શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 95

ਸਿਆਮ ਪਹਾਰ ਸੇ ਦੈਤ ਹਨੇ ਤਮ ਜੈਸੇ ਹਰੇ ਰਵਿ ਕੀ ਕਿਰਨੈ ਸੇ ॥

siaam pahaar se dait hane tam jaise hare rav kee kiranai se |

જેમ સૂર્યના કિરણો અંધકારનો નાશ કરે છે તેમ તેણીએ કાળા પર્વતોને રાક્ષસોની જેમ મારી નાખ્યા.

ਭਾਜ ਗਈ ਧੁਜਨੀ ਡਰਿ ਕੈ ਕਬਿ ਕੋਊ ਕਹੈ ਤਿਹ ਕੀ ਛਬਿ ਕੈਸੇ ॥

bhaaj gee dhujanee ddar kai kab koaoo kahai tih kee chhab kaise |

સેના ભયભીત થઈને ભાગી ગઈ, જેની કલ્પના કવિએ આ રીતે કરી છે:,

ਭੀਮ ਕੋ ਸ੍ਰਉਨ ਭਰਿਓ ਮੁਖ ਦੇਖਿ ਕੈ ਛਾਡਿ ਚਲੇ ਰਨ ਕਉਰਉ ਜੈਸੇ ॥੧੮੦॥

bheem ko sraun bhario mukh dekh kai chhaadd chale ran kaurau jaise |180|

ભીમનું મોં લોહીથી ભરેલું જોઈને કૌરવો યુદ્ધભૂમિમાંથી ભાગી ગયા હોય તેમ.180.,

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કબીટ,

ਆਗਿਆ ਪਾਇ ਸੁੰਭ ਕੀ ਸੁ ਮਹਾਬੀਰ ਧੀਰ ਜੋਧੇ ਆਏ ਚੰਡਿ ਉਪਰ ਸੁ ਕ੍ਰੋਧ ਕੈ ਬਨੀ ਠਨੀ ॥

aagiaa paae sunbh kee su mahaabeer dheer jodhe aae chandd upar su krodh kai banee tthanee |

રાજા સુંભનો આદેશ મળતાં, મહાન શક્તિ અને સંયમના યોદ્ધાઓ, ભારે ગુસ્સામાં ચંડી તરફ કૂચ કરી.

ਚੰਡਿਕਾ ਲੈ ਬਾਨ ਅਉ ਕਮਾਨ ਕਾਲੀ ਕਿਰਪਾਨ ਛਿਨ ਮਧਿ ਕੈ ਕੈ ਬਲ ਸੁੰਭ ਕੀ ਹਨੀ ਅਨੀ ॥

chanddikaa lai baan aau kamaan kaalee kirapaan chhin madh kai kai bal sunbh kee hanee anee |

ચંડિકાએ પોતાનું ધનુષ્ય અને બાણ અને કાલીએ પોતાની તલવાર લઈને ભારે બળથી સેનાનો એક જ ક્ષણમાં નાશ કર્યો.

ਡਰਤ ਜਿ ਖੇਤ ਮਹਾ ਪ੍ਰੇਤ ਕੀਨੇ ਬਾਨਨ ਸੋ ਬਿਚਲ ਬਿਥਰ ਐਸੇ ਭਾਜਗੀ ਅਨੀ ਕਿਨੀ ॥

ddarat ji khet mahaa pret keene baanan so bichal bithar aaise bhaajagee anee kinee |

ઘણાએ ડરથી યુદ્ધભૂમિ છોડી દીધું, તેમાંથી ઘણા તીરોથી શબ બની ગયા, તેના સ્થાનેથી સૈન્ય આ રીતે નાસી છૂટ્યું:

ਜੈਸੇ ਬਾਰੂਥਲ ਮੈ ਸਬੂਹ ਬਹੇ ਪਉਨ ਹੂੰ ਕੇ ਧੂਰ ਉਡਿ ਚਲੇ ਹੁਇ ਕੇ ਕੋਟਿਕ ਕਨੀ ਕਨੀ ॥੧੮੧॥

jaise baaroothal mai sabooh bahe paun hoon ke dhoor udd chale hue ke kottik kanee kanee |181|

