શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1192


ਅਪਨੋ ਬਿਪ ਕਹ ਸੀਸ ਝੁਕਾਵੈ ॥
apano bip kah sees jhukaavai |

પછી બ્રાહ્મણ માથું નમાવશે.

ਜੋ ਸਿਖ੍ਯਾ ਦਿਜ ਦੇਤ ਸੁ ਲੇਹੀ ॥
jo sikhayaa dij det su lehee |

બ્રાહ્મણ જે શિક્ષણ આપતો હતો તે તેઓ મેળવતા હતા

ਅਮਿਤ ਦਰਬ ਪੰਡਿਤ ਕਹ ਦੇਹੀ ॥੮॥
amit darab panddit kah dehee |8|

અને બ્રાહ્મણોને પુષ્કળ પૈસા આપતા હતા.8.

ਇਕ ਦਿਨ ਕੁਅਰਿ ਅਗਮਨੋ ਗਈ ॥
eik din kuar agamano gee |

એક દિવસ પહેલા રાજ કુમારી નીકળી

ਦਿਜ ਕਹ ਸੀਸ ਝੁਕਾਵਤ ਭਈ ॥
dij kah sees jhukaavat bhee |

અને બ્રાહ્મણને માથું નમાવ્યું.

ਸਾਲਿਗ੍ਰਾਮ ਪੂਜਤ ਥਾ ਦਿਜਬਰ ॥
saaligraam poojat thaa dijabar |

બ્રાહ્મણોએ એકબીજા સાથે માથું નમાવ્યું

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਹ ਸੀਸ ਨ੍ਯਾਇ ਕਰਿ ॥੯॥
bhaat bhaat tih sees nayaae kar |9|

સાલગ્રામની પૂજા કરતા હતા. 9.

ਤਾ ਕੌ ਨਿਰਖਿ ਕੁਅਰਿ ਮੁਸਕਾਨੀ ॥
taa kau nirakh kuar musakaanee |

તેને જોઈને રાજ કુમારી હસી પડી

ਸੋ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਪਾਹਨ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
so pratimaa paahan pahichaanee |

અને તે મૂર્તિને પથ્થર માની.

ਤਾਹਿ ਕਹਾ ਪੂਜਤ ਕਿਹ ਨਮਿਤਿਹ ॥
taeh kahaa poojat kih namitih |

તે (બ્રાહ્મણ) પૂછવા લાગ્યો કે તે કયા હેતુથી પૂજા કરે છે

ਸਿਰ ਨਾਵਤ ਕਰ ਜੋਰਿ ਕਾਜ ਜਿਹ ॥੧੦॥
sir naavat kar jor kaaj jih |10|

અને તમે હાથ જોડીને કોના માટે માથું નમાવી રહ્યા છો. 10.

ਦਿਜ ਬਾਚ ॥
dij baach |

બ્રાહ્મણે કહ્યું:

ਸਾਲਗ੍ਰਾਮ ਠਾਕੁਰ ਏ ਬਾਲਾ ॥
saalagraam tthaakur e baalaa |

ઓ રાજ કુમારી! આ છે સાલગ્રામ ઠાકુર

ਪੂਜਤ ਜਿਨੈ ਬਡੇ ਨਰਪਾਲਾ ॥
poojat jinai badde narapaalaa |

જે મહાન રાજાઓ દ્વારા પૂજવામાં આવે છે.

ਤੈ ਅਗ੍ਯਾਨ ਇਹ ਕਹਾ ਪਛਾਨੈ ॥
tai agayaan ih kahaa pachhaanai |

તમે મૂર્ખ આ વિશે શું વિચારો છો?

ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਕਹ ਪਾਹਨ ਜਾਨੈ ॥੧੧॥
paramesvar kah paahan jaanai |11|

ભગવાનને પથ્થર માને છે. 11.

ਰਾਜਾ ਸੁਤ ਬਾਚ ॥
raajaa sut baach |

રાજ કુમારીએ કહ્યું:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਤਾਹਿ ਪਛਾਨਤ ਹੈ ਨ ਮਹਾ ਜੜ ਜਾ ਕੋ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿਹੂੰ ਪੁਰ ਮਾਹੀ ॥
taeh pachhaanat hai na mahaa jarr jaa ko prataap tihoon pur maahee |

ઓ મહાન મૂર્ખ! જેનો મહિમા ત્રણ લોકોમાં ફેલાયેલો છે તેને તમે ઓળખતા નથી.

