શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 468

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰਨ ਯਾ ਬਿਧਿ ਭੂਪਤਿ ਸਤ੍ਰਨਿ ਕੋ ਜਮ ਧਾਮਿ ਪਠਾਵੈ ॥੧੭੦੫॥

sayaam bhanai ran yaa bidh bhoopat satran ko jam dhaam patthaavai |1705|

આ રીતે, કવિ અનુસાર, તેણે શત્રુને યમના ધામમાં મોકલવાનું શરૂ કર્યું.1705.

ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਸੁਚੇਤ ਚਢਿਯੋ ਰਥਿ ਸ੍ਯਾਮ ਮਹਾ ਮਨ ਭੀਤਰ ਕੋਪ ਬਢਿਯੋ ਹੈ ॥

hvai kai suchet chadtiyo rath sayaam mahaa man bheetar kop badtiyo hai |

ચેતન, કૃષ્ણએ રથ પર આરોહણ કર્યું છે અને (તેમનું) મન ખૂબ ક્રોધિત છે.

ਆਪਨ ਪਉਰਖ ਸੋਊ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ਮ੍ਯਾਨਹੁ ਤੇ ਕਰਵਾਰਿ ਕਢਿਯੋ ਹੈ ॥

aapan paurakh soaoo sanbhaar kai mayaanahu te karavaar kadtiyo hai |

જ્યારે કૃષ્ણને ભાન આવ્યું, ત્યારે તેઓ ભારે ક્રોધમાં તેમના રથ પર બેઠા અને તેમની મહાન શક્તિનો વિચાર કરીને, તેમણે સ્કેબાર્ડમાંથી તેમની તલવાર કાઢી.

ਧਾਇ ਪਰੇ ਰਿਸ ਖਾਇ ਘਨੀ ਅਰਿਰਾਇ ਮਨੋ ਨਿਧਿ ਨੀਰ ਹਢਿਯੋ ਹੈ ॥

dhaae pare ris khaae ghanee ariraae mano nidh neer hadtiyo hai |

અત્યંત ક્રોધિત થઈને તે સમુદ્ર જેવા ભયંકર શત્રુ પર પડ્યો

ਤਾਨਿ ਕਮਾਨਨਿ ਮਾਰਤ ਬਾਨਨ ਸੂਰਨ ਕੇ ਚਿਤ ਚਉਪ ਚਢਿਯੋ ਹੈ ॥੧੭੦੬॥

taan kamaanan maarat baanan sooran ke chit chaup chadtiyo hai |1706|

યોદ્ધાઓએ પણ ધનુષ્ય ખેંચ્યું અને ઉત્તેજનાથી તીર છોડવા લાગ્યા.1706.

ਬੀਰਨ ਘਾਇ ਕਰੇ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਪਉਰਖ ਭੂਪ ਕਬੰਧ ਸਮਾਰਿਓ ॥

beeran ghaae kare jab hee tab paurakh bhoop kabandh samaario |

જ્યારે નાઈટ્સ ત્રાટકી, ત્યારે રાજાનું ધડ બળને શોષી લેતું.

ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰ ਤਬੈ ਅਪੁਨੇ ਇਨ ਨਾਸੁ ਕਰੋ ਚਿਤ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰਿਓ ॥

sasatr sanbhaar tabai apune in naas karo chit beech bichaario |

જ્યારે યોદ્ધાઓએ ઘા કર્યા, ત્યારે રાજાનું મસ્તક વિનાનું થડ તેની શક્તિને નિયંત્રિત કરી અને તેના શસ્ત્રો ઉપાડીને તેના મનમાં દુશ્મનનો નાશ કરવાનો વિચાર આવ્યો.