જેમ રણમાં, ધૂળના લાખો કણો, હિંસક પવન પહેલાં ઉડી જાય છે. 181.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਖਗ ਲੈ ਕਾਲੀ ਅਉ ਚੰਡੀ ਕੁਵੰਡਿ ਬਿਲੋਕ ਕੈ ਦਾਨਵ ਇਉ ਦਬਟੇ ਹੈ ॥

khag lai kaalee aau chanddee kuvandd bilok kai daanav iau dabatte hai |

કાલીએ બેધારી તલવાર અને ચંડી ધનુષ્ય લઈને શત્રુઓની સેનાને આ રીતે ધમકી આપી છે:,

ਕੇਤਕ ਚਾਬ ਗਈ ਮੁਖਿ ਕਾਲਿਕਾ ਕੇਤਿਨ ਕੇ ਸਿਰ ਚੰਡਿ ਕਟੇ ਹੈ ॥

ketak chaab gee mukh kaalikaa ketin ke sir chandd katte hai |

કાલી દ્વારા ઘણાને તેના મોંથી ચાવવામાં આવ્યા છે, અને ઘણાને ચંડી દ્વારા શિરચ્છેદ કરવામાં આવ્યા છે.

ਸ੍ਰਉਨਤ ਸਿੰਧੁ ਭਇਓ ਧਰ ਮੈ ਰਨ ਛਾਡ ਗਏ ਇਕ ਦੈਤ ਫਟੇ ਹੈ ॥

sraunat sindh bheio dhar mai ran chhaadd ge ik dait fatte hai |

પૃથ્વી પર લોહીનો દરિયો ઉભરાયો છે, ઘણા યોદ્ધાઓ યુદ્ધભૂમિ છોડી ગયા છે અને ઘણા ઘાયલ થયા છે.

ਸੁੰਭ ਪੈ ਜਾਇ ਕਹੀ ਤਿਨ ਇਉ ਬਹੁ ਬੀਰ ਮਹਾ ਤਿਹ ਠਉਰ ਲਟੇ ਹੈ ॥੧੮੨॥

sunbh pai jaae kahee tin iau bahu beer mahaa tih tthaur latte hai |182|

જેઓ ભાગી ગયા છે, તેઓએ સુંભને આ રીતે કહ્યું છે: ��ઘણા નાયકો જૂઠું બોલી રહ્યા છે (તે જગ્યાએ મૃત્યુ પામ્યા છે.��182.,

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા,

ਦੇਖਿ ਭਇਆਨਕ ਜੁਧ ਕੋ ਕੀਨੋ ਬਿਸਨੁ ਬਿਚਾਰ ॥

dekh bheaanak judh ko keeno bisan bichaar |

આવા હિંસક યુદ્ધને જોઈને વિષ્ણુએ વિચાર્યું,

ਸਕਤਿ ਸਹਾਇਤ ਕੇ ਨਮਿਤ ਭੇਜੀ ਰਨਹਿ ਮੰਝਾਰ ॥੧੮੩॥

sakat sahaaeit ke namit bhejee raneh manjhaar |183|

અને યુદ્ધના મેદાનમાં દેવીની મદદ માટે શક્તિઓ મોકલી.183.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਆਇਸ ਪਾਇ ਸਭੈ ਸਕਤੀ ਚਲਿ ਕੈ ਤਹਾ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਪੈ ਆਈ ॥

aaeis paae sabhai sakatee chal kai tahaa chandd prachandd pai aaee |

વિષ્ણુની આજ્ઞા મુજબ, તમામ દેવતાઓની શક્તિઓ શક્તિશાળી ચંડી માટે મદદ માટે આવી.

ਦੇਵੀ ਕਹਿਓ ਤਿਨ ਕੋ ਕਰ ਆਦਰੁ ਆਈ ਭਲੇ ਜਨੁ ਬੋਲਿ ਪਠਾਈ ॥

devee kahio tin ko kar aadar aaee bhale jan bol patthaaee |

દેવીએ આદરપૂર્વક તેઓને કહ્યું: "સ્વાગત છે, તમે આવ્યા છો, જાણે કે મેં તમને બોલાવ્યા છે."

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਅਤਿ ਹੀ ਕਵਿ ਨੇ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਲਖਿ ਪਾਈ ॥

taa chhab kee upamaa at hee kav ne apane man mai lakh paaee |

એ પ્રસંગના મહિમાની કવિએ મનમાં સારી રીતે કલ્પના કરી છે.

