શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1069


ਜਰਨ ਨਿਮਿਤਿ ਉਠਿ ਤਬੈ ਸਿਧਾਰੀ ॥
jaran nimit utth tabai sidhaaree |

પછી રાણી સળગવા માટે નીકળી ગઈ.

ਤਬ ਮੰਤ੍ਰਿਨ ਰਾਨੀ ਗਹਿ ਲਈ ॥
tab mantrin raanee geh lee |

પછી મંત્રીઓએ રાણીને પકડી લીધી

ਰਾਜ ਸਮਗ੍ਰੀ ਤਿਹ ਸੁਤ ਦਈ ॥੯॥
raaj samagree tih sut dee |9|

અને રાજ્યની સામગ્રી તેમના પુત્રને આપવામાં આવી હતી. 9.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਐਸ ਕਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਜੁਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੰਘਾਰਿ ॥
charit chanchalaa aais kar triy jut nripat sanghaar |

તે સ્ત્રીએ આવું વર્તન કર્યું અને સ્ત્રી સાથે રાજાની હત્યા કરી.

ਮੰਤ੍ਰਿਨ ਕੀ ਰਾਖੀ ਰਹੀ ਛਤ੍ਰ ਪੁਤ੍ਰ ਸਿਰ ਢਾਰ ॥੧੦॥
mantrin kee raakhee rahee chhatr putr sir dtaar |10|

તે મંત્રીઓની કસ્ટડીમાં (સડેલી) રહી અને પુત્રના માથા પર શાહી છત્ર મૂકી. 10.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਬਿਆਸੀਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੮੨॥੩੫੧੦॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade ik sau biaaseevo charitr samaapatam sat subham sat |182|3510|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંવાદનો 182મો અધ્યાય સમાપ્ત થાય છે, બધું જ શુભ છે. 182.3510. ચાલે છે

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਸਹਿਰ ਬਟਾਲਾ ਮੌ ਬਸੈ ਮੈਗਲ ਖਾਨ ਪਠਾਨ ॥
sahir battaalaa mau basai maigal khaan patthaan |

બટાલા શહેરમાં મગલ ખાન નામનો પઠાણ રહેતો હતો.

ਮਦ ਪੀਵਤ ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਰਹੈ ਸਦਾ ਰਹਤ ਅਗ੍ਯਾਨ ॥੧॥
mad peevat nis din rahai sadaa rahat agayaan |1|

તે દિવસ-રાત દારૂ પીતો હતો અને બિનઆરોગ્યપ્રદ હતો. 1.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਤਬ ਹੀ ਦਿਵਸ ਤੀਜ ਕੋ ਆਯੋ ॥
tab hee divas teej ko aayo |

ત્યારે જ તીજના દિવસો આવ્યા

ਸਭ ਅਬਲਨਿ ਆਨੰਦੁ ਬਢਾਯੋ ॥
sabh abalan aanand badtaayo |

અને બધી સ્ત્રીઓ આનંદિત થઈ ગઈ.

ਝੂਲਤਿ ਗੀਤਿ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਗਾਵਹਿ ॥
jhoolat geet madhur dhun gaaveh |

તેઓ મધુર ધૂન સાથે નૃત્ય કરે છે અને ગીતો ગાય છે.

ਸੁਨਤ ਨਾਦ ਕੋਕਿਲਾ ਲਜਾਵਹਿ ॥੨॥
sunat naad kokilaa lajaaveh |2|

કોયલ પણ (તેમનો) અવાજ સાંભળીને શરમાતી. 2.

ਉਤ ਘਨਘੋਰ ਘਟਾ ਘੁਹਰਾਵੈ ॥
aut ghanaghor ghattaa ghuharaavai |

ત્યાં અંધકાર ગર્જના કરવા લાગ્યો,

ਇਤਿ ਮਿਲਿ ਗੀਤ ਚੰਚਲਾ ਗਾਵੈ ॥
eit mil geet chanchalaa gaavai |

અહીં મહિલાઓએ સાથે મળીને ગીતો ગાવાનું શરૂ કર્યું.

ਉਤ ਤੇ ਦਿਪਤ ਦਾਮਿਨੀ ਦਮਕੈ ॥
aut te dipat daaminee damakai |

વીજળીનો ઝબકારો થયો,

ਇਤ ਇਨ ਦਸਨ ਕਾਮਨਿਨ ਝਮਕੈ ॥੩॥
eit in dasan kaamanin jhamakai |3|

અહીં સ્ત્રીઓના મોતી જેવા દાંત ચમકતા હતા. 3.

