શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1269


ਗੜੇਦਾਰ ਮਾਨੋ ਕਰੀ ਮਤ ਕੀ ਜ੍ਯੋ ॥੨੪॥
garredaar maano karee mat kee jayo |24|

જાણે શિકારીઓ ('ગડેદાર')એ નશામાં ધૂત હાથીને ઘેરી લીધો હોય. 24.

ਤਬੈ ਕੋਪ ਕੈ ਕ੍ਰਿਸਨ ਮਾਰੇ ਚੰਦੇਲੇ ॥
tabai kop kai krisan maare chandele |

ત્યારે શ્રી કૃષ્ણ ગુસ્સે થયા અને બૂમ પાડી.

ਮਘੇਲੇ ਧਧੇਲੇ ਬਘੇਲੇ ਬੁੰਦੇਲੇ ॥
maghele dhadhele baghele bundele |

માગેલે, ધાધલે, બઘેલે અને બુંદેલ માર્યા ગયા.

ਚੰਦੇਰੀਸ ਹੂੰ ਕੌ ਤਬੈ ਬਾਨ ਮਾਰਾ ॥
chanderees hoon kau tabai baan maaraa |

પછી 'ચંદેરી' (ચંદેરીનો રાજા શિશુપાલ) ને તીર માર્યું.

ਗਿਰਿਯੋ ਭੂਮਿ ਪੈ ਨ ਹਥ੍ਯਾਰੈ ਸੰਭਾਰਾ ॥੨੫॥
giriyo bhoom pai na hathayaarai sanbhaaraa |25|

તે જમીન પર પડી ગયો અને શસ્ત્રો પકડી શક્યો નહીં. 25.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜਰਾਸਿੰਧ ਕਹਿ ਪੁਨਿ ਸਰ ਮਾਰਾ ॥
jaraasindh keh pun sar maaraa |

પછી તેણે જરાસંધને તીર માર્યું.

ਭਾਗਿ ਚਲਿਯੋ ਨ ਹਥ੍ਯਾਰ ਸੰਭਾਰਾ ॥
bhaag chaliyo na hathayaar sanbhaaraa |

(તે) હથિયાર લીધા વિના ભાગી ગયો.

ਭਿਰੇ ਸੁ ਮਰੇ ਬਚੇ ਤੇ ਹਾਰੇ ॥
bhire su mare bache te haare |

જેઓ (યુદ્ધના મેદાનમાં) લડ્યા તેઓ માર્યા ગયા, જેઓ બચી ગયા તેઓ પરાજિત થયા.

ਚੰਦੇਰਿਯਹਿ ਚੰਦੇਲ ਸਿਧਾਰੇ ॥੨੬॥
chanderiyeh chandel sidhaare |26|

ચંદેલાઓ ચંદેરી ભાગી ગયા. 26.

ਤਬ ਰੁਕਮੀ ਪਹੁਚਤ ਭਯੋ ਜਾਈ ॥
tab rukamee pahuchat bhayo jaaee |

પછી રૂકમી ત્યાં આવી.

ਅਧਿਕ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸੌ ਕਰੀ ਲਰਾਈ ॥
adhik krisan sau karee laraaee |

(તે) કૃષ્ણ સાથે ખૂબ લડ્યા.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਬਿਸਿਖ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
bhaat bhaat tan bisikh prahaare |

તેણે ઘણી રીતે તીર માર્યા.

ਹਾਰਿਯੋ ਵਹੈ ਕ੍ਰਿਸਨ ਨਹਿ ਹਾਰੇ ॥੨੭॥
haariyo vahai krisan neh haare |27|

તે હારી ગયા, કૃષ્ણ હાર્યા નહિ. 27.

ਚਿਤ ਮੈ ਅਧਿਕ ਠਾਨਿ ਕੈ ਕ੍ਰੁਧਾ ॥
chit mai adhik tthaan kai krudhaa |

ચિતમાં ઘણો ક્રોધ ઊભો કરીને

ਮਾਡਤ ਭਯੋ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸੌ ਜੁਧਾ ॥
maaddat bhayo krisan sau judhaa |

(તેણે) કૃષ્ણ સાથે યુદ્ધ શરૂ કર્યું.

ਏਕ ਬਾਨ ਤਬ ਸ੍ਯਾਮ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥
ek baan tab sayaam prahaaraa |

પછી શ્યામ દ્વારા તીર છોડવામાં આવ્યું.

ਗਿਰਿਯੋ ਪ੍ਰਿਥੀ ਪਰ ਜਾਨੁ ਸੰਘਾਰਾ ॥੨੮॥
giriyo prithee par jaan sanghaaraa |28|

(તે) પૃથ્વી પર પડ્યો (ઇંજ), જાણે તેને માર્યો ગયો. 28.

