શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 309

ਰੂਪ ਉਹੀ ਪਟ ਕੇ ਰੰਗ ਹੈ ਵਹ ਰੰਗ ਵਹੈ ਸਬ ਹੀ ਬਛਰਾ ਕੋ ॥

roop uhee patt ke rang hai vah rang vahai sab hee bachharaa ko |

તે જ વસ્ત્રો બનાવે છે અને વાછરડાઓનો બરાબર એ જ રંગ,

ਸਾਝਿ ਪਰੀ ਸੋ ਗਏ ਹਰਿ ਜੀ ਗ੍ਰਹਿ ਕੋਈ ਲਖੈ ਇਤਨੋ ਬਲ ਕਾ ਕੋ ॥

saajh paree so ge har jee greh koee lakhai itano bal kaa ko |

જ્યારે સાંજ પડી ત્યારે કૃષ્ણ તેમના ઘરે પાછા ફર્યા, તેમની શક્તિનો નિર્ણય કરવા કોણ છે?

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸੁ ਲਖੇ ਨ ਲਖੇ ਇਕ ਆਦਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ਮਨੀ ਮਨ ਜਾ ਕੋ ॥

maat pitaa su lakhe na lakhe ik aad ko naam manee man jaa ko |

બ્રહ્માએ વિચાર્યું કે માતાપિતા આ બધું જોઈને,

ਬਾਤ ਇਹੀ ਸਮਝੀ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਹੈ ਅਬ ਖੇਲ ਸਮਾਪਤਿ ਵਾ ਕੋ ॥੧੭੯॥

baat ihee samajhee man mai ih hai ab khel samaapat vaa ko |179|

આખી વાત સમજો અને કૃષ્ણનો ખેલ હવે પૂરો થઈ જશે.179.

ਚੂਮ ਲਯੋ ਜਸੁਦਾ ਸੁਤ ਕੋ ਸਿਰ ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਜਾਇ ਉਠੇ ਮੁਰਲੀ ਤੋ ॥

choom layo jasudaa sut ko sir kaanrah bajaae utthe muralee to |

જ્યારે કૃષ્ણ તેમની વાંસળી વગાડતા હતા, ત્યારે યશોદાએ તેમના માથાને ચુંબન કર્યું હતું અને

ਬਾਲ ਲਖੇ ਅਪੁਨੋ ਨ ਕਿਨੀ ਜਨ ਗੋ ਦਵਰੀ ਤਿਹ ਸੋ ਹਿਤ ਕੀਤੋ ॥

baal lakhe apuno na kinee jan go davaree tih so hit keeto |

અન્ય કોઈએ તેના છોકરા તરફ ધ્યાન આપ્યું ન હતું તેઓ બધા કૃષ્ણને પ્રેમ કરતા હતા

ਹੋਤ ਕੁਲਾਹਲ ਪੈ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਨਹਿ ਹੋਤ ਇਤੇ ਸੁ ਕਹੂੰ ਕਿਮ ਬੀਤੋ ॥

hot kulaahal pai brij mai neh hot ite su kahoon kim beeto |

બ્રજમાં ગમે તેટલો કોલાહલ હોય, આવો કોલાહલ બીજે ક્યાંય નથી એ ખબર નથી પડતી કે સમય કેવી રીતે પસાર થાય છે.

ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਸਨੇ ਹਰਿ ਗ੍ਵਾਰਨ ਲੇਹ ਬਲਾਇ ਬਧੁ ਬ੍ਰਿਜ ਕੀਤੋ ॥੧੮੦॥

gaavat geet sane har gvaaran leh balaae badh brij keeto |180|

કૃષ્ણ નવવિવાહિત સ્ત્રીઓ સાથે ગોપીઓ સાથે ગીતો ગાવા લાગ્યા.180.

ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਹਰਿ ਜੀ ਉਠ ਕੈ ਬਨ ਬੀਚ ਗਏ ਸੰਗ ਲੈ ਕਰ ਬਛੇ ॥

praat bhe har jee utth kai ban beech ge sang lai kar bachhe |

જ્યારે દિવસ ઉગ્યો, કૃષ્ણ ફરીથી વાછરડાઓને સાથે લઈને જંગલમાં ગયા

ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਫਿਰਾਵਤ ਹੈ ਛਟਕਾ ਗਹਿ ਗਵਾਰ ਸਭੈ ਕਰਿ ਹਛੇ ॥

gaavat geet firaavat hai chhattakaa geh gavaar sabhai kar hachhe |

તેણે ત્યાં બધા ગોપા છોકરાઓને ગીતો ગાતા અને તેમની ક્લબમાં ફરતા જોયા

ਖੇਲਤ ਖੇਲਤ ਨੰਦ ਕੋ ਨੰਦ ਸੁ ਆਪ ਹੀ ਤੇ ਗਿਰਿ ਕੋ ਉਠਿ ਗਛੇ ॥

khelat khelat nand ko nand su aap hee te gir ko utth gachhe |

નાટક ચાલુ રાખીને કૃષ્ણ પર્વત તરફ ગયા

ਕੋਊ ਕਹੈ ਇਹ ਖੇਦ ਗਹੈ ਹਮ ਕੋਊ ਕਹੈ ਇਹ ਨਾਹਨਿ ਨਛੇ ॥੧੮੧॥

koaoo kahai ih khed gahai ham koaoo kahai ih naahan nachhe |181|

કોઈએ કહ્યું કે કૃષ્ણ તેમનાથી ગુસ્સે છે અને કોઈએ કહ્યું કે તેઓ બીમાર છે.181.

ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਸਨੈ ਹਰਿ ਗ੍ਵਾਰਨ ਲੈ ਅਪੁਨੇ ਸੰਗਿ ਪੈ ਸਭ ਗਾਈ ॥

hoe ikatr sanai har gvaaran lai apune sang pai sabh gaaee |

કૃષ્ણ છોકરાઓ અને ગાયો સાથે આગળ વધ્યા

ਦੇਖਿ ਤਿਨੈ ਗਿਰਿ ਕੇ ਸਿਰ ਤੇ ਮਨ ਮੋਹਿ ਬਢਾਇ ਸਭੈ ਉਠਿ ਧਾਈ ॥

dekh tinai gir ke sir te man mohi badtaae sabhai utth dhaaee |

તેમને પર્વતની ટોચ પર જોઈને બધા તેમની તરફ દોડ્યા, ગોપાઓ પણ તેમની તરફ ગયા

ਗੋਪ ਗਏ ਤਿਨ ਪੈ ਚਲ ਕੈ ਜਬ ਜਾਤ ਪਿਖੀ ਤਿਨ ਨੈਨਨ ਮਾਈ ॥

gop ge tin pai chal kai jab jaat pikhee tin nainan maaee |

યશોદાએ પણ આ તમાશો જોયો કૃષ્ણ ગુસ્સામાં ત્યાં જ હલ્યા વિના ઊભા હતા

ਰੋਹ ਭਰੇ ਸੁ ਖਰੇ ਨ ਟਰੇ ਸੁਤ ਨੰਦਹਿ ਕੇ ਕਹੁ ਬਾਤ ਸੁਨਾਈ ॥੧੮੨॥

roh bhare su khare na ttare sut nandeh ke kahu baat sunaaee |182|

અને આ બધા લોકોએ કૃષ્ણને ઘણી બધી વાતો કહી.182.

ਨੰਦ ਬਾਚ ਕਾਨ੍ਰਹ ਪ੍ਰਤਿ ॥

nand baach kaanrah prat |

કૃષ્ણને સંબોધિત નંદનું પ્રવચન:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਿਉ ਸੁਤ ਗਊਅਨ ਲਿਆਇ ਇਹਾ ਇਹ ਤੈ ਹਮਰੋ ਸਭ ਹੀ ਦਧਿ ਖੋਯੋ ॥

kiau sut gaooan liaae ihaa ih tai hamaro sabh hee dadh khoyo |

��હે પુત્ર! તમે ગાયોને અહીં શા માટે લાવ્યા છો? આ રીતે, અમારા માટે દૂધનું ઉત્પાદન ઘટ્યું છે