ਪੂਜਤ ਹੈ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਤਿਸ ਕੌ ਜਿਨ ਕੇ ਪਰਸੇ ਪਰਲੋਕ ਪਰਾਹੀ ॥
poojat hai prabh kai tis kau jin ke parase paralok paraahee |

તેને ભગવાન તરીકે પૂજવામાં આવે છે, જેની ઉપાસનાથી પરલોક (પણ) દૂર થાય છે.

ਪਾਪ ਕਰੋ ਪਰਮਾਰਥ ਕੈ ਜਿਹ ਪਾਪਨ ਤੇ ਅਤਿ ਪਾਪ ਡਰਾਹੀ ॥
paap karo paramaarath kai jih paapan te at paap ddaraahee |

તે આત્મબલિદાન ખાતર પાપો કરે છે.

ਪਾਇ ਪਰੋ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਕੇ ਪਸੁ ਪਾਹਨ ਮੈ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਨਾਹੀ ॥੧੨॥
paae paro paramesvar ke pas paahan mai paramesvar naahee |12|

ઓ મૂર્ખ! ભગવાનના ચરણોમાં પડો, પથ્થરોમાં ભગવાન નથી. 12.

ਬਿਜੈ ਛੰਦ ॥
bijai chhand |

બિજય ચંદ:

ਜੀਵਨ ਮੈ ਜਲ ਮੈ ਥਲ ਮੈ ਸਭ ਰੂਪਨ ਮੈ ਸਭ ਭੂਪਨ ਮਾਹੀ ॥
jeevan mai jal mai thal mai sabh roopan mai sabh bhoopan maahee |

(તે ભગવાન છે) સર્વ જીવોમાં, પાણીમાં, પૃથ્વીમાં, સર્વ સ્વરૂપોમાં અને સર્વ રાજાઓમાં,

ਸੂਰਜ ਮੈ ਸਸਿ ਮੈ ਨਭ ਮੈ ਜਹ ਹੇਰੌ ਤਹਾ ਚਿਤ ਲਾਇ ਤਹਾ ਹੀ ॥
sooraj mai sas mai nabh mai jah herau tahaa chit laae tahaa hee |

સૂર્યમાં, ચંદ્રમાં, આકાશમાં, જ્યાં જુઓ ત્યાં ચિત્ત મૂકીને (મેળવી શકાય છે).

ਪਾਵਕ ਮੈ ਅਰੁ ਪੌਨ ਹੂੰ ਮੈ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਤਲ ਮੈ ਸੁ ਕਹਾ ਨਹਿ ਜਾਹੀ ॥
paavak mai ar pauan hoon mai prithavee tal mai su kahaa neh jaahee |

આગમાં, પવનમાં, પૃથ્વી પર, (અને તે) કઈ જગ્યાએ નથી.

ਬ੍ਯਾਪਕ ਹੈ ਸਭ ਹੀ ਕੇ ਬਿਖੈ ਕਛੁ ਪਾਹਨ ਮੈ ਪਰਮੇਸ੍ਵਵਰ ਨਾਹੀ ॥੧੩॥
bayaapak hai sabh hee ke bikhai kachh paahan mai paramesvavar naahee |13|

(તે) સર્વવ્યાપી છે, માત્ર પથ્થરોને ભગવાન નથી. 13.

ਕਾਗਜ ਦੀਪ ਸਭੈ ਕਰਿ ਕੈ ਅਰੁ ਸਾਤ ਸਮੁੰਦ੍ਰਨ ਕੀ ਮਸੁ ਕੈਯੈ ॥
kaagaj deep sabhai kar kai ar saat samundran kee mas kaiyai |

બધા ઊંડા (ટાપુઓ) કાગળ બનાવો અને સાત સમુદ્રને શાહી કરો.

ਕਾਟਿ ਬਨਾਸਪਤੀ ਸਿਗਰੀ ਲਿਖਬੇ ਹੂੰ ਕੌ ਲੇਖਨਿ ਕਾਜ ਬਨੈਯੈ ॥
kaatt banaasapatee sigaree likhabe hoon kau lekhan kaaj banaiyai |

બધી વનસ્પતિને કાપીને લખવા માટે પેન બનાવો.

