શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1375


ਬਿਸਿਖਨ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਕਰੀ ਕੋਪਹਿ ਕਰਿ ॥
bisikhan brisatt karee kopeh kar |

તેઓએ ગુસ્સે થઈને તીર છોડ્યા (આમ).

ਜਲਧਰ ਐਸ ਬਡੇ ਭੂਧਰ ਪਰ ॥
jaladhar aais badde bhoodhar par |

જેમ તેઓ મોટા પર્વતો પર બદલાય છે.

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਕਰਿ ਕੋਪ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
sasatr asatr kar kop prahaare |

(અસિધુજા) ગુસ્સે થઈને શસ્ત્રો વડે પ્રહાર કર્યો

ਚਟਪਟ ਸੁਭਟ ਬਿਕਟਿ ਕਟਿ ਡਾਰੇ ॥੨੩੩॥
chattapatt subhatt bikatt katt ddaare |233|

અને અચાનક ભયંકર યોદ્ધાઓ પડી ગયા. 233.

ਹੁਅੰ ਸਬਦ ਅਸਿਧੁਜਹਿ ਉਚਾਰਾ ॥
huan sabad asidhujeh uchaaraa |

ત્યારે અસિધુજાએ 'હુઆન' શબ્દ ઉચ્ચાર્યો,

ਤਿਹ ਤੇ ਆਧਿ ਬ੍ਰਯਾਧਿ ਬਪੁ ਧਾਰਾ ॥
tih te aadh brayaadh bap dhaaraa |

જેમાંથી અધિ-વ્યાધિ રોગોનો જન્મ થયો.

ਸੀਤ ਜ੍ਵਰ ਅਰ ਉਸਨ ਤਾਪ ਭਨੇ ॥
seet jvar ar usan taap bhane |

હું તેમના નામ ગણું છું, શરદી રોગ, તાવ રોગ, ઉનાળાની ગરમી,

ਛਈ ਰੋਗ ਅਰੁ ਸੰਨ੍ਰਯਪਾਤ ਗਨ ॥੨੩੪॥
chhee rog ar sanrayapaat gan |234|

ખાય રોગ અને સાની-પાટ રોગ. 234.

ਬਾਇ ਪਿਤ੍ਰਯ ਕਫ ਉਪਜਤ ਭਏ ॥
baae pitray kaf upajat bhe |

ય, પિત્ત, કફ વગેરે રોગો ઉદભવ્યા

ਤਾ ਤੇ ਭੇਦ ਅਮਿਤ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥
taa te bhed amit hvai ge |

અને તેમની પહેલાં ઘણા તફાવતો હતા.

ਨਾਮ ਤਿਨੈ ਗਨ ਪ੍ਰਗਟ ਸੁਨਾਊ ॥
naam tinai gan pragatt sunaaoo |

(I) હવે સ્પષ્ટપણે તેમના નામનો પાઠ કરો

ਅਯੁਰ ਬੇਦਿਯਨ ਸਭਨ ਰਿਝਾਊ ॥੨੩੫॥
ayur bediyan sabhan rijhaaoo |235|

અને બધા આયુર્વેદ (વેદ) ને ખુશ કરે છે. 235.

ਆਮ ਪਾਤ ਅਰ ਸ੍ਰੋਨਤ ਪਾਤ ॥
aam paat ar sronat paat |

આ રોગોના નામની ગણતરી કરો. આમ-પાત, શ્રોણા-પાત,

ਅਰਧ ਸਿਰਾ ਅਰੁ ਹ੍ਰਿਦੈ ਸੰਘਾਤ ॥
aradh siraa ar hridai sanghaat |

અર્ધ-સિરા (પીડા) હૃદય સંઘ (હૃદય બંધ)

ਪ੍ਰਾਨ ਬਾਇ ਆਪਾਨ ਬਾਇ ਭਨਿ ॥
praan baae aapaan baae bhan |

પ્રાણ વાયુ, અપન વાયુ,

ਦੰਤ ਰੋਗ ਅਰੁ ਦਾੜ ਪੀੜ ਗਨ ॥੨੩੬॥
dant rog ar daarr peerr gan |236|

દાંતનો દુખાવો અને દાંતનો દુખાવો. 236.