ਮਾਨਹੁ ਸਾਵਨ ਮਾਸ ਨਦੀ ਚਲਿ ਕੈ ਜਲ ਰਾਸਿ ਮੈ ਆਨਿ ਸਮਾਈ ॥੧੮੪॥

maanahu saavan maas nadee chal kai jal raas mai aan samaaee |184|

એવું લાગતું હતું કે સાવન (વરસાદનો મહિનો)નો પ્રવાહ આવીને દરિયામાં ભળી ગયો છે.184.,

ਦੇਖਿ ਮਹਾ ਦਲ ਦੇਵਨ ਕੋ ਬਰ ਬੀਰ ਸੁ ਸਾਮੁਹੇ ਜੁਧ ਕੋ ਧਾਏ ॥

dekh mahaa dal devan ko bar beer su saamuhe judh ko dhaae |

અસંખ્ય રાક્ષસોને જોઈને, દેવતાઓની શક્તિઓના યોદ્ધાઓ યુદ્ધ માટે તેમની સામે ગયા.

ਬਾਨਨਿ ਸਾਥਿ ਹਨੇ ਬਲੁ ਕੈ ਰਨ ਮੈ ਬਹੁ ਆਵਤ ਬੀਰ ਗਿਰਾਏ ॥

baanan saath hane bal kai ran mai bahu aavat beer giraae |

મહાન બળ સાથે તેમના તીરોથી ઘણાને મારી નાખ્યા અને યુદ્ધના મેદાનમાં લડતા યોદ્ધાઓને મૃત્યુ પામ્યા.

ਦਾੜਨ ਸਾਥਿ ਚਬਾਇ ਗਈ ਕਲਿ ਅਉਰ ਗਹੈ ਚਹੂੰ ਓਰਿ ਬਗਾਏ ॥

daarran saath chabaae gee kal aaur gahai chahoon or bagaae |

કાલિએ તેના દાઢ વડે ઘણાને ચાવ્યા હતા અને તેમાંથી ઘણાને ચારેય દિશામાં ફેંકી દીધા હતા.

ਰਾਵਨ ਸੋ ਰਿਸ ਕੈ ਰਨ ਮੈ ਪਤਿ ਭਾਲਕ ਜਿਉ ਗਿਰਰਾਜ ਚਲਾਏ ॥੧੮੫॥

raavan so ris kai ran mai pat bhaalak jiau giraraaj chalaae |185|

એવું લાગતું હતું કે રાવણ સાથે યુદ્ધ કરતી વખતે, ભારે ક્રોધમાં, જામવંતે મહાન પર્વતોને ઉપાડીને નાશ કર્યો હતો.185.,

ਫੇਰ ਲੈ ਪਾਨਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ਦੈਤਨ ਸੋ ਬਹੁ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥

fer lai paan kripaan sanbhaar kai daitan so bahu judh kario hai |

પછી તલવાર હાથમાં લઈને, કાલિએ રાક્ષસો સાથે ભયંકર યુદ્ધ કર્યું.

ਮਾਰ ਬਿਦਾਰ ਸੰਘਾਰ ਦਏ ਬਹੁ ਭੂਮਿ ਪਰੇ ਭਟ ਸ੍ਰਉਨ ਝਰਿਓ ਹੈ ॥

maar bidaar sanghaar de bahu bhoom pare bhatt sraun jhario hai |

તેણીએ ઘણા લોકોનો નાશ કર્યો છે, જેઓ પૃથ્વી પર મૃત હાલતમાં પડેલા છે અને લાશોમાંથી લોહી વહી રહ્યું છે.

ਗੂਦ ਬਹਿਓ ਅਰਿ ਸੀਸਨ ਤੇ ਕਵਿ ਨੇ ਤਿਹ ਕੋ ਇਹ ਭਾਉ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥

good bahio ar seesan te kav ne tih ko ih bhaau dhario hai |

દુશ્મનોના માથામાંથી વહેતી મજ્જા, કવિએ આ રીતે વિચાર્યું છે:,

ਮਾਨੋ ਪਹਾਰ ਕੇ ਸ੍ਰਿੰਗਹੁ ਤੇ ਧਰਨੀ ਪਰ ਆਨਿ ਤੁਸਾਰ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥੧੮੬॥

maano pahaar ke sringahu te dharanee par aan tusaar pario hai |186|

એવું લાગતું હતું કે પર્વતની ટોચ પરથી નીચે સરકીને પૃથ્વી પર બરફ પડ્યો છે.186.,

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા,

ਭਾਗ ਗਈ ਧੁਜਨੀ ਸਭੈ ਰਹਿਓ ਨ ਕਛੂ ਉਪਾਉ ॥

bhaag gee dhujanee sabhai rahio na kachhoo upaau |

જ્યારે બીજો કોઈ ઉપાય બચ્યો ન હતો, ત્યારે રાક્ષસોની બધી શક્તિઓ ભાગી ગઈ.

