શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1182


ਭੇਖ ਪੁਰਖ ਸਹਚਰਿ ਕਰਿ ਦਈ ਪਠਾਇ ਕੈ ॥
bhekh purakh sahachar kar dee patthaae kai |

(રાજ કુમારી) તેના પિતા પાસે પુરુષના વેશમાં એક સખી મોકલી

ਤਾ ਕੇ ਪਿਤੁ ਕੇ ਪਾਸ ਯੌ ਕਹਿਯਹੁ ਜਾਇ ਕੈ ॥
taa ke pit ke paas yau kahiyahu jaae kai |

(અને તેને સમજાવ્યું કે) જાઓ અને કહો

ਬੂਡਿ ਮਰਾ ਤਵ ਸੁਤ ਹਮ ਆਂਖਿਨ ਸੌ ਲਹਾ ॥
boodd maraa tav sut ham aankhin sau lahaa |

કે તમારો દીકરો ડૂબી ગયો છે અને મેં મારી આંખે જોયું છે.

ਹੋ ਬਹਤ ਨਦੀ ਮਹਿ ਗਯੋ ਨ ਕਰ ਕਿਨਹੂੰ ਗਹਾ ॥੭॥
ho bahat nadee meh gayo na kar kinahoon gahaa |7|

નદીમાં ધોવાઈ ગયેલા લોકોનો હાથ કોઈએ પકડ્યો ન હતો. 7.

ਸਾਹੁ ਸੁਨਤ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਠਾ ਅਕੁਲਾਇ ਕੈ ॥
saahu sunat ih bhaat utthaa akulaae kai |

આ સાંભળીને શાહ બેચેન થઈને જાગી ગયા.

ਸਰਿਤਾ ਤੀਰ ਪੁਕਾਰਤ ਆਤੁਰ ਜਾਇ ਕੈ ॥
saritaa teer pukaarat aatur jaae kai |

તે નદીના કિનારે ગયો અને અવાજ કરવા લાગ્યો.

ਲੋਟਤ ਲੋਟਤ ਭੂ ਪਰ ਇਤ ਤੇ ਉਤ ਗਯੋ ॥
lottat lottat bhoo par it te ut gayo |

તે જમીન પર આડો પડીને અહીંથી ત્યાં ગયો

ਹੋ ਮਾਲ ਮਤਾਹ ਲੁਟਾਇ ਅਥਿਤ ਹ੍ਵੈ ਜਾਤ ਭਯੋ ॥੮॥
ho maal mataah luttaae athit hvai jaat bhayo |8|

અને સંપત્તિ લૂંટીને સંત બન્યા. 8.

ਵਹੀ ਸਖੀ ਯਾ ਪਹਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
vahee sakhee yaa peh ih bhaat uchaariyo |

(પછી) તે સાળીએ આ (શાહના પુત્રને) કહ્યું.

ਤਵ ਪਿਤੁ ਹ੍ਵੈ ਕਰਿ ਅਤਿਥ ਸੁ ਬਨਹਿ ਪਧਾਰਿਯੋ ॥
tav pit hvai kar atith su baneh padhaariyo |

કે તમારા પિતા સંત બનીને બાનમાં ગયા છે.

ਮਾਲ ਮਤਾਹਿ ਲੁਟਾਇ ਜਾਤ ਬਨ ਕੌ ਭਯੋ ॥
maal mataeh luttaae jaat ban kau bhayo |

સંપત્તિ લૂંટીને તે જંગલમાં ગયો

ਹੋ ਰਾਜ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਧਾਮ ਸੌਪਿ ਤੁਮ ਕਹ ਗਯੋ ॥੯॥
ho raaj kuar ke dhaam sauap tum kah gayo |9|

અને તમને રાજકુમારીના ઘરે સોંપવામાં આવ્યા છે. 9.

ਪਿਤੁ ਤੇ ਭਯੋ ਨਿਰਾਸ ਰਹਤ ਤਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਭਯੋ ॥
pit te bhayo niraas rahat tih grih bhayo |

(શાહનો પુત્ર) તેના પિતાથી નિરાશ થયો અને તેના ઘરે જ રહ્યો.

ਦੇਸ ਮਾਲ ਸੁਖ ਪਾਇ ਬਿਸਰਿ ਸਭ ਹੀ ਗਯੋ ॥
des maal sukh paae bisar sabh hee gayo |

(ત્યાં) સુખની પ્રાપ્તિ પછી દેશ, ધન વગેરે બધું જ ભૂલી ગયા.

