ ਨ ਜਾਤ ਪਛਾਨੇ ॥੧੬॥

raaj kumaar so jaan parai tih baal ke ang na jaat pachhaane |16|

તે યુવતીના અંગો પરથી તે રાજ કુમાર જેવી દેખાતી હતી, પરંતુ તેની ઓળખ થઈ શકી ન હતી. 16.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દ્વિ:

ਦਸ ਸੀਸਨ ਰਾਵਨ ਰਰੇ ਲਿਖਤ ਬੀਸ ਭੁਜ ਜਾਇ ॥

das seesan raavan rare likhat bees bhuj jaae |

રાવણ દસ માથા સાથે બોલે છે (તેના લક્ષણો વિશે) અને વીસ હાથ સાથે તે લખે છે,

ਤਰੁਨੀ ਕੇ ਤਿਲ ਕੀ ਤਊ ਸਕ੍ਯੋ ਨ ਛਬਿ ਕੋ ਪਾਇ ॥੧੭॥

tarunee ke til kee taoo sakayo na chhab ko paae |17|

(પરંતુ તેમ છતાં) તેને તે સ્ત્રીની સુંદરતા જરા પણ ન મળી. 17.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વ:

ਲਾਲਨ ਕੋ ਸਰਪੇਚ ਬਧ੍ਯੋ ਸਿਰ ਮੋਤਿਨ ਕੀ ਉਰ ਮਾਲ ਬਿਰਾਜੈ ॥

laalan ko sarapech badhayo sir motin kee ur maal biraajai |

(તે) તેના માથા પર લાલ જડેલા આભૂષણ ('સર્પેચ') પહેરે છે અને તેના ગળામાં મોતીની માળા શણગારે છે.

ਭੂਖਨ ਚਾਰੁ ਦਿਪੈ ਅਤਿ ਹੀ ਦੁਤਿ ਦੇਖਿ ਮਨੋਜਵ ਕੋ ਮਨੁ ਲਾਜੈ ॥

bhookhan chaar dipai at hee dut dekh manojav ko man laajai |

સુંદર રત્નોની ચમક જોઈને કામદેવ પણ ગતિ કરી રહ્યા છે.

ਮੋਦ ਬਢੈ ਨਿਰਖੇ ਚਿਤ ਮੈ ਤਨਿਕੇਕ ਬਿਖੈ ਤਨ ਕੋ ਦੁਖ ਭਾਜੈ ॥

mod badtai nirakhe chit mai tanikek bikhai tan ko dukh bhaajai |

(તેમને) જોવાથી મનમાં આનંદ વધે છે અને શરીરના દુઃખો ક્ષણવારમાં દૂર થઈ જાય છે.

ਜੋਬਨ ਜੋਤਿ ਜਗੈ ਸੁ ਮਨੋ ਸੁਰਰਾਜ ਸੁਰਾਨ ਕੇ ਭੀਤਰ ਰਾਜੈ ॥੧੮॥

joban jot jagai su mano suraraaj suraan ke bheetar raajai |18|

(તેમની) જોબનની જ્યોત આ રીતે બળી રહી છે, જાણે ઈન્દ્ર દેવતાઓની વચ્ચે આનંદ માણી રહ્યો હોય. 18.

ਛੋਰੈ ਹੈ ਬੰਦ ਅਨੂਪਮ ਸੁੰਦਰਿ ਪਾਨ ਚਬਾਇ ਸਿੰਗਾਰ ਬਨਾਯੋ ॥

chhorai hai band anoopam sundar paan chabaae singaar banaayo |

તે અનુપમ સુંદરતાએ (અંગારખાના) થડ ખોલ્યા છે અને પાન ચાવવાની વખતે શણગારવામાં આવે છે.

ਅੰਜਨ ਆਂਜਿ ਦੁਹੂੰ ਅਖਿਯਾਨ ਸੁ ਭਾਲ ਮੈ ਕੇਸਰਿ ਲਾਲ ਲਗਾਯੋ ॥

anjan aanj duhoon akhiyaan su bhaal mai kesar laal lagaayo |

બંને આંખોમાં સુરમા પહેરવામાં આવે છે અને કપાળ પર કેસરના લાલ ટીક્કા લગાવવામાં આવે છે.

ਝੂਮਕ ਦੇਤ ਝੁਕੈ ਝੁਮਕੇ ਕਬਿ ਰਾਮ ਸੁ ਭਾਵ ਭਲੋ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

jhoomak det jhukai jhumake kab raam su bhaav bhalo lakh paayo |

(માથું) ફેરવતી વખતે (તેમની) કાનની બુટ્ટીઓ આ રીતે વળે છે, કવિ રામે સ્વાભાવિક રીતે આ અર્થ વિચાર્યો છે,

ਮਾਨਹੁ ਸੌਤਿਨ ਕੇ ਮਨ ਕੋ ਇਕ ਬਾਰਹਿ ਬਾਧਿ ਕੈ ਜੇਲ ਚਲਾਯੋ ॥੧੯॥

maanahu sauatin ke man ko ik baareh baadh kai jel chalaayo |19|

જાણે કે નિંદ્રાધીન મનને બાંધીને જેલમાં મોકલી દેવામાં આવ્યું હોય. 19.

ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਕਰੇ ਸਭ ਹੀ ਤਿਨ ਕੇਸ ਛੁਟੇ ਸਿਰ ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਹਾਵੈ ॥

haar singaar kare sabh hee tin kes chhutte sir sayaam suhaavai |

તેણીએ તમામ પ્રકારના શણગાર કર્યા છે અને તેના માથા પર ખુલ્લા કાળા તાળાઓ ખૂબ જ સુંદર છે.

ਜੋਬਨ ਜੋਤਿ ਜਗੈ ਅਤਿ ਹੀ ਮੁਨਿ ਹੇਰਿ ਡਿਗੈ ਤਪ ਤੇ ਪਛੁਤਾਵੈ ॥

joban jot jagai at hee mun her ddigai tap te pachhutaavai |

(તેના) કામની જ્યોત તેજથી બળી રહી છે. (તેમને) જોઈને ઋષિમુનિઓ તપ કરવાથી દૂર પડીને (એટલે કે ભ્રષ્ટ થઈને) પશ્ચાતાપ કરે છે.

ਕਿੰਨਰ ਜਛ ਭੁਜੰਗ ਦਿਸਾ ਬਿਦਿਸਾਨ ਕੀ ਬਾਲ ਬਿਲੋਕਨ ਆਵੈ ॥

kinar jachh bhujang disaa bidisaan kee baal bilokan aavai |

કિન્નરો, યક્ષો, ભુજંગો અને દિશાઓની સ્ત્રીઓ (તેમને) જોવા આવે છે.

ਗੰਧ੍ਰਬ ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ਹੇਰਿ ਪ੍ਰਭਾ ਸਭ ਹੀ ਬਲ ਜਾਵੈ ॥੨੦॥

gandhrab dev adevan kee triy her prabhaa sabh hee bal jaavai |20|

ગંધર્વોની પત્નીઓ, દેવતાઓ, દૈત્યો બધા (તેના) પ્રકાશને જોઈને પ્રસન્ન થાય છે. 20.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428