ਚੂੰਘ ਗਏ ਬਛਰਾ ਇਨ ਕੇ ਇਹ ਤੇ ਹਮਰੇ ਮਨ ਮੈ ਭ੍ਰਮ ਹੋਯੋ ॥

choongh ge bachharaa in ke ih te hamare man mai bhram hoyo |

બધાં વાછરડાંએ તેમનું દૂધ પીધું છે અને આ ભ્રમ આપણા મનમાં કાયમ રહે છે

ਕਾਨ੍ਰਹ ਫਰੇਬ ਕਰਿਯੋ ਤਿਨ ਸੋ ਮਨ ਮੋਹ ਮਹਾ ਤਿਨ ਕੇ ਜੁ ਕਰੋਯੋ ॥

kaanrah fareb kariyo tin so man moh mahaa tin ke ju karoyo |

કૃષ્ણે તેમને કંઈ કહ્યું નહિ અને આ રીતે તેમણે તેમની આસક્તિની લાગણી વધારી

ਬਾਰਿ ਭਯੋ ਤਤ ਕ੍ਰੋਧ ਮਨੋ ਤਿਹ ਮੈ ਜਲ ਸੀਤਲ ਮੋਹ ਸਮੋਯੋ ॥੧੮੩॥

baar bhayo tat krodh mano tih mai jal seetal moh samoyo |183|

કૃષ્ણનું સ્વરૂપ જોઈને સૌનો ક્રોધ પાણીની જેમ ઠંડો પડી ગયો.183.

ਮੋਹਿ ਬਢਿਯੋ ਤਿਨ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਨਹਿ ਛੋਡਿ ਸਕੈ ਅਪਨੇ ਸੁਤ ਕੋਊ ॥

mohi badtiyo tin ke man mai neh chhodd sakai apane sut koaoo |

બધાના મનમાં સ્નેહ વધી ગયો, કારણ કે તેમાંથી કોઈ પોતાના પુત્રને છોડી શકે તેમ ન હતું

ਗਊਅਨ ਛੋਡਿ ਸਕੈ ਬਛਰੇ ਇਤਨੋ ਮਨ ਮੋਹ ਕਰੈ ਤਬ ਸੋਊ ॥

gaooan chhodd sakai bachhare itano man moh karai tab soaoo |

ગાય અને વાછરડાનો સ્નેહ છોડી શકાય

ਪੈ ਗਰੂਏ ਗ੍ਰਿਹਿ ਗੇ ਸੰਗਿ ਲੈ ਤਿਨ ਚਉਕਿ ਹਲੀ ਇਹਿ ਬਾਤ ਲਖੋਊ ॥

pai garooe grihi ge sang lai tin chauk halee ihi baat lakhoaoo |

રસ્તામાં ધીરે ધીરે આ બધી વાતો યાદ આવતા બધા પોતપોતાના ઘરે ગયા

ਦੇਵ ਡਰੀ ਮਮਤਾ ਇਨ ਪੈ ਕਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਿਧੋ ਹਰਿ ਕੋ ਇਹ ਹੋਊ ॥੧੮੪॥

dev ddaree mamataa in pai ki charitr kidho har ko ih hoaoo |184|

આ બધું જોઈને યશોદા પણ ગભરાઈ ગઈ અને વિચાર્યું કે શક્ય છે કે આ કૃષ્ણનો કોઈ ચમત્કાર છે.184.

ਸਾਲ ਬਿਤੀਤ ਭਇਓ ਜਬ ਹੀ ਹਰਿ ਜੀ ਬਨ ਬੀਚ ਗਏ ਦਿਨ ਕਉਨੈ ॥

saal biteet bheio jab hee har jee ban beech ge din kaunai |

વર્ષ વીતી ગયું ત્યારે એક દિવસ શ્રી કૃષ્ણ બાનમાં ગયા.

ਦੇਖਨ ਕਉਤਕ ਕੌ ਚਤੁਰਾਨਨ ਸੀਘ੍ਰ ਭਯੋ ਤਿਹ ਕੋ ਉਠਿ ਗਉਨੈ ॥

dekhan kautak kau chaturaanan seeghr bhayo tih ko utth gaunai |

ઘણા વર્ષોના વિરામ પછી, એકવાર કૃષ્ણ વનમાં ગયા, બ્રહ્મા પણ તેમનો અદ્ભુત નાટક જોવા માટે ત્યાં પહોંચ્યા.