ਸਰ ਸੌ ਮੂੰਡਿ ਪ੍ਰਥਮ ਤਿਹ ਸੀਸਾ ॥
sar sau moondd pratham tih seesaa |

પહેલા તીર વડે માથું મુંડાવીને

ਬਾਧਿ ਲਯੋ ਰਥ ਸੌ ਜਦੁਈਸਾ ॥
baadh layo rath sau jadueesaa |

પછી શ્રી કૃષ્ણે તેને રથ સાથે બાંધી દીધો.

ਭ੍ਰਾਤ ਜਾਨਿ ਰੁਕਮਿਨੀ ਛਡਾਯੋ ॥
bhraat jaan rukaminee chhaddaayo |

તેને ભાઈ સમજીને રુક્મિણીએ તેને મુક્ત કર્યો.

ਲਜਤ ਧਾਮ ਸਿਸਪਾਲ ਸਿਧਾਯੋ ॥੨੯॥
lajat dhaam sisapaal sidhaayo |29|

અને શિશુપાલ પણ શરમાઈને ઘરે ગયો. 29.

ਕਿਨੂੰ ਚੰਦੇਲਨ ਕੇ ਸਿਰ ਤੂਟੇ ॥
kinoo chandelan ke sir tootte |

કેટલાંય ઝુમ્મરનાં માથાં તૂટી ગયાં

ਕਈਕ ਗਏ ਮੂੰਡ ਘਰ ਟੂਟੇ ॥
keek ge moondd ghar ttootte |

અને ઘણા ઘાયલ માથા સાથે ઘરે પરત ફર્યા હતા.

ਸਕਲ ਚੰਦੇਲੇ ਲਾਜ ਲਜਾਏ ॥
sakal chandele laaj lajaae |

બધા ચંદેલોને લોજથી શરમ આવી

ਨਾਰਿ ਗਵਾਇ ਚੰਦੇਰੀ ਆਏ ॥੩੦॥
naar gavaae chanderee aae |30|

(કારણ કે તેણે) તેની પત્ની ગુમાવી દીધી અને ચંદેરી પાછો ફર્યો. 30.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਗਏ ਚੰਦੇਲ ਚੰਦੇਰਿਯਹਿ ਕਰ ਤੇ ਨਾਰਿ ਗਵਾਇ ॥
ge chandel chanderiyeh kar te naar gavaae |

ચંદેલ તેની પત્નીને લઈને ચંદેરી નગર ગયો.

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਨ ਰੁਕਮਨੀ ਬਰਤ ਭਈ ਜਦੁਰਾਇ ॥੩੧॥
eih charitr tan rukamanee barat bhee jaduraae |31|

આ પાત્ર સાથે રુક્મિણીએ શ્રીકૃષ્ણ સાથે લગ્ન કર્યા. 31.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਬੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੨੦॥੬੦੪੩॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade teen sau bees charitr samaapatam sat subham sat |320|6043|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંબદના 320મા અધ્યાયનો અંત છે, બધું જ શુભ છે. 320.6043. ચાલે છે

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਸੁਕ੍ਰਾਚਾਰਜ ਦਾਨ੍ਵਨ ਕੋ ਗੁਰ ॥
sukraachaaraj daanvan ko gur |

શુક્રાચાર્ય રાક્ષસોના ગુરુ હતા.

ਸੁਕ੍ਰਾਵਤੀ ਬਸਤ ਜਾ ਕੋ ਪੁਰ ॥
sukraavatee basat jaa ko pur |

સુકરાવતી નગર (તેના નામ પર) રહેતા હતા.

ਮਾਰਿ ਦੇਵ ਜਾ ਕੌ ਰਨ ਜਾਵੈ ॥
maar dev jaa kau ran jaavai |

જેને દેવતાઓએ યુદ્ધમાં માર્યા હશે,

ਪੜਿ ਸੰਜੀਵਨਿ ਤਾਹਿ ਜਿਯਾਵੈ ॥੧॥
parr sanjeevan taeh jiyaavai |1|

(પછી તે) તેને સંજીવની (શિક્ષણ)નો અભ્યાસ કરીને જીવનદાન આપશે. 1.

ਦੇਵਜਾਨਿ ਇਕ ਸੁਤਾ ਤਵਨ ਕੀ ॥
devajaan ik sutaa tavan kee |

તેમને દેવયાની નામની પુત્રી હતી.