ਸੁੰਭ ਨਿਸੁੰਭਹਿ ਸੋ ਕਹਿਓ ਦਲ ਲੈ ਤੁਮ ਹੂੰ ਜਾਉ ॥੧੮੭॥

sunbh nisunbheh so kahio dal lai tum hoon jaau |187|

તે સમયે સુંભે નિસુંભને કહ્યું: સૈન્ય લઈને લડવા જા.��187.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਮਾਨ ਕੈ ਸੁੰਭ ਕੋ ਬੋਲ ਨਿਸੁੰਭੁ ਚਲਿਓ ਦਲ ਸਾਜਿ ਮਹਾ ਬਲਿ ਐਸੇ ॥

maan kai sunbh ko bol nisunbh chalio dal saaj mahaa bal aaise |

સુંભની આજ્ઞાનું પાલન કરીને, પરાક્રમી નિસુંભ આ રીતે સજ્જ થઈને આગળ વધ્યા:,

ਭਾਰਥ ਜਿਉ ਰਨ ਮੈ ਰਿਸਿ ਪਾਰਥਿ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਕਰਨੈ ਸੇ ॥

bhaarath jiau ran mai ris paarath krudh kai judh kario karanai se |

જેવી રીતે મહાભારતના યુદ્ધમાં ક્રોધથી ભરેલા અર્જુને કરણ સાથે યુદ્ધ કર્યું હતું.

ਚੰਡਿ ਕੇ ਬਾਨ ਲਗੇ ਬਹੁ ਦੈਤ ਕਉ ਫੋਰਿ ਕੈ ਪਾਰ ਭਏ ਤਨ ਕੈਸੇ ॥

chandd ke baan lage bahu dait kau for kai paar bhe tan kaise |

ચંડીનાં બાણ રાક્ષસને મોટી સંખ્યામાં વાગ્યા, જે શરીરને વીંધીને ઓળંગી ગયા, કેવી રીતે?,

ਸਾਵਨ ਮਾਸ ਕ੍ਰਿਸਾਨ ਕੇ ਖੇਤਿ ਉਗੇ ਮਨੋ ਧਾਨ ਕੇ ਅੰਕੁਰ ਜੈਸੇ ॥੧੮੮॥

saavan maas krisaan ke khet uge mano dhaan ke ankur jaise |188|

જેમ સાવન માસમાં ખેડુતના ખેતરમાં ડાંગરના નાના અંકુર ફૂટે છે.188.,

ਬਾਨਨ ਸਾਥ ਗਿਰਾਇ ਦਏ ਬਹੁਰੋ ਅਸਿ ਲੈ ਕਰਿ ਇਉ ਰਨ ਕੀਨੋ ॥

baanan saath giraae de bahuro as lai kar iau ran keeno |

પહેલા તેણીએ તેના તીરોથી યોદ્ધાઓને પતન કરાવ્યા, પછી તેણીની તલવાર તેના હાથમાં લઈને તેણે આ રીતે યુદ્ધ કર્યું:,

ਮਾਰਿ ਬਿਦਾਰਿ ਦਈ ਧੁਜਨੀ ਸਭ ਦਾਨਵ ਕੋ ਬਲੁ ਹੁਇ ਗਇਓ ਛੀਨੋ ॥

maar bidaar dee dhujanee sabh daanav ko bal hue geio chheeno |

તેણીએ આખી સેનાને મારી નાખી અને તેનો નાશ કર્યો, જેના પરિણામે રાક્ષસની શક્તિ ઓછી થઈ.,