ਗ੍ਵਾਰ ਵਹੈ ਬਛੁਰੇ ਸੰਗਿ ਹੈ ਵਹ ਚਕ੍ਰਿਤ ਜਾਇ ਗਇਓ ਹੁਇ ਤਉਨੈ ॥

gvaar vahai bachhure sang hai vah chakrit jaae geio hue taunai |

તે એ જ ગોપા બાળકો અને વાછરડાઓને જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો જે તેણે ચોર્યા હતા

ਦੇਖਿ ਤਿਨੈ ਡਰ ਕੈ ਪਰਿ ਪਾਇਨ ਆਇ ਕੈ ਆਨੰਦ ਦੁੰਦਭਿ ਛਉਨੈ ॥੧੮੫॥

dekh tinai ddar kai par paaein aae kai aanand dundabh chhaunai |185|

આ બધું જોઈને બ્રહ્મા કૃષ્ણના ચરણોમાં પડ્યા, ભય અને આનંદમાં તેઓ આનંદથી ધ્રુજતા સંગીતનાં સાધનો વગાડવા લાગ્યા.185.

ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਾਚ ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਪ੍ਰਤਿ ॥

brahamaa baach kaanrah joo prat |

કૃષ્ણને સંબોધિત બ્રહ્માની વાણી:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਹੇ ਕਰੁਣਾ ਨਿਧਿ ਹੇ ਜਗ ਕੇ ਪਤਿ ਅਚੁਤ ਹੇ ਬਿਨਤੀ ਸੁਨ ਲੀਜੈ ॥

he karunaa nidh he jag ke pat achut he binatee sun leejai |

�હે વિશ્વના પ્રભુ! દયાનો ખજાનો! અમર પ્રભુ! મારી વિનંતી સાંભળો

ਚੂਕ ਭਈ ਹਮ ਤੇ ਤੁਮਰੀ ਤਿਹ ਤੇ ਅਪਰਾਧ ਛਿਮਾਪਨ ਕੀਜੈ ॥

chook bhee ham te tumaree tih te aparaadh chhimaapan keejai |

મેં ભૂલ કરી છે, કૃપા કરીને મને આ દોષ માટે ક્ષમા કરો

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕਹੀ ਇਹ ਬਾਤ ਛਿਮੀ ਹਮ ਨ ਬਿਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਾਡਿ ਕੈ ਪੀਜੈ ॥

kaanrah kahee ih baat chhimee ham na bikh amrit chhaadd kai peejai |

કૃષ્ણે કહ્યું, મેં ક્ષમા કરી છે, પણ અમૃતનો ત્યાગ કરીને ઝેર ન લેવું જોઈએ.

ਲਿਆਉ ਕਹਿਓਨ ਲਿਆਇ ਹੋਂ ਜਾਹ ਸਿਤਾਬ ਅਈਯੋ ਨਹੀ ਢੀਲ ਕਰੀਜੈ ॥੧੮੬॥

liaau kahion liaae hon jaah sitaab aeeyo nahee dteel kareejai |186|

જાઓ અને વિલંબ કર્યા વિના બધા માણસો અને પ્રાણીઓને લાવો.��186.

ਲੈ ਬਛਰੈ ਬ੍ਰਹਮਾ ਤਬ ਹੀ ਛਿਨ ਮੈ ਚਲ ਕੈ ਹਰਿ ਜੀ ਪਹਿ ਆਯੋ ॥

lai bachharai brahamaa tab hee chhin mai chal kai har jee peh aayo |

બ્રહ્મા પળવારમાં બધાં વાછરડાં અને ગોપને લઈ આવ્યા

ਕਾਨ੍ਰਹ ਮਿਲੇ ਜਬ ਹੀ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰ ਤਬੈ ਮਨ ਮੈ ਤਿਨ ਹੰਰ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥

kaanrah mile jab hee sabh gvaar tabai man mai tin hanr sukh paayo |

જ્યારે બધા ગોપા છોકરાઓ કૃષ્ણને મળ્યા, ત્યારે બધા ખૂબ જ ખુશ થયા

ਲੋਪ ਭਯੋ ਸੰਗਿ ਕੇ ਬਛਰੇ ਤਬ ਭੇਦ ਕਿਨੀ ਲਖਿ ਜਾਨ ਨ ਪਾਯੋ ॥

lop bhayo sang ke bachhare tab bhed kinee lakh jaan na paayo |

આ સાથે કૃષ્ણની માયાથી બનેલા તમામ વાછરડા ગાયબ થઈ ગયા, પરંતુ આ રહસ્ય કોઈ જાણી શક્યું નહીં.

ਬਾਲ ਬੁਝੀ ਨ ਕਿਨੀ ਉਠਿ ਬੋਲਿ ਸੁ ਲਿਆਉ ਵਹੈ ਹਮ ਜੋ ਮਿਲਿ ਖਾਯੋ ॥੧੮੭॥

baal bujhee na kinee utth bol su liaau vahai ham jo mil khaayo |187|

તમે જે કંઈ લાવ્યા છો, આપણે બધા સાથે મળીને ખાઈશું.��187.

ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਕਿਧੋ ਬ੍ਰਿਜ ਬਾਲਕ ਅੰਨ ਅਚਿਯੋ ਸਭਨੋ ਜੁ ਪੁਰਾਨੋ ॥

hoe ikatr kidho brij baalak an achiyo sabhano ju puraano |

બ્રજના છોકરાઓએ બધા જૂના ખોરાક ભેગા કર્યા અને ખાવા લાગ્યા

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕਹੀ ਹਮ ਨਾਗ ਹਨ੍ਯੋ ਹਰਿ ਕੋ ਇਹ ਖੇਲ ਕਿਨੀ ਨਹਿ ਜਾਨੋ ॥

kaanrah kahee ham naag hanayo har ko ih khel kinee neh jaano |

કૃષ્ણએ કહ્યું, મેં નાગા (નાગ)ને મારી નાખ્યો છે, પરંતુ આ નાટક વિશે કોઈ જાણી શક્યું નથી

ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਮਹਾ ਮਨ ਮੈ ਗਰੜਾਧੁਜ ਕੋ ਕਰਿ ਰਛਕ ਮਾਨੋ ॥

hoe prasan mahaa man mai gararraadhuj ko kar rachhak maano |

તેઓ બધા ગરુડ (વાદળી જય) ને તેમના રક્ષક માનીને ખુશ થયા

ਦਾਨ ਦਯੋ ਹਮ ਕੋ ਜੀਅ ਕੋ ਇਹ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਪਹਿ ਜਾਇ ਬਖਾਨੋ ॥੧੮੮॥

daan dayo ham ko jeea ko ih maat pitaa peh jaae bakhaano |188|

અને કૃષ્ણએ કહ્યું, ‘તમે તમારા ઘરે આ કહી શકો છો કે ભગવાને આપણા જીવનનું રક્ષણ કર્યું છે.’ 188.

ਇਤਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਛਰੇ ਆਨ ਪਾਇ ਪਰਾ ॥

eit brahamaa bachhare aan paae paraa |

વાછરડાઓ સાથે બ્રહ્માનું આગમન અને કૃષ્ણના ચરણોમાં પડવાના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਧੇਨਕ ਦੈਤ ਬਧ ਕਥਨੰ ॥

ath dhenak dait badh kathanan |

હવે ધેનુકા નામના રાક્ષસના સંહારનું વર્ણન શરૂ થાય છે

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਬਾਰਹ ਸਾਲ ਬਿਤੀਤ ਭਏ ਤੁ ਲਗੇ ਤਬ ਕਾਨ੍ਰਹ ਚਰਾਵਨ ਗਾਈ ॥

baarah saal biteet bhe tu lage tab kaanrah charaavan gaaee |

કૃષ્ણ બાર વર્ષની ઉંમર સુધી ગાયો ચરાવવા ગયા

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428