ਸੂਖਾ ਜਰ ਤੇਇਯਾ ਚੌਥਾਯਾ ॥
sookhaa jar teeiyaa chauathaayaa |

પછી દુષ્કાળ, ત્રણ તાવ, ચોથો,

ਅਸਟ ਦਿਵਸਯੋ ਅਰੁ ਬੀਸਾਯਾ ॥
asatt divasayo ar beesaayaa |

આઠ વીસ દિવસનો,

ਡੇਢ ਮਾਸਿਯਾ ਪੁਨਿ ਤਪ ਭਯੋ ॥
ddedt maasiyaa pun tap bhayo |

દોઢ મહિનો તાવ

ਦਾਤ ਕਾਢ ਦੈਤਨ ਪਰ ਧਯੋ ॥੨੩੭॥
daat kaadt daitan par dhayo |237|

જે પોતાના દાંત કાઢીને દૈત્ય પર પડી. 237.

ਫੀਲਪਾਵ ਪੁਨਿ ਜਾਨੂ ਰੋਗਾ ॥
feelapaav pun jaanoo rogaa |

પછી પગ અને ઘૂંટણમાં દુખાવો થાય છે

ਉਪਜਾ ਦੇਨ ਦੁਸਟ ਦਲ ਸੋਗਾ ॥
aupajaa den dusatt dal sogaa |

દુષ્ટ લોકોના ટોળાને ત્રાસ આપવા માટે બનાવાયેલ છે.

ਖਈ ਸੁ ਬਾਦੀ ਭਈ ਮਵੇਸੀ ॥
khee su baadee bhee mavesee |

(આ પછી) ખાઈ, મોટી, મ્વેસી (હેમોરહોઇડ્સ).

ਪਾਡ ਰੋਗ ਪੀਨਸ ਕਟਿ ਦੇਸੀ ॥੨੩੮॥
paadd rog peenas katt desee |238|

પંડ રોગ (કમળો) પીનસ (જૂની શરદી) કટી દેશી (ગરદનમાં દુખાવો).238.

ਚਿਨਗਿ ਪ੍ਰਮੇਵ ਭਗਿੰਦ੍ਰ ਦਖੂਤ੍ਰਾ ॥
chinag pramev bhagindr dakhootraa |

ચિંગા (શરીરમાંથી પરુ સ્ત્રાવ સાથેનો રોગ) પ્રમેહ, ભગીન્દ્ર, દખુત્રા (પેશાબની રોકથામ અથવા પટરીફેક્શનનો રોગ)

ਪਥਰੀ ਬਾਇ ਫਿਰੰਗ ਅਧਨੇਤ੍ਰਾ ॥
patharee baae firang adhanetraa |

પાથરી, દ્વિ ફિરંગ (અગ્નિનો એક પ્રકાર) અધનેત્ર (આંધ્રત્રા)

ਗਲਤ ਕੁਸਟ ਉਪਜਾ ਦੁਸਟਨ ਤਨ ॥
galat kusatt upajaa dusattan tan |

અને દુષ્ટોના શરીરમાં રક્તપિત્ત નામનો રોગ ઉત્પન્ન થયો

ਸੇਤ ਕੁਸਟ ਕੇਤਿਨ ਕੇ ਭਯੋ ਭਨ ॥੨੩੯॥
set kusatt ketin ke bhayo bhan |239|

અને તેમાંથી કેટલાકના શરીરમાં સફેદ રક્તપિત્ત થયો. 239.

ਕੇਤੇ ਸਤ੍ਰੁ ਸੂਲ ਹ੍ਵੈ ਮਰੇ ॥
kete satru sool hvai mare |

ઘણા દુશ્મનો મરડોથી મૃત્યુ પામ્યા

ਕੇਤੇ ਆਂਤ ਰੋਗ ਤੇ ਟਰੇ ॥
kete aant rog te ttare |

અને ઘણા આંતરડાના રોગથી મૃત્યુ પામ્યા.

ਸੰਗ੍ਰਹਨੀ ਸੰਗ੍ਰਹ ਦੁਸਟ ਕਿਯ ॥
sangrahanee sangrah dusatt kiy |

ઘણા દુષ્ટો આંચકીથી પીડિત હતા.