ਰਿਤੁ ਰਾਜ ਪ੍ਰਭਾ ਇਕ ਰਾਜ ਦੁਲਾਰਨਿ ॥
rit raaj prabhaa ik raaj dulaaran |

(ત્યાં) ઋતુ રાજ પ્રભા નામની રાણી હતી,

ਜਾਹਿ ਪ੍ਰਭਾ ਸਮ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ਨ ॥
jaeh prabhaa sam raaj kumaar na |

જેની જેમ રાજ કુમારીનું તેજ નહોતું.

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਤਾ ਕੀ ਛਬਿ ਸੋਹੈ ॥
apramaan taa kee chhab sohai |

તે ખૂબ જ સુંદર હતી

ਖਗ ਮ੍ਰਿਗ ਰਾਜ ਭੁਜੰਗਨ ਮੋਹੈ ॥੪॥
khag mrig raaj bhujangan mohai |4|

(જેને જોઈને) પક્ષીઓ, હરણ અને નાગ મોહિત થઈ જતા. 4.

ਸੋ ਝੂਲਤ ਤਿਨ ਖਾਨ ਨਿਹਾਰੀ ॥
so jhoolat tin khaan nihaaree |

ખાને તેને રડતો જોયો

ਗਿਰਿਯੋ ਭੂਮਿ ਜਨੁ ਲਗੀ ਕਟਾਰੀ ॥
giriyo bhoom jan lagee kattaaree |

અને તેને ધક્કો માર્યો હોય તેમ તે જમીન પર પડ્યો હતો.

ਕੁਟਨੀ ਏਕ ਬੁਲਾਇ ਮੰਗਾਈ ॥
kuttanee ek bulaae mangaaee |

તેણે એક સંદેશવાહકને બોલાવ્યો

ਸਕਲ ਬ੍ਰਿਥਾ ਤਿਹ ਭਾਖ ਸੁਨਾਈ ॥੫॥
sakal brithaa tih bhaakh sunaaee |5|

અને તેને આખી વાત કહી. 5.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કમ્પાર્ટમેન્ટ:

ਆਈ ਹੁਤੀ ਬਨਿ ਏਕ ਬਾਲਾ ਰਾਗ ਮਾਲਾ ਸਮ ਮੇਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮਾਝ ਦੀਪਮਾਲਾ ਜਨੁ ਵੈ ਗਈ ॥
aaee hutee ban ek baalaa raag maalaa sam mere grih maajh deepamaalaa jan vai gee |

રાગ-માળા જેવી સ્ત્રી બનમાં દેખાય છે, જાણે મારા (મન સ્વરૂપ) ઘરમાં દીવાઓની પંક્તિ સળગતી હોય.

ਬਿਛੂਆ ਕੀ ਬਿਝਕ ਸੋ ਬਿਛੂ ਸੋ ਡਸਾਇ ਮਾਨੋ ਚੇਟਕ ਚਲਾਇ ਨਿਜੁ ਚੇਰੋ ਮੋਹਿ ਕੈ ਗਈ ॥
bichhooaa kee bijhak so bichhoo so ddasaae maano chettak chalaae nij chero mohi kai gee |

તેને મળેલા વીંછીનો ડંખ જાણે વીંછીની જેમ ડંખ માર્યો હોય તેવો હતો. (તેણે) મને જાદુ કરીને પોતાનો શિષ્ય બનાવ્યો છે.

ਦਸਨ ਕੀ ਦਿਪਤ ਦਿਵਾਨੇ ਦੇਵ ਦਾਨੌ ਕੀਨੇ ਨੈਨਨ ਕੀ ਕੋਰ ਸੌ ਮਰੋਰਿ ਮਨੁ ਲੈ ਗਈ ॥
dasan kee dipat divaane dev daanau keene nainan kee kor sau maror man lai gee |

(તેના) દાંતના ફટકાએ દેવો અને દાનવોને પાગલ બનાવી દીધા છે, અને (તેની) આંખોના કોરોએ મારા મનને મૂંઝવી નાખ્યું છે.

ਕੰਚਨ ਸੇ ਗਾਤ ਰਵਿ ਥੋਰਿਕ ਚਿਲਚਿਲਾਤ ਦਾਮਨੀ ਸੀ ਕਾਮਨੀ ਦਿਖਾਈ ਆਨਿ ਦੈ ਗਈ ॥੬॥
kanchan se gaat rav thorik chilachilaat daamanee see kaamanee dikhaaee aan dai gee |6|

તેનું સોનેરી શરીર સૂર્ય જેટલું ઓછું ચમકતું હતું. (ખરેખર) વીજળી જેવી સ્ત્રી મને બતાવવામાં આવી છે. 6.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜੌ ਮੁਹਿ ਤਿਹ ਤੂ ਆਨਿ ਮਿਲਾਵੈ ॥
jau muhi tih too aan milaavai |

જો તમે આવીને તેને મળો

ਅਪੁਨੇ ਮੁਖ ਮਾਗੇ ਸੌ ਪਾਵੈ ॥
apune mukh maage sau paavai |

પછી તમે તમારા મોંથી માંગેલું ઇનામ તમને મળશે.