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਛਬਿ ਹੁਤੀ ਜਵਨ ਕੀ ॥
apramaan chhab hutee javan kee |

જેની પાસે અસીમ સૌંદર્ય હતું.

ਕਚ ਨਾਮਾ ਦੇਵਨ ਕੋ ਦਿਜਬਰ ॥
kach naamaa devan ko dijabar |

કાચા નામના દેવોનો (એક) પૂજારી હતો.

ਆਵਤ ਭਯੋ ਸੁਕ੍ਰ ਕੇ ਤਬ ਘਰ ॥੨॥
aavat bhayo sukr ke tab ghar |2|

પછી તે (એકવાર) શુક્રાચાર્યના ઘરે આવ્યો. 2.

ਦੇਵਜਾਨਿ ਸੰਗਿ ਕਿਯਾ ਅਧਿਕ ਹਿਤ ॥
devajaan sang kiyaa adhik hit |

તેને દેવયાનીમાં ખૂબ જ રસ હતો

ਹਰਿ ਲੀਨੋ ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਚਿਤ ॥
har leeno jayon tayon triy ko chit |

અને તેણે તે સ્ત્રીનું હૃદય કેવી રીતે લીધું.

ਮੰਤ੍ਰਹਿ ਲੇਨ ਸੰਜੀਵਨ ਕਾਜਾ ॥
mantreh len sanjeevan kaajaa |

તે દેવોના રાજા દ્વારા છેતરવામાં આવ્યો હતો

ਇਹ ਛਲ ਪਠਿਯੋ ਦੇਵਤਨ ਰਾਜਾ ॥੩॥
eih chhal patthiyo devatan raajaa |3|

સંજીવનીને મંત્ર શીખવા મોકલવામાં આવી હતી. 3.

ਦੈਤ ਭੇਦ ਪਾਵਤ ਜਬ ਭਏ ॥
dait bhed paavat jab bhe |

જ્યારે (આ) રહસ્ય રાક્ષસોને ખબર પડી,

ਤਾ ਕੋ ਡਾਰਿ ਨਦੀ ਹਨਿ ਗਏ ॥
taa ko ddaar nadee han ge |

તેથી તેઓએ તેને મારી નાખ્યો અને નદીમાં ફેંકી દીધો.

ਬਿਲਮ ਲਗੀ ਵਹ ਧਾਮ ਨ ਆਯੋ ॥
bilam lagee vah dhaam na aayo |

(જ્યારે) તે ઘણું મોડું થઈ ગયું હતું અને તે ઘરે પાછો આવ્યો ન હતો

ਦੇਵਜਾਨਿ ਅਤਿ ਹੀ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥੪॥
devajaan at hee dukh paayo |4|

તેથી દેવયાનીને ખૂબ દુઃખ થયું. 4.

ਭਾਖਿ ਪਿਤਾ ਤਨ ਬਹੁਰਿ ਜਿਯਾਯੋ ॥
bhaakh pitaa tan bahur jiyaayo |

પિતાને કહીને તેને જીવિત કર્યો.

ਦੈਤਨ ਦੇਖ ਅਧਿਕ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥
daitan dekh adhik dukh paayo |

આ જોઈને દૈત્યોને ખૂબ દુઃખ થયું.

ਨਿਤਿਪ੍ਰਤਿ ਮਾਰਿ ਤਾਹਿ ਉਠਿ ਜਾਵੈ ॥
nitiprat maar taeh utth jaavai |

(તેઓ) તેને રોજ મારતા હતા.

ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਤਾ ਕੌ ਸੁਕ੍ਰ ਜਿਯਾਵੈ ॥੫॥
pun pun taa kau sukr jiyaavai |5|

શુક્રાચાર્ય તેને વારંવાર જીવનદાન આપતા. 5.

ਤਬ ਤਿਹ ਮਾਰਿ ਮਦ੍ਰਯ ਮਹਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥
tab tih maar madray meh ddaariyo |

પછી (તેઓએ) તેને મારી નાખ્યો અને તેને શરાબમાં નાખ્યો

ਬਚਤ ਭੂੰਜਿ ਨਿਜੁ ਗੁਰਹਿ ਖਵਾਰਿਯੋ ॥
bachat bhoonj nij gureh khavaariyo |

અને જે બચ્યું તે શેકીને ગુરુને ખવડાવ્યું.

ਦੇਵਜਾਨਿ ਜਬ ਤਾਹਿ ਨ ਲਹਾ ॥
devajaan jab taeh na lahaa |

જ્યારે દેવયાનીએ તેને જોયો નહીં.