ਧਾਇ ਪਰਿਓ ਰਿਸਿ ਸਿਉ ਰਨ ਮੈ ਅਰਿ ਭਾਜਿ ਗਏ ਜਸੁ ਰਾਮ ਉਚਾਰਿਓ ॥

dhaae pario ris siau ran mai ar bhaaj ge jas raam uchaario |

ક્રોધથી દોડીને તે યુદ્ધના મેદાનમાં પડ્યો અને દુશ્મન ભાગી ગયો. (તેના) યશ (કવિ) રામે આ રીતે ઉચ્ચાર કર્યો છે,

ਤਾਰਨ ਕੋ ਮਨੋ ਮੰਡਲ ਭੀਤਰ ਸੂਰ ਚਢਿਓ ਅੰਧਿਆਰਿ ਸਿਧਾਰਿਓ ॥੧੭੦੭॥

taaran ko mano manddal bheetar soor chadtio andhiaar sidhaario |1707|

તે તારાઓ વચ્ચે ચંદ્ર જેવો દેખાયો અને ચંદ્રના દેખાવ પર, અંધકાર દૂર નાસી ગયો.1707.

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਤੇ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਗਏ ਭਜਿ ਕੈ ਨ ਕੋਊ ਠਹਿਰਾਨਿਓ ॥

sree jadubeer te aadik beer ge bhaj kai na koaoo tthahiraanio |

કૃષ્ણ જેવા વીર ભાગી ગયા, અને કોઈ પણ યોદ્ધા ત્યાં ન રહ્યા

ਆਹਵ ਭੂਮਿ ਮੈ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਸਬ ਸੂਰਨ ਮਾਨਹੁ ਕਾਲ ਪਛਾਨਿਓ ॥

aahav bhoom mai bhoopat ko sab sooran maanahu kaal pachhaanio |

બધા યોદ્ધાઓને રાજા કાલ (મૃત્યુ) જેવો લાગતો હતો.

ਭੂਪ ਕਮਾਨ ਤੇ ਬਾਨ ਚਲੇ ਮਨੋ ਅੰਤਿ ਪ੍ਰਲੈ ਘਨ ਸਿਉ ਬਰਖਾਨਿਓ ॥

bhoop kamaan te baan chale mano ant pralai ghan siau barakhaanio |

રાજાના ધનુષ્યમાંથી નીકળતા તમામ તીરો કયામતના વાદળોની જેમ વરસી રહ્યા હતા.

ਇਉ ਲਖਿ ਭਾਜਿ ਗਏ ਸਿਗਰੇ ਕਿਨਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਸੰਗ ਜੁਧੁ ਨ ਠਾਨਿਓ ॥੧੭੦੮॥

eiau lakh bhaaj ge sigare kinahoon nrip ke sang judh na tthaanio |1708|

આ બધું જોઈને બધા ભાગ્યા અને તેમાંથી કોઈએ રાજા સાથે યુદ્ધ કર્યું નહિ.1708.

ਸਬ ਹੀ ਭਟ ਭਾਜਿ ਗਏ ਜਬ ਹੀ ਪ੍ਰਭ ਕੋ ਤਬ ਭੂਪ ਭਯੋ ਅਨੁਰਾਗੀ ॥

sab hee bhatt bhaaj ge jab hee prabh ko tab bhoop bhayo anuraagee |

જ્યારે બધા યોદ્ધાઓ ભાગી ગયા, ત્યારે રાજા ભગવાનનો પ્રેમી બન્યો.

ਜੂਝ ਤਬੈ ਤਿਨ ਛਾਡਿ ਦਯੋ ਹਰਿ ਧਿਆਨ ਕੀ ਤਾਹਿ ਸਮਾਧਿ ਸੀ ਲਾਗੀ ॥

joojh tabai tin chhaadd dayo har dhiaan kee taeh samaadh see laagee |

જ્યારે બધા યોદ્ધાઓ ભાગી ગયા, ત્યારે રાજાએ ભગવાનનું સ્મરણ કર્યું અને યુદ્ધનો ત્યાગ કરીને ભગવાનની ભક્તિમાં લીન થઈ ગયા.