ਰੁਤਿਸ ਪ੍ਰਭਾ ਤਨਿ ਕੈ ਰਤਿ ਕਰੌਂ ॥
rutis prabhaa tan kai rat karauan |

રુતિસ પ્રભા (હું) સાથે કામ-ક્રિડા રમશે,

ਨਾਤਰ ਮਾਰਿ ਕਟਾਰੀ ਮਰੌਂ ॥੭॥
naatar maar kattaaree marauan |7|

નહીં તો હું છરી મારીને મરી જઈશ. 7.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਰੁਤਿਸ ਪ੍ਰਭਾ ਕੀ ਅਤਿ ਪ੍ਰਭਾ ਜਬ ਤੇ ਲਖੀ ਬਨਾਇ ॥
rutis prabhaa kee at prabhaa jab te lakhee banaae |

જ્યારે રૂટીસે પ્રભાની અત્યંત સુંદરતા જોઈ,

ਚੁਭਿ ਚਿਤ ਕੇ ਭੀਤਰ ਰਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥੮॥
chubh chit ke bheetar rahee mukh te kahee na jaae |8|

તે મારા મગજમાં અટવાઈ ગઈ છે, તેના ચહેરા પરથી કંઈ કહી શકાતું નથી. 8.

ਮੋ ਤੋ ਛਬਿ ਨ ਕਹੀ ਪਰੈ ਸ੍ਰੀ ਰਿਤੁ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ॥
mo to chhab na kahee parai sree rit raaj kumaar |

રિતુ રાજ કુમારીની સુંદરતા હું વર્ણવી શકતો નથી.

ਜੀਭਿ ਮਧੁਰ ਹ੍ਵੈ ਜਾਤ ਹੈ ਬਰਨਤ ਪ੍ਰਭਾ ਅਪਾਰ ॥੯॥
jeebh madhur hvai jaat hai baranat prabhaa apaar |9|

તેની અપાર સુંદરતાનું વર્ણન કરતી વખતે પણ જીભ મીઠી થઈ જાય છે. 9.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કમ્પાર્ટમેન્ટ:

ਆਂਖਿ ਰਸ ਗਿਰਿਯੋ ਤਾ ਤੇ ਆਂਬ ਪ੍ਰਗਟਤ ਭਏ ਜਿਹਵਾ ਰਸ ਹੂ ਤੇ ਜਰਦਾਲੂ ਲਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥
aankh ras giriyo taa te aanb pragattat bhe jihavaa ras hoo te jaradaaloo lahiyat hai |

જ્યારે (તેની) આંખોનો રસ પડ્યો, ત્યારે કેરી દેખાઈ, જીભના રસમાંથી જરદાલુ ('જરદાલુ') બનાવવામાં આવ્યા.

ਮੁਖ ਰਸ ਹੂ ਕੌ ਮਧੁ ਪਾਨ ਕੈ ਬਖਾਨਿਯਤ ਜਾ ਕੇ ਨੈਕ ਚਾਖੈ ਸਦਾ ਜੀਯਤ ਰਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥
mukh ras hoo kau madh paan kai bakhaaniyat jaa ke naik chaakhai sadaa jeeyat rahiyat hai |

અમૃત મોઢાના રસમાંથી બનાવવામાં આવે છે, જેને ચાખવાથી તમે હંમેશા જીવંત રહે છે.

ਨਾਕ ਕੌ ਨਿਰਖਿ ਨਿਸਿਰਾਟ ਨਿਸਿ ਰਾਜਾ ਭਯੋ ਜਾ ਕੀ ਸਭ ਜਗਤ ਕੌ ਜੌਨ ਚਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥
naak kau nirakh nisiraatt nis raajaa bhayo jaa kee sabh jagat kau jauan chahiyat hai |

નાકને જોઈને ચંદ્ર રાતનો રાજા બની ગયો છે, જેની ચાંદની ('જ્હોન') આખી દુનિયા ઈચ્છે છે.

ਦਾਤਨ ਤੇ ਭਯੋ ਦਾਖ ਦਾਰਿਮ ਬਖਾਨਿਯਤ ਅਧਰ ਤੇ ਭਯੋ ਤਾਹਿ ਊਖ ਕਹਿਯਤੁ ਹੈ ॥੧੦॥
daatan te bhayo daakh daarim bakhaaniyat adhar te bhayo taeh aookh kahiyat hai |10|

દ્રાક્ષ અને દાડમને દાંતમાંથી બનાવવામાં આવે છે અને શેરડીને હોઠમાંથી બનાવવામાં આવે છે. 10.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ: