શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 905


ਮਰਤੀ ਬਾਰ ਬਚਨ ਯੌ ਕਹਿਯੋ ॥
maratee baar bachan yau kahiyo |

તે મરતી વખતે આમ બોલ્યો.

ਸੋ ਮੈ ਦ੍ਰਿੜੁ ਕਰਿ ਜਿਯ ਮਹਿ ਗਹਿਯੋ ॥੩੦॥
so mai drirr kar jiy meh gahiyo |30|

'તેમના મૃત્યુ સમયે તેણે જે કંઈપણ ઉચ્ચાર્યું, હું તેને ચાલુ રાખવા માટે કટિબદ્ધ છું.(30)

ਮੋਰੀ ਕਹੀ ਭੂਪ ਸੌ ਕਹਿਯਹੁ ॥
moree kahee bhoop sau kahiyahu |

(તેણે કહ્યું હતું કે) મારી વાર્તા રાજાને કહો

ਤੁਮ ਬੈਠੇ ਗ੍ਰਿਹ ਹੀ ਮੈ ਰਹਿਯਹੁ ॥
tum baitthe grih hee mai rahiyahu |

'તેણે મને રાજાને કહેવાનું કહ્યું કે ઘરે જ રહો.

ਇਨ ਰਾਨਿਨ ਕੌ ਤਾਪੁ ਨ ਦੀਜਹੁ ॥
ein raanin kau taap na deejahu |

આ રાણીઓને દુઃખ ન આપો

ਰਾਜਿ ਜੋਗ ਦੋਨੋ ਹੀ ਕੀਜਹੁ ॥੩੧॥
raaj jog dono hee keejahu |31|

'રાણીઓને પ્રતિકૂળતામાં ન રાખવા અને રાજાશાહીનો ત્યાગ ન કરવો.(31)

ਪੁਨਿ ਮੋ ਸੋ ਇਕ ਬਚਨ ਉਚਾਰੋ ॥
pun mo so ik bachan uchaaro |

પછી તેણે મને એક વાત કહી

ਜੌ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹਿਯੋ ਨ ਕਰੈ ਤਿਹਾਰੋ ॥
jau nrip kahiyo na karai tihaaro |

'પછી તેણે મને કહ્યું કે, જો રાજાએ આજ્ઞા માનવાની ના પાડી.

ਤਬ ਪਾਛੇ ਯਹ ਬਚਨ ਉਚਰਿਯਹੁ ॥
tab paachhe yah bachan uchariyahu |

પછી તેને પછી કહો

ਰਾਜਾ ਜੂ ਕੇ ਤਪ ਕਹ ਹਰਿਯਹੁ ॥੩੨॥
raajaa joo ke tap kah hariyahu |32|

'તો, મારે તેને સ્પષ્ટ કરવું જોઈએ કે તેના ધ્યાનના તમામ લાભો રદ કરવામાં આવશે.'(32)

ਜੋ ਤਿਨ ਕਹੀ ਸੁ ਪਾਛੇ ਕਹਿ ਹੌ ॥
jo tin kahee su paachhe keh hau |

તેણીએ શું કહ્યું (વધુ કહ્યું) તે પછીથી કહેશે

ਤੁਮਰੇ ਸਕਲ ਭਰਮ ਕੋ ਦਹਿ ਹੌ ॥
tumare sakal bharam ko deh hau |

'તેણે મને બીજું શું કહ્યું, હું તમને પછીથી જણાવીશ. પહેલા હું તમારી બધી ધૂન નાબૂદ કરીશ.

ਅਬ ਸੁਨਿ ਲੈ ਤੈ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥
ab sun lai tai bachan hamaaro |

હવે મારી વાત સાંભળ

ਜਾ ਤੇ ਰਹਿ ਹੈ ਰਾਜ ਤਿਹਾਰੋ ॥੩੩॥
jaa te reh hai raaj tihaaro |33|

'હવે, જો મેં તમને જે વાત કરી છે તેના પર તમે કાર્ય કરો છો, તો તમારું શાસન ચાલુ રહેશે.(33)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਸੁਤ ਬਾਲਕ ਤਰੁਨੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤੈ ਤ੍ਯਾਗਤ ਸਭ ਸਾਜ ॥
sut baalak tarunee triyaa tai tayaagat sabh saaj |

'તમે તમારી પાછળ તમારા સંતાનો, પુત્ર અને યુવાન પત્નીને છોડીને જાઓ છો.