ਰਾਜ ਨ ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਬਿਖੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਹਰਿ ਮੈ ਮਤਿ ਪਾਗੀ ॥

raaj na raaj samaaj bikhai kab sayaam kahai har mai mat paagee |

રાજાઓના એ સમાજમાં રાજા ખડગસિંહનું મન પ્રભુમાં લીન થઈ ગયું.

ਧੀਰ ਗਹਿਓ ਧਰਿ ਠਾਢੋ ਰਹਿਓ ਕਹੋ ਭੂਪਤਿ ਤੇ ਅਬ ਕੋ ਬਡਭਾਗੀ ॥੧੭੦੯॥

dheer gahio dhar tthaadto rahio kaho bhoopat te ab ko baddabhaagee |1709|

તે પૃથ્વી પર નિશ્ચિતપણે ઊભો છે, રાજા જેવો ભાગ્યશાળી બીજું કોણ છે?1709.

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਕੋ ਬੀਰ ਸਭੋ ਧਰਿ ਡਾਰਨਿ ਕੋ ਜਬ ਘਾਤ ਬਨਾਯੋ ॥

sree jadubeer ko beer sabho dhar ddaaran ko jab ghaat banaayo |

જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ અને અન્ય તમામ નાયકોએ શરીરને નીચે લાવવાનો (કોઈક) રસ્તો કાઢ્યો હતો.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੇ ਮਿਲਿ ਕੈ ਫਿਰਿ ਕੈ ਇਹ ਪੈ ਪੁਨਿ ਬਾਨਨਿ ਓਘ ਚਲਾਯੋ ॥

sayaam bhane mil kai fir kai ih pai pun baanan ogh chalaayo |

જ્યારે કૃષ્ણના યોદ્ધાઓએ રાજાને જમીન પર પડવાનો વિચાર કર્યો અને તે જ સમયે તેમના પર તીરોના ઝુંડ છોડ્યા.

ਦੇਵਬਧੂ ਮਿਲ ਕੈ ਸਬਹੂੰ ਇਹ ਭੂਪ ਕਬੰਧ ਬਿਵਾਨਿ ਚਢਾਯੋ ॥

devabadhoo mil kai sabahoon ih bhoop kabandh bivaan chadtaayo |

બધા દેવી-દેવતાઓએ સાથે મળીને રાજાના આ દેહને વિમાનમાં વહન કર્યું.

ਕੂਦ ਪਰਿਓ ਨ ਬਿਵਾਨਿ ਚਢਿਯੋ ਪੁਨਿ ਸਸਤ੍ਰ ਲੀਏ ਰਨ ਭੂ ਮਧਿ ਆਯੋ ॥੧੭੧੦॥

kood pario na bivaan chadtiyo pun sasatr lee ran bhoo madh aayo |1710|

તમામ દેવતાઓની સ્ત્રીઓએ સાથે મળીને રાજાનું થડ ઊંચકીને હવાઈ વાહન પર મૂક્યું, પરંતુ તેમ છતાં તે વાહનમાંથી નીચે કૂદી પડ્યો અને શસ્ત્રો લઈને યુદ્ધભૂમિમાં પહોંચી ગયો.1710.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਧਨੁਖ ਬਾਨ ਲੈ ਪਾਨ ਮੈ ਆਨਿ ਪਰਿਓ ਰਨ ਬੀਚ ॥

dhanukh baan lai paan mai aan pario ran beech |

ધનુષ હાથમાં ધનુષ અને બાણ લઈને યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યો.

ਸੂਰਬੀਰ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਹਨੇ ਲਲਕਾਰਿਯੋ ਤਬ ਮੀਚ ॥੧੭੧੧॥

soorabeer bahu bidh hane lalakaariyo tab meech |1711|

પોતાના હાથમાં ધનુષ અને તીર લઈને તે યુદ્ધના મેદાનમાં પહોંચ્યો અને ઘણા યોદ્ધાઓને મારીને તેણે મૃત્યુને પડકારવાનું શરૂ કર્યું.1711.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચૌપાઈ

ਅੰਤਕ ਜਮ ਜਬ ਲੈਨੇ ਆਵੈ ॥

antak jam jab laine aavai |

(રાજાને) જ્યારે અંતક અને યમ લેવા આવે છે

ਲਖਿ ਤਿਹ ਕੋ ਤਬ ਬਾਨ ਚਲਾਵੈ ॥

lakh tih ko tab baan chalaavai |

જ્યારે યમના દૂત તેમને લેવા આવ્યા ત્યારે તેમણે તેમના તીર પણ તેમની તરફ છોડ્યા

ਮ੍ਰਿਤੁ ਪੇਖ ਕੈ ਇਤ ਉਤ ਟਰੈ ॥

mrit pekh kai it ut ttarai |

મૃતકોને જોઈને તે અહીં-ત્યાં ફરે છે.

ਮਾਰਿਓ ਕਾਲ ਹੂੰ ਕੋ ਨਹੀ ਮਰੈ ॥੧੭੧੨॥

maario kaal hoon ko nahee marai |1712|

તે અહીં અને ત્યાં ગયો, તેનું મૃત્યુ હાથ પર હોવાનો અહેસાસ થયો, પરંતુ કાલ (મૃત્યુ) દ્વારા માર્યા ગયા પછી, તે મરી રહ્યો ન હતો.1712.

ਪੁਨਿ ਸਤ੍ਰਨਿ ਦਿਸਿ ਰਿਸਿ ਕਰਿ ਧਾਯੋ ॥

pun satran dis ris kar dhaayo |

પછી તે ગુસ્સાથી દુશ્મનોની દિશા તરફ દોડ્યો

ਮਾਨਹੁ ਜਮ ਮੂਰਤਿ ਧਰਿ ਆਯੋ ॥

maanahu jam moorat dhar aayo |

તે ફરીથી, તેના ક્રોધમાં, શત્રુની દિશામાં પડ્યો અને એવું લાગ્યું કે યમ પોતે રૂબરૂ આવી રહ્યા છે.

ਇਉ ਸੁ ਜੁਧੁ ਬੈਰਿਨ ਸੰਗਿ ਕਰਿਓ ॥

eiau su judh bairin sang kario |

આમ તે દુશ્મનો સાથે લડ્યા છે.

ਹਰਿ ਹਰ ਬਿਧਿ ਸੁਭਟਨਿ ਮਨੁ ਡਰਿਓ ॥੧੭੧੩॥

har har bidh subhattan man ddario |1713|

તેણે દુશ્મનો સાથે લડવાનું શરૂ કર્યું, જ્યારે, આ જોઈને, કૃષ્ણ અને શિવ તેમના મનમાં ગુસ્સે થયા.1713.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਹਾਰਿ ਪਰੈ ਮਨੁਹਾਰਿ ਕਰੈ ਕਹੈ ਇਉ ਨ੍ਰਿਪ ਜੁਧ ਬ੍ਰਿਥਾ ਨ ਕਰਈਯੈ ॥

haar parai manuhaar karai kahai iau nrip judh brithaa na kareeyai |

થાકીને તેઓ રાજાને એમ કહીને સમજાવવા લાગ્યા, “હે રાજા! હવે નકામી રીતે લડશો નહીં

ਡਾਰਿ ਦੈ ਹਾਥਨ ਤੇ ਹਥੀਆਰਨ ਕੋਪ ਤਜੋ ਸੁਖ ਸਾਤਿ ਸਮਈਯੈ ॥

ddaar dai haathan te hatheeaaran kop tajo sukh saat sameeyai |

ત્રણે લોકમાં તમારા જેવો કોઈ યોદ્ધા નથી અને આ બધા જગતમાં તમારી સ્તુતિ ફેલાઈ છે.