ਕਾਜ ਕਰਤ ਸੋਈ ਭਯੋ ਕੁਅਰਿ ਜੋ ਤਿਹ ਕਹਿਯੋ ॥
kaaj karat soee bhayo kuar jo tih kahiyo |

તેણે રાજ કુમારીએ જે કહ્યું તે કરવાનું શરૂ કર્યું.

ਹੋ ਇਹ ਛਲ ਸੇਤੀ ਛਲਾ ਸਦਾ ਤਾ ਕੇ ਰਹਿਯੋ ॥੧੦॥
ho ih chhal setee chhalaa sadaa taa ke rahiyo |10|

તેણે આ યુક્તિથી (રાજાનો પુત્ર) છેતર્યો અને કાયમ ત્યાં જ રહી ગયો. 10.

ਅਪਨੋ ਧਾਮ ਬਿਸਾਰਿ ਕੁਅਰਿ ਚਿਤ ਤੇ ਦਯੋ ॥
apano dhaam bisaar kuar chit te dayo |

પોતાનું ઘર ભૂલીને તે રાજ કુમારીના પલંગ પર બેસી ગયો.

ਬਹੁਤ ਕਾਲ ਸੁਖ ਪਾਇ ਰਹਤ ਤਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਭਯੋ ॥
bahut kaal sukh paae rahat tih grih bhayo |

લાંબા સમય સુધી તેના ઘરમાં સુખેથી રહેતા હતા.

ਭੇਦ ਨ ਦੂਜੇ ਕਾਨ ਕਿਨੂੰ ਨਰ ਜਾਨਿਯੋ ॥
bhed na dooje kaan kinoo nar jaaniyo |

(આ બાબત અંગે) અન્ય કોઈ વ્યક્તિને પણ પરેશાન કરવામાં આવ્યો ન હતો.

ਹੋ ਸਾਹੁ ਪੁਤ੍ਰ ਸੌ ਅਧਿਕ ਕੁਅਰਿ ਰਸ ਠਾਨਿਯੋ ॥੧੧॥
ho saahu putr sau adhik kuar ras tthaaniyo |11|

રાજ કુમારીએ શાહના પુત્ર સાથે ખૂબ આનંદ કર્યો. 11.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਬਾਸਠ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੬੨॥੪੯੫੧॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade doe sau baasatth charitr samaapatam sat subham sat |262|4951|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંબદના 262મા ચરિત્રનો અંત થાય છે, બધુ જ શુભ છે. 262.4951. ચાલે છે

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਅਜੈਚੰਦ ਪੂਰਬ ਕੀ ਦਿਸਿ ਨ੍ਰਿਪ ॥
ajaichand poorab kee dis nrip |

પૂર્વ દિશામાં અજાયચંદ નામનો રાજા હતો

ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਜੀਤੇ ਜਿਨ ਬਹੁ ਰਿਪ ॥
anik bhaat jeete jin bahu rip |

જેણે અનેક શત્રુઓ પર અનેક રીતે વિજય મેળવ્યો હતો.

ਨਾਗਰਮਤੀ ਨਾਰੀ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ॥
naagaramatee naaree taa ke ghar |

તેના ઘરમાં નાગર માટી નામની સ્ત્રી રહેતી હતી

ਰੂਪਵਾਨ ਦੁਤਿਮਾਨ ਛਟਾ ਬਰ ॥੧॥
roopavaan dutimaan chhattaa bar |1|

જે ખૂબ જ સુંદર, તેજસ્વી અને ઉત્તમ ઈમેજ સાથે હતી. 1.

ਜੁਧਕਰਨ ਰਾਜਾ ਕੋ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
judhakaran raajaa ko bhraataa |

જુધકરણ નામના રાજાનો એક ભાઈ હતો

ਕੁੰਟ ਚਾਰਹੂੰ ਬਿਚ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥
kuntt chaarahoon bich bikhayaataa |

જે ચાર કુંતાઓમાં પ્રખ્યાત હતા.

ਅਤਿ ਹੀ ਰੂਪ ਤਵਨ ਕੋ ਰਾਜਤ ॥
at hee roop tavan ko raajat |

તેણીનું ખૂબ જ સુંદર સ્વરૂપ સુશોભિત હતું.