ਜੀਯਨ ਕੋ ਪੁਨਿ ਨਾਮ ਨ ਤਿਨ ਲਿਯ ॥੨੪੦॥
jeeyan ko pun naam na tin liy |240|

તેઓ ફરી જીવવાનું નામ લેતા નહોતા. 240.

ਕੇਤੇ ਉਪਜ ਸੀਤਲਾ ਮਰੇ ॥
kete upaj seetalaa mare |

સીતાલાના રોગથી ઘણા મૃત્યુ પામ્યા

ਕੇਤੇ ਅਗਿਨਿ ਬਾਵ ਤੇ ਜਰੇ ॥
kete agin baav te jare |

અને ઘણા y આગથી બળી ગયા.

ਭਰਮ ਚਿਤ ਕੇਤੇ ਹ੍ਵੈ ਮਰੇ ॥
bharam chit kete hvai mare |

ઘણા લોકો 'ભારમ-ચિટ' (રોગ) થી મૃત્યુ પામ્યા.

ਉਦਰ ਰੋਗ ਕੇਤੇ ਅਰਿ ਟਰੇ ॥੨੪੧॥
audar rog kete ar ttare |241|

અને ઘણા દુશ્મનો પેટની બિમારીથી દૂર થઈ ગયા. 241.

ਜਬ ਅਸਿਧੁਜ ਅਸ ਰੋਗ ਪ੍ਰਕਾਸੇ ॥
jab asidhuj as rog prakaase |

જ્યારે અસિધુજાએ આવા રોગો પ્રગટ કર્યા

ਅਧਿਕ ਸਤ੍ਰੁ ਤਾਪਤ ਹ੍ਵੈ ਤ੍ਰਾਸੇ ॥
adhik satru taapat hvai traase |

તેથી ઘણા દુશ્મનો ભયથી વ્યથિત હતા.

ਜਾ ਕੇ ਤਨ ਗਨ ਦਈ ਦਿਖਾਈ ॥
jaa ke tan gan dee dikhaaee |

જેના શરીર પર રોગ દેખાયો,

ਤਿਨੌ ਜੀਯਤ ਕੀ ਆਸ ਚੁਕਾਈ ॥੨੪੨॥
tinau jeeyat kee aas chukaaee |242|

તેણે જીવવાની આશા છોડી દીધી. 242

ਕੇਤਿਕ ਦੁਸਟ ਤਾਪ ਤਨ ਤਪੈ ॥
ketik dusatt taap tan tapai |

કેટલા દુષ્ટો ગરમીથી બળી ગયા (એટલે કે મૃત્યુ પામ્યા)

ਕੇਤਿਕ ਉਦਰ ਰੋਗ ਹ੍ਵੈ ਖਪੈ ॥
ketik udar rog hvai khapai |

અને ઘણા પેટની બિમારીઓનો ભોગ બન્યા છે.

ਕਿਤਕਨ ਆਨਿ ਕਾਪਨੀ ਚਢੀ ॥
kitakan aan kaapanee chadtee |

કમ્બામાં કેટલા આવ્યા?

ਕੇਤਿਕ ਬਾਇ ਪਿਤ ਤਨ ਬਢੀ ॥੨੪੩॥
ketik baae pit tan badtee |243|

અને ઘણાના શરીરમાં વાયુ અને પિત્ત વધી ગયા. 243.

ਉਦਰ ਬਿਕਾਰ ਕਿਤੇ ਮਰਿ ਗਏ ॥
audar bikaar kite mar ge |

પેટની બીમારીથી ઘણા મૃત્યુ પામ્યા

ਤਾਪਤਿ ਕਿਤਕ ਤਾਪ ਤਨ ਭਏ ॥
taapat kitak taap tan bhe |

અને કેટલાને તાવ આવ્યો.

ਕਿਤਕਨ ਸੰਨ੍ਰਯਪਾਤ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥
kitakan sanrayapaat hvai gayo |

કેટલાને સાનીપત રોગ થયો

ਕੇਤਿਨ ਬਾਇ ਪਿਤ ਕਫ ਭਯੋ ॥੨੪੪॥
ketin baae pit kaf bhayo |244|

અને કેટલાને વાયુ, પિત્ત અને કફના રોગ થયા. 244.