ਸਭ ਬਿਧਿ ਕੀਯੋ ਕਸੂਤਿ ਗ੍ਰਿਹ ਕ੍ਯੋ ਕਰਿ ਰਹਸੀ ਰਾਜ ॥੩੪॥
sabh bidh keeyo kasoot grih kayo kar rahasee raaj |34|

'તમે મને કહો કે તમારું શાસન કેવી રીતે ચાલુ રહી શકે.(34)

ਪੂਤ ਪਰੇ ਲੋਟਤ ਧਰਨਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਪਰੀ ਬਿਲਲਾਇ ॥
poot pare lottat dharan triyaa paree bilalaae |

સંતાનો જમીન પર પથરાઈ રહ્યા છે, પત્ની રડી રહી છે,

ਬੰਧੁ ਭ੍ਰਿਤ ਰੋਦਨ ਕਰੈ ਰਾਜ ਬੰਸ ਤੇ ਜਾਇ ॥੩੫॥
bandh bhrit rodan karai raaj bans te jaae |35|

'સેવકો અને સંબંધીઓ રડે છે, હવે કોણ શાસન કરશે?' (35)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਚੇਲੇ ਸਭੈ ਅਨੰਦਿਤ ਭਏ ॥
chele sabhai anandit bhe |

બધા શિષ્યો (જોગીના) આનંદિત થયા.

ਦੁਰਬਲ ਹੁਤੇ ਪੁਸਟ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥
durabal hute pusatt hvai ge |

(બીજી બાજુ) શિષ્યો ખૂબ ખુશ થઈ રહ્યા હતા, અને નબળાઓ ભરાવદાર થઈ રહ્યા હતા.

ਨਾਥ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਜੋਗੀ ਕਰਿ ਲਯੈ ਹੌ ॥
naath nripeh jogee kar layai hau |

(તેઓએ વિચાર્યું કે) જોગી-ગુરુ રાજાને જોગી બનાવશે

ਦ੍ਵਾਰ ਦ੍ਵਾਰ ਕੇ ਟੂਕ ਮੰਗੈ ਹੈ ॥੩੬॥
dvaar dvaar ke ttook mangai hai |36|

(તેઓ વિચારતા હતા) 'યોગી, ટૂંક સમયમાં, રાજાને સાથે લાવશે અને તેને ઘરે-ઘરે ભીખ માંગવા મોકલશે. (36)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਨ੍ਰਿਪ ਕਹ ਜੋਗੀ ਭੇਸ ਦੈ ਕਬ ਹੀ ਲਿਯੈ ਹੈ ਨਾਥ ॥
nrip kah jogee bhes dai kab hee liyai hai naath |

'રાજા યોગીનો વેશ ધારણ કરીને નાથ યોગીની સાથે આવતા હશે.'

ਯੌ ਮੂਰਖ ਜਾਨੈ ਨਹੀ ਕਹਾ ਭਈ ਤਿਹ ਸਾਥ ॥੩੭॥
yau moorakh jaanai nahee kahaa bhee tih saath |37|

પરંતુ મૂર્ખ લોકો જાણતા ન હતા કે યોગીને શું થયું છે.(37)

ਸੁਤ ਬਾਲਕ ਤਰੁਨੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕ੍ਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਛਾਡਤ ਮੋਹਿ ॥
sut baalak tarunee triyaa kayo nrip chhaaddat mohi |

સંતાનો, પુત્રો, યુવતીઓ અને દાસી, બધા રાજાને ન છોડવા વિનંતી કરતા હતા.

ਚੇਰੀ ਸਭ ਰੋਦਨ ਕਰੈ ਦਯਾ ਨ ਉਪਜਤ ਤੋਹਿ ॥੩੮॥
cheree sabh rodan karai dayaa na upajat tohi |38|

તેઓ બધા રડતા હતા અને પૂછતા હતા, 'તમે અમને કેમ છોડી રહ્યા છો? શું તમને અમારા પર દયા નથી આવતી?'(38)

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਤੋ ਸੋ ਕਹੋ ਬ੍ਰਹਮ ਗ੍ਯਾਨ ਕੋ ਭੇਦ ॥
sun raanee to so kaho braham gayaan ko bhed |

(રાજાએ જવાબ આપ્યો) 'સાંભળો, તમે રાણીઓ,

ਜੁ ਕਛੁ ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤ ਕਹਤ ਔਰ ਉਚਾਰਤ ਬੇਦ ॥੩੯॥
ju kachh saasatr sinmrit kahat aauar uchaarat bed |39|

હું તમને વેદના જ્ઞાન દ્વારા કહીશ.(39)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਸੁਤ ਹਿਤ ਕੈ ਮਾਤਾ ਦੁਲਰਾਵੈ ॥
sut hit kai maataa dularaavai |

માતા બાળક સાથે રમે છે,

ਕਾਲ ਮੂਡ ਪਰ ਦਾਤ ਬਜਾਵੈ ॥
kaal moodd par daat bajaavai |

'માતા આનંદથી બાળકને રમવા માટે બનાવે છે પરંતુ મૃત્યુ છાયા પર છે.

