શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 704


ਭਲ ਭਲ ਸੁਭਟ ਪਖਰੀਆ ਪਰਖਾ ॥
bhal bhal subhatt pakhareea parakhaa |

આકાશમાંથી સતત લોખંડનો વરસાદ વરસતો હતો અને તેની સાથે મહાન યોદ્ધાઓની કસોટી થતી હતી.

ਸਿਮਟੇ ਸੁਭਟ ਅਨੰਤ ਅਪਾਰਾ ॥
simatte subhatt anant apaaraa |

અનંત અને અમાપ નાયકો ભેગા થયા છે.

ਪਰਿ ਗਈ ਅੰਧ ਧੁੰਧ ਬਿਕਰਾਰਾ ॥੨੯੩॥
par gee andh dhundh bikaraaraa |293|

અસંખ્ય યોદ્ધાઓ એકઠા થયા અને સંકુચિત થયા ત્યાં ચારેય બાજુ ભયંકર ધુમ્મસ છવાઈ ગયું.66.293.

ਨ੍ਰਿਪ ਬਿਬੇਕ ਤਬ ਰੋਸਹਿ ਭਰਾ ॥
nrip bibek tab roseh bharaa |

બિબેક રાજા ક્રોધથી ભરાઈ ગયા.

ਸਭ ਸੈਨਾ ਕਹਿ ਆਇਸੁ ਕਰਾ ॥
sabh sainaa keh aaeis karaa |

રાજા વિવેકે ક્રોધિત થઈને પોતાની આખી સેનાને તે બધા યોદ્ધાઓનો આદેશ આપ્યો જેઓ સેનામાં ગોઠવાઈ ગયા.

ਉਮਡੇ ਸੂਰ ਸੁ ਫਉਜ ਬਨਾਈ ॥
aumadde soor su fauj banaaee |

(જેમણે) યોદ્ધાઓની સેના સાથે કૂચ કરી હતી,

ਨਾਮ ਤਾਸ ਕਬਿ ਦੇਤ ਬਤਾਈ ॥੨੯੪॥
naam taas kab det bataaee |294|

તે બધા યોદ્ધાઓ કે જેઓ પોતાની જાતને સૈન્યમાં સજ્જ કરી આગળ ધસી આવ્યા, કવિ હવે તેમના નામ કહે છે.67.294.

ਸਿਰੀ ਪਾਖਰੀ ਟੋਪ ਸਵਾਰੇ ॥
siree paakharee ttop savaare |

માથા પર હેલ્મેટ અને (ઘોડા પર) પાંખો છે.

ਚਿਲਤਹ ਰਾਗ ਸੰਜੋਵਾ ਡਾਰੇ ॥
chilatah raag sanjovaa ddaare |

તેમના માથા પર હેલ્મેટ અને બખ્તર પહેરેલા યોદ્ધાઓ તેમના શરીર પર છે અને

ਚਲੇ ਜੁਧ ਕੇ ਕਾਜ ਸੁ ਬੀਰਾ ॥
chale judh ke kaaj su beeraa |

નાયકો યુદ્ધના કામે ગયા છે.

ਸੂਖਤ ਭਯੋ ਨਦਨ ਕੋ ਨੀਰਾ ॥੨੯੫॥
sookhat bhayo nadan ko neeraa |295|

વિવિધ પ્રકારના શસ્ત્રો અને શસ્ત્રોથી સજ્જ, ડરથી સૂકાઈ ગયેલા નદીઓના પાણી સામે લડવા માટે કૂચ કરી.68.295.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਦੁਹੂ ਦਿਸਨ ਮਾਰੂ ਬਜ੍ਯੋ ਪਰ੍ਯੋ ਨਿਸਾਣੇ ਘਾਉ ॥
duhoo disan maaroo bajayo parayo nisaane ghaau |

ઘાતક સંગીતનાં સાધનો બંને દિશામાં વગાડવામાં આવ્યાં હતાં અને ટ્રમ્પેટ્સ ગર્જના કરતા હતા

ਉਮਡਿ ਦੁਬਹੀਆ ਉਠਿ ਚਲੇ ਭਯੋ ਭਿਰਨ ਕੋ ਚਾਉ ॥੨੯੬॥
aumadd dubaheea utth chale bhayo bhiran ko chaau |296|

પોતાના બંને હાથના બળ પર લડતા યોદ્ધાઓ મનમાં લડવાના ઉત્સાહ સાથે આગળ ધસી આવ્યા.69.296.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
bhujang prayaat chhand |

ભુજંગ પ્રયાત શ્લોક

ਰਣੰ ਸੁਧਿ ਸਾਵੰਤ ਭਾਵੰਤ ਗਾਜੇ ॥
ranan sudh saavant bhaavant gaaje |

સાચા યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં અરાજકતા સાથે ગર્જના કરે છે.

ਤਹਾ ਤੂਰ ਭੇਰੀ ਮਹਾ ਸੰਖ ਬਾਜੇ ॥
tahaa toor bheree mahaa sankh baaje |

યુદ્ધના મેદાનમાં ગર્જના કરતા યોદ્ધાઓ અને કેટલડ્રમ અને શંખ વગેરે ત્યાં સંભળાય છે.

ਭਯੋ ਉਚ ਕੋਲਾਹਲੰ ਬੀਰ ਖੇਤੰ ॥
bhayo uch kolaahalan beer khetan |

યોદ્ધાનો ભયંકર કોલાહલ થયો

ਬਹੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੰ ਨਚੇ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤੰ ॥੨੯੭॥
bahe sasatr asatran nache bhoot pretan |297|

શસ્ત્રો અને શસ્ત્રો ત્રાટક્યા અને ભૂત-પ્રેત નાચ્યા.70.297.

ਫਰੀ ਧੋਪ ਪਾਇਕ ਸੁ ਖੰਡੇ ਬਿਸੇਖੰ ॥
faree dhop paaeik su khandde bisekhan |

પાયદળમાં ઢાલ ('ફ્રી') તલવારો અને એક ખાસ પ્રકારનું બખ્તર હતું.

ਤੁਰੇ ਤੁੰਦ ਤਾਜੀ ਭਏ ਭੂਤ ਭੇਖੰ ॥
ture tund taajee bhe bhoot bhekhan |

તલવાર પકડીને, અગ્રણી યોદ્ધાઓ ખંડિત થઈ ગયા અને ઉચ્ચ ગતિના ઘોડાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં વૈતાલની આગળ દોડ્યા.

ਰਣੰ ਰਾਗ ਬਜੇ ਤਿ ਗਜੇ ਭਟਾਣੰ ॥
ranan raag baje ti gaje bhattaanan |

યુદ્ધના શિંગડા ફૂંકાયા અને યોદ્ધાઓ ગર્જના કરી

ਤੁਰੀ ਤਤ ਨਚੇ ਪਲਟੇ ਭਟਾਣੰ ॥੨੯੮॥
turee tat nache palatte bhattaanan |298|

ઘોડાઓ નાચ્યા અને પરાક્રમી યોદ્ધાઓએ પલટી મારતા મારામારી કરી.71.298.

ਹਿਣੰਕੇਤ ਹੈਵਾਰ ਗੈਵਾਰ ਗਾਜੀ ॥
hinanket haivaar gaivaar gaajee |

ઘોડાઓ પડોશી, હાથીઓ રડે છે.

ਮਟਕੇ ਮਹਾਬੀਰ ਸੁਟੇ ਸਿਰਾਜੀ ॥
mattake mahaabeer sutte siraajee |

ઘોડાઓ નીહાળવા લાગ્યા અને પરાક્રમી યોદ્ધાઓના મૃતદેહો કચડાઈ ગયા

ਕੜਾਕੁਟ ਸਸਤ੍ਰਾਸਤ੍ਰ ਬਜੇ ਅਪਾਰੰ ॥
karraakutt sasatraasatr baje apaaran |

શસ્ત્રોના અવાજથી અસંખ્ય શસ્ત્રો ધમધમતા થયા.