ਜਾਨੁ ਦਿਵਾਕਰਿ ਦੁਤਿਯ ਬਿਰਾਜਤ ॥੨॥
jaan divaakar dutiy biraajat |2|

(એવું લાગતું હતું) જાણે તે બીજો સૂર્ય હોય. 2.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਅਬਲਾ ਤਾ ਕੋ ਰੂਪ ਲਖਿ ਅਟਿਕ ਰਹੀ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
abalaa taa ko roop lakh attik rahee man maeh |

તેનું રૂપ જોઈને રાની મનમાં છવાઈ ગઈ

ਪਤਿ ਕਰਿ ਦਿਯਾ ਬਿਸਾਰਿ ਕਰਿ ਕਛੂ ਰਹੀ ਸੁਧਿ ਨਾਹਿ ॥੩॥
pat kar diyaa bisaar kar kachhoo rahee sudh naeh |3|

અને (તેના) પતિને ભૂલી ગઈ અને તેની પાસે કોઈ સ્પષ્ટ શાણપણ ન હતું. 3.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਸਖੀ ਹੁਤੀ ਇਕ ਤਹਾ ਸ੍ਯਾਨੀ ॥
sakhee hutee ik tahaa sayaanee |

(તેને) ત્યાં એક હોંશિયાર શિક્ષક હતો.

ਤਿਨ ਯਹ ਬਾਤ ਸਕਲ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
tin yah baat sakal pahichaanee |

તે આ બધું સમજી ગયો.

ਰਨਿਯਹਿ ਭਾਖਿ ਤਹਾ ਚਲਿ ਗਈ ॥
raniyeh bhaakh tahaa chal gee |

તેણે રાણીને કહ્યું અને ત્યાં ગયો

ਸਭ ਤਿਹ ਬਾਤ ਬਤਾਵਤ ਭਈ ॥੪॥
sabh tih baat bataavat bhee |4|

અને ત્યાં (ગયા) આખી વાત કહી. 4.

ਜੁਧਕਰਨ ਇਹ ਬਾਤ ਨ ਮਾਨੀ ॥
judhakaran ih baat na maanee |

જુધકરણે (રાણીની) આ વાત સ્વીકારી નહિ.

ਨਾਗਮਤੀ ਤਬ ਭਈ ਖਿਸਾਨੀ ॥
naagamatee tab bhee khisaanee |

ત્યારે નાગમતી ચિડાઈ ગઈ

ਜਾ ਮਹਿ ਮੈ ਅਪਨਾ ਮਨ ਦਿਯਾ ॥
jaa meh mai apanaa man diyaa |

જેને મેં મારું હૃદય આપ્યું,

ਉਹ ਜੜ ਹਮ ਮੈ ਚਿਤ ਨ ਕਿਯਾ ॥੫॥
auh jarr ham mai chit na kiyaa |5|

એ મૂર્ખ એ મારી તરફ ધ્યાન પણ ન આપ્યું.5.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਜੌ ਇਹ ਹਮਰੀ ਸਭ ਬ੍ਰਿਥਾ ਕਹਿ ਹੈ ਕਾਹੂ ਪਾਸ ॥
jau ih hamaree sabh brithaa keh hai kaahoo paas |

જો તે (જુધકરણ) મારી આખી વાર્તા બીજા કોઈને કહેશે,

ਅਜੈਚੰਦ ਰਾਜਾ ਅਬੈ ਹਮ ਤੇ ਹੋਇ ਉਦਾਸ ॥੬॥
ajaichand raajaa abai ham te hoe udaas |6|

પછી રાજા અજયચંદ હવે મારા માટે દુઃખી થશે. 6.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਤਬ ਪਤਿ ਔਰ ਤ੍ਰਿਯਨ ਹਿਤ ਕੈ ਹੈ ॥
tab pat aauar triyan hit kai hai |

પછી (મારો) પતિ બીજી સ્ત્રી સાથે તેની રુચિ વધારશે

ਭੂਲ ਨ ਧਾਮ ਹਮਾਰੇ ਐ ਹੈ ॥
bhool na dhaam hamaare aai hai |

અને તે ભૂલી જાય તો પણ મારા ઘરે નહિ આવે.

ਤਬ ਹੌ ਕਾਜ ਕਹੌ ਕਾ ਕਰਿ ਹੌ ॥
tab hau kaaj kahau kaa kar hau |

પછી મને કહો, મારે શું કરવું જોઈએ?

ਬਿਰਹਾ ਕੀ ਪਾਵਕ ਮਹਿ ਬਰਿ ਹੌ ॥੭॥
birahaa kee paavak meh bar hau |7|

(બસ) ઉપાડની આગમાં સળગતા રહો. 7.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਤਾ ਤੇ ਕਰੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਛੁ ਹਨਿਯੈ ਯਾ ਕਹੁ ਆਜ ॥
taa te karo charitr kachh haniyai yaa kahu aaj |

આથી આજે કોઈક ચરિત્ર કરીને તેને મારી નાખવો જોઈએ.