ਸਾਰਸ੍ਵਤੀ ਬਕਤਾ ਕਰਿ ਕੈ ਸਭ ਜੀਵਨ ਤੇ ਜੁਗ ਸਾਠਿ ਲਿਖੈਯੈ ॥
saarasvatee bakataa kar kai sabh jeevan te jug saatth likhaiyai |

સરસ્વતીને સાઠ યુગો સુધી તમામ જીવો દ્વારા બોલવા અને લખવા માટે બનાવવી જોઈએ

ਜੋ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਯੁਤ ਹੈ ਨਹਿ ਕੈਸੇ ਹੂੰ ਸੋ ਜੜ ਪਾਹਨ ਮੌ ਠਹਰੈਯੈ ॥੧੪॥
jo prabh paayut hai neh kaise hoon so jarr paahan mau tthaharaiyai |14|

(તો પણ) જે પ્રભુને કોઈપણ રીતે પામી શકાતો નથી, તે હે મૂર્ખ! તે તેને પત્થરોમાં મૂકી રહ્યો છે. 14.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਏ ਜਨ ਭੇਵ ਨ ਹਰਿ ਕੋ ਪਾਵੈ ॥
e jan bhev na har ko paavai |

જે માને છે કે ભગવાન પથ્થરમાં વસે છે,

ਪਾਹਨ ਮੈ ਹਰਿ ਕੌ ਠਹਰਾਵੈ ॥
paahan mai har kau tthaharaavai |

તે વ્યક્તિ ભગવાનના રહસ્યોને સમજી શકતી નથી.

ਜਿਹ ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਲੋਗਨ ਭਰਮਾਹੀ ॥
jih kih bidh logan bharamaahee |

(તે) તે કેવી રીતે લોકોને ગેરમાર્ગે દોરે છે

ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਦਰਬੁ ਲੂਟਿ ਲੈ ਜਾਹੀ ॥੧੫॥
grih ko darab loott lai jaahee |15|

અને ઘરમાંથી પૈસાની ચોરી કરે છે. 15.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਜਗ ਮੈ ਆਪੁ ਕਹਾਵਈ ਪੰਡਿਤ ਸੁਘਰ ਸੁਚੇਤ ॥
jag mai aap kahaavee panddit sughar suchet |

વિશ્વમાં (તમે) તમારી જાતને વિદ્વાન, શુદ્ધ અને સજાગ કહો છો,

ਪਾਹਨ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰੈ ਯਾ ਤੇ ਲਗਤ ਅਚੇਤ ॥੧੬॥
paahan kee poojaa karai yaa te lagat achet |16|

પરંતુ તે પથ્થરોની પૂજા કરે છે, તેથી જ તે મૂર્ખ લાગે છે. 16.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਆਸਾ ਧਨ ਧਾਰੈਂ ॥
chit bheetar aasaa dhan dhaarain |

(તમારા) મનમાં (પૈસા વગેરેની) ઈચ્છા છે

ਸਿਵ ਸਿਵ ਸਿਵ ਮੁਖ ਤੇ ਉਚਾਰੈਂ ॥
siv siv siv mukh te uchaarain |

અને મોં વડે 'શિવ શિવ' નો ઉચ્ચાર કરે છે.

ਅਧਿਕ ਡਿੰਭ ਕਰਿ ਜਗਿ ਦਿਖਾਵੈਂ ॥
adhik ddinbh kar jag dikhaavain |

બહુ દંભી બનીને દુનિયાને બતાવે છે,

ਦ੍ਵਾਰ ਦ੍ਵਾਰ ਮਾਗਤ ਨ ਲਜਾਵੈਂ ॥੧੭॥
dvaar dvaar maagat na lajaavain |17|

પણ તેને ઘરે ઘરે ભીખ માંગવામાં શરમ આવતી નથી. 17.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਨਾਕ ਮੂੰਦਿ ਕਰਿ ਚਾਰਿ ਘਰੀ ਠਾਢੇ ਰਹੈ ॥
naak moond kar chaar gharee tthaadte rahai |

ચાર કલાક નાક બંધ રાખે છે

ਸਿਵ ਸਿਵ ਸਿਵ ਹ੍ਵੈ ਏਕ ਚਰਨ ਇਸਥਿਤ ਕਹੈ ॥
siv siv siv hvai ek charan isathit kahai |

અને એક પગે ઉભા રહીને 'શિવ શિવ' કહે છે.

ਜੋ ਕੋਊ ਪੈਸਾ ਏਕ ਦੇਤ ਕਰਿ ਆਇ ਕੈ ॥
jo koaoo paisaa ek det kar aae kai |

કોઈ આવીને પૈસો આપે તો