ਨਚੇ ਸੁਧ ਸਿਧੰ ਉਠੀ ਸਸਤ੍ਰ ਝਾਰੰ ॥੨੯੯॥
nache sudh sidhan utthee sasatr jhaaran |299|

શસ્ત્રો અને શસ્ત્રોનો ગડગડાટ થતો હતો અને નિપુણ અને યોગીઓ નશામાં મસ્ત થઈને શસ્ત્રોના તાલે નાચવા લાગ્યા હતા.72.299.

ਕਿਲੰਕੀਤ ਕਾਲੀ ਕਮਛ੍ਰਯਾ ਕਰਾਲੰ ॥
kilankeet kaalee kamachhrayaa karaalan |

ભયંકર કાળી અને સફેદ ચીસો.

ਬਕ੍ਯੋ ਬੀਰ ਬੈਤਾਲੰ ਬਾਮੰਤ ਜ੍ਵਾਲੰ ॥
bakayo beer baitaalan baamant jvaalan |

ભયાનક દેવીઓ કાલી અને કામાખ્યા હિંસક રીતે બૂમો પાડતા હતા અને અગ્નિ-શસ્ત્રો ફેંકતા ચિંતાતુરો અને વૈતાલ અને ગીધ ભયંકર રીતે બૂમો પાડે છે.

ਚਵੀ ਚਾਵਡੀ ਚਾਵ ਚਉਸਠਿ ਬਾਲੰ ॥
chavee chaavaddee chaav chausatth baalan |

ડાકણો બોલે છે, ચોસઠ સ્ત્રીઓ (જોગણો) ચાઓ સાથે (ફરતી) છે.

ਕਰੈ ਸ੍ਰੋਣਹਾਰੰ ਬਮੈ ਜੋਗ ਜ੍ਵਾਲੰ ॥੩੦੦॥
karai sronahaaran bamai jog jvaalan |300|

રક્તથી સંતૃપ્ત જપમાળા પહેરેલા ચોસઠ યોગિનીઓ ઉત્સાહપૂર્વક યોગની જ્વાળાઓ ફેંકી.73.300.

ਛੁਰੀ ਛਿਪ੍ਰ ਛੰਡੈਤਿ ਮੰਡੈ ਰਣਾਰੰ ॥
chhuree chhipr chhanddait manddai ranaaran |

જેઓ રણને શણગારે છે તેઓ તીવ્રતાથી ખંજર મારે છે.

ਤਮਕੈਤ ਤਾਜੀ ਭਭਕੈ ਭਟਾਣੰ ॥
tamakait taajee bhabhakai bhattaanan |

તીક્ષ્ણ છરીઓ મેદાનમાં ફેંકવામાં આવી હતી, જેના કારણે ઝપાટાબંધ ઘોડાઓ ગુસ્સે થઈ ગયા હતા અને યોદ્ધાઓનું લોહી વહેતું હતું.

ਸੁਭੇ ਸੰਦਲੀ ਬੋਜ ਬਾਜੀ ਅਪਾਰੰ ॥
subhe sandalee boj baajee apaaran |

અસંખ્ય શરબત-રંગી, ચિત્ત-મિતલ ઘોડા, અને કૈલા જાતિના ઘોડા,

ਬਹੇ ਬੋਰ ਪਿੰਗੀ ਸਮੁੰਦੇ ਕੰਧਾਰੰ ॥੩੦੧॥
bahe bor pingee samunde kandhaaran |301|

સારી રેસના ઘોડાઓ ભવ્ય દેખાતા હતા અને કંધારી, સમુદ્રી અને અન્ય પ્રકારના ઘોડાઓ પણ ભટકતા હતા.74.301.

ਤੁਰੇ ਤੁੰਦ ਤਾਜੀ ਉਠੇ ਕਛ ਅਛੰ ॥
ture tund taajee utthe kachh achhan |

તાજા અને તુર્કસ્તાન ઘોડા,

ਕਛੇ ਆਰਬੀ ਪਬ ਮਾਨੋ ਸਪਛੰ ॥
kachhe aarabee pab maano sapachhan |

કચ્છ રાજ્યના ઝડપી ઘોડા દોડતા હતા અને અરબસ્તાનના ઘોડા દોડતી વખતે પાંખો વડે ઉડતા પર્વતો જેવા દેખાતા હતા.