ਵੁਹ ਨਿਤ ਲਖੇ ਪੂਤ ਬਢਿ ਜਾਵਤ ॥
vuh nit lakhe poot badt jaavat |

માતા દરરોજ સમજે છે કે (મારો) પુત્ર મોટો થઈ રહ્યો છે,

ਲੈਨ ਨ ਮੂੜ ਕਾਲ ਨਿਜਕਾਵਤ ॥੪੦॥
lain na moorr kaal nijakaavat |40|

'બાળકને વધતું જોઈને તે ખુશ થાય છે પણ મૃત્યુ નજીક આવતાં તે કલ્પના કરતી નથી.(40)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਕੋ ਮਾਤਾ ਬਨਿਤਾ ਸੁਤਾ ਪਾਚ ਤਤ ਕੀ ਦੇਹ ॥
ko maataa banitaa sutaa paach tat kee deh |

'માતા, પત્ની અને સંતાન શું છે? તેઓ માત્ર મૂર્ત સ્વરૂપ છે

ਦਿਵਸ ਚਾਰ ਕੋ ਪੇਖਨੋ ਅੰਤ ਖੇਹ ਕੀ ਖੇਹ ॥੪੧॥
divas chaar ko pekhano ant kheh kee kheh |41|

પાંચ તત્વોમાંથી, જે અંતે પરગણું માટે બંધાયેલા છે.(41)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਪ੍ਰਾਨੀ ਜਨਮ ਪ੍ਰਥਮ ਜਬ ਆਵੈ ॥
praanee janam pratham jab aavai |

જ્યારે કોઈ પ્રાણી પ્રથમ વખત જન્મ લે છે,

ਬਾਲਾਪਨ ਮੈ ਜਨਮੁ ਗਵਾਵੈ ॥
baalaapan mai janam gavaavai |

'મનુષ્ય જ્યારે જન્મ લે છે, ત્યારે તે જન્મ સમયે જ તેનું બાળપણ ગુમાવે છે.

ਤਰੁਨਾਪਨ ਬਿਖਿਯਨ ਕੈ ਕੀਨੋ ॥
tarunaapan bikhiyan kai keeno |

યુવાનીમાં વિષય અવગુણો કરતો રહે છે

ਕਬਹੁ ਨ ਬ੍ਰਹਮ ਤਤੁ ਕੋ ਚੀਨੋ ॥੪੨॥
kabahu na braham tat ko cheeno |42|

'યુવાની દરમિયાન, તે આનંદ-પ્રમોદમાં વ્યસ્ત રહે છે અને તેના મૂળને સમજવાનો ક્યારેય પ્રયાસ કરતો નથી. (42)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਬਿਰਧ ਭਏ ਤਨੁ ਕਾਪਈ ਨਾਮੁ ਨ ਜਪਿਯੋ ਜਾਇ ॥
biradh bhe tan kaapee naam na japiyo jaae |

'જ્યારે તે વૃદ્ધ થાય છે, ત્યારે તેનું શરીર ધ્રૂજવા લાગે છે કારણ કે તેણે નામનું ધ્યાન કર્યું ન હતું,

ਬਿਨਾ ਭਜਨ ਭਗਵਾਨ ਕੇ ਪਾਪ ਗ੍ਰਿਹਤ ਤਨ ਆਇ ॥੪੩॥
binaa bhajan bhagavaan ke paap grihat tan aae |43|

'અને, ઈશ્વરીય પ્રાર્થનાનો અભાવ હોવાથી, દુર્ગુણો તેના પર શક્તિ કરે છે.(43)

ਮਿਰਤੁ ਲੋਕ ਮੈ ਆਇ ਕੈ ਬਾਲ ਬ੍ਰਿਧ ਕੋਊ ਹੋਇ ॥
mirat lok mai aae kai baal bridh koaoo hoe |

'મૃત્યુના ક્ષેત્રમાં પહોંચવું, ન તો પુત્રો, ન વૃદ્ધ, ધ