ਅਧਿਕ ਦੁਖਿਤ ਹ੍ਵੈ ਪਿਤ ਪ੍ਰਤਿ ਕਹਾ ॥੬॥
adhik dukhit hvai pit prat kahaa |6|

તેથી તેણે તેના પિતાને ખૂબ દુઃખી કહ્યું. 6.

ਅਬ ਲੌ ਕਚ ਜੁ ਧਾਮ ਨਹਿ ਆਯੋ ॥
ab lau kach ju dhaam neh aayo |

અત્યાર સુધીમાં કચ ઘરે આવી ગયો.

ਜਨਿਯਤ ਕਿਨਹੂੰ ਅਸੁਰ ਚਬਾਯੋ ॥
janiyat kinahoon asur chabaayo |

એવું લાગે છે કે કોઈ દૈત્ય તેને ખાઈ ગયો છે.

ਤਾ ਤੇ ਪਿਤੁ ਤਿਹ ਬਹੁਰਿ ਜਿਯਾਵੋ ॥
taa te pit tih bahur jiyaavo |

તો હે પિતાજી! તેને જીવનમાં પાછો લાવો

ਹਮਰੇ ਮਨ ਕੋ ਸੋਕ ਮਿਟਾਵੋ ॥੭॥
hamare man ko sok mittaavo |7|

અને મારા હૃદયનું દુ:ખ દૂર કરો. 7.

ਤਬ ਹੀ ਸੁਕ੍ਰ ਧ੍ਯਾਨ ਮਹਿ ਗਏ ॥
tab hee sukr dhayaan meh ge |

ત્યારે જ શુક્રાચાર્ય ધ્યાન માં લીન થઈ ગયા

ਤਿਹ ਨਿਜੁ ਪੇਟ ਬਿਲੋਕਤ ਭਏ ॥
tih nij pett bilokat bhe |

અને તેને તેના પેટમાં જોયો.

ਮੰਤ੍ਰ ਸਜੀਵਨ ਕੌ ਕਿਹ ਦੈ ਕਰਿ ॥
mantr sajeevan kau kih dai kar |

તેને સંજીવની મંત્ર આપીને

ਕਾਢਤ ਭਯੋ ਉਦਰ ਅਪਨੋ ਫਰਿ ॥੮॥
kaadtat bhayo udar apano far |8|

તેણે તેનું પેટ ફાડીને બહાર કાઢ્યું. 8.

ਕਾਢਤ ਤਾਹਿ ਸੁਕ੍ਰ ਮਰਿ ਗਯੋ ॥
kaadtat taeh sukr mar gayo |

શુક્રાચાર્યને હટાવવાની સાથે જ મૃત્યુ પામ્યા.

ਬਹੁਰਿ ਮੰਤ੍ਰ ਬਲ ਕਚਹਿ ਜਿਯਯੋ ॥
bahur mantr bal kacheh jiyayo |

કચ તેને મંત્રની શક્તિથી જીવતો કરી લાવ્યો.

ਸ੍ਰਾਪ ਦਯੋ ਮਦਾ ਕੋ ਤਿਹ ਤਹ ॥
sraap dayo madaa ko tih tah |

ત્યારથી તેણે દારૂને શાપ આપ્યો.

ਤਾ ਤੇ ਪਿਯਤ ਨ ਯਾਕਹ ਕੋਊ ਕਹ ॥੯॥
taa te piyat na yaakah koaoo kah |9|

એટલે કોઈ તેને (દારૂ, શરાબ) કહીને પીતું નથી. 9.

ਦੇਵਿਜਾਨ ਪੁਨਿ ਐਸ ਬਿਚਾਰਾ ॥
devijaan pun aais bichaaraa |

ત્યારે દેવયાનીએ આમ કહ્યું

ਯੌ ਕਚ ਤਨ ਤਜਿ ਲਾਜ ਉਚਾਰਾ ॥
yau kach tan taj laaj uchaaraa |

અને લોજ છોડીને કચને કહ્યું,

ਕਾਮ ਭੋਗ ਮੋ ਸੌ ਤੈ ਕਰੁ ਰੇ ॥
kaam bhog mo sau tai kar re |

અરે! મારી સાથે સેક્સ કરો

ਹਮਰੇ ਮਦਨ ਤਾਪ ਕਹ ਹਰੁ ਰੇ ॥੧੦॥
hamare madan taap kah har re |10|

અને મારી ઇચ્છાની આગને શાંત કરો. 10.

ਤਿਨ ਰਤਿ ਕਰੀ ਨ ਤਾ ਤੇ ਸੰਗਾ ॥
tin rat karee na taa te sangaa |

ભલે તે (દેવયાની) વાસનાથી ભરેલી હતી (તેના શરીરમાં),