ਉਠੀ ਧੂਰਿ ਪੂਰੰ ਛੁਹੀ ਐਣ ਗੈਣੰ ॥
autthee dhoor pooran chhuhee aain gainan |

(ઘણી) ધૂળ વધી છે જે સર્વત્ર ફેલાઈ ગઈ છે અને આકાશને સ્પર્શી ગઈ છે.

ਭਯੋ ਅੰਧ ਧੁੰਧੰ ਪਰੀ ਜਾਨੁ ਰੈਣੰ ॥੩੦੨॥
bhayo andh dhundhan paree jaan rainan |302|

જે ધૂળ ઉભી થઈ, તેણે આ રીતે આકાશને ઢાંકી દીધું અને એટલી બધી ધુમ્મસ હતી કે રાત પડી ગઈ હોય તેવું લાગતું હતું.75.302.

ਇਤੈ ਦਤ ਧਾਯੋ ਅਨਾਦਤ ਉਤੰ ॥
eitai dat dhaayo anaadat utan |

એક બાજુથી દત્તના અનુયાયીઓ દોડ્યા અને બીજી બાજુથી બીજા લોકો

ਰਹੀ ਧੂਰਿ ਪੂਰੰ ਪਰੀ ਕਟਿ ਲੁਥੰ ॥
rahee dhoor pooran paree katt luthan |

આખું વાતાવરણ ધૂળભર્યું બની ગયું હતું અને કાપેલી લાશો પડી હતી

ਅਨਾਵਰਤ ਬੀਰੰ ਮਹਾਬਰਤ ਧਾਰੀ ॥
anaavarat beeran mahaabarat dhaaree |

અનાવર્ત' યોદ્ધાએ (નામના યોદ્ધા) 'મહાબ્રત'ને ઉથલાવી નાખ્યો.

ਚੜ੍ਯੋ ਚਉਪਿ ਕੈ ਤੁੰਦ ਨਚੇ ਤਤਾਰੀ ॥੩੦੩॥
charrayo chaup kai tund nache tataaree |303|

મહાન પ્રતિજ્ઞાઓ-નિરીક્ષક યોદ્ધાઓની પ્રતિજ્ઞાઓ તૂટી ગઈ અને તેઓ ઉત્સાહપૂર્વક તતારના ઘોડાઓ પર બેસીને નાચવા લાગ્યા.76.303.

ਖੁਰੰ ਖੇਹ ਉਠੀ ਛਯੋ ਰਥ ਭਾਨੰ ॥
khuran kheh utthee chhayo rath bhaanan |

ધૂળ (ઘોડાઓના) ખુરથી ઉછરે છે અને સૂર્યના રથને ઢાંકી દે છે.

ਦਿਸਾ ਬੇਦਿਸਾ ਭੂ ਨ ਦਿਖ੍ਰਯਾ ਸਮਾਨੰ ॥
disaa bedisaa bhoo na dikhrayaa samaanan |

ઘોડાઓના ખુરથીની ધૂળ સૂર્યના રથને ઢાંકી દે છે અને તે તેના માર્ગ પરથી ભટકી ગયો અને પૃથ્વી પર જોવા મળ્યો નહીં.

ਛੁਟੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਪਰੀ ਭੀਰ ਭਾਰੀ ॥
chhutte sasatr asatr paree bheer bhaaree |

શસ્ત્રો અને બખ્તર છૂટી રહ્યા છે, વિશાળ ટોળા આવી ગયા છે.

ਛੁਟੇ ਤੀਰ ਕਰਵਾਰ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ॥੩੦੪॥
chhutte teer karavaar kaatee kattaaree |304|

ત્યાં ભારે નાસભાગ મચી ગઈ હતી અને હથિયારો અને હથિયારો તલવારો, કાતર, ખંજર વગેરે માર્યા હતા.77.304.

ਗਹੇ ਬਾਣ ਦਤੰ ਅਨਾਦਤ ਮਾਰ੍ਯੋ ॥
gahe baan datan anaadat maarayo |

દત્તે તીર પકડીને 'અનદત્ત'નો વધ કર્યો છે.