ਸੂਰ ਨ ਕੋਊ ਭਯੋ ਤੁਮਰੇ ਸਮ ਤੇਰੋ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿਹੂੰ ਪੁਰਿ ਗਈਯੈ ॥

soor na koaoo bhayo tumare sam tero prataap tihoon pur geeyai |

"તમારા શસ્ત્રો અને ક્રોધનો ત્યાગ કરીને, હવે શાંતિપૂર્ણ બનો

ਛਾਡਤਿ ਹੈ ਹਮ ਸਸਤ੍ਰ ਸਬੈ ਸੁ ਬਿਵਾਨ ਚਢੋ ਸੁਰ ਧਾਮਿ ਸਿਧਈਯੈ ॥੧੭੧੪॥

chhaaddat hai ham sasatr sabai su bivaan chadto sur dhaam sidheeyai |1714|

આપણે બધાં આપણાં શસ્ત્રો છોડી દઈએ છીએ, સ્વર્ગમાં જઈએ છીએ, હવાઈ વાહન પર બેસીએ છીએ.”1714.

ਅੜਿਲ ॥

arril |

ARIL

ਸਬ ਦੇਵਨ ਅਰੁ ਕ੍ਰਿਸਨ ਦੀਨ ਹ੍ਵੈ ਜਬ ਕਹਿਓ ॥

sab devan ar krisan deen hvai jab kahio |

જ્યારે બધા દેવતાઓ અને કૃષ્ણએ ઉગ્રતાથી કહ્યું,

ਹਟੋ ਜੁਧ ਤੇ ਭੂਪ ਹਮੋ ਮੁਖਿ ਤ੍ਰਿਨ ਗਹਿਓ ॥

hatto judh te bhoop hamo mukh trin gahio |

જ્યારે બધા દેવતાઓ અને કૃષ્ણએ આ શબ્દો ખૂબ જ નમ્રતાથી કહ્યા અને મોંમાં ભૂસું લઈને તેઓ યુદ્ધભૂમિમાંથી ચાલ્યા ગયા,

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਨਿ ਆਤੁਰ ਬੈਨ ਸੁ ਕੋਪੁ ਨਿਵਾਰਿਓ ॥

nrip sun aatur bain su kop nivaario |

(તેમની) દુ:ખભરી વાતો સાંભળીને રાજાએ પોતાનો ક્રોધ છોડી દીધો.

ਹੋ ਧਨੁਖ ਬਾਨ ਦਿਓ ਡਾਰਿ ਰਾਮ ਮਨੁ ਧਾਰਿਓ ॥੧੭੧੫॥

ho dhanukh baan dio ddaar raam man dhaario |1715|

પછી તેમના દુઃખના શબ્દો સાંભળીને રાજાએ પણ પોતાનો ક્રોધ છોડી દીધો અને પોતાના ધનુષ અને બાણ પૃથ્વી પર મૂક્યા.1715.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਕਿੰਨਰ ਜਛ ਅਪਛਰਨਿ ਲਯੋ ਬਿਵਾਨ ਚਢਾਇ ॥

kinar jachh apachharan layo bivaan chadtaae |

કિન્નરો, યક્ષો અને અપચારો (રાજાને) વિમાનમાં લઈ ગયા.

ਜੈ ਜੈ ਕਾਰ ਅਪਾਰ ਸੁਨਿ ਹਰਖੇ ਮੁਨਿ ਸੁਰ ਰਾਇ ॥੧੭੧੬॥

jai jai kaar apaar sun harakhe mun sur raae |1716|

કિન્નરો, યક્ષો અને સ્વર્ગીય કન્યાઓએ તેમને અરી-વાહનમાં બેસાડ્યા અને તેમની જયજયકારની બૂમો સાંભળી, દેવોના રાજા ઈન્દ્ર પણ પ્રસન્ન થયા.1716.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਭੂਪ ਗਯੋ ਸੁਰ ਲੋਕਿ ਜਬੈ ਤਬ ਸੂਰ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਭਏ ਸਬ ਹੀ ॥

bhoop gayo sur lok jabai tab soor prasan bhe sab hee |

જ્યારે રાજા (ખડગ સિંહ) દેવ લોક પાસે ગયા, ત્યારે બધા યોદ્ધાઓ આનંદિત થયા.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428