ਸਾਮ ਡਾਰਿ ਯਾ ਕੇ ਇਸੈ ਹਨੌ ਨ ਜਾਨਹਿ ਰਾਜ ॥੮॥
saam ddaar yaa ke isai hanau na jaaneh raaj |8|

રાજાને ખબર ન પડે તે માટે તેને સામ (ઈરાદાથી) (પ્રિય શબ્દો બોલીને) મારવો જોઈએ. 8.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਏਕ ਸਖੀ ਕਹ ਕਹਿ ਸਮਝਾਯੋ ॥
ek sakhee kah keh samajhaayo |

(તેણે) એક સખીને બોલાવીને સમજાવ્યું

ਅਧਿਕ ਦਰਬੁ ਦੈ ਤਹਾ ਪਠਾਯੋ ॥
adhik darab dai tahaa patthaayo |

અને પુષ્કળ પૈસા સાથે ત્યાં મોકલ્યો.

ਜਬ ਆਵਤ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹ ਲਖਿ ਲੀਜੌ ॥
jab aavat nrip kah lakh leejau |

(યાદ અપાવ્યું કે) જ્યારે તમે રાજાને આવતા જોશો

ਤਬ ਮਦ ਪੀ ਗਾਰੀ ਤਿਹ ਦੀਜੌ ॥੯॥
tab mad pee gaaree tih deejau |9|

તેથી દારૂ પીવો અને તેની સાથે દુર્વ્યવહાર કરો. 9.

ਅਜੈਚੰਦ ਤਿਹ ਠਾ ਜਬ ਆਯੋ ॥
ajaichand tih tthaa jab aayo |

જ્યારે રાજા અજાયચંદ તે જગ્યાએ આવ્યા

ਅਪਹਿ ਤ੍ਰਿਯ ਬੌਰੀ ਠਹਰਾਯੋ ॥
apeh triy bauaree tthaharaayo |

તો નોકરાણીએ પોતાને કમલી તરીકે બતાવી.

ਭਾਤਿ ਅਨਿਕ ਗਾਰਿਨ ਤਿਹ ਦੀਯੋ ॥
bhaat anik gaarin tih deeyo |

તેની સાથે અનેક રીતે દુર્વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો હતો

ਕੋਪਮਾਨ ਰਾਜਾ ਕਹ ਕੀਯੋ ॥੧੦॥
kopamaan raajaa kah keeyo |10|

અને રાજાને ગુસ્સે કર્યા. 10.

ਨ੍ਰਿਪ ਇਹ ਕਹਾ ਅਬੈ ਗਹਿ ਲੇਹੁ ॥
nrip ih kahaa abai geh lehu |

હવે તેને પકડો, રાજાએ કહ્યું

ਡਾਰਿ ਇਸੀ ਧੌਲਰ ਤੇ ਦੇਹੁ ॥
ddaar isee dhaualar te dehu |

અને મહેલમાંથી (નીચે) ફેંકી દો.

ਤਬ ਸਖਿ ਭਾਜ ਜਾਤ ਭੀ ਤਹਾ ॥
tab sakh bhaaj jaat bhee tahaa |

પછી સખી ત્યાંથી ભાગી ગઈ

ਜੁਧਕਰਨ ਕੋ ਗ੍ਰਿਹ ਥੋ ਜਹਾ ॥੧੧॥
judhakaran ko grih tho jahaa |11|

જ્યાં જુધકરણનું ઘર હતું. 11.

ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਰਾਨੀ ਤਬ ਭਈ ॥
adhik kop raanee tab bhee |

ત્યારે (અહીં) રાણી ભારે ક્રોધમાં આવી

ਸੈਨਾ ਕੋ ਆਗ੍ਯਾ ਇਮ ਦਈ ॥
sainaa ko aagayaa im dee |

અને સેનાને તેમ કરવાની મંજૂરી આપી.

ਜਿਨ ਨ੍ਰਿਪ ਚੋਰ ਡਾਰਿ ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਖੀ ॥
jin nrip chor ddaar grih raakhee |

રાજાના ચોરને ઘરમાં કોણે છુપાવ્યો છે,

ਤਾ ਕੋ ਹਨੋ ਆਜ ਯੌ ਭਾਖੀ ॥੧੨॥
taa ko hano aaj yau bhaakhee |12|

હવે તેને મારી નાખો, તે આમ કહેવા લાગ્યો. 12.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਯੌ ਨ੍ਰਿਪ ਹੂੰ ਆਗ੍ਯਾ ਦਈ ਅਤਿ ਚਿਤ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ॥
yau nrip hoon aagayaa dee at chit kop badtaae |

રાજાએ પણ મનમાં ખૂબ ગુસ્સા સાથે એ જ પરવાનગી આપી