ਸ੍ਰਉਨ ਸਮੂਹਿ ਪਰਿਓ ਤਿਹ ਠਉਰ ਤਹਾ ਕਵਿ ਨੇ ਜਸੁ ਇਉ ਮਨ ਚੀਨੋ ॥

sraun samoohi pario tih tthaur tahaa kav ne jas iau man cheeno |

તે જગ્યાએ સર્વત્ર લોહી છે, કવિએ તેની સરખામણી આ રીતે કરી છે:,

ਸਾਤ ਹੂੰ ਸਾਗਰ ਕੋ ਰਚਿ ਕੈ ਬਿਧਿ ਆਠਵੋ ਸਿੰਧੁ ਕਰਿਓ ਹੈ ਨਵੀਨੋ ॥੧੮੯॥

saat hoon saagar ko rach kai bidh aatthavo sindh kario hai naveeno |189|

સાત મહાસાગરોની રચના કર્યા પછી, બ્રહ્માએ આ આઠમો નવો રક્ત સાગર બનાવ્યો છે.189.,

ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਅਸਿ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਸੁ ਕ੍ਰੁਧ ਭਈ ਰਨ ਮਧ ਲਰੀ ਹੈ ॥

lai kar mai as chandd prachandd su krudh bhee ran madh laree hai |

શક્તિ ચંડી, હાથમાં તલવાર લઈને, ભારે ક્રોધ સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં લડી રહી છે.

ਫੋਰ ਦਈ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਬਲੁ ਕੈ ਬਹੁ ਕਾਲਿਕਾ ਮਾਰਿ ਧਰੀ ਹੈ ॥

for dee chaturang chamoon bal kai bahu kaalikaa maar dharee hai |

તેણીએ ચાર પ્રકારના સૈન્યનો નાશ કર્યો છે અને કાલિકાએ પણ ઘણા બળથી માર્યા છે.

ਰੂਪ ਦਿਖਾਇ ਭਇਆਨਕ ਇਉ ਅਸੁਰੰਪਤਿ ਭ੍ਰਾਤ ਕੀ ਕ੍ਰਾਤਿ ਹਰੀ ਹੈ ॥

roop dikhaae bheaanak iau asuranpat bhraat kee kraat haree hai |

પોતાનું ભયાનક રૂપ બતાવીને કાલિકાએ નિસંભના ચહેરાનો મહિમા ઓળંગી નાખ્યો છે.

ਸ੍ਰਉਨ ਸੋ ਲਾਲ ਭਈ ਧਰਨੀ ਸੁ ਮਨੋ ਅੰਗ ਸੂਹੀ ਕੀ ਸਾਰੀ ਕਰੀ ਹੈ ॥੧੯੦॥

sraun so laal bhee dharanee su mano ang soohee kee saaree karee hai |190|

ધરતી લોહીથી લાલ થઈ ગઈ છે, જાણે ધરતીએ લાલ સાડી પહેરી છે.190.

ਦੈਤ ਸੰਭਾਰਿ ਸਭੈ ਅਪਨੋ ਬਲਿ ਚੰਡਿ ਸੋ ਜੁਧ ਕੋ ਫੇਰਿ ਅਰੇ ਹੈ ॥

dait sanbhaar sabhai apano bal chandd so judh ko fer are hai |

બધા રાક્ષસો, તેમની શક્તિનો ઉપયોગ કરીને, યુદ્ધમાં ફરીથી ચંડીનો પ્રતિકાર કરી રહ્યા છે.

ਆਯੁਧ ਧਾਰਿ ਲਰੈ ਰਨ ਇਉ ਜਨੁ ਦੀਪਕ ਮਧਿ ਪਤੰਗ ਪਰੇ ਹੈ ॥

aayudh dhaar larai ran iau jan deepak madh patang pare hai |

તેઓ પોતાના શસ્ત્રોથી સજ્જ થઈને દીવાની આસપાસના મહિનાઓની જેમ યુદ્ધના મેદાનમાં લડી રહ્યા છે.

ਚੰਡ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੁਵੰਡ ਸੰਭਾਰਿ ਸਭੈ ਰਨ ਮਧਿ ਦੁ ਟੂਕ ਕਰੇ ਹੈ ॥

chandd prachandd kuvandd sanbhaar sabhai ran madh du ttook kare hai |

તેણીના વિકરાળ ધનુષ્યને પકડીને, તેણે યુદ્ધના મેદાનમાં યોદ્ધાઓને હેલોવ્સમાં કાપી નાખ્